კანბერა: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 59:
== გეოგრაფია ==
[[ფაილი:Canberra Map-MJC.png|thumb|275px|right|კანბერის მდებარეობა ავსტრალიის ფედერალური ტერიტორიის ფარგლებში. ქალაქის შვიდი ოლქი გამოსახულია ყვითელი ფერით: ჩრდილოეთი კანბერა, სამხრეთი კანბერა, უოდენ-ველი, ბელკონენი, უესტონი-კრიკი, ტაგერანონგი და განგალინი.]]
კანბერას უკავია ფართობი 814,2 კმ²<ref name=area>{{cite web|url=https://web.archive.org/web/20080802163103/http://www.actpla.act.gov.au/tools_resources/planning_data|title=Planning Data Statistics|publisher=[[Australian Capital Territory Planning and Land Authority|ACT Planning & Land Authority]]|date=21 July 2009|accessdate=13 May 2010}}</ref> და მდებარეობს [[ბრინდაბელა]]ს ({{lang-en|Brindabella Ranges}}) მთების შორიახლოს, დაახლოებით 150 კმ-ში ავსტრალიის აღმოსავლეთ სანაპიროდან. ქალაქი მდებარეობს გორაკებიან დაბლობზე სიმაღლით 550 მეტრიდან 700 მეტრამდე. უმაღლესი წერტილი — მაჯურას მთა ({{lang-en|Mount Majura}}, 888 მეტრი)<ref>{{cite web|url=http://web.archive.org/web/20120303151249/http://www.queanbeyanage.com.au/news/local/news/general/lady-luck-or-lucky-lady/250543.aspx?storypage=0|title=Lady luck or lucky lady?|work=[[The Queanbeyan Age]]|date=19 July 2002}}</ref><ref>{{cite web|url=https://web.archive.org/web/20120326060951/http://www.tams.act.gov.au/__data/assets/pdf_file/0006/13686/cnpmapmajura.pdf|title=Canberra Nature Park: Mt Majura Nature Reserve|year=2004|publisher=ACT Government Territory and Municipal Services|accessdate=13 May 2010}}</ref>. სხვა ამაღლებული ადგილებიდან გამოირჩევა ტეილორის მთები ({{lang-en|Mt Taylor}}), ეინსლი ({{lang-en|Mt Ainslie}}), მაგა-მაგა ({{lang-en|Mt Mugga Mugga}}) და [[ბლექ-მაუნთინი]] ({{lang-en|Black Mountain}}). კანბერა გარშემორტყმულია [[ტყე]]ებით, რომელიც წარმოადგენს [[ევკალიპტი]]ს [[სავანა|სავანები]]ს, [[მინდორი|მინდვრების]], ტყის რაიონების, [[ჭაობი|ჭაობების]] და მშრალი [[ევკალიპტის ტყე]]ების ნარევს.
 
ქალაქში მოედინება [[მდინარე]] [[მოლონგლო (მდინარე)|მოლონგლო]], რომელიც ერთ ადგილას გადაკეტილია [[კაშხალი]]თ, რომ შეინარჩუნონ წყლის დონე კანბერის ცენტრში მდებარე ხელოვნურ [[ტბა]] [[ბერლი-გრიფინი|ბერლი-გრიფინში]]{{sfn|Sparke|1988|pp=131-132}}. ჩრდილო-დასავლეთ ნაწილში მოლონგლო უერთდება მდინარე [[მარამბიჯი]]ს ({{lang-en|Murrumbidgee}}), რომელიც მიედინება ჩრდილო-დასავლეთი მიმართულებით ქალაქ [[იასი (ავსტრალია)|იასი]]ს მხრიდან ახალ სამხრეთ უელსში{{sfn|Gibbney|1988|loc=inside cover}}. ავსტრალიის ფედერალური ტერიტორიის ფარგლებში დასახლება ოუქს-ისტეიტის შორიახლოს მოლონგლოს მდინარეს უერთდება მდინარე კუეანბეიანი ({{lang-en|Queanbeyan River}}). მოლონგლოს და მარამბიჯის მდინარეებს ასევე უერთდება რამდენიმე პატარა მდინარე, მაგალითად, ჯერაბომბერა ({{lang-en|Jerrabomberra Creek}}) და იარალუმლა ({{lang-en|Yarralumla Creek}}). პატარა მდინარეებიდან ორი, ჯინინდერა ({{lang-en|Ginninderra}}) და ტაგერანონგი ({{lang-en|Tuggeranong}}), გადაღობილია კაშხლებით, და ისინი ქმნიან ტბა ჯინინდერას ({{lang-en|Ginninderra}}) და ტაგერანონგს ({{lang-en|Tuggeranong}}){{sfn|Sparke|1988|pp=181-182}}<ref>{{cite web|url=http://www.tams.act.gov.au/parks-recreation/water_catchments/urban_water_catchments/lakeginninderra|title=Lake Ginninderra|publisher=ACT Government Territory and Municipal Services|accessdate=17 September 2013}}</ref>{{sfn|Williams|2006|p=260}}. ბერლი-გრიფინის ტბის წარმოქმნამდე კანბერის ტერიტორია მუდმივად განიცდიდა დატბორვას{{sfn|Sparke|1988|pp=4-7, 13-14}}<ref name="NCA_ Scrivener">{{cite book|title=Scrivener Dam|publisher=[[National Capital Authority]]|pages=1–2|url=http://www.nationalcapital.gov.au/downloads/education_and_understanding/factsheets/20ScrivenerDam.pdf|accessdate=2 June 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130501233910/http://www.nationalcapital.gov.au/downloads/education_and_understanding/factsheets/20ScrivenerDam.pdf|archivedate=1 May 2013|format=PDF}}</ref>.
 
=== კლიმატი ===
კანბერის [[კლიმატი]] მთის კონტინენტალური [[სუბტროპიკული კლიმატური სარტყელი|სუბტროპიკულია]]<ref>{{cite web|title=Climate: Canberra - Climate graph, Temperature graph, Climate table|url=http://en.climate-data.org/location/118/|publisher=Climate-Data.org|accessdate=5 September 2013}}</ref>. ამ მიზეზით კანბერაში მუდამ ტემპერატურის დიდი სადღეღამისო ცვალებადობაა, ხოლო ზაფხული ჩვეულებრივ ძალიან მშრალი არაა.
 
გეოგრაფიული განედის, სიმაღლის და სანაპიროდან დაშორების გამო კანბერაში გამორჩეულად გამოიყოფა ოთხი სეზონი. ავსტრალიის სანაპირო ტერიტორიების უმრავლესობის კლიმატი, სადაც მდებარეობს ქვეყნის ყველა შტატის და ტერიტორიის დედაქალაქი, იმყოფება ზღვის რბილი ზემოქმედების ქვეშ. კანბერაში კი ზაფხული ცხელი და მშრალია, ზამთარი გამოირჩევა ცივი ნისლით და ხშირი სუსხით. მთები და გარკვეული ადგილები დაფარულია [[თოვლი]]თ<ref name=bom>{{cite web|url=http://www.bom.gov.au/weather/nsw/canberra/climate.shtml|title=Climate of Canberra Area|accessdate=13 May 2010|publisher=[[Bureau of Meteorology]]}}</ref>. ქალაქში ყველაზე მაღალი ტემპერატურა დარეგისტრირდა 1968 წლის 1 თებერვალს, რომელიც შეადგენდა 42,2&nbsp;°C-ს<ref>{{Cite journal|publisher=Australian Bureau of Statistics|title=1301.0 - Year Book Australia, 2002|url=http://www.abs.gov.au/Ausstats/abs@.nsf/0/b5186097bad6b76cca256b3400819cd1|archivedate=12 October 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121012125015/http://www.abs.gov.au/Ausstats/abs@.nsf/0/b5186097bad6b76cca256b3400819cd1|date=25 January 2002|ref=harv}}</ref>, ყველაზე დაბალი დარეგისტრირდა 1971 წლის 11 ივლისს — −10&nbsp;°C<ref name=bom/>. ზამთარში ქალაქში ზოგჯერ მოდის თოვლი, მაგრამ როგორც წესი ის მალე დნება. სექტემბრიდან მარტის ჩათვლით ხდება [[ჭექა-ქუხილი]]. წვიმის მაქსიმალური რაოდენობა მოდის გაზაფხულზე და ზაფხულში.
 
=== ქალაქის დაგეგმარება ===
ხაზი 86:
ჩრდილოეთ კანბერის და სამხრეთ კანბერის ოლქების დიდი ნაწილი აშენდა უოლტერ გრიფინის გეგმის საფუძველზე{{sfn|Wigmore|1971|p=64}}{{sfn|National Capital Development Commission|1988|p=17}}. 1967 წელს ეროვნული დედაქალაქის განვითარების კომისიამ მიიღო ეგრეთ წოდებული ''«Y-გეგმა»'', კანბერის მომავალი საქალაქო განვითარების გეგმა მთელი რიგი სავაჭრო და კომერციული ტერიტორიების გარშემო, ცნობილი როგორც «ქალაქის ცენტრები» და ერთმანეთთან ჩქაროსნული ავტოსტრადებით შეერთებული, რომელთა მდებარეობა გვაგონებს ასო Y-ს: Y-ის საფუძველში დევს ტაგერანონგის ოლქი, ხოლო დაბოლოებებში — ბელკონენი და განგალინი{{sfn|Sparke|1988|pp=154-155}}. კანბერის განვითარება, მათ შორის, საქალაქო დაგეგმარება და მიწადსარგებლობა, იმყოფება მთავრობის სრული კონტროლის ქვეშ. ავსტრალიის ფედერალური ტერიტორიის მთელი მიწა ეროვნული მთავრობისაგან აღებულია არენდაში 99 წლიანი ვადით{{sfn|Sparke|1988|pp=154-155}}.
 
