ვიკიპედია

ჭანიეთი: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
No edit summary
ხაზი 1:
{{ინფოდაფა დასახლება
|სტატუსი = სოფელი
|ქართული სახელი = ჭანიეთი
|მშობლიური სახელი = =
|ქვეყანა = საქართველო
|დაქვემდებარება =
|პანორამა = Old stone table in Chanieti.jpg
|პანორამის სიგანე =
|წარწერა = „ჩაბიას ტახტი“
|lat_dir =N|lat_deg =41|lat_min =52|lat_sec =606
|lon_dir =E|lon_deg =41|lon_min =58|lon_sec =32
|CoordAddon = type:city(40361)_region:
|CoordScale =
|ქვეყნის რუკის ზომა = =300
|ქვეყნის რუკა =
|რეგიონის რუკის ზომა = 300
|რეგიონის რუკა =
|რაიონის რუკის ზომა = 300
|რეგიონის ტიპი = მხარე
|რეგიონი = გურიის მხარე
|რეგიონი ცხრილში =
|შიდა დაყოფა = =
|რაიონის ტიპი =მუნიციპალიტეტი
|რაიონი რაიონის ტიპი = ოზურგეთის მუნიციპალიტეტი
|რაიონი = ოზურგეთის მუნიციპალიტეტი
|თემი = ჭანიეთი
|მმართველის ტიპი =
|მმართველი =
|დაარსების თარიღი =
|პირველი ხსენება =
|წინა სახელები =
|ფართობი = 12,6▼
|სტატუსი-დან =
|სიმაღლის ტიპი=ზღვის დონე {{!}} ზღვის დონიდან▼
▲|ფართობი = 12,6
|დასახლების ცენტრის სიმაღლე=120▼
▲|სიმაღლის ტიპი=ზღვის დონე {{!}} ზღვის დონიდან
|კლიმატი=▼
▲|დასახლების ცენტრის სიმაღლე = 120
|მოსახლეობა = 489
▲|კლიმატი =
|აღწერის წელი = 2014▼
|ოფიციალური ენა =
|სიმჭიდროვე = 38▼
|მოსახლეობა = 489<ref name="აღწერა 2014">{{cite web |url=http://www.geostat.ge/index.php?action=page&p_id=2152&lang=geo |title=მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014 |date=ნოემბერი 2014 |publisher=საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური |accessdate=26 ივლისი 2016}}</ref>
|აგლომერაცია = ▼
▲|აღწერის წელი = 2014
|სატელეფონო კოდი = ▼
▲|სიმჭიდროვე = 38,8
|საფოსტო ინდექსი = ▼
▲|აგლომერაცია =
|საიტი = ▼
|ეროვნული შემადგენლობა = [[ქართველები]] 98,8 %, [[სომხები]] 1,0 %
|კატეგორია ვიკისაწყობში =▼
|სარწმუნოებრივი შემადგენლობა = [[საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესია|მართლმადიდებლები]]
|ეთნოქორონიმი =
|დროის სარტყელი = +4
|DST =
▲|სატელეფონო კოდი = +995
▲|საფოსტო ინდექსი =
|საავტომობილო კოდი =
▲|საიტი =
▲|კატეგორია ვიკისაწყობში =
}}
'''ჭანიეთი''' — [[სოფელი]] [[საქართველო]]ში, [[გურიის მხარე|გურიის მხარის]] [[ოზურგეთის მუნიციპალიტეტი|ოზურგეთის მუნიციპალიტეტში]]. თემის[[თემი]]ს ცენტრი (სოფლები: ჭანიეთი, [[ვაშტიალი]], [[ქაქუთი (ოზურგეთის რაიონიმუნიციპალიტეტი)|ქაქუთი]]) ცენტრი.▼
 
▲'''ჭანიეთი''' — სოფელი [[საქართველო]]ში, [[ოზურგეთის მუნიციპალიტეტი|ოზურგეთის მუნიციპალიტეტში]]. თემის (ჭანიეთი, [[ვაშტიალი]], [[ქაქუთი (ოზურგეთის რაიონი)|ქაქუთი]]) ცენტრი.
 
==გეოგრაფია==
ჭანიეთი მდებარეობს [[მდინარე]] [[ჩოლოქი]]ს მარჯვენა ნაპირზე, [[ზღვის დონე|ზღვის დონიდან]] 120 მ, [[ოზურგეთი]]დან 7 კმ. სოფელი მდებარეობს ნაბადას მთის ძირში, მდინარე [[ჩოლოქი]]ს ხეობაში. ნაბადას ჩრდილოეთით დგას მუზარათის მთა, საიდანაც ჩამოედინება მუზარათის ღელე. [[ნიაბაური]]სა და ჭანიეთის საზღვარზე დგას ნასიმაგრევის მთა. გადმოცემით, აქ უნდა აშენებულიყო [[ლიხაურის ციხე|თამარის ციხე]], მაგრამ არ აშენდა, რადგან ამ ადგილას წყალი არ აღმოჩნდა. [[ლიხაურის ციხე|თამარის ციხე]] აშენდა [[ლიხაური]]ს საზღვარზე. სოფელში მრავლადაა მცირე მდინარეები — თაროსანას ღელე, ცხვირსაბანელა, ორპირღელე, ძიმითას ღელე; აგრეთვე წყაროები: ანტონას საცივი, ბარნაბას საცივი, თადას საცივი, ელისაის საცივი, ბოლქვაძის წყარო, ოლიმპის საცივი, ცინცაძეების საცივი.
 
==ისტორია==
ჭანიეთის სახელი „ჭან“ ძირიდან და ამ ტერიტორიაზე ადრეულ ეპოქებში დასახლებული [[ჭანები]]დან მოდის.
 
ჭანიეთი, სხვა მეზობელ სოფლებთან ერთად, შედიოდა [[ლიხაური]]ს სასოფლო საზოგადოებაში. ისტორიულ წყაროებში ჭანიეთი ლიხაურისგან დამოუკიდებლად იშვიათად იხსენიება. 1870-იან წლებში ჭანიეთი და ქაქუთი მოინახულა და აღწერა [[დიმიტრი ბაქრაძე]]მ. მანვე აღწერა ჭანიეთში სასაფლაოზე მდგარი ახალაშენებული [[მთავარანგელოზი|მთავარანგელოზთა]] სახელობის ხის [[ეკლესია]]. ეკლესიაში ინახებოდა [[ღვთისმშობელი|ღვთისმშობლის]] ვერცხლის ხატი, რომელსაც ამაგრებდნენ ტარზე და დროშის სახით იყენებდნენ. წარწერაში მოხსენიებულია დედოფალი [[რუსუდანი (დიპლომატი)|რუსუდანი]], სავარაუდოდ, [[გიორგი III (საქართველოს მეფე)|გიორგი III]]-ის და. გადმოცემის თანახმად მთავარანგელოზთა ეკლესია უნდა აშენებულიყო ე.წ. საჯვარეზე. ეს იყო სალოცავი ადგილი, სადაც აღმართული იყო [[ჯვარი|ჯვრის]] ფორმის ქვა, რომელიც ამჟამად დაკარგულია. ეკლესიის მრევლი შეადგენდა 75 კომლს. ეკლესია მოხატული იყო. 1920-იან წლებში ეკლესია დაანგრიეს და ხის მასალით სოფლის კლუბი ააშენეს. გარდა მთავარანგელოზთა ტაძრისა, ჭანიეთში იდგა [[გურიელები|გურიელთა]] კარის ეკლესია და შავიშვილთა კარის ეკლესია. გავრცელებული სასოფლო-სამეურნეო კულტურები იყო [[სიმინდი]] და [[ღომი]], აგრეთვე ვაზის ადგილობრივი ჯიში [[ჩხავერი]]. იმ ადგილებს, სადაც ვენახი იყო გაშენებული, შემორჩენილი აქვს სახელი ჩხავნარა.
 
1929-30 წლებში პერიოდში ჭანიეთი გამოეყო ლიხაურის საზოგადოებას და [[ქაქუთი (ოზურგეთის მუნიციპალიტეტი)|ქაქუთთან]] და [[ვაშტიალი|ვაშტიალთან]] ერთად შექმნა ცალკე სასოფლო საბჭო. შეიქმნა ვალერიან ბაქრაძის სახელობის [[კოლმეურნეობა]]. დაიწყო [[ჩაი]]ს გაშენება. ასევე სოფელში იყო გაშენებული იყო [[ციტრუსები]], [[ვენახი]], ხეხილი და [[ტუნგი]]. [[1958]] წლის [[14 მაისი|14 მაისს]] ჭანიეთის კოლმეურნეობაში, ლაითურისა[[ლაითური]]სა და ლიხაურის[[ლიხაური]]ს, პარალელურად პირველად გამოსცადეს [[ჩაი]]ს საკრეფი მანქანა, რაც იმდროინდელმა პროპაგანდამ საბჭოთა მეურნეობის უდიდეს წარმატებად გამოაცხადა.<ref>''მ. კილაძე, გ. ჭელიძე'' „პირველი ნაბიჯები ფართო გზაზე“ გაზეთი „ლენინის დროშა“, N57 გვ 1. — 1958 წ.</ref> 1930-იანი წლებიდან 1960-იან წლებამდე სოფელში მუშაობდა [[კრამიტი]]სა და [[აგური]]ს ქარხნები. მისი მუშაობა შეწყდა ნედლეულის ამოწურვის გამო. 1990-იან წლებში განადგურდა ჩაის ფართობების დიდი ნაწილი და სხვა სამეურნეო ობიექტები.
 
1955 წელს ჭანიეთის კოლმეურნეობას ეწოდა [[შოთა რუსთაველი]]ს სახელი. 1966-67 წლებში მოხდა სოფლის ცენტრის რეკონსტრუქცია. დაინგრა ძველი შენობები და აშენდა ახალი, სადაც სოფლის ადმინისტრაცია და კულტურული დაწესებულებები განთავსდა. 1966 წელს დაიდგა რუსთაველის ძეგლი. 2011 წელს სოფელი დაიყო 11 ქუჩად და თითოეულს მიენიჭა საკუთარი სახელი, მოხდა სოფლის გაზიფიცირება, ცენტრში გაშენდა [[ილია II]]-ის სახელობის სკვერი.
 
==ეკონომიკა==
ჭანიეთის, ისევე როგორც [[გურიის მხარე]]ში სხვა სოფლებში ეკონომიკა მხოლოდ სოფლის მეურნეობით შემოიფარგლება და ისიც ნატურალური მეურნეობის ნიშნებს ატარებს, რომელიც ის ორიენტირებულია მხოლოდ შიდა სასურსათო მოთხოვნების დაკმაყოფილებაზე. საბჭოთა პერიოდში, 1930-იანი წლებიდან სოფლის ეკონომიკის წამყვანი დარგი [[მეჩაიეობა]] იყო. სოფლის მოსახლეობა მოწეულ მოსავალს აბარებდა თავიდან [[გურიანთა (ოზურგეთის მუნიციპალიტეტი)|გურიანთის]], ხოლო 1965 წლიდან [[ლიხაური]]ს ჩაის ფაბრიკაში. [[1950-იანები|1950-იან]] წლებში ჩაი გაშენებული იყო 143 ჰექტარზე, ასევე სოფელში იყო 50 ჰა [[ციტრუსები]]ს, 30 ჰა [[ვენახი]]სა და ხეხილის და 20 ჰა [[ტუნგი]]ს პლანტაციები.<ref>''რუსიეშვილი გ.'' „ჩვენი სოფელი დღეს“ გაზეთი „ლენინის დროშა“, N2 გვ 3. — 1955 წ.</ref> 1990-იან წლებში სოფელში იყო 80 ჰა [[ჩაი]]სა და 165 ჰა [[სიმინდი]]ს ფართობი. ამჟამად სოფელში გავრცელებული კულტურებია [[თხილი]], [[მანდარინი]], [[კივი]], [[სიმინდი]].
 
==განათლება==
Line 62 ⟶ 71:
 
==ჩაბიას ტახტი==
[[დიმიტრი ბაქრაძე]]ს, რომელმაც ჭანიეთი და ქაქუთი 1873 წელს მოინახულა, აღწერილი აქვს მასიური ქვის ფილა, „ჩაბიას ტახტი“. ქვის ფილა ეყრდნობა მიწაში ჩასობილ ოთხ დაბალ ქვის სვეტს. მასზე შემორჩენილია წარწერა „ეს ქ..ე....ყენა გგი ჩაბია. შე.ნდე ღმთო“ (ეს ქვა დააყენა გიორგი ჩაბიამ, შეუნდე ღმერთო). მინდორს, სადაც ეს ქვა დგას, ჩაბიასეულს ეძახიან. ეს გვარი [[გურია]]ში ბაქრაძის მოგზაურობის დროს უკვე არ ფიქსირდებოდა.
 
==მოსახლეობა==
{| class="wikitable" style="text-align:right"
|-
! აღწერის წელი !! მოსახლეობა !! კაცი !! ქალი
|-
| 1908<ref>[https://dlib.rsl.ru/viewer/01003824991#?page=408 Кавказский календарь на 1910 год]</ref> || 651 || ||
|-
| 1911<ref>[https://dlib.rsl.ru/viewer/01003824988#?page=269 Кавказский календарь на 1912 год]</ref> || {{კლება}} 467 || ||
|-
| 2002 || {{ზრდა}} 521 || ||
|-
| [[საქართველოს მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014|2014]]<ref name="აღწერა 2014">{{cite web |url=http://www.geostat.ge/index.php?action=page&p_id=2152&lang=geo |title= მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014 |date=ნოემბერი 2014 |publisher=საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური |accessdate=7 ნოემბერი, 2016}}</ref> || {{კლება}} 489 || ||
|}
 
==ცნობილი ადამიანები==
ჭანიეთში დაიბადნენ:
*[[ივანე სურგულაძე]] - იურისტი, ქართული სამართლის ისტორიის მკვლევარი
*[[გიორგი ხაჭაპურიძე]] - ისტორიკოსი, აკადემიკოსი
*[[მიხეილ შავიშვილი (ლოტბარი)|მიხეილ შავიშვილი]] - ცნობილი [[კრიმანჭული|მოკრინამჭულე]], ლოტბარი და ხალხური მომღერალი
*[[თეიმურაზ კვირკველია]] - ლოტბარი და ხალხური მომღერალი
Line 93 ⟶ 102:
 
{{ოზურგეთის მუნიციპალიტეტი}}
 
[[კატეგორია:ჭანიეთის თემის სოფლები]]
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ჭანიეთი“-დან