ფარდობითობის სპეციალური თეორია: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
Akakikakutia-ის რედაქტირებები გაუქმდა; აღდგა Otogi-ის მიერ რედაქტირებული ვერსია
იარლიყი: სწრაფი გაუქმება
No edit summary
ხაზი 1:
'''ფარდობითობის სპეციალური თეორია''' — 1905 წელს [[ალბერტ აინშტაინი]]ს მიერ (თეორიის ჩამოყალიბებაში მნიშვნელოვანი და დამოუკიდებელი წვლილი შეტანილი იქნა [[ჰენრიკჰენდრიკ ლორენცი|ჰენდრიკ ლორენცის]], [[ანრი პუანკარე]]სა და სხვათა მიერ) შემოთავაზებული ფიზიკური თეორია, რომელიც აღწერს მექანიკის კანონებს მაღალ სიჩქარეებზე.<ref name=electro>[[ალბერტ აინშტაინი|Albert Einstein]] (1905) "[http://www.pro-physik.de/Phy/pdfs/ger_890_921.pdf Zur Elektrodynamik bewegter Körper]", ''Annalen der Physik'' 17: 891; English translation [http://www.fourmilab.ch/etexts/einstein/specrel/www/ On the Electrodynamics of Moving Bodies] by George Barker Jeffery and Wilfrid Perrett (1923); Another English translation On the Electrodynamics of Moving Bodies by Megh Nad Saha (1920).</ref> ეს თეორია არის [[გაგილეის ფარდობითობის პრინციპი]]სპრინციპის განზოგადება, რომელიც ამტკიცებს, რომ ყველა თანაბარი მოძრაობა არის ფარდობითი, და არ არსებობს აბსოლუტური, გამორჩეული უძრაობის სისტემა. ფარდობითობის სპეციალური თეორია ამ პრინციპს ამატებს კიდევ ერთ პრინციპს, რომლის მიხედვითაც [[სინათლის სიჩქარე]] ერთიდაიგივეა ათვლის ყველა [[ათვლის ინერციული სისტემა|ინერციული სისტემაში]], მიუხედავად სინათლის წყაროს მოძრაობისა.<ref>{{cite book|title=Spacetime Physics: Introduction to Special Relativity|year=1992|publisher=W. H. Freeman|isbn=0-7167-2327-1|author=Edwin F. Taylor and John Archibald Wheeler}}</ref>
 
თეორიას აქვს მრავალი ექსპერიმენტულად შემოწმებული, ორიგინალური წინასწარმეტყველება,<ref>{{cite web | url = http://www.edu-observatory.org/physics-faq/Relativity/SR/experiments.html | title = What is the experimental basis of Special Relativity? | accessdate = 2008-09-17 | author = Tom Roberts and Siegmar Schleif | year = 2007 | month = October | work = Usenet Physics FAQ}}</ref> როგორიცაა სიგრძის შემცირება, დროის გაწელვა, [[ერთდროულობის ფარდობითობა]], განსხვავებით კლასიკური მექანიკისგან, რომლის მიხედვითაც დრო ნებისმიერ ორ მოვლენას შორის ერთიდაიგივეა ნებისმიერი ორი დამკვირვებლისთვის. [[ფიზიკა|ფიზიკის]] სხვა კანონებთან ერთად ეს ორი პოსტულატი წინასწარმეტყველებს [[მასა|მასისა]] და [[ენერგია|ენერგიის]] ექვივალენტობას, რომელიც გამოისახება ფორმულით ''E''&nbsp;=&nbsp;''mc''<sup>2</sup>, სადაც ''c'' არის [[სინათლის სიჩქარე]] [[ვაკუუმი|ვაკუუმში]].<ref name=relativity>{{cite book |author=Albert Einstein |title=Relativity: The Special and the General Theory |page= 48 |url=http://books.google.com/books?id=idb7wJiB6SsC&pg=PA50 |isbn=0415253845 |publisher=Routledge |year=2001 |edition=Reprint of 1920 translation by Robert W. Lawson }}</ref><ref name=Feynman>{{cite book |title=Six Not-so-easy Pieces: Einstein's relativity, symmetry, and space-time |author=Richard Phillips Feynman |page= 68 |url=http://books.google.com/books?id=ipY8onVQWhcC&pg=PA68 |isbn=0201328429 |publisher=Basic Books |edition=Reprint of 1995 |year=1998}}</ref> ფარდობითობის ზოგადი თეორია დადის კლასიკურ (ნიუტონის) მექანიკაზე როდესაც სხეულების სიჩქარე მცირეა სინათლის სიჩქარესთან შედარებით. ფარდობითობის სპეციალური თეორია ამტკიცებს, რომ ''c'' არ არის მხოლოდ [[ელექტრომაგნიტური ტალღა|ელექტრომაგნიტური ტალღის]] გავრცელების სიჩქარე ვაკუუმში, არამედ არის ფუნდამენტური [[ფიზიკური მუდმივა]]. თეორიის ერთ-ერთი წინასწარმეტყველება იმაში მდგომარეობს, რომ არცერთ სხეულს, რომელსაც არანულოვანი [[მასა]] აქვს, არ შეუძლია მოძრაობა [[სინათლის სიჩქარე|სინათლის სიჩქარით]].