ბასილი (ტრაპიზონი): განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 27:
|გარდაცვალების ადგილი =
|ქორწინება =
|შვილები = [[ალექსი III (ტრაპიზონი)|ალექსი III]]
|სრული სახელი =
|დინასტია = [[კომნენოსები]]
|მამა = [[ალექსი II (ტრაპიზონი)|ალექსი II]]
|დედა = [[ჯიაჯაყ ჯაყელი]]
ხაზი 35:
|ხელმოწერა =
}}
'''ბასილი დიდი კომნენოსი''' ({{lang-el|Βασίλειος Μέγας Κομνηνός}}; გ. [[6 აპრილი]], [[1340]]) — [[ტრაპიზონის იმპერია|ტრაპიზონის იმპერიისიმპერატორი]] იმპერატორი [[1332]]-[[1340]] წლებში. იმპერატორ [[ალექსი II (ტრაპიზონი)|ალექსი II-ისა]] და [[ჯიაჯაყ ჯაყელი]]ს უმცროსი შვილი. როდესაც მისმა უფროსმა ძმამ [[ანდრონიკე III (ტრაპიზონი)|ანდრონიკე III-მ]] [[1330]] წელს დაიკავა ტახტი და მოკლა თავისი ორი ძმა მიხეილი და გიორგი, ბასილი იძულებული გახდა [[კონსტანტინოპოლი|კონსტანტინოპოლში]] გაქცეულიყო.
 
==ბიოგრაფია==
ანდრონიკეს გარდაცვალების შემდეგ, მისი მცირეწლოვანი შვილის [[მანუელ II (ტრაპიზონი)|მანუელ II-ის]] მმართველობისას, ტრაპიზონის პრობიზანტიურმა პარტიამ [[1332]] წლის აგვისტოში [[კონსტანტინოპოლი]]დან გამოიწვია ბასილი და ტახტზე აიყვანა. მანუელ II ბერად აღკვეცეს და მონასტერში გამოკეტეს.
1330 წელს, როდესაც მისმა უფროსმა ძმამ [[ანდრონიკე III (ტრაპიზონი)|ანდრონიკე III-მ]] დაიკავა ტახტი და მოკლა თავისი ორი ძმა მიხეილი და გიორგი, ბასილი იძულებული გახდა [[კონსტანტინოპოლი|კონსტანტინოპოლში]] გაქცეულიყო. ანდრონიკეს გარდაცვალების შემდეგ, მისი მცირეწლოვანი შვილის [[მანუელ II (ტრაპიზონი)|მანუელ II-ის]] მმართველობისას, ტრაპიზონის პრობიზანტიურმა პარტიამ [[1332]] წლის აგვისტოში კონსტანტინოპოლიდან გამოიწვია ბასილი და ტახტზე აიყვანა. მანუელ II ბერად აღკვეცეს და მონასტერში გამოკეტეს. თავისი მმართველობა ბასილმა დაიწყო იმ ქართველების რეპრესიით, რომელთაც ტრაპიზონის იმპერიაში მაღალი თანამდებობები ეკავათ. ტახტზე ასვლიდან ექვს თვეში მის წინააღმდეგ მანუელ II-ის ხელმძღვანელობით აჯანყება დაიწყო. აჯანყება ჩაახშეს და 21 თებერვალს, სავარაუდოდ ბასილის ბრძანებით [[იოანე ევნუხი|იოანე ევნუხმა]] მოკლა მანუელი.
 
მმართველობის პირველ წელსვე მოუწია შეიხ-ჰასანის შემოტევის მოგერიება. ბრძოლა [[მინთრიონის გორა]]სთან გაიმართა და თავდასხმა მოგერიებულ იქნა. ბასილის მმართველობა მოსახლეობაში უკმაყოფილებას იწვევდა. უკმაყოფილება ისეთი დიდი იყო, რომ [[1337]]1333 წლის 32 მარტს, [[მზის დაბნელება|მზის დაბნელების]] დროს მოსახლეობამ ქვები დაუშინა, ბასილი იძულებული გახდა დამალულიყო.
თავისი მმართველობა ბასილმა დაიწყო იმ ქართველების რეპრესიით, რომელთაც ტრაპიზონის იმპერიაში მაღალი თანამდებობები ეკავათ. ტახტზე ასვლიდან ექვს თვეში მის წინააღმდეგ მანუელ II-ის ხელმძღვანელობით აჯანყება დაიწყო. აჯანყება ჩაახშეს და 21 თებერვალს, სავარაუდოდ ბასილის ბრძანებით მანუელი სიკვდილით დასაჯეს.
 
