ხაკასეთი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
No edit summary |
||
ხაზი 32:
}}
[[ფაილი:Khakassia republic map.png|right|thumb|180px]]
'''ხაკასეთი''' ({{lang-ru|''Хакасия''}}) - [[რუსეთი|რუსეთის ფედერაციის]] სუბიექტი, შედის [[ციმბირის ფედერალური ოკრუგი]]ს შემადგენლობაში. დედაქალაქი - [[აბაკანი]]. დაარსდა [[1992]] წელს. შედგება 5 საქალაქო ოკრუგისა და 8 რაიონისაგან.
== გეოგრაფია ==
მდებარეობს აღმოსავლეთ ციმბირის სამხრეთ-დასავლეთ ნაწილში, [[მდინარე]] [[ენისეი]]ს მარცხენა სანაპიროზე. უკავია მინუსინსკისა და ჩულიმ-ენისეის ქვაბულების ნაწილი. რესპუბლიკას ესაზღვრება [[ტუვა]], [[კრასნოიარსკი (მხარე)|კრასნოიარსკის მხარე]], [[კემეროვო (ოლქი)|კემეროვის ოლქი]] და [[ალთაის რესპუბლიკა]].
==ისტორია==
თანამედროვე ხაკასეთის ტერიტორია დასახლებული იყო პალეოლითის დროიდან. XIII საუკუნეში [[მონღოლები]]ს შემოსევებმა მოსპო ტომობრივი კავშირები, დაანგრია სარწყავი არხების ქსელი, რის გამოც მოსახლეობა მიწათმოქმედებიდან კვლავ მესაქონლეობას და ნადირობას დაუბრუნდა. XVII საუკუნეში ჩამოყალიბდა ფეოდალური სამთავროები, რომლებიც XVIII საუკუნეში [[რუსეთის იმპერია]]ში შევიდნენ. გაძლიერდა მოსახლეობის ჩაგვრა, მაგრამ შეწყდა მონღოლი და ჯუნღარიელი ფეოდალების თავდასხმები. XIX საუკუნის შუა ხნებში ჩაისახა კაპიტალისტური ურთიერთობები, დაიწყო [[ოქრო]]ს მოპოვება. XX საუკუნის დასაწყისში განვითარდა ქვანახშირის მრეწველობა. 1918-1923 წლებში ხაკასეთის ტერიტორია რუსეთის სამოქალაქო ომმა მოიცვა. 923 წელს შეიქმნა ხაკასეთის ეროვნული მაზრა, რომელიც 1925 წელს ოკრუგად გადაკეთდა, ხოლო 1930 წელს შეიქმნა ხაკასეთის ავტონომიური ოლქი [[კრასნოიარსკის მხარე]]ში. საბჭოთა პერიოდში განვითარდა ქვანახშირის და რკინის მოპოვება, ხე-ტყის დამუშავება, [[მეცხვარეობა]]. 1992 წელს შეიქმნა ხაკასეთის რესპუბლიკა, რომელიც რუსეთის ფედერაციის სუბიექტია.
== მოსახლეობა ==
Line 55 ⟶ 58:
|-
|}
==კულტურა==
ხაკასები საუბრობენ [[ხაკასური ენა|ხაკასურ ენაზე]]. ხაკასური ფოლკლორის მნიშვნელოვანი ძეგლებია „ალთინ არიგი“, „ალბინჟი“ და სხვა. VI-VIII საუკუნეებში აქ არსებობდა დამწერლობა. ხაკასურ ენაზე დამწერლობა შეიქმნა 1926 წელს. 1927 წელს გამოიცა პირველი ხაკასური წიგნი. ხაკასების ტრადიციული საცხოვრებელია მრგვალი ფორმის კარვები. განვითარებულია ხეზე კვეთა და ქარგვა.
==ლიტერატურა==
{{ქსე|11|416-417}}
== რესურსები ინტერნეტში ==
{{Commonscat|Khakassia}}
* [http://www.vskhakasia.ru/ ხაკასეთის რესპუბლიკის უზენაესი საბჭო]
* [http://khakassia.news-city.info/docs/ ხაკასეთის რესპუბლიკის კანონმდებლობა]
* [http://www.xakac.info ახალი ამბების სააგენტო «Хакасия-Информ»]
* [http://ilia-romantic.narod.ru/kha2004/khakasia_2004.html Путешествие по Хакасии (фотоальбом и карта)]
* [http://www.sayanogorsk.info Саяногорский городской сайт]
* [http://livejourney.ru/TRIPS/news-1.htm Этнографические экспедиции в Хакасию]
* [http://globalsib.com/?tagID=262/ GlobalSib.com -Хакасия]
{{რუსეთის ფედერაციის სუბიექტები}}
{{თურქულენოვანი რეგიონები}}
[[კატეგორია:ხაკასეთი| ]]
| |||