სურინამი: განსხვავება გადახედვებს შორის
[შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
Mariamm097 (განხილვა | წვლილი) No edit summary |
Mariamm097 (განხილვა | წვლილი) No edit summary |
||
ხაზი 65:
სურინამი ადრე ცნობილი იყო როგორც ნიდერლანდების გაიანა, ნიდერლანდების გვიანა ან ჰოლანდიის გვიანა. მდებარეობს [[საფრანგეთის გვიანა|საფრანგეთის გვიანისა]] და [[გაიანა]]ს შორის. სამხრეთიდან ესაზღვრება [[ბრაზილია]], ხოლო ჩრდილოეთიდან [[ატლანტის ოკეანე]]. ქვეყნის [[საზღვარი (სახელმწიფო)|საზღვრის]] სამხრეთი ნაწილი საფრანგეთის გვიანასთან მდინარე [[მარონი|მარონზე]] სადავო ტერიტორიაა. მისი საზღვრების შიგნით ცხოვრობს პროცენტულად ბევრად მეტი [[მუსლიმი]], ვიდრე მთელს დასავლეთ ნახევარსფეროში.სახელი დაერქვა სურინების ტომისგან, რომელიც შემდგომ არავაკის ტომმა ამ მხარიდან განდევნა. ეროვნული დღესასწაული არის 25 ნოემბერი- ნიდერლანდებისგან განთავისუფლების დღე — 1975 წლის 25 ნოემბერი.
სურინამის ტერიტორიაზე პირველი დასახლებები ძვ. წ. 3000 წლით თარიღდება. უძველესი და უდიდესი ტომები იყვნენ არავაკები, სანაპიროზე მომთაბარე ხალხები, რომლებიც თევზაობითა და ნადირობით ირჩენდნენ თავს. დაახლოებით ძვ. წ. 2500 წელს სურინამის ტერიტორიაზე კარიბები შემოვიდნენ, რომლებიც მდინარე მარონის სათავესთან დასახლდნენ.
===კოლონიური პერიოდი===
ევროპიდან ამ ტერიტორიების დაზვერვა ჯერ კიდევ XVI საუკუნეში
სურინამის ტერიტორიაზე კონტროლის მოპოვებისკენ დიდი ბრიტანეთი და ნიდერლანდები ისწრაფვოდნენ, რამაც ამ ორ ქვეყანას შორის უთანხმოება წარმოშვა. 1667 წელს მათ შორის ბრედის ზავის დაიდო, რომლის საფუძელზეც სურინამის პლანტაციები ნიდერლანდებმა, ინგლისმა კი ქალაქი ახალი ამსტერდამი მიიღო.
1683 წელს ამსტერდამმა სურინამის საზოგადოება დააარსა, რომელსაც კოლონიის მართვა და დაცვა ევალებოდა. კოლონიალისტთა მთავარი საყრდენი აფრიკელ მონათა შრომა იყო, რომლებიც მდინარის ნაპირზე გაშენებულ ყავის, კაკაოს, შაქრის, ლერწმისა და ბამბის პლანტაციებს ამუშავებდნენ. მონათმფლობელები მონებს უაღრესად სასტიკად ეპყრობოდნენ, რის გამოც მრავალი მათგანი პლანტაციებიდან გარბოდა. ამასთან დაკავშირებით ისტორიკოსმა ჩარლზ რალფ ბოქსერმა დაწერა: „სურინამში საზღვრებს გასცა ადამიანის არაადამიანურმა მოპყრობა ადამიანისვე მიმართ.“ 1795 წელს მოხდა სურინამის საზოგადოებიზ ნაციონალიზება ბატავიის რესპუბლიკის მიერ, რის შემდეგაც რესპუბლიკა ტერიტორიას როგორც ეროვნულ კოლონიას, ისე მართავდა. 1799-1802 და 1804-1816 წლებში.
ტროპიკულ ტყეებში მცხოვრებ მკვიდრ სამხრეთამერიკელთა დახმარებით გაქცეულმა მონებმა თავიანთი კულტურა ჩამოაყალიბეს. ისინი მარონების სახელწოდებით არიან ცნობილნი. ხშირად მარონები პლანტაციებში ჯგუფურად იჭრებოდნენ, რათა ახალი წევრები შეემატებინათ. ისინი იტაცებდნენ ქალებს, იარაღსა და საკვებს, ასევე ხშირად მონათმფლობელებსა და მათი ოჯახის წევრებს კლავდნენ. კოლონიალისტებმა მრონებისგან თავის დასაცავად თავდაცვითი ნაგობები ააგეს, ასევე წარუმატებლად სცადეს შეარაღებული თავდასხმა მათ წინააღმდეგ. საბოლოოდ, საომარი მოქმედებების დასასრულებლად, XVIII საუკუნეში ევროპელმა კოლონიალისტებმა სხვადასხვა ტომებთან სამშვიდობო ხელშეკრულებები დადეს. მათ მარონებს საკუთარ ტერიტორიაზე ვაჭრობის უფლება მისცეს და სუვერენული სტატუსი და ავტონომია მიანიჭეს.
▲== ისტორია ==
▲ევროპიდან ამ ტერიტორიების დაზვერვა ჯერ კიდევ XVI საუკუნეში დაიწყეს [[ნიდერლანდელები|ნიდერლანდელმა]], [[ფრანგები|ფრანგმა]], [[ესპანელები|ესპანელმა]] და [[ინგლისელები|ინგლისელმა]] მოგზაურებმა. XVII საუკუნეში პირველი ნიდერლანდური და ბრიტანული [[კოლონია|კოლონიები]] გაჩნდა მრავალი მდინარის სანაპიროებზე. ყველაზე ადრინდელ დოკუმენტურ მასალაში პირველ კოლინიალისტად მოხსენიებულია ინგლისელი ვინმე მარშალ კრიკი, რომელმაც გააშენა პირველი კოლონია [[გაიანა]]ში მდინარე [[სურინამი (მდინარე)|სურინამის]] მახლობლად.
==სქოლიო==
|