წყალტუბოს მუნიციპალიტეტი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
ხაზი 1:
{{ინფოდაფა საქართველოს მუნიციპალიტეტი
|გერბი=Tsqaltubo COA.PNG
|დროშა=Flag of Tsqaltubo Municipality.svg
|სