ანბანი: განსხვავება გადახედვებს შორის

'''ანბანი''' (შედგენილია პირველი "ან"„ან“ და მეორე "ბან"„ბან“ ასოების სახელწოდებათაგან, როგორც ლათინური alphabetum ბერძნ. alpha და beta–სგან), ერთობლიობა ასოებისა, ან რაიმე სხვა სიმბოლოებისა, რომელთაგან თითოეული ცალკეულ ფონემას, ამა თუ იმ ენის შემადგენელ ბგერით ერთეულს, წარმოადგენს. ანბანის გამოყენებით შესაძლებელია [[ენა]]ში შემავალი ყოველი [[სიტყვა|სიტყვის]] ჩაწერა. ანბანის ასოებს, როგორც წესი გააჩნიათ დასახელება და კანონიკური თანადობა. დღესდღეობით მთელ [[მსოფლიო]]ში გამოყენებულ [[დამწერლობის სისტემები|დამწერლობის სისტემებს]] შორის ანბანი დამწერლობის ყველაზე გავრცელებული ფორმაა. მხოლოდ რამდენიმე, დღესდღეობით შემორჩენილი დამწერლობა არ იყენებს ანბანს, მათ შორის ჩინური და იაპონური.

<p>დამწერლობის ადრეული ნიმუშები გრაფემის სახით სურათებს იყენებდნენ, რომლის ყველაზე კლასიკური მაგალითი ძველი ეგვიპტური დამწელობაა. მაგალითად: თავდაპირველად სიტყვა beth სემიტურ ენებში აღნიშნავდა "სახლს"„სახლს“ და თანხმოვანი "ბ"–ს„ბ–ს“ ჩასაწერად სემიტურ პიქტოგრამულ დამწერლობაში სახლის მარტივ გამოსახულებას იყენებდნენ (იგივე პრინციპით ალეფი [ალფა] ნიშნავდა "ხარს"„ხარს“, გიმელი [გამა] – აქლემს, დალეთი [დელტა] – კარებს და ა.შ.). ჩინური დამწერლობა თავდაპირველად პიქტოგრამული იყო. ხელის გამოსახატავად ხატავდნენ ხელის მტევანს, მზის გამოსახატავად ხატავდნენ მზეს და ა.შ., თუმცა როდესაც მათ სურდათ ისეთი აბსტრაქტული ცნების გამოხატვა, როგორიცაა სიყვარული ან სიძლიერე, ისინი ამას რამდენიმე პიქტოგრამის გაერთიანებით და პიქტოგრამთა ამ ჯგუფისათვის ახალი აზრის მინიჭებით ახერხებდნენ. მაგალითად: მზის პიქტოგრამაზე დახატული ხის პიქტოგრამა აღნიშნავდა აღმოსავლეთს, რაც ხეს მოფარებულ, ამომავალ მზეს აღნიშნავდა, ისინი მზის ამოსვლას აღმოსავლეთს უკავშირებდნენ. შემდგომში პრაქტიკული მიზნით მზის და ხის ხატვას ამ სიტყვის პირდაპირი მნიშვნელობით, ჩინელებმა მზის და ხის აღმნიშვნელი სიმბოლოები, იდეოგრამები არჩიეს და შედეგად ეს იეროგლიფი მიიღეს – 東. ასე იქცა პიქტოგრამული დამწერლობა იდეოგრამულ დამწერლობად. დღესდღეობით ჩინური და იაპონური დამწერლობა იდეოგრამულ დამწერლობას წარმოადგენს.</p>

ქართული ანბანი სავარაუდოდ ჩვ.წ.მდე III ს-ში შეიქმნა საქართველოს მეფის, [[ფარნავაზ I]] -ის მიერ. თავდაპირველად ქართულ ანბანში ([[ასომთავრული|ასომთავრულსა]] და [[ნუსხური|ნუსხურში]]) 38 ასო იყო, თანამედროვე მხედრულიდან კი ამოღებულია 5 ასო: ჱ (ჰე), ჲ (იოტა), ჳ (ვიე), ჴ (ხარი) და ჵ (ჰოე), რომლებიც დღევანდელ ქართულში აღარ გამოიყენება.