ნაცრისფერი სიდამპლე: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 2:
 
== კომბოსტოს ნაცრისფერი სიდამპლე ==
კომბოსტოს[[კომბოსტო]]ს ნაცრისფერი სიდამპლის გამომწვევია [[სოკოები|სოკო]] ''[[Botrytis cinerea]]''. მაღალი ტემპერატურის პირობებში, საწყობში შენახული კომბოსტოს თავების ზედაპირი იფარება ნაცრისფერი ნადებით. დაზიანების ადგილებში გარკვეული დროის შემდეგ ჩნდება შავი ფერის [[სიმსივნე]]ები — სოკოს სკლეროციები, რომლებიც სიცოცხლისუნარიანობას 2 წელი ინარჩუნებენ. დაავადება ადვილად ვრცელდება სხვა საღ მცენარეებზეც. ხანდახან სოკო აზიანებს აღმონაცენებსაც და ხდება იწვევს მათ ჩაწოლას.<ref name=":0">{{Cite web | last1 = მემარნიშვილი | first1 = ნ. | last2 = კელენჯერიძე | first2 = ნ. | last3 = ხეთერელი | first3 = ა. | url = https://gfa.org.ge/wp-content/uploads/2018/11/კომბოსტოს-წარმოების-აგროტექნოლოგია-pdf.pdf | title = კომბოსტოს წარმოების აგროტექნოლოგია | publisher = საქართველოს ფერმერთა ასოციაცია. ''gfa.org.ge'' | date = 2018 | accessdate = 19 აგვისტო, 2020}}</ref>
 
{{ტექსტის გაშლა|ბრძოლის ღონისძიებებ|ი}}: საწყობების დეზინფექცია, დაზიანებული მცენარეების მოცილება და განადგურება, შენახვის ოპტიმალური პირობების დაცვა შესაბამისი წამლობების განხორციელება.<ref name=":0" />
ხაზი 8:
== ხახვის ნაცრისფერი სიდამპლე ==
[[ფაილი:Botrytis rot (Botrytis allii) Munn.jpg|250პქ|მინი|მარჯვნივ|''[[Botrytis allii]]'' [[ხახვი|ხახვზე]]]]
ხახვის[[ხახვი]]ს ნაცრისფერი სიდამპლის გამომწვევები არიან უსრული სოკოები ''[[Botrytis porri]]'', {{სხ|B|otrytis|aclada}}, {{სხ|B|otrytis|byssoidea}}, {{სხ|B|otrytis|squamosa}},<ref name=":1" /> {{სხ|B|otrytis|allii}}.<ref name=":2" /> დაავადება ძირითადად ჩნდება შენახვის პერიოდში. შენახვის პირობების დარღვევამ შესაძლოა გამოიწვიოს დაავადების გავრცელება და მოსავლის 50%-ზე მეტი დანაკარგი. დაავადების გავრცელებას ხელს უწყობს ხახვის სათანადო წესით არ გაშრობა. პათოგენი ვრცელდება სათესლე და სარგავი მასალით. თუ სათესლე მასალა ინახება შესამჩნევად დაბალ ტემპერატურაზე, ამ შემთხვევაში სოკოს შეუძლია 3 ან მეტი წლის განმავლობაში იარსებოს სათესლე მასალაზე. პათოგენი დაინფიცირებულ სათესლე მასალაზე წარმოქმნის კონიდიებს, რომელთა მეშვეობითაც მცენარეზე ვითარდება დაავადება. ვეგეტაციის პერიოდში ინფექცია არსებობს მხოლოდ ფოთლებზე. მოსავლის აღებამდე მცირე პერიოდით ადრე მცენარის [[ბოლქვი]]ს ფურცლები დაფარულია ჭრილობებით, რომლებზეც ჩნდება ინფექცია. სანამ ღეროს ქსოვილი სინესტეს ინარჩუნებს, პათოგენი იზრდება ბოლქვში და ალპობს მას. დაინფიცირებულ ქსოვილებში წარმოიქმნება მცირე ზომის შავი სკლეროციები, რომელთაც მინიმუმ 2 წლის განმავლობაში შეუძლიათ არსებობა მცენარეულ ნარჩენებსა და ფართობებში.<ref name=":1">{{Cite web | last1 = ხიდეშელი | first1 = ზ. | last2 = მემარნიშვილი | first2 = ნ. | last3 = ხეთერელი | first3 = ა. | url = https://gfa.org.ge/wp-content/uploads/2018/11/ხახვის-წარმოების-აგროტექნოლოგია-2.pdf | title = ხახვის წარმოების აგროტექნოლოგია | publisher = საქართველოს ფერმერთა ასოციაცია. ''gfa.org.ge'' | date = 2018 | accessdate = 20 აგვისტო, 2020}}</ref>
 
{{ტექსტის გაშლა|სიმპტომებ|ი}}: მინდორში მცენარეზე ვითარდება 1–5 [[მმ]] სიგრძის ღია-მწვანე ფერის არშიის მქონე თეთრი ლაქები, რომლებიც ჰერბიციდების მოქმედების შედეგად გაჩენილ ლაქებს წააგავს. გარჩევა შესაძლებელია ლაქების ირგვლივ არსებული, ნაცრისფერი სიდამპლისთვის დამახასიათებელი, ღია მწვანე არშიის მეშვეობით. მიუხედავად იმისა, რომ დაავადება ჩნდება მინდორში, მის გავრცელებას ყველაზე დიდი ზიანი მოაქვს საწყობებში, სადაც იგი ხვდება მინდვრიდან და შენახვის სათანადო პირობების დაუცველობის შემთხვევაში აზიანებს დასაწყობებული მოსავლის უდიდეს ნაწილს. ამ პერიოდში დაავადებული [[ბოლქვი]]ს ყელი რბილდება და ნესტიანდება; დაზიანებულ უბნებზე ჩნდება ნაცრისფერი ნადები, რომელიც დროთა განმავლობაში ვრცელდება ბოლქვის ზედაპირზე. მოგვიანებით ბოლქვები იფარება 5 მმ დიამეტრიანი შავი სკლეროციებით. [[მიცელიუმი]]ს გამონაზარდები თვალსაჩინო ხდება დასაწყობებიდან რამდენიმე კვირის შემდეგ. [[პათოგენი]] განაგრძობს ზრდას ბოლქვში და დროთა განმავლობაში ბოლქვის უმეტესი ნაწილი რბილდება და ლპება. დაავადებული ბოლქვის გადანაჭერზე დაზიანებული ქსოვილი მკვეთრად გამოირჩევა საღი ქსოვილისაგან — შავია და დარბილებული.<ref name=":1" /> თუ მცენარეზე მარტოა დასახლებული, მშრალი სიდამპლე ვითარდება, ხოლო თუ სხვა მიკროორგანიზმებიც არიან, მაშინ სველი სიდამპლის ტიპს იძლევა.<ref name=":2">{{Cite web | url = http://agriedu.ge/Uploads/images/1547311792-A16.2%20ბოსტნეული%20და%20ბაღჩეული%20კულტურების%20დაცვა.pdf | title =  მინდვრისა და ბოსტნეული კულტურების დაცვა | publisher = ''agriedu.ge'' | accessdate = 18 აგვისტო, 2020 |pages = 19}}</ref>
ხაზი 23:
 
== მარწყვის ნაცრისფერი სიდამპლე ==
მარწყვის[[მარწყვი]]ს ნაცრისფერ სიდამპლეს იწვევს სოკო ''[[Botrytis cinerea]]''. გაჩენისათვის ოპტიმალური პირობებია: ტემპერატურა — 15–24°C, ჰაერის შეფარდებითი ტენიანობა — 90%. ძირითადად აზიანებს ყვავილებსა და ნაყოფებს. ნაყოფები ავადდება სიმწიფის პერიოდში და ტრანსპორტირებისას. დაავადება ადვილად ჩნდება და სწრაფად პროგრესირებს ნოტიო და შედარებით გრილ ამინდებში. მისი გამომწვევი სოკო აავადებს მცენარის ყველა ორგანოს.
 
{{ტექსტის გაშლა|სიმპტომებ|ი}}: ნაცრისფერი სიდამპლით დაავადებულ მარწყვის ნაყოფებზე ჩნდება ღია ყავისფერი ლაქები. დროთა განმავლობაში ისინი სწრაფად იზრდებიან ზომაში და ფარავენ ნაყოფების ზედაპირის დიდ ნაწილს. ლაქის ზედაპირი იფარება მონაცრისფრო შეფერილობის ნადებით და იწყება ნაყოფის ლპობის პროცესი. ავადდება, როგორც მწიფე, ასევე მკვახე ნაოფები. ფოთოლზე ვითარდება დიდი ნაცრისფერი ლაქა, ხოლო ყლორტზე – ჩაზნექილი მოყავისფრო ლაქა, რომელიც დამწვარს წააგავს; ნაყოფის ყუნწის დაავადების შემთხვევაში ლაქა სწრფად უვლის მას ირგვლივ და ახმობს ჯერ კიდევ მწვანე ნასკვს. სიმპტომები ვლინდება გაზაფხულზე და ზაფხულში.