ქალაქის უმრავლეს რაიონებში არსებობენ საკუთარი მაღაზიები და, იმავე დროს, მდებარეობენ უფრო მსხვილი სავაჭრო ცენტრებიდან სიახლოვეს, რომელიც ემსახურება რამდენიმე ერთმანეთის მოსაზღვრე რაიონებს. კომუნალური სამსახურები და სკოლები ხშირად მდებარეობენ ადგილობრივი მაღაზიების ან სავაჭრო ცენტრების სიახლოვეს. კანბერის ბევრ რაიონს სახელი დარქმეული აქვს ავსტრალიის პრემიერ-მინისტრების, ქვეყნის ცნობილი მოქალაქეების, ადრეული დასახლებულების პატივსაცემად ან გამოყენებულია სახელები, რომლებიც წარმოშობილები არიან ავსტრალიელი აბორიგენების ენებიდან<ref name=name>{{cite web|url=http://www.actpla.act.gov.au/tools_resources/maps_land_survey/place_names/place_name_processes|title=Place name processes|publisher=[[Australian Capital Territory Planning and Land Authority|ACT Planning & Land Authority]]|date=11 May 2009|accessdate=10 May 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130419123735/http://www.actpla.act.gov.au/tools_resources/maps_land_survey/place_names/place_name_processes|archivedate=19 April 2013}}</ref>.
 
ქალაქის ცალკეული რაიონების ქუჩებს აქვთ განსაზღვრული თემატიკა, მაგალითად, ქუჩები პეიჯის ({{lang-en|Page}}) რაიონში ატარებენ ცნობილი ბიოლოგების და ნატურალისტების სახელებს, ხოლო დაფის ({{lang-en|Duffy}}) რაიონში — ავსტრალიის დამბების და კაშხლების სახელებს. უცხოური სახელმწიფოების დიპლომატიური მისიები ძირითადად მდებარეობენ იარალამლას ({{lang-en|Yarralumla}}), დიკინის ({{lang-en|Deakin}}) და ო’მალის ({{lang-en|O'Malley}}) რაიონებში. ქალაქის სამი სამრეწველო რაიონებია: ფიშუიკი ({{lang-en|Fyshwick}}), მიტჩელი ({{lang-en|Mitchell}}) და ჰიუმი ({{lang-en|Hume}})<ref>{{cite web|url=http://www.australianhumanitiesreview.org/archive/Issue-September-2000/johnston.html|last=Johnston|first=Dorothy|title=Cyberspace and Canberra Crime Fiction |date=September 2000|work=Australian Humanities Review|accessdate=13 May 2010}}</ref>.
ხაზი 96:
 
=== პირველი ევროპული დასახლებები ===
კანბერის ტერიტორიის ევროპული გამოკვლევები და დასახლება დაიწყო 1820-იანი წლების დასაწყისში<ref>{{citation|url=http://australia.gov.au/about-australia/australian-story/canberra-australias-capital-city|publisher=Australian Government|title=Canberra - Australia's capital city|date=4 February 2010|archiveurl=http://web.archive.org/web/20140212004359/http://www.australia.gov.au/about-australia/australian-story/canberra-australias-capital-city|archivedate=12 February 2014|deadurl=no}}</ref>{{sfn|Fitzgerald|1987|p=5}}{{sfn|Gillespie|1991|pp=3-8}}. 1820 წლიდან 1824 წლამდე პერიოდში ჩატარდა ოთხი ექსპედიცია{{sfn|Fitzgerald|1987|p=5}}{{sfn|Gillespie|1991|pp=3-8}}. თეთრკანიანთა დასახლება კანბერის რაიონში თარიღდება 1823 წლით, როდესაც ჯოშუა ჯონ მურის ({{lang-en|Joshua John Moore}}) დაქირავებულმა მუშებმა, თანამედროვე ნახევარკუნძულ ექტონის ({{lang-en|Acton peninsula}}) ტერიტორიაზე ააშენეს სასახლე ან ცხვრების ფერმა ({{lang-en|Acton peninsula}}){{sfn|Gillespie|1991|p=9}}. ოფიციალურად ეს ტერიტორია მათ იყიდეს 1826 წელს და დაარქვეს ''«Canberry»''<ref>{{cite news|url=http://nla.gov.au/nla.news-article29891172|archiveurl=http://web.archive.org/web/20130728133212/http://trove.nla.gov.au/ndp/del/article/29891172|deadurl=no|archivedate=28 July 2013|title=LETTERS.|newspaper=[[Sydney morning herald|The Sydney Morning Herald (NSW : 1842 - 1954)]]|location=NSW|date=31 January 1934|accessdate=8 October 2012|page=6|publisher=National Library of Australia}}</ref>. XIX საუკუნის განმავლობაში ევროპელი მოსახლეობის რაოდენობა კანბერის რაიონში ნელ-ნელა იზრდებოდა{{sfn|Gibbney|1988|p=48}}. პირველმოსახლეთა შორის იყო პირველი სიდნეელი ვაჭრის რობერტ კემპბელის ({{lang-en|Robert Campbell}}) ოჯახი, ვისი ქვის სახლი შემდგომში გახდა [[სამეფო სამხედრო კოლეჯი (დანტრუნი)|სამეფო სამხედრო კოლეჯი]] [[დანტრუნი]]ს ({{lang-en|Duntroon}}) რაიონში{{sfn|Fitzgerald|1987|p=9}}<ref>{{cite web|url=http://www.dha.gov.au/publications/australian-capital-territory.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120318062335/http://www.dha.gov.au/publications/australian-capital-territory.pdf|archivedate=18 March 2012|title=The Royal Military College, Duntroon|publisher=Defence Housing Australia|page=81|accessdate=13 May 2010}}</ref>. კემპბელების ოჯახი ასპონსორებდა დასახლებას, სამუშაოთი უზრუნველყოფდა კანბერის სხვა ოჯახებს, რომლებიც ამუშავებდნენ მათ მიწებს, მაგალითად, თანამედროვე კანბერის თანამგზავრ ქალაქ [[ვიტანგერა]]ში ({{lang-en|Weetangera}}){{sfn|Gibbney|1988|pp=87-95}}. სხვა ცნობილ პირველდასახლებულებს შორის იყო მარის ({{lang-en|Murray}}) და გიბსის ({{lang-en|Gibbes}}) ოჯახები, რომლებიც 1830-იანი წლებიდან 1881 წლის ჩათვლით ფლობდნენ [[იარალამლა]]ს სასახლეს (დღეისათვის [[ავსტრალიის გენერალ-გუბერნატორი]]ს რეზიდენცია). უძველესი საზოგადოებრივი შენობა, რომელიც შენარჩუნებულია ქალაქის ცენტრალურ ნაწილში, [[იოანე ნათლისმცემელი|იოანე ნათლისმცემლის]] [[ანგლიკანიზმი|ანგლიკანური]] [[ეკლესია]]ა, რომელიც მდებარეობს რიდის ({{lang-en|Reid}}) შემოგარენში{{sfn|Sparke|1988|p=116}}{{sfn|Fitzgerald|1987|p=17}} და ნაკურთხი 1845 წელს<ref>{{cite web|url=http://www.australiancemeteries.com/act/stjohns.htm|last=Weatherill|first=David|year=2007|title=Church of St John the Baptist Cemetery|publisher=The Heraldry & Genealogy Society of Canberra|accessdate=7 May 2010|archiveurl=http://web.archive.org/web/20130403094643/http://www.australiancemeteries.com/act/stjohns.htm|archivedate=3 April 2013|deadurl=no}}</ref>. ეკლესიის შემოგარენის სასაფლაოზე კანბერის პირველი გზამკვლევის მრავალი საფლავია. მოსახლეობაში ევროპელთა წილის ზრდის ფონზე ავსტრალიელი აბორიგენების რაოდენობა მცირდებოდა შემოტანილი ავადმყოფობების — ძირითადად [[ოსპა|ოსპის]] და [[წითელა]]ს გამო.
 
=== ავსტრალიის დედაქალაქის საკითხი ===
ხაზი 105:
 
=== ქალაქის არამდგრადი განვითარება ===
ფედერალური მთავრობა გადავიდა კანბერაში 1927 წლის 9 მაისს, ქვეყნის პარლამენტის დროებითი შენობის გახსნის დღეს{{sfn|Fitzgerald|1987|p=130}}<ref>{{Cite journal|url=http://moadoph.gov.au/blog/witness-to-history-the-opening-of-the-provisional-parliament-house-in-1927/|title=Witness to history: the opening of the Provisional Parliament House in 1927|publisher=Museum of Australian Democracy at Old Parliament House|author=Museum of Australian Democracy at Old Parliament House|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130513125119/http://moadoph.gov.au/blog/witness-to-history-the-opening-of-the-provisional-parliament-house-in-1927/|date=12 April 2010|archivedate=13 May 2013|ref=harv}}</ref>. ავსტრალიის პრემიერ-მინისტრი, [[ბრიუს სტენლი]] ({{lang-en|Stanley Bruce}}){{sfn|Wigmore|1971|p=101}}, ოფიციალურად დასახლდა თავის რეზიდენციაში ამ ამბიდან რამდენიმე დღით ადრე<ref>{{cite web|url=http://primeministers.naa.gov.au/primeministers/bruce/spouse.aspx|title=Ethel Bruce – Stanley Melbourne Bruce – Australia's PMs – Australia's Prime Ministers|publisher=[[National Archives of Australia]]|accessdate=23 April 2010|archivedate=11 February 2014|archiveurl=http://web.archive.org/web/20140211195353/http://primeministers.naa.gov.au/primeministers/bruce/spouse.aspx|deadurl=no}}</ref>. ქალაქის დაგეგმილი განვითარება მნიშვნელოვნად შენელდა 1930-იანი წლების [[დიდი დეპრესია|დიდი დეპრესიის]] და [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს დროს{{sfn|Wigmore|1971|pp=125-128}}. ზოგიერთი პროექტები, მაგალითად, [[კათოლიციზმი|კათოლიკური]] და [[ანგლიკანიზმი|ანგლიკანური]] მონასტრების შენობები, ამ წლებში ვერ აშენდა.
 
