ნეომარქსიზმი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ახალი გვერდი: '''ნეომარქსიზმი''' - ტერმინი, რომელიც ხშირად გამოიყენება მარქ... |
No edit summary |
||
ხაზი 1:
'''ნეომარქსიზმი''' - ტერმინი, რომელიც ხშირად გამოიყენება [[მარქსიზმი]]<nowiki/>ს სხვადასხვა სოციალურ- [[ფილოსოფოსი|ფილოსოფიური]] დინებების აღსანიშნავად. მათ შორის გამოირჩევა<nowiki/>[[ფრანკფურტის სკოლა|ფრანკფურტის სკოლის]], მასთან მოსაზღვრე პრაქსისი სკოლა. მათი არსებობის მიზანია შეცვალონ და გააფართოვონ მარქსისტული თეორია, შემატონ მას სხვა ინტელექტუალური ტრადიციების ელემენტები, ისეთების როგორიცაა, [[ფსიქოანალიზი]] ან [[ეგზისტენციალიზმი]] და ა.შ.
როგორც ფენომენი, იგი წარმოიშვა [[ დასავლური მარქსიზმი|დასავლურ მარქსიზმში]], მაგრამ დროთა განმავლობაში იგი გავრცელდა სხვა ქვეყნებშიც, მათ შორის [[საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკების კავშირი|სსრკ-ში]] . ნეომარქსიზმის ცნებები გახდა [[ ახალი მარცხენა|ახალი
== ისტორია ==
ნეომარქსიზმი წარმოიშვა მთელი რიგი პრობლემების თეორიული დამუშავების შედეგად. იმ პრობლემების, რომელზეც ტრადიციულმა მარქსიზმმა პასუხი ვერ გასცა. მათ შორის იყო პირველი მსოფლიო ომის მიმართ მემარცხენა პარტიათა პოზიციის საკითხი; საკითხი იმის შესახებ, თუ რატომ არ მოხდა სოციალისტური რევოლუციები დასავლეთ ევროპაში, განვითარებული შრომითი მოძრაობების მიუხედავად; რამ განაპირობა ამავე დროს ევროპაში ნაცისტური მოძრაობის აღზევება. ამ კითხვებმა სერიოზული თეორიული ძიებები გამოიწვია მარქსიზმის ფარგლებში და გამოიწვია ნეომარქსიზმის გაჩენა.
[[პირველი მსოფლიო ომი|პირველი მსოფლიო ომის]] შემდგომი პერიოდი დაკავშირებულია ნეომარქსიზმის პირველ მნიშვნელოვან მიღწევებთან ისეთი მეცნიერების კვლევების მეშვეობით როგორებიც იყვენენ დიორდ ლუკაჩი, [[ კორში, კარლ|კარლ კორშის]] და [[ გრამში, ანტონიო|ანტონიო გრამში.]] [[სოციალური კვლევის ინსტიტუტი|სოციალური კვლევის ინსტიტუტიდან]], რომელიც 1923 წელს დაარსდა, როგორც [[ფრანკფურტის გოეთეს უნივერსიტეტი]]<nowiki/>ს განყოფილება, ნეომარქსიზმის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი დინება ჩამოყალიბდა - ინტერდისციპლინარული სოციალური თეორია ე.წ. [[ფრანკფურტის სკოლა]] . მისი დამფუძნებლები იყვნენ [[ ჰორკჰაიმერი, მაქს|მაქს ჰორკჰაიმერი]] და [[თეოდორ ადორნო]], რომელთა შეხედულებებმა მნიშვნელოვნად იმოქმედა ზოგადად მარქსისტულ თეორიაზე. მათ<nowiki/>[[ ნაციონალ-სოციალისტების ხელისუფლებაში მოსვლა გერმანიაში|ნაცისტების ხელისუფლებაში მოსვლის შემდეგ]] [[ნიუ-იორკი|ნიუ – იორკში]] [[ემიგრაცია|ემიგრაციაში წასვლა]] მოუხდათ.
მე -20 საუკუნის მეორე ნახევრის ნეომარქსიზმში გამოყოფენ ორ ძირითად მიმართულებას - "ჰუმანისტურს" და "სიენტისტურს". ჰუმანისტური ნეომარქსიზმი თავისი ფილოსოფიის ცენტრში აყენებს ადამიანს როგორც ისტორიული მოქმედებების სუბიექტს. იგი ეყრდნობა პირველ რიგში მარქსის ადრეულ ნაშრომებს, პირველ რიგში ''[[ ეკონომიკური და ფილოსოფიური ხელნაწერები (მარქსი)|1844]] წლის [[ ეკონომიკური და ფილოსოფიური ხელნაწერები (მარქსი)|ეკონომიკურ და ფილოსოფიურ ხელნაწერებს (გერმ. Ökonomisch-philosophische Manuskripte aus dem Jahre 1844]])'', აგრეთვე არამარქსისტული ფილოსოფიის იდეებს. ჰუმანისტური ნეომარქსიზმის მთავარი პრობლემა [[ცნობიერება]] და [[ Გონების კონტროლი|მისი კონტროლის პრობლემაა]]. ამიტომ მისი ფორმირების მნიშვნელოვან იმპულსს წარმოადგენს [[ გრამში, ანტონიო|ანტონიო გრამშის]] მიერ დაწერილი ''ციხის რვეულები'' (გერმ. Gefängnisbriefe), რომელშიც დაისვა [[ კულტურული ჰეგემონია|კულტურული ჰეგემონიის]] პრობლემა. კლასიკურ მარქსიზმში ის არ არსებობდა.
ხაზი 16:
მიჩნეულია, რომ ნეომარქსიზმის უმეტესი დინება უარს აცხადებს შეიარაღებული რევოლუციების იდეაზე მოვლენების მეტად მშვიდობიანი განვითარების სასარგებლოდ - რევოლუციის იდეის შენარჩუნებით ძალადობაზე უარის თქმა. ნეომარქსისტები ასევე ცდილობენ ახალი ეკონომიკური მოდელების შექმნას კლასობრივი ბრძოლის ძირითადი კონცეფციების გარდაქმნით (მაგალითად, [[ ჰანს-იურგენ კრალი|ჰანს იურგენ კრალი]]).
ნეომარქსიზმის განვითარება თანამედროვე სამყაროში ხდება უფრო ფართო ინტელექტუალური მოძრაობის ფარგლებში, რომელსაც ხშირად მოიხსენიებენ როგორც<nowiki/>[[ კრიტიკული თეორია|"კრიტიკულ თეორიას]]".
== ლიტერატურა ==
| |||