პოდგორიცა: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
დავამატე ჩანართი სახელი და ეტიმოლოგია და ვთრგმნე ქალაქის მთელი ისტორია |
ზოგადი ინფორმაციის, სახელისა და ეტიმოლოგიისა და ისტორიის გარდა ყველაფერი ჩავამატე |
||
ხაზი 97:
2008 წლის 13 ოქტომბერს პოდგორიცაში 10 000 ადამიანი აპროტესტებდა კოსოვოს დამოუკიდებლობის გამოცხადებას.
== გეოგრაფია ==
პოდგორიცა მონტენეგროს ცენტრალურ ნაწილში მდებარეობს. ქალაქი მდიდარია წყლის რესურსებით. აღსანიშნავია ისიც, რომ ქალაქიდან 15 კილომეტრში, სამხრეთით მდებარეობს ტბა [[სკადარი]]. მდინარეები მორაჩა და რიბნიცა ქალაქს უშუალოდ კვეთენ ხოლო [[ზეტა]],[[სიიევნა]], [[სიტნიცა]] და [[მარეზა]] პოდგორიცადან არც თუ ისე შორს გაედინება. ქალაქის უდიდეს მდინარეს მორაჩა წარმოადგენს.
მონტენეგროს გეოგრაფიის მიუხედავად პოდგორიცა დაბლობზე, კონკრეტულად კი ზეტას დაბლობზე მდებარეობს, რომლის სიმაღლე ზღვის დონიდან მხოლოდ 40 მეტრია. ქალაქის გარშემო გორაკების შენიშვნა შესაძლებელია.
=== კლიმატი ===
[[კიოპენის კლიმატის კლასიფიკაცია|კიოპენის კლიმატის კლასიფიკაციის]] მიხედვით პოდგორიცაში [[ნოტიო სუბტროპიკული კლიმატი|ნოტიო სუბტროპიკული კლიმატია]]. ქალაქი [[ადრიატიკის ზღვა|ადრიატიკის ზღვიდან]] 35 კილომეტრით ჩრდილოეთით მდებარეობს. [[დინარის მთიანეთი]] ზღვიდან წამოსული ჰაერისგან დამცავს წარმოადგენს, რითაც ქალაქის კლიმატი წარმოიქმნება.
{| class="wikitable mw-collapsible"
! colspan="14" |პოდგორიცას კლიმატი
|-
!თვეები
!იანვ
!თებე
!მარ
!აპრ
!მაის
!ივნ
!ივლ
!აგვის
!სექტ
!ოქტ
!ნოემ
!დეკე
!წლიური
|-
!რეკორდულად მაღალი°C (°F)
|18.8
(65.8)
|23.0
(73.4)
|27.0
(80.6)
|31.0
(87.8)
|33.8
(92.8)
|38.5
(101.3)
|41.8
(107.2)
|42.5
(108.5)
|38.9
(102.0)
|32.2
(90.0)
|27.4
(81.3)
|20.0
(68.0)
|42.5
(108.5)
|-
!საშუალო მაღალი °C (°F)
|9.5
(49.1)
|11.3
(52.3)
|15.0
(59.0)
|19.1
(66.4)
|24.3
(75.7)
|28.3
(82.9)
|31.8
(89.2)
|31.6
(88.9)
|27.4
(81.3)
|21.7
(71.1)
|15.5
(59.9)
|11.1
(52.0)
|20.6
(69.0)
|-
!დღიური საშუალო °C (°F)
|5.0
(41.0)
|6.8
(44.2)
|10.0
(50.0)
|13.9
(57.0)
|19.0
(66.2)
|22.8
(73.0)
|26.0
(78.8)
|25.6
(78.1)
|21.4
(70.5)
|15.9
(60.6)
|10.5
(50.9)
|6.5
(43.7)
|15.3
(59.5)
|-
!საშუალო დაბალი°C (°F)
|1.4
(34.5)
|3.2
(37.8)
|5.8
(42.4)
|9.2
(48.6)