[[1335]] წელს ბასილმა დაამყარა დინასტიურიბასილი კავშირიდაუმოყვრდა [[ბიზანტიის იმპერია|ბიზანტიის]] იმპერატორსაიმპერატორო კარს და ცოლად შეირთო [[ანდრონიკე III (ბიზანტია)|ანდრონიკე III-სთანის]] და შეირთო მისი ასული [[ირინა პალეოლოგოსი]]. თუმცა მალევე მათურთიერთობა შორის ურთიერთობაგაუფუჭდა გამწვავდამასთან და ბასილმა1339 ურთიერთობაწელს დაამყარაცოლად მოიყვანა ირინა ტრაპიზონელთან, რომელთანაც იქორწინა კიდეც [[1339]] წელსტრაპიზონელი. კონსტანტინოპოლის პატრიარქმა [[იოანე XIV (კონსტანტინოპოლის პატრიარქი)|იოანე XIV-მ]] ირინა ტრაპიზონელი ეკლესიიდან განკვეთა, ხოლო ტრაპიზონის მიტროპოლიტმა გრიგოლმა ბასილისა და ირინა ტრაპიზონელის ქორწინება დაგმო.
ბასილის მმართველობა მოსახლეობაში უკმაყოფილებას იწვევდა. უკმაყოფილება ისეთი დიდი იყო, რომ [[1337]] წლის 3 მარტს, მზის დაბნელების დროს მოსახლეობამ ქვები დაუშინა, ბასილი იძულებული გახდა დამალულიყო.
 
[[1335]] წელს ბასილმა დაამყარა დინასტიური კავშირი [[ბიზანტიის იმპერია|ბიზანტიის]] იმპერატორ [[ანდრონიკე III (ბიზანტია)|ანდრონიკე III-სთან]] და შეირთო მისი ასული [[ირინა პალეოლოგოსი]]. თუმცა მალევე მათ შორის ურთიერთობა გამწვავდა და ბასილმა ურთიერთობა დაამყარა ირინა ტრაპიზონელთან, რომელთანაც იქორწინა კიდეც [[1339]] წელს. კონსტანტინოპოლის პატრიარქმა [[იოანე XIV (კონსტანტინოპოლის პატრიარქი)|იოანე XIV-მ]] ირინა ტრაპიზონელი ეკლესიიდან განკვეთა, ხოლო ტრაპიზონის მიტროპოლიტმა გრიგოლმა ბასილისა და ირინა ტრაპიზონელის ქორწინება დაგმო.
 
ბასილი გარდაიცვალა [[1340]] წლის 6 აპრილს, სავარაუდოდ მოწამლა მისმა კანონიერმა ცოლმა [[ირინა პალეოლოგოსი|ირინამ]], რომელმაც დაიკავა იმპერატორის ტახტი.
 
==ლიტერატურა==
== რესურსები ინტერნეტში ==
*{{წიგნი| ავტორი= [[სიმონ ყაუხჩიშვილი|ყაუხჩიშვილი, ს.]]| სათაური=ბიზანტიელი მწერლების ცნობები საქართველოს შესახებ | ნაწილი=ნიკიფორე გრიგორასი| გამომცემლობა=მეცნიერება |ტომი=VII|ადგილი=თბილისი|წელი=1967| origyear=| isbn=| edition=|გვერდები=147-153|url=}}
 
== რესურსები ინტერნეტში ==
*''[[მიქაელ პანარეტოსი]]'' [[oldwikisource:მიქელ_პანარეტოსი|„ტრაპიზონის ქრონიკა“]] XIV საუკუნე
* [http://fmg.ac/Projects/MedLands/TREBIZOND.htm Fondation for Medieval Genealogy : Императоры Трапезунда]{{ref-en}}