=== კანბერის განვითარება მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ ===
ქალაქის განვითარება დაჩქარდა მეორე მსოფლიო ომის დამთავრების შემდეგ, ამასთან დედაქალაქი გასცდა განვითარების საწყისი გეგმის საზღვრებს{{sfn|Wigmore|1971|pp=125-128}}. ომის შემდეგ კანბერაში მელბურნიდან გადმოვიდა რამდენიმე სამინისტრო სახელმწიფო მომსახურე პერსონალთან ერთად{{sfn|Sparke|1988|p=6}}{{sfn|Sparke|1988|pp=1-3}}. იმავდროულად მთავრობის დახმარებით დაიწყო საცხოვრებელი სახლების მშენებლობა, ქალაქის გაზრდილი მოსახლეობის საცხოვრებელი ადგილებით დასაკმაყოფილებლად. კანბერის ჩრდილოეთი და სამხრეთი ნაწილის მშენებლობა დამთავრდა 1950-იანი წლებისთვის, უოდენ-ველის ({{lang-en|Woden Valley}}) და ბელკონენის ({{lang-en|Belconnen}}) ოლქების — 1960-იანი წლების შუაში და ბოლოში. 1964 წელს დამთავრდა ხელოვნური ტბის [[ბერლი-გრიფინი]]ს მშენებლობა{{sfn|Sparke|1988|pp=130-140}}.
 
1972 წლის 27 იანვარს პარლამენტის წინ გაიშალა ავსტრალიელი აბორიგენების კარვების საელჩო მკვიდრი მოსახლეობის უფლებების და მიწის საკითხებზე ყურადღების მიქცევის მიზნით. 1988 წლის 9 მაისს გაიხსნა ავსტრალიის პარლამენტის ახალი შენობა, უფრო ფართე ვიდრე წინა. 1988 წლის დეკემბერში ავსტრალიის პარლამენტის შესახებ მიღებული კანონის შემდეგ [[ფედერალური ტერიტორია (ავსტრალია)|ავსტრალიის ფედერალური ტერიტორია]] გახდა მთლიანად თვითმართვადი წარმონაქმნი{{sfn|Sparke|1988|p=116}}{{sfn|Fitzgerald|1987|p=138}}. 1989 წლის თებერვალში ჩატარდა პირველი არჩევნები, და უკვე 1989 წლის 11 მაისს თავისი მუშაობა დაიწყო საკანონმდებლო ასამბლეამ 17 წევრის შემადგენლობით<ref>{{cite web|url=http://www.legassembly.act.gov.au/education/fact-sheets.asp?nav=factsheet02#1|title=Fact sheets|publisher=[[Australian Capital Territory Legislative Assembly|Legislative Assembly for the ACT]]|accessdate=23 April 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130329130619/http://www.legassembly.act.gov.au/education/fact-sheets.asp?nav=factsheet02|archivedate=29 March 2013}}</ref>. ავსტრალიის ფედერალური ტერიტორიის პირველი მთავრობა ჩამოყალიბდა [[ავსტრალიის ლეიბორისტული პარტია|ავსტრალიის ლეიბორისტული პარტიის]] მიერ. მთავარი მინისტრი პირველად გახდა ქალი — [[როზმარი ფოლეტი]] ({{lang-en|Rosemary Follett}})<ref>{{cite news|title=NSW boasts first female leadership team|url=http://news.smh.com.au/breaking-news-national/nsw-boasts-first-female-leadership-team-20091204-k94l.html|newspaper=The Sydney Morning Herald|publisher=Fairfax Media|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120515212717/http://news.smh.com.au/breaking-news-national/nsw-boasts-first-female-leadership-team-20091204-k94l.html|archivedate=15 May 2012|date=3 December 2009|last=Jerga|first=Josh|accessdate=13 January 2010}}</ref>.
 
2003 წლის 18 იანვარს კანბერის ზოგიერთი რაიონი ძლიერ დაზარალდა ტყის ხანძრებით, რის შედეგადაც დაიღუპა ოთხი ადამიანი, ხოლო 491 შენობა, მთავარი საკვლევი [[ტელესკოპი]] და [[ავსტრალიის ეროვნული უნივერსიტეტი]]ს [[ობსერვატორია|ობსერვატორიის]] ლაბორატორია სტრომლოს მთაზე ({{lang-en|Mount Stromlo}}) მთლიანად განადგურდა<ref name="Doogan">{{cite book|last=Doogan|first=Maria|title=The Canberra Firestorm: Inquests and inquiry into four deaths and four fires between 8 and 18 January 2003|publisher=ACT Coroners Court|location=Canberra|accessdate=7 June 2010|date=December 2006|volume=1|url=http://www.courts.act.gov.au/BushfireInquiry/The_Canberra_Firestorm_Report/The%20Canberra%20Firestorm%20%28VOL%20I%29%20%28chapter%201%29.pdf}}</ref>.
 
== საქალაქო მართველობა ==
ავსტრალიის ფედერალური ტერიტორიაზე კანბერის ფარგლებს გარეთ არ არის დიდი სოფლის მსგავსი დასახლებული პუნქტები<ref name=govt>{{cite web|url=http://www.legassembly.act.gov.au/education/role-of-the-assembly.asp|publisher=[[Australian Capital Territory Legislative Assembly|Legislative Assembly for the ACT]]|year=2010|title=Role of the Assembly|accessdate=13 May 2010}}</ref>. ავსტრალიის ფედერალური ტერიტორიის საკანონმდებლო ასამბლეა ერთდროულად საქალაქო საბჭოცაა და ტერიტორიალური მთავრობაც. ასამბლეა შედგება 17 წევრისაგან, რომლებიც არჩეულია სამ ოლქში პროპორციული წარმომადგენლობის საფუძველზე<ref name=state_el>{{cite web|title=Past Election Results|url=http://www.abc.net.au/elections/act/2008/guide/pastelections.htm|publisher=Australian Broadcasting Corporation|accessdate=13 January 2010}}</ref>. ეს ოლქებია მოლონგლო, კინინდერა და ბრინდაბელა, რომლებსაც წარადგენენ შესაბამისად შვიდი, ხუთი და ხუთი დეპუტატი<ref>{{cite web|title=Election Summary|url=http://www.abc.net.au/elections/act/2008/guide/summary.htm|publisher=Australian Broadcasting Corporation|accessdate=13 January 2010}}</ref>. მთავარი მინისტრი ირჩევა საკანონმდებლო ასამბლეის წევრების მიერ. შემდგომში ის ნიშნავს ოთხ მინისტრს, რომლებიც მთავარ მინისტრთან ერთად ქმნიან აღმასრულებელ ორგანოს, რომელსაც არაოფიციალურად ჰქვია ''«კაბინეტი»''<ref name=govt/>.
 
ავსტრალიის ეროვნული მთავრობა ზოგიერთ სფეროში კონტროლს უწევს ავსტრალიის ფედერალური ტერიტორიის მთავრობის მოღვაწეობას. ადმინისტრაციულ სფეროში ეს ჩნდება ეროვნული დედაქალაქის ({{lang-en|National Capital Authority}}) ოფიციალური ორგანოს მუშაობისას{{sfn|Sparke|1988|p=289}}<ref name=1948act>{{cite web|title=ACT Representation (House of Representatives) Act 1974 (Cth)|publisher=[[National Archives of Australia]]|url=http://www.foundingdocs.gov.au/item.asp?sdID=116|accessdate=29 January 2010}}</ref>, რომელიც პასუხისმგებელია კანბერის იმ რაიონების დაგეგმაზე და განვითარებაზე, რომლებსაც აქვთ სახელმწიფოებრივი მნიშვნელობა ან იმყოფებიან გრიფინის გეგმის საზღვრებში, მაგალითად, «პარლამენტის სამკუთხედი», ძირითადი მისასვლელი გზები, რაიონები, სადაც მთავრობამ თავისთვის შეინარჩუნა საკუთრების უფლება, ან აუშენებელი ბორცვები და მთის ქედები, რომლებიც ქმნიან [[კანბერის ბუნებრივი პარკი]]ს ნაწილს<ref name=nca>{{cite web|url=http://www.nationalcapital.gov.au/index.php?option=com_content&view=article&id=315&Itemid=284|title=Administration of National Land|publisher=[[National Capital Authority]]|year=2008, 18 December|accessdate=13 May 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.nationalcapital.gov.au/index.php?option=com_content&view=article&id=312&Itemid=281|title=Capital Works Overview|year=2008, 23 October|publisher=[[National Capital Authority]]|accessdate=13 May 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.nationalcapital.gov.au/index.php?option=com_content&view=article&id=314&Itemid=283|title=Maintenance and Operation of Assets|publisher=[[National Capital Authority]]|year=2008, 23 October|accessdate=13 May 2010}}</ref>. ეროვნულმა მთავრობამ ასევე შეინარჩუნა კონტროლის ზოგიერთი ხარისხი ავსტრალიის ფედერალური ტერიტორიის საკანონმდებლო ასამბლეაზე. ფედერალური მთავრობის კომპეტენცია რეგლამენტირებულია 1988 წლის «ავსტრალიის ფედერალური ტერიტორიის შესახებ კანონის» მდგომარეობებით<ref>{{cite web|title=Australian Capital Territory (Self-Government) Act 1988|publisher=[[Australasian Legal Information Institute]]|url=http://www.austlii.edu.au/au/legis/cth/consol_act/acta1988482/|accessdate=19 January 2010}}</ref>. ეს კანონი ავსტრალიის ფედერალური ტერიტორიის კონსტიტუციაა და აწესებს რეგლამენტს მის მიერ კონტროლირებად მთელ რიგ საკითხებზე (მათ შორის, საკანონმდებლო ასამბლეის ხელისუფლების მოცულობას)<ref>{{cite web|url=http://www.austlii.edu.au/au/legis/cth/consol_act/acta1988482/sch4.html|title=Australian Capital Territory (Self-Government) Act 1988. Schedule 4|publisher=[[Australasian Legal Information Institute]]|accessdate=13 May 2010}}</ref>.
 
ავსტრალიის ფედერალური ტერიტორიის მთავრობასთან შეთანხმებით, ქალაქში პოლიციურ ფუნქციებს ახორციელებს [[ავსტრალიის ფედერალური პოლიცია]]<ref>{{cite web|url=http://www.afp.gov.au/recruitment/faqs/frequently_asked_questions_sworn.html#general|title=Frequently Asked Questions|date=19 November 2009|publisher=[[Australian Federal Police]]|accessdate=21 January 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100103094447/http://www.afp.gov.au/recruitment/faqs/frequently_asked_questions_sworn.html|archivedate=3 January 2010}}</ref><ref name=afpact>{{cite web|url=http://www.afp.gov.au/act.html|title=ACT Policing|publisher=[[Australian Federal Police]]|date=16 March 2010|accessdate=23 April 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100127071930/http://www.afp.gov.au/act.html|archivedate=27 January 2010}}</ref>. სხვადასხვა სისხლის სამართლის საქმეების განხილვა ტარდება ან ავსტრალიის ფედერალური ტერიტორიის მაგისტრატულ სასამართლოებში, ან ავსტრალიის ფედერალური ტერიტორიის უმაღლეს სასამართლოში (განსაკუთრებით საშიში დანაშაულებების). ბრალდებულები იმყოფებიან წინასწარი პატიმრობის სახლში ბელკონენში. 2008 წლის მდგომარეობით ავსტრალიის ფედერალურ ტერიტორიაზე ციხეები არ იყო (ციხე მშენებლობის სტადიაშია), ამიტომ დაპატიმრებულები თავის სასჯელს იხდიან [[ახალი სამხრეთი უელსი]]ს შტატში. სამოქალაქო და სხვა არაკრიმინალური საქმეები განიხილება მცირე პრეტენზიების ტრიბუნალზე ({{lang-en|Small Claims Tribunal}}) და საოჯახო სასამართლოზე ({{lang-en|Family Court}}).
 
== დემოგრაფია ==
2013 წლის მდგომარეობით კანბერის მოსახლეობის რაოდენობა შეადგენს 381 488 ადამიანს<ref name=ABSERP13>{{Cite web|publisher=[[Australian Bureau of Statistics]]|title=3218.0 - Regional Population Growth, Australia, 2012-13: ESTIMATED RESIDENT POPULATION, States and Territories - Greater Capital City Statistical Areas (GCCSAs)|url=http://www.abs.gov.au/ausstats/abs@.nsf/Products/3218.0~2012-13~Main+Features~Main+Features|date=3 April 2014|accessdate=8 April 2014}} ERP at 30 June 2013.</ref><ref name=3218-0>{{cite web|url=http://www.abs.gov.au/ausstats/abs@.nsf/Products/3218.0~2012~Main+Features~Main+Features?OpenDocument|title=3218.0 - Regional Population Growth, Australia, 2012|publisher=[[Bureau of Statistics]]|date=20 August 2013|accessdate=24 January 2014|archivedate=12 February 2014|archiveurl=http://web.archive.org/web/20140212093500/http://www.abs.gov.au/ausstats/abs@.nsf/Products/3218.0~2012~Main+Features~Main+Features?OpenDocument|deadurl=no}}</ref>, ხოლო მოსახლეობის სიმჭიდროვეა — 428 ადამიანი კმ²-ზე (შედარებით დიდი ციფრია ავსტრალიის სხვა ქალაქებთან შედარებით). 2001 წლის აღწერის თანახმად, ქალაქის მოსახლეობის 1,2 %-ს შეადგენდნენ [[ავსტრალიელი აბორიგენები]], ხოლო 21,6 % — დაიბადა ავსტრალიის ფარგლებს გარეთ<ref name="2001census">[http://www.abs.gov.au/ausstats/abs@census.nsf/4079a1bbd2a04b80ca256b9d00208f92/c14016d789559de7ca256bbf0001c9f0!OpenDocument კანბერა — ქალაქის ძირითადი ციფრები და მონაცემები. — 2001 წლის აღწერა. [[Bureau of Statistics]] 2002. {{ref-en}}]<br /></ref>. საზღვარგარეთ დაბადებულ ადამიანთა დიდი ნაწილის მშობლიური მხარე ინგლისურენოვანი ქვეყნებია, უპირველეს ყოვლისა, [[დიდი ბრიტანეთი]] და [[ახალი ზელანდია]]. იმიგრანტების დიდი ნაწილი წარმოშობით [[გერმანია|გერმანიიდან]], [[იტალია|იტალიიდან]] და [[ვიეტნამი]]დან არიან. უკანასკნელ წლებში იზრდება [[აღმოსავლეთი აზია|აღმოსავლეთი]] და [[სამხრეთი აზია|სამხრეთი აზიის]] ქვეყნებიდან ჩამოსული ხალხის წილი<ref>[http://web.archive.org/web/20031122062029/http://www.cmd.act.gov.au/demography/multicultural/pdfs/chapter_02.pdf Chapter 2 Multicultural Population] ავსტრალიის ფედერალური ტერიტორიის მთავრობა. 2003 წელი. მრავალეროვანი კანბერის სოციალური და დემოგრაფიული პროფილი {{ref-en}}</ref>. კანბერის მოსახლეობის უმრავლესობისთვის მშობლიური ენაა [[ინგლისური ენა|ინგლისური]]; ბევრმა იცის [[ჩინური ენა|ჩინური]], [[იტალიური ენა|იტალიური]], [[ხორვატული ენა|ხორვატული]] და [[ბერძნული ენა|ბერძნული]] ენები.
 
კანბერის მოსახლეობა შედარებით ახალგაზრდაა. ქალაქის მოსახლეობის საშუალო ასაკი შეადგენს 32 წელს, და მოსახლეობის მხოლოდ 8,3 %-ია — 65 წელზე უფროსი ადამიანი<ref name="2001census" />. 1996 წლიდან 2001 წლის ჩათვლით მოსახლეობის 61,9 % ჩავიდა კანბერაში ან გავიდა ქალაქიდან, რაც მეორე ყველაზე მაღალი მობილურობის დონეა ავსტრალიის სხვა შტატების დედაქალაქებს შორის<ref>[http://www.abs.gov.au/Ausstats/abs@.nsf/0/812343b3e6694d5dca256d3c0001f4c9?OpenDocument მოსახლეობის მობილურობა. ავსტრალიის დემოგრაფიული მონაცემები, 2003 წელი. [[Australian Bureau of Statistics]]. {{ref-en}}]</ref>. 2013 წლის მაისის მდგომარეობით ავსტრალიის ფედერალური ტერიტორიის მოსახლეობის 25-დან 64 წლამდე ასაკის 45 %-ს ჰქონდა [[ბაკალავრი]]ს შესაბამისი განათლების მომზადების დონე, რაც ეროვნულ მაჩვენებელზე მაღალია, რომელიც შეადგენს 29 %-ს<ref>{{cite web|publisher=[[Australian Bureau of Statistics]]|date=29 November 2013|accessdate=6 February 2014|url=http://www.abs.gov.au/AUSSTATS/abs@.nsf/DetailsPage/6227.0.55.003May%202013?OpenDocument|title=6227.0.55.003 - Education and Work, Australia - Additional data cubes, May 2013}}</ref>. კანბერის მოსახლეობის დაახლოებით 44 % საკუთარ თავს თვლის [[ქრისტიანობა|ქრისტიანად]] (ან [[კათოლიციზმი|კათოლიკად]], ან [[ანგლიკანიზმი|ანგლიკანად]]), მოსახლეობის 3 %-ზე ნაკლები სხვა რელიგიების აღმსარებელია, 29 % [[ათეიზმი|ათეისტია]]<ref name="2001census" />.
 
2012 წლის მდგომარეობით ყველაზე უფრო ტიპური სახის დანაშაულია: საკუთრების ხელყოფა, არაკანონიერი შეღწევა შენობებში და ავტომობილების ქურდობა. მკვლელობების და მასთან დაკავშირებული დანაშაულებების, ასევე თავდასხმის და გაუპატიურების რაოდენობა საერთოეროვნულ დონეზე დაბალია<ref>{{cite web|
publisher=[[Australian Bureau of Statistics]]|date=13 June 2013|accessdate=28 March 2014|url=http://www.abs.gov.au/AUSSTATS/abs@.nsf/DetailsPage/4510.02012?OpenDocument|title=4510.0 - Recorded Crime - Victims, Australia, 2012}}</ref><ref>{{cite web|
publisher=[[Australian Bureau of Statistics]]|date=17 December 2013|accessdate=28 March 2014|url=http://www.abs.gov.au/AUSSTATS/abs@.nsf/Lookup/3101.0Main+Features1Jun%202012?OpenDocument|title=3101.0 - Australian Demographic Statistics, Jun 2012}}</ref>.
 
== ეკონომიკა ==
2011 წლის მაისის მდგომარეობით [[უმუშევრობა|უმუშევრობის]] დონე კანბერაში შეადგენდა 3,4 %-ს, რაც საერთოეროვნული დონეზე დაბალია, რომელიც შეადგენს 5,1 %-ს<ref>{{cite web|url=http://www.abs.gov.au/ausstats/abs@.nsf/Lookup/by%20Subject/1367.0~2012~Main%20Features~Unemployment%20Rate~9.4|title=1367.0 State and Territory Statistical Indicators - Unemplyment rate: ABS|date=12 June 2012|publisher=[[Australian Bureau of Statistics]]|accessdate=6 July 2012}}</ref> (მიუხედავად იმისა, რომ ეკონომიკის ცალკეულ სექტორებში არსებობს სამუშაო ძალის უკმარისობა). კანბერაში უმუშევრობის დაბალი დონის და სახელმწიფო და კომერციულ სექტორებში მაღალი დასაქმების შედეგად სუფთა შემოსავლების ყველაზე დიდი დონეა ავსტრალიის ყველა შტატის დედაქალაქებს შორის<ref>{{cite web|publisher=[[Australian Bureau of Statistics]]|url=http://www.abs.gov.au/AUSSTATS/abs@.nsf/Previousproducts/D1427AE6A791C71CCA2570D700081161?opendocument|title=ACT Stats, 2005|date=12 September 2005|accessdate=13 May 2010}}</ref>. კანბერის მაცხოვრებლის ხელფასის კვირის საშუალო რაოდენობა შეადგენს AUD$ 1702, იმ დროს, როდესაც მთელ ავსტრალიაში ეს ციფრი შეადგენს AUD$ 1485,80<ref>{{cite web|publisher=[[Australian Bureau of Statistics]]|date=15 August 2013|url=http://www.abs.gov.au/ausstats/abs@.nsf/Latestproducts/6302.0Main%20Features1May%202013?opendocument&tabname=Summary&prodno=6302.0&issue=May%202013&num=&view=|title=6302.0 - Average Weekly Earnings, Australia, May 2013|accessdate=4 November 2013}}</ref>. ქალაქში საცხოვრებელი სახლის საშუალო ფასი 2009 წლის სექტემბერში შეადგენდა AUD$ 511 820, რაც დაბალია, ვიდრე [[სიდნეი]]ში, მაგრამ მაღალია ვიდრე [[მელბურნი|მელბურნში]] და [[პერთი|პერთში]]<ref>{{cite web|url=http://www.abc.net.au/news/stories/2009/10/29/2727042.htm|title=House prices surge as rate hike looms|publisher=Australian Broadcasting Corporation|accessdate=13 May 2010|last=Janda|first=Michael|date=29 October 2009}}</ref><ref>{{cite web
|publisher=Real Estate Institute of Australia|url=http://www.reiaustralia.com.au/media/releases.asp|title=It’s official: the property market has cooled|date=9 September 2010|accessdate=7 June 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080719140035/http://reiaustralia.com.au/media/releases.asp|archivedate=19 July 2008}}</ref>. სახლის საშუალო ფასი 2006 წლის სექტემბერში შეადგენდა AUD$ 375 000<ref name="Treasury-Snapshot">[http://web.archive.org/web/20060516072416/http://www.treasury.act.gov.au/snapshot/REIAMF.pdf საკუთრების ბაზრის ფაქტები. ავსტრალიის ფედერალური ტერიტორიის ხაზინა. 2006 წელი. ეკონომიკის ანგარიშგება, 2006 წლის სექტემბერი. {{ref-en}}]</ref>, ხოლო 2006 წლის ნოემბერში — AUD$ 411 305<ref>[http://www.treasury.act.gov.au/snapshot/RESPROP.pdf ავსტრალიის ფედერალური ტერიტორიის საკუთრების ბაზრის ანგარიშგება. ავსტრალიის ფედერალური ტერიტორიის ხაზინა. 2006 წელი. ეკონომიკის ანგარიშგება, 2006 წლის სექტემბერი. {{ref-en}}]</ref>. კანბერაში საშუალო ყოველკვირეული საიჯარო გადასახადი მაღალია, ვიდრე ავსტრალიის ნებისმიერ სხვა შტატში ან ტერიტორიაზე<ref>{{cite web|publisher=[[Australian Bureau of Statistics]]|year=2004|title=Census of Population and Housing Australia in Profile A Regional Analysis|url=http://www.abs.gov.au/ausstats/subscriber.nsf/log?openagent&20320_2001.pdf&2032.0&Publication&6E673B244F83579CCA257156007B9D31&0&2001&16 January 2004&Latest|accessdate=13 May 2010}}</ref>. მაგალითად, 2014 წლის იანვარში მან კვირაში შეადგინა $410, რითაც ქალაქმა ქვეყანაში დაიკავა მესამე ადგილი სიძვირის მიხედვით<ref>{{cite news|url=http://www.canberratimes.com.au/act-news/act-still-expensive-place-to-live-despite-fall-in-rent-prices-20140115-30vk8.html|date=16 January 2014|archivedate=8 March 2014|archiveurl=http://web.archive.org/web/20140308020955/http://www.canberratimes.com.au/act-news/act-still-expensive-place-to-live-despite-fall-in-rent-prices-20140115-30vk8.html|publisher=Fairfax Media|newspaper=The Canberra Times|first=Meredith|last=Clisby|title=ACT still expensive place to live despite fall in rent prices}}</ref>.
 
ეკონომიკის ძირითადი სფეროებია სამთავრობო ადმინისტრირება და თავდაცვა, რომელშიც დაკავებულია კანბერის მოსახლეობის დაახლოებით 33,9 % (მთლიანად ის იძლევა ტერიტორიის [[მთლიანი შიდა პროდუქტი]]ს 29,8 %-ს)<ref>{{cite web|title=Gross State Product 2011–12|publisher=ACT Government Chief Minister and Treasury Directorate, Economics Branch|date=21 November 2012|url=http://www.treasury.act.gov.au/snapshot/GSP.pdf|archivedate=30 July 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130730233343/http://www.treasury.act.gov.au/snapshot/GSP.pdf|accessdate=17 September 2013}}</ref><ref>{{cite web|title=Industry of employment by place of work|publisher=ACT Government Chief Minister and Treasury Directorate|url=http://www.cmd.act.gov.au/policystrategic/actstats/profiles/act/placeofwork|date=28 June 2013|accessdate=17 September 2013}}</ref>. სახელმწიფო სექტორში დამსაქმებლებს შორის გამოირჩევიან თავდაცვის, ფინანსების, საგარეო საქმეთა და ვაჭრობის სამინისტროები, ასევე ხაზინა. ავსტრალიის შეიარაღებული ძალების დაწესებულებების ნაწილი მდებარეობენ ქალაქში ან მისგან შორიახლოს. ფერბერნის ყოფილი სამხედრო ბაზა, რომელიც მდებარეობდა [[კანბერის საერთაშორისო აეროპორტი]]ს გვერდით გაიყიდა [[აეროპორტი]]ს ოპერატორებზე და დღეისათვის ემსახურება VIP კლიენტებს<ref>{{cite web|url=http://www.airforce.gov.au/raafmuseum/research/bases/fairbairn.htm|title=RAAF Museum Fairbairn|publisher=[[RAAF Museum]]|year=2009|accessdate=13 May 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.airforce.gov.au/raafmuseum/research/units/34sqn.htm|title=No 34 Squadron|publisher=[[RAAF Museum]]|year=2009|accessdate=13 May 2010}}</ref>.
 
ქალაქში ასევე მდებარეობს [[პროგრამული უზრუნველყოფა|პროგრამული უზრუნველყოფის]] მთელი რიგი მწარმოებლები, რომლებიც ემსახურებიან სამთავრობო დაწესებულებებს: ''QSP, TOWER Software, RuleBurst'' და ''The Distillery''<ref>{{cite web|title=USFTA begins to reap results|date=15 January 2007|work=[[Australian Financial Review]]|last=Sutherland|first=Tracy|url=http://www.tradewatch.org.au/AUSFTA/Article43.html|accessdate=17 June 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.theaustralian.com.au/australian-it/hp-bids-for-tower-software/story-e6frgamo-1111115951854|title=HP bids for Tower Software|last=Sharma|first=Mahesh|work=The Australian|date=2 April 2008|accessdate=17 June 2010}}</ref>.
 
=== ტრანსპორტი ===
კანბერაში გადაადგილების ძირითადი საშუალებაა [[ავტომობილი]]<ref name=road>{{cite web|url=http://www.aph.gov.au/house/committee/ncet/natcapauth/report/chapter9.pdf|title=Canberra's transport system|format=PDF|publisher=[[Parliament of Australia]]|accessdate=23 April 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120207011010/http://www.aph.gov.au/house/committee/ncet/natcapauth/report/chapter9.pdf|archivedate=7 February 2012}}</ref>. ძველად გატარებული ქალაქმშენებლობის პოლიტიკა დადებითად აისახა არსებულ საგზაო სისტემაზე, რომელიც გამოირჩევა გზის საფარის მაღალი ხარისხით. კანბერის ოლქები ერთმანეთთან დაკავშირებულია ავტოსტრადებით, სადაც მოძრაობის სიჩქარე შეზღუდულია 80—100 კმ/სთ-მდე<ref>{{cite web|url=http://www.chiefminister.act.gov.au/media.php?v=5787&s=29|title=Survey shows speeding at disputed camera site|publisher=[[Australian Capital Territory Chief Minister's Department|Chief Minister's Department]]|date=17 July 2007|accessdate=23 April 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.afp.gov.au/act/road_traffic/speeding.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20091112054723/http://www.afp.gov.au/act/road_traffic/speeding.html|archivedate=12 November 2009|title=Speeding|publisher=[[Australian Federal Police]]|date=20 May 2008|accessdate=23 April 2010}}</ref>. ოლქების უმრავლესობაში რაიონები ერთმანეთთან დაკავშირებულია მისასვლელი გზებით.
 
კანბერაში სახელმწიფო საავტობუსო გადამყვანია კომპანია ''«Australian Capital Territory Internal Omnibus Network»''. ქალაქში და ახალი სამხრეთი უელსის მეზობელ რაიონებში კერძო გადამყვანებია ''«Transborder Express»''<ref>{{cite web|url=http://www.transborder.com.au/index.php/about-us-bottom|title=About Us|publisher=[[Transborder Express]]|accessdate=25 February 2014}}</ref> და ''«Deane’s Buslines»''<ref>{{cite web|url=http://www.deanesbuslines.com.au/about-us|title=About Us|publisher=[[Deane's Buslines]]|accessdate=25 February 2014}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.action.act.gov.au/About_ACTION/corporate|title=Corporate|publisher=[[ACTION]]|accessdate=25 February 2014}}</ref>. მიუხედავად ამისა საავტობუსო კავშირი არ სარგებლობს დიდი პოპულარობით ადგილობრივ მოსახლეობაში: ტრანსპორტის ამ სახეობით გადაადგილდება კანბერის მოსახლეობის მხოლოდ 4,6 %. მოსახლეობის 5,5 %-ს ურჩევნია სამუშაომდე მივიდეს ან ფეხით, ან [[ველოსიპედი]]თ<ref name="2001census" />. კერძო ავტობუსები აერთებენ კანბერას ახლომდებარე ქალაქებთან ახალ სამხრეთ უელსში. ქალაქში არსებობს [[ტაქსი]] (ძირითადი კომპანიები — ''«Aerial Consolidated Transport»'' და ''«Cabxpress»'')<ref>{{cite web|url=http://www.abc.net.au/news/stories/2007/02/03/1839551.htm|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110218043332/http://www.abc.net.au/news/stories/2007/02/03/1839551.htm|archivedate=18 February 2012|title=Taxi company 'not concerned' at losing monopoly|publisher=Australian Broadcasting Corporation|date=3 February 2007}}</ref>.
 
ქალაქი [[რკინიგზა|სარკინიგზო ხაზით]] შეერთებულია ავსტრალიის სხვა ქალაქებთან. კანბერის სარკინიგზო სადგური მდებარეობს კინგსტონის რაიონში. 1920 და 1922 წლებს შორის სარკინიგზო ხაზი კვეთს მდინარე მოლონგლოს და მიემართება ჩრდილოეთისაკენ, მაგრამ წყალდიდობის შემდეგ ის დაიკეტა და შემდგომში აღარასოდეს არ აღდგენილა<ref>{{cite web|url=http://www.nswtrainlink.info/destinations/network|title=Network map|publisher=[[NSW TrainLink]]|accessdate=7 March 2014}}</ref>{{sfn|Penguin Books Australia|2000|pp=20}}.
 
კანბერა მდებარეობს სიდნეიდან ავტომობილით ფედერალურ გზაზე (ეროვნული შოსე 23, {{lang-en|National Highway 23}}) სამი საათის სავალ მანძილზე{{sfn|Penguin Books Australia|2000|loc=inside cover}}, რომელიც დაკავშირებულია ეროვნულ შოსე 25-თან, და მელბურნიდან შვიდი საათის სავალ გზაზე ეროვნული შოსე 25-ით{{sfn|Penguin Books Australia|2000|loc=inside cover}}.
ხაზი 150:
 
== ჯანდაცვა ==
კანბერაში მოქმედებს ორი სახელმწიფო საავადმყოფო: 600-ადგილიანი კანბერის საავადმყოფო (ძველად უოდენ-ველის საავადმყოფო), რომელიც მდებარეობს გარანის ({{lang-en|Garran}}) რაიონში, და 174-ადგილიანი კელვერის საავადმყოფო, რომელიც მდებარეობს ბრიუსის რაიონში. ორივე საავადმყოფო ერთდროულად საბაზისო საავადმყოფოებია, რომლებშიც ხორციელდება მომავალი სამედიცინო პერსონალის განათლება<ref name=hos>{{cite web|url=http://www.health.act.gov.au/c/health?a=da&did=10134232&pid=1147829186|title=Hospitals|publisher=ACT Health|accessdate=23 April 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110326232807/http://www.health.act.gov.au/c/health?a=da&did=10134232&pid=1147829186|archivedate=26 March 2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://health.act.gov.au/c/health?a=da&did=10209377|title=Canberra Hospital|publisher=ACT Health|accessdate=23 April 2010}}</ref><ref name="calvary-act1">{{cite web|url=http://www.calvary-act.com.au/contact.html|title=Contact Us & Location Map|publisher=Calvary Health Care ACT|accessdate=23 April 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100323231918/http://www.calvary-act.com.au/contact.html|archivedate=23 March 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.calvary-act.com.au/public.html|title=Public Hospital|publisher=Calvary Health Care ACT|accessdate=23 April 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080718171953/http://www.calvary-act.com.au/public.html|archivedate=18 July 2008}}</ref>. კანბერის მსხვილი კერძო საავადმყოფოა ჯონ ჯეიმზის ({{lang-en|John James Memorial Hospital}}) საავადმყოფო. სხვა კერძო საავადმყოფოებს შორის გამოირჩევა კელვერის კერძო საავადმყოფო ({{lang-en|Calvary Private Hospital}}) და დედაქალაქის ეროვნული ჰილთსკოუპის კერძო საავადმყოფო ({{lang-en|Healthscope's National Capital Private}})<ref>{{cite web|url=http://www.canberratimes.com.au/news/local/news/general/chemo-crisis-to-hit-act-patients/1241514.aspx|last=Cronin|first=Fiona|title=Chemo crisis to hit ACT patients|work=[[The Canberra Times]]|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111113075559/http://www.canberratimes.com.au/news/local/news/general/chemo-crisis-to-hit-act-patients/1241514.aspx|archivedate=13 November 2011|date=12 August 2008|accessdate=23 April 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.calvaryjohnjames.com.au/|title=Welcome to Calvary John James Hospital|publisher=Calvary John James Hospital|accessdate=23 April 2010}}</ref>. ძველად ექტონის ნახევარკუნძულზე ასევე მდებარეობდა საავადმყოფო, კანბერის სამეფო საავადმყოფო ({{lang-en|Royal Canberra Hospital}}), მაგრამ 1991 წლის 27 ნოემბერს ის დაიკეტა, ხოლო 1997 წელს ავსტრალიის ეროვნული მუზეუმის მშენებლობის გაადვილების მიზნით ააფეთქეს{{sfn|National Capital Development Commission|1988|p=18}}{{sfn|National Capital Development Commission|1988|p=17}}<ref name=map>{{cite web|url=http://www.nationalcapital.gov.au/enjoythelake/map.asp|title=Lake Burley Griffin Interactive Map|accessdate=1 June 2009|publisher=[[National Capital Authority]]}}</ref><ref>{{cite news|newspaper=The Canberra Times|publisher=Fairfax Media|title=15 years since hospital implosion tragedy|date=13 July 2012|accessdate=25 September 2013|url=http://www.canberratimes.com.au/act-news/15-years-since-hospital-implosion-tragedy-20120713-22034.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120714042848/http://www.canberratimes.com.au/act-news/15-years-since-hospital-implosion-tragedy-20120713-22034.html|archivedate=14 July 2012}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.abc.net.au/am/stories/s64319.htm|last=Reynolds|first=Fiona|title=Increasing pressure on ACT Chief Minister|date=5 November 1999|work=A.M.|publisher=Australian Broadcasting Corporation|accessdate=2 June 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121104173854/http://www.abc.net.au/am/stories/s64319.htm|archivedate=4 November 2012}}</ref>.
 
== განათლება ==
კანბერის მსხვილი სასწავლო დაწესებულებებია ექტონის ({{lang-en|Acton}}) რაიონში მდებარე [[ავსტრალიის ეროვნული უნივერსიტეტი]] ({{lang-en|Australian National University, ANU}}) და ბრიუსის ({{lang-en|Bruce}}) რაიონში მდებარე [[კანბერის უნივერსიტეტი]] ({{lang-en|University of Canberra, UC}})<ref>{{cite web|url=http://www.goingtouni.gov.au/Main/CoursesAndProviders/ProvidersAndCourses/HigherEducationProviders/ACT/UniversityOfCanberra.htm|archivedate=11 December 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111211185734/http://www.goingtouni.gov.au/Main/CoursesAndProviders/ProvidersAndCourses/HigherEducationProviders/ACT/UniversityOfCanberra.htm|title=University of Canberra|publisher=[[Department of Education, Employment and Workplace Relations]]|accessdate=23 April 2010}}</ref><ref name=anu>{{cite web|url=http://www.goingtouni.gov.au/Main/CoursesAndProviders/ProvidersAndCourses/HigherEducationProviders/ACT/AustralianNationalUniversity.htm|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110927061511/http://www.goingtouni.gov.au/Main/CoursesAndProviders/ProvidersAndCourses/HigherEducationProviders/ACT/AustralianNationalUniversity.htm|archivedate=27 September 2011|title=Australian National University|publisher=[[Department of Education, Employment and Workplace Relations]]|accessdate=23 April 2010}}</ref>. ავსტრალიის ეროვნული უნივერსიტეტი დაარსდა 1946 წელს{{sfn|Gibbney|1988|pp=258-262}} საკვლევი უნივერსიტეტის სახით. იქ გრძელდება სხვადასხვა საკვლევი სამუშაოების ჩატარება<ref name=anu/><ref>{{cite web|publisher=Institute of Higher Education, Shanghai Jiao Tong University|year=2004|url=http://ed.sjtu.edu.cn/rank/2004/top500(1-100).pdf|title=Academic Ranking of World Universities 2004|accessdate=13 May 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071127000011/http://ed.sjtu.edu.cn/rank/2004/top500(1-100).pdf|archivedate=27 November 2007}}</ref>.
 
როგორც ავსტრალიის ეროვნულ უნივერსიტეტს, ასევე კანბერის უნივერსიტეტს, აქვთ საკუთარი [[კამპუსი|კამპუსები]] არა მარტო ავსტრალიაში, არამედ მის ფარგლებს გარეთაც. კანბერაში ასევე მდებარეობს ორი რელიგიური «უნივერსიტეტის»: ავსტრალიის კათოლიკური უნივერსიტეტის ({{lang-en|Australian Catholic University}}) და ჩარლზ სტერტის ({{lang-en|Charles Sturt University}}) უნივერსიტეტის კამპუსები<ref>{{cite web|url=http://www.acu.edu.au/about_acu/our_campuses/canberra_campus/|title=Canberra Campus|publisher=[[Australian Catholic University]]|date=5 May 2010|accessdate=13 May 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121014103332/http://www.acu.edu.au/about_acu/our_campuses/canberra_campus/|archivedate=14 October 2012}}</ref>.
 
კემპბელის ({{lang-en|Campbell}}) რაიონის გვერდით მდებარეობს ავსტრალიის შეიარაღებული ძალების აკადემია ({{lang-en|Australian Defence Force Academy, ADFA}}) და სამეფო სამხედრო კოლეჯი ({{lang-en|Royal Military College}})<ref>{{cite web|url=http://www.defence.gov.au/adc/|archivedate=8 August 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130808042753/http://www.defence.gov.au/adc/|title=Australian Defence College|publisher=[[Australian Defence College]]|accessdate=23 April 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://northcanberra.org.au/suburbs/campbell/|title=Campbell|publisher=North Canberra Community Council|accessdate=23 April 2010|archivedate=23 April 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110423191956/http://northcanberra.org.au/suburbs/campbell/}}</ref>. ავსტრალიის შეიარაღებული ძალების აკადემიაში სწავლობენ სტუდენტები და ასპირანტები, და აკადემია [[ახალი სამხრეთ უელსის უნივერსიტეტი]]ს ოფიციალური კამპუსია<ref>{{cite web|url=http://www.defence.gov.au/adfa/about/program.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130827204738/http://www.defence.gov.au/adfa/about/program.html|archivedate=27 August 2013|title=The Program|publisher=[[Australian Defence Force Academy]]|accessdate=23 April 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.unsw.adfa.edu.au/about/index.html|title=Introduction|publisher=[[Australian Defence Force Academy]]|date=2 April 2009|accessdate=23 April 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20091112021023/http://www.unsw.adfa.edu.au/about/index.html|archivedate=12 November 2009}}</ref>. უმაღლესი პროფესიონალურ-ტექნიკური განათლების მიღება შესაძლებელია კანბერის ტექნოლოგიური ინსტიტუტის კამპუსში<ref>{{cite web|url=http://www.cit.act.edu.au/about/organisation/maps/|title=Campus Maps|archivedate=23 August 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100823044821/http://www.cit.act.edu.au/about/organisation/maps/|publisher=[[Canberra Institute of Technology]]|date=25 February 2010|accessdate=23 April 2010}}</ref>.
 
2004 წლის თებერვალში ქალაქში მოქმედებდა 140 სახელმწიფო და კერძო სკოლა. მათგან 96 სკოლა იყო სახელმწიფო, ხოლო 44 — კერძო. 2006 წელს ავსტრალიის ფედერალური ტერიტორიის მთავრობამ გამოაცხადა 39 სკოლის დახურვის შესახებ, რაც გახდა პროგრამა ''«2020 წლის გზაზე: ჩვენი სკოლების განახლების»'' ({{lang-en|Towards 2020: Renewing Our Schools}}) შესრულება<ref>{{cite web|url=http://activated.act.edu.au/2020/|archivedate=2 March 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110302062759/http://activated.act.edu.au/2020/|title=Towards 2020: Renewing Our Schools – Message from the Minister|publisher=ACT Department of Education and Training|last=Barr|first=Andrew|year=2007|accessdate=13 May 2005|authorlinkauthor=Andrew Barr}}</ref>, რომელიც ითვალისწინებს გამსხვილებული სკოლების შექმნას 2020 წლამდე<ref>{{cite web|url=http://www.abc.net.au/news/stories/2009/10/29/2727379.htm|date=29 October 2009|accessdate=10 May 2010|title=Closing date for primary school|publisher=Australian Broadcasting Corporation}}</ref><ref>{{cite web|title=Tharwa, Hall schools should be reopened: committee|url=http://www.abc.net.au/news/stories/2009/09/17/2688701.htm|publisher=Australian Broadcasting Corporation|accessdate=13 May 2010|date=17 September 2009}}</ref><ref>{{cite web|title=School closures report 'doesn't go far enough'|url=http://www.abc.net.au/news/stories/2009/09/18/2689533.htm|archivedate=31 January 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100131030555/http://www.abc.net.au/news/stories/2009/09/18/2689533.htm|publisher=Australian Broadcasting Corporation|accessdate=13 May 2010|date=18 September 2009}}</ref>. რაიონების უმრავლესობაში მოქმედებენ სკოლამდელი დაწესებულებები და დაწყებითი სკოლები. სკოლები ჩვეულებრივ მდებარეობენ ღია სივრცის გვერდით{{sfn|Universal Publishers|2007|pp=1-90}}.
 
== კულტურა ==
=== ხელოვნება და გართობა ===
კანბერაში მდებარეობს ბევრი ეროვნული ძეგლი და დაწესებულება, მაგალითად, [[ავსტრალიის სამხედრო მემორიალი]] ({{lang-en|Australian War Memorial}}), [[ავსტრალიის ეროვნული გალერეა]] ({{lang-en|National Gallery of Australia}}), [[ავსტრალიის ეროვნული პორტრეტების გალერეა]] (დღეისათვის მდებარეობს ძველი პარლამენტის შენობაში, {{lang-en|National Portrait Gallery}}), [[ავსტრალიის ეროვნული ბიბლიოთეკა]] ({{lang-en|National Library of Australia}})<ref name=map/>, [[ავსტრალიის ეროვნული არქივი]] ({{lang-en|National Archives of Australia}})<ref>{{cite web|url=http://www.naa.gov.au/info/opening-hours/index.aspx|title=Locations and opening hours|publisher=[[National Archives of Australia]]|accessdate=23 April 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121006072421/http://naa.gov.au/about-us/organisation/locations/index.aspx|archivedate=6 October 2012}}</ref> და [[ავსტრალიის ეროვნული მუზეუმი]] ({{lang-en|National Museum of Australia}}). კანბერაში მდებარე ავსტრალიის კავშირის ბევრი სამთავრობო დაწესებულების შენობა ღიაა საზოგადოებისთვის, მათ შორის, ავსტრალიის პარლამენტის შენობა, უმაღლესი სასამართლო და ავსტრალიის სამეფო მონეტების სასახლე ({{lang-en|Royal Australian Mint}}). ბერლი-გრიფინის ხელოვნურ ტბასთან მდებარეობს ჯეიმზ კუკის ძეგლი ({{lang-en|Captain Cook Memorial}})<ref name=map /> და ეროვნული კარილიონი ({{lang-en|National Carillon}}). ქალაქის სხვა ღირსშესანიშნაობებს შორის გამოიყოფა ტელსრის კოშკი ({{lang-en|Telstra Tower}}), ავსტრალიის ეროვნული ბოტანიკური ბაღი ({{lang-en|Australian National Botanic Gardens}}) ბლექ-მაუნტინის მთაზე, ეროვნული ზოოპარკი და აკვარიუმი ({{lang-en|National Zoo and Aquarium}}) სკრივნერის დამბაზე ({{lang-en|Scrivener Dam}}), დინოზავრების ეროვნული მუზეუმი ({{lang-en|National Dinosaur Museum}}) და ეროვნული სამეცნიერო და ტექნოლოგიური ცენტრი ({{lang-en|Questacon – the National Science and Technology Centre}})<ref>{{cite web|url=http://www.science.org.au/dome/|title=The Shine Dome|publisher=[[Australian Academy of Science]]|accessdate=23 April 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.highcourt.gov.au/about_05.html|title=Visiting the High Court|publisher=[[High Court of Australia]]|accessdate=23 April 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.aph.gov.au/visitors/index.htm|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120217052026/http://aph.gov.au/visitors/index.htm|archivedate=17 February 2012|title=Visitors|publisher=[[Parliament of Australia]]|accessdate=23 April 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.ramint.gov.au/visit/|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130518155139/http://www.ramint.gov.au/visit/|archivedate=18 May 2013|title=Opening hours|publisher=[[Royal Australian Mint]]|accessdate=17 September 2013}}</ref>.
 
ავსტრალიის კანონმდებლობის თანახმად, ეროვნულ ბიბლიოთეკაში უნდა ინახებოდეს ქვეყნის ტერიტორიაზე გამოცემული ყველა წიგნის ასლი<ref>{{cite web|url=http://www.austlii.edu.au/cgi-bin/sinodisp/au/legis/cth/consol_act/ca1968133/s201.html?query=national%20and%20library%20and%20of%20and%20australia|title=Section 201|work=კანონი ავსტრალიის საავტორო უფლებების შესახებ. {{ref-en}}|accessdate=27 ივნისი 2008|archiveurl=http://www.webcitation.org/61BELMUol|archivedate=2011-08-24}}</ref>. კანბერის მუზეუმში და გალერეაში, რომლებიც მდებარეობენ ქალაქის ცენტრში, წარმოდგენილია ექსპოზიცია, რომლებიც ეძღვნება ადგილობრივ ისტორიას და კულტურას. პირველი ევროპელი დასახლებულების რამდენიმე ისტორიული შენობა ღიაა საზოგადოებისათვის: ლეინიონის ({{lang-en|Lanyon Homestead}}) და ტაგერანონგის ({{lang-en|Tuggeranong Homestead}}) ფერმები, მაგა-მაგა ({{lang-en|Mugga-Mugga}}) და ბლანდელსების სახლი ({{lang-en|Blundells' Cottage}})<ref>{{cite web|url=http://www.museumsandgalleries.act.gov.au/lanyon/index.html|title=Lanyon|publisher=ACT Museums and Galleries|accessdate=13 May 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.events.act.gov.au/?/event/view/225|title=Minders of Tuggeranong Homestead|publisher=[[Australian Capital Territory Chief Minister's Department|Chief Minister's Department]]|accessdate=13 May 2010}}</ref>. კელთორპსების სახლი ({{lang-en|Calthorpes' House}}) რედ-ჰილში თარიღდება 1920-იანი წლებით. დანტრუნის სახლი ({{lang-en|Duntroon House}}) კემპბელის რაიონში ერთ-ერთი პირველი ფერმაა რაიონში და დღეისათვის ეკუთვნის სამეფო სამხედრო კოლეჯს.
 
კანბერაში დიდი რაოდენობით ადგილებია, სადაც სრულდება ცოცხალი მუსიკა, და ასევე არსებობს ბევრი [[თეატრი]]: კანბერის თეატრი ({{lang-en|Canberra Theatre and Playhouse}}), სადაც ტარდება მთავარი კონცერტები და დადგმები; ლეველინ-ჰოლი ({{lang-en|Llewellyn Hall}}) ავსტრალიის ეროვნული უნივერსიტეტის მუსიკის სკოლაში. ჩაილდერსის ქუჩაზე ({{lang-en|Childers Street}}) მდებარეობს ქუჩის თეატრი<ref>{{cite book|title=The Dictionary of Performing Arts in Australia: Opera, Dance, Music
ხაზი 175:
როგორც ავსტრალიის პოლიტიკური ცენტრი, კანბერა მასმედიის მთავარი დაწესებულებების ყოფნის ადგილია, [[ავსტრალიის რადიოსამაუწყებლო კორპორაცია|ავსტრალიის რადიოსამაუწყებლო კორპორაციის]] ({{lang-en|Australian Broadcasting Corporation}}) და კომერციული სატელევიზიო კომპანიების ჩათვლით. ქვეყნის ცენტრალურ გაზეთებს ქალაქში აქვთ ადგილობრივი ბიუროები. ბევრი ახალი ამბების ორგანიზაცია წარმოდგენილია კანბერის პრეს-გალერეაში, რომლებშიც მუშაობენ ჟურნალისტები, რომლებიც აკეთებენ რეპორტაჟებს ეროვნული პარლამენტიდან<ref>{{cite web|url=http://www.npc.org.au/upcomingspeakers/speakerarchive.html|title=Speaker archive|publisher=National Press Club of Australia|accessdate=13 May 2010}}</ref>.
 
ქალაქში გამოიცემა 1926 წელს დაარსებული ყოველდღიური [[გაზეთი]] ''«Canberra Times»'', ასევე მთელი რიგი უფასო ყოველკვირეული გაზეთი, რომლებიც ვრცელდება კანბერის ცალკეულ რაიონებში{{sfn|Wigmore|1971|p=87}}<ref>{{cite news|title=History of a paper anniversary|newspaper=The Canberra Times|publisher=Fairfax Media|first=Jack|last=Waterford|author-link=Jack Waterford|date=3 March 2013|url=http://www.canberratimes.com.au/federal-politics/history-of-a-paper-anniversary-20130302-2fd76.html|archivedate=17 September 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130917072242/http://www.canberratimes.com.au/federal-politics/history-of-a-paper-anniversary-20130302-2fd76.html}}</ref>. დედაქალაქში ასევე მუშაობენ თავისუფალი ანალოგიური სატელევიზიო სადგურები, მათ შორის, ორი სამთავრობო (''ABC'' და ''SBS'') და სამი კომერციული (''Prime, WIN'' და ''Southern Cross Ten''), ასევე ოთხი ციფრული — ''Prime HD, WIN HD, ABC2'' და ''SBS News''<ref>{{cite web|url=http://www.aph.gov.au/Parliamentary_Business/Bills_Legislation/bd/bd0102/02bd132|title=Bills Digest No. 132 2001-02: Broadcasting Services Amendment (Media Ownership) Bill 2002|publisher=[[Parliament of Australia]]|date=21 March 2002|accessdate=25 September 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130131114349/http://aph.gov.au/Parliamentary_Business/Bills_Legislation/bd/bd0102/02bd132|archivedate=31 January 2013}}</ref>.
 
სააბონენტო სატელევიზიო მომსახურება მიიღება [[თანამგზავრული ტელევიზია|თანამგზავრული ტელევიზიის]] საშუალებით, რომელსაც წარადგენს კომპანია ''Foxtel'', და [[საკაბელო ტელევიზია|საკაბელო ტელევიზიის]] საშუალებით, რომელსაც წარადგენს ადგილობრივი სატელეკომუნიკაციო კომპანია ''TransACT''<ref>{{cite web|url=http://kids.actewagl.com.au/Education/Communications/Television/Subscription/|title=Subscription television|publisher=[[TransACT]]|accessdate=25 September 2013|date=11 June 2009}}</ref>. კანბერაში ასევე მაუწყებლობს რამდენიმე რადიოსადგური: ''Radio 2XXfm, Artsound, Valley FM 89.5 და Radio 1RPH, Capital Radio Network (1053-2CA და 1206-2CC), Canberra FM Radio (104.7) და MIX 106.3''.
 
== სპორტი ==
ხაზი 186:
ბრიუსის რაიონში მდებარეობს ავსტრალიის სპორტის ინსტიტუტი ({{lang-en|Australian Institute of Sport}}), რომელიც სპეციალიზირებული საგანმანათლებლო და საწვრთნელი დაწესებულებაა{{sfn|Sparke|1988|p=304}}.
 
კანბერაში არსებობს ბევრი პატარა სტადიონი, გოლფის მინდვრები, სკეიტ-პარკები, საჩოგბურთო კორტები და წყლის აუზიანი კომპლექსები. ქალაქში მოქმედებს საველოსიპედო ბილიკების ფართე ქსელი. ფართედაა წარმოდგენილი სპორტის საწყლოსნო სახეობები<ref>{{cite web|url=http://www.nationalcapital.gov.au/visiting/lake_burley_griffin/boating/|title=Boating on Lake Burley Griffin|publisher=[[National Capital Authority]]|accessdate=9 October 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070923025439/http://www.nationalcapital.gov.au/visiting/lake_burley_griffin/boating/|archivedate=23 September 2007}}</ref><ref>{{cite web|title=Lake Burley Griffin reopens|url=http://www.abc.net.au/news/stories/2007/11/16/2093294.htm|work=ABC News|publisher=Australian Broadcasting Corporation|accessdate=26 July 2010|date=16 November 2007}}</ref>.
 
== დაძმობილებული ქალაქები ==
* {{flagicon|China}} [[პეკინი]], [[ჩინეთი]]<ref name="Beijing">{{cite web|url=http://www.ebeijing.gov.cn/Sister_Cities/Sister_City/|title=დაძმობილებული ქალაქები|publisher=პეკინის მუნიციპალიტეტის მმართველობა|accessdate=2009-06-23}}</ref><ref name=Canberra>{{cite web|url=http://www.cmd.act.gov.au/international|title=Canberra's international relationships|publisher=[[Australian Capital Territory Chief Minister's Department|Chief Minister's Department]]|accessdate=13 May 2019}}</ref>
* {{Flagicon|Japan}} [[ნარა (ქალაქი)|ნარა]], [[იაპონია]] (2000 წლის 14 სექტემბრიდან)<ref name=Canberra/>
 
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/კანბერა“-დან