|13.6
(56.5)
|17.3
(63.1)
|20.3
(68.5)
|20.2
(68.4)
|16.5
(61.7)
|11.6
(52.9)
|6.8
(44.2)
|2.9
(37.2)
|10.7
(51.3)
|-
!რეკორდულად დაბალი°C (°F)
|−17.0
(1.4)
|−10.9
(12.4)
|−8.4
(16.9)
|−0.5
(31.1)
|2.5
(36.5)
|8.2
(46.8)
|11.0
(51.8)
|9.0
(48.2)
|4.0
(39.2)
|−1.5
(29.3)
|−7.4
(18.7)
|−10.0
(14.0)
|−17.0
(1.4)
|-
!საშუალო ნალექიანობა მმ. (ინჩები)
|191.6
(7.54)
|166.5
(6.56)
|159.0
(6.26)
|145.2
(5.72)
|89.8
(3.54)
|63.3
(2.49)
|38.5
(1.52)
|65.9
(2.59)
|119.6
(4.71)
|164.2
(6.46)
|238.5
(9.39)
|217.2
(8.55)
|1,659.3
(65.33)
|-
!საშუალო ნალექიანი დღეები (≥ 0.1 მმ)
|12
|12
|12
|13
|10
|9
|5
|6
|7
|9
|14
|13
|122
|-
!მზის ნათების საშუალო საათები
|122.7
|126.0
|170.0
|193.5
|250.8
|276.3
|339.7
|314.1
|251.5
|201.4
|126.4
|108.8
|2,481.2
|-
| colspan="14" |წყარო 1: Hydrological and Meteorological Service of Montenegro<ref>http://195.66.163.23/misc.php?text=126&sektor=1</ref>
|-
| colspan="14" |წყარო 2: Pogodaiklimat.ru (record high and low)<ref>https://web.archive.org/web/20180429155020/http://www.pogodaiklimat.ru/climate2/13462.htm</ref>
|}
== კულტურა ==
პოდგორიცა მონტენეგროს მრავალი კულტურული ღონისძიებების ცენტრს წარმოადგენს. აქ მდებარეობს მონტენეგროს ეროვნული თეატრი, მუზეუმები და გალერეები. მონტენეგროს ეროვნული თეატრი არის ყველაზე ცნობილი და მნიშვნელოვანი თეატრი არა მხოლოდ პოდგორიცაში, არამედ მთელს მონტენეგროში.პოდგორიცა [[ცეტინიე|ცეტინიესგან]] განსხვავებით მუზეუმებით მდიდარი არ არის, თუმცა ქალაქში მაინც მდებარეობს აღსანიშნავი მუზეუმები:
[[ფაილი:Cathedral of the Resurrection, Podgorica (30255687680).jpg|მინი|246x246პქ|პოდგორიცას კათედრალი]]
[[ფაილი:Podgorica, museo nazionale, esterno 01.JPG|მარცხნივ|მინი|189x189პქ|მონტენეგროს ეროვნული მუზეუმი]]
[[ფაილი:Podgorica, museo nazionale,interno, sezione etnografica.JPG|მარცხნივ|მინი|188x188პქ|პოდგორიცას მუზეუმი]]
* ქალაქ პოდგორიცას მუზეუმი (''Muzej grada Podgorice'') ქალაქის მდიდარ მემკვიდრეობას წარმოადგენს. ის 1950 წელს დაარსდა და ოთხ კატეგორიას მოიცავს. ესენია: არქეოლოგიური, ეთნოგრაფიული, ჰისტორიული და კულტურულ-ისტორიული. ექსპონატები [[რომის იმპერია|რომის იმპერიისა]] და [[ილირია|ილირიის]] დროინდელიცაა.
* არქეოლოგიური გათხრების ცენტრი (''Centar za arheološka istraživanja'') დაარსდა 1961 წელს, მისი მისია მოძიება, კლასიფიკაცია, აღდგენა და არქეოლოგიური ექსპონატების გამოფენაა.[[ფაილი:WInter Royal Palace in Podgorica.jpg|მინი|246x246პქ|პოდგორიცას ზამთრის სასახლე]]
* მარკო მილანოვის მუზეუმი(''Muzej Marka Miljanova'') პოდგორიცას მე-19 საუკუნის ცხოვრებას აღწერს
* ისტორიის მუზეუმი (''Prirodnjački muzej'') მონტენეგროს ფლორასა და ფაუნას აღწერს.
== მედია ==
პოდგორიცა მონტენეგროს მედია ცენტრს წარმოადგენს. აქ მდებარეობს მონტენეგროს საზოგადოებრივი მაუწყებლის (RTCG) ცენტრი. ასევე პოდგორიცაშივეა მონტენეგროს ყველაზე პოპულარული ტელევიზებიც.
მონტენეგროს ყველა გაზეთი პოდგორიცაში იბეჭდება.
== სპორტი ==
[[ფაილი:Morača Sports Center (MNE).jpg|მინი|მორაჩას სპორტული ცენტრი პოდგორიცაში]]
ყველაზე პოპულარული სპორტის სახეობები [[ფეხბურთი]] და [[კალათბურთი|კალათბუთია]]. კალათბურთი პოპულარული მე-20 საუკუნის ბოლოსა და 21-ე საუკუნის დასაწყისში გახდა.
ფეხბურთს პოდგორიცაში დიდი ტრადიცია და ისტორია აქვს. განსაკუთრებით აღსანიშნავია ქალაქის კლუბი ბუდუჩნისტი. სწორედ ამ კლუბში დაიწყეს თამაში მსოფლიოში ცნობილმა პოდგორიცელმა ფეხბურთელებმა [[პრედრაგ მიატოვიჩი|პრედრაგ მიატოვიჩმა]] და [[დეიან სავიჩევიჩი|დეიან სავიჩევიჩმა]].
[[ფრენბურთი|ფრენბურთში]] წარმატებულები უმეტესწილად ქალები არიან. აღსანიშნავია ადგილობრივი გუნდი რომელიც წარმატებულად ასპარეზობს ევროპის ჩემპიონატზე.ბუდუჩნოსტი ყველაზე მნიშვნელოვანი პოდგორიცული კლუბია, რომლის სახელიც ''მომავალს'' ნიშნავს.
ქალაქში პოპულარულია [[ჭადრაკი|ჭადრაკიც]]. სწორედ პოდგორიცაში დაიბადა ცნობილი მოჭადრაკე სლავკო დედიჩი.
სპორტული ღონისძიებებიდან აღსანიშნავია პოდგორიცას მარათონი. პოდგორიცამ 2009 წელს უმასპინძლა მსოფლიოს წყალბურთის ჩემპიონატის ფინალს.
== დემოგრაფია ==
პოდგორიცა მონტენეგროში უდიდესი ქალაქია.მონტენეგროს მოსახლეობის თითქმის ერთი მესამედი სწორედ პოდგორიცაში ცხოვრობს. 2011 წლის მონაცემებით ქალაქში 185 937 ადამიანი ცხოვრობდა.
პოდგორიცას მოსახლეობის 48.73% მამაკაცია, 51.27% კი ქალი. მოსახლეობის საშუალო ასაკი 35.7 წელია. [[სერბული ენა]] ყველაზე გავრცელებული ენაა, ქალაქის მოსახლეობის 42.4% სწორედ ამ ენას მიიჩნევს მშობლიურ ენად. [[ჩერნოგორული ენა]] მშობლიურია მოსახლეობის 41.17%-სთვის. სხვა გავრცელებული ენები პოდგორიცაში არის [[ალბანური ენა|ალბანური]] (5.53%) და [[აწინკნური ენა|აწინკნური]] (1.81%).
{| class="mw-collapsible"
|+პოდგორიცას მოსახლეობა
!წელი
!მოსახლეობა
!<abbr>±%</abbr>
|-
!1948
|14,369
|—
|-
!1953
|19,868
| +38.3%
|-
!1961
|35,054
| +76.4%
|-
!1971
|61,727
| +76.1%
|-
!1981
|96,074
| +55.6%
|-
!1991
|117,875
| +22.7%
|-
!2003
|136,473
| +15.8%
|-
!2011
|150,977
| +10.6%
|-
!2018
|199,715
| +32.3%
|}
== რელიგია ==
[[ფაილი:Podgorica, città vecchia, moschea osmanagic 02.JPG|მინი|მეჩეთი პოდგორიცაში]]
პოდგორიცაში სამი რელიგიაა გავრცელებული: [[მართლმადიდებლობა]], [[სუნიზმი]], [[კათოლიციზმი]].
მართმადიდებლობა უმეტესად [[სერბები|სერბი]] და [[მონტენეგროელები|მონტენეგროელი]] მოსახლეობისგანაა განპირობებული.
მუსლიმები უმეტესად [[ალბანელები (ალბანეთი)|ალბანელები]] და [[ბოსნიელები (ერი)|ბოსნიელები]] არიან. ქალაქში განთავსებულია მცირე ზომის მეჩეთები.
{| class="wikitable"
!რელიგია
!რიცხვი
!პროცენტულობა
|-
|მართლმადიდებლობა
|145,575
|78.29%
|-
|ისლამი
|20,883
|11.23%
|-
|კათოლიციზმი
|7,947
|4.27%
|-
|ქრისტიანობის სხვა მიმდინარეობები
|568
|0.31%
|-
|აგნოსციტიზმი
|225
|0.12%
|-
|ათეიზმი
|3,698
|1.99%
|-
|სხვა
|1,961
|1.05%
|}
== განათლება ==
[[ფაილი:University Center, Podgorica, Montenegro - panoramio (3).jpg|მარცხნივ|frameless]]
მონტენეგროს უმაღლესი საგანმანათლებლო ცენტრები სწორედ პოდგორიცაში მდებარეობს. [[მონტენეგროს უნივერსიტეტი]] სწორედ ერთ-ერთ ასეთ ცენტრს წარმოადგენს, სადაც თორმეტი ფაკულტეტია.
უნივერსიტეტში განთავსებულია სამეცნიერო აღმოჩენიების ცენტრი რომელიც თავის მხრივ უცხო ენებს, ბიოტექნოლოგიას და ისტორიას მოიცავს.
[[მონტენეგროს მეცნიერებისა და ხელოვნების აკადემია]] პოდგორიცაშია და კულტურულ ორგანიზაციას წარმოადგენს.
[[ხმელთაშუაზღვის უნივერსიტეტი]] 2006 წელს დაარსდა პოდგორიცაში და ის პირველი კერძო უნივერსიტეტია. დღესდღეისობით პოდგორიცაში საგანმანათლებლო დაწესებულებების რიცხვი გაიზარდა.
== დაძმობილებული ქალაქები ==
{{დროშა|თურქეთი}}, [[ანკარა]]
{{დროშა|იტალია}}, [[ბარი (იტალია)]]
{{დროშა|საბერძნეთი}}, [[ნაოუსა]]
{{დროშა|მაკედონია|name=ჩრდილოეთ მაკედონია}}, [[სკოპიე]]
'''პარტნიორი ქალაქები:'''
{{დროშა|სომხეთი}}, [[ერევანი]]
== გალერეა ==
[[ფაილი:Dva mosta panorama sm.jpg|მარცხნივ|მინი|971x971პქ]]
<gallery mode="nolines">
ფაილი:Podgorica, Bruecke.jpg
ფაილი:Millennium Bridge in Podgorica, Montenegro 03.jpg
ფაილი:Podgorica City Hall Independence Day Montenegro.jpg
ფაილი:TrgRepublikeNight.JPG
ფაილი:Trg Nezavisnosti, 2019.jpg
ფაილი:Podgorica Trg Republike.JPG
ფაილი:Blok V Podgorica Tološka šuma.jpg
</gallery>
==რესურსები ინტერნეტში==
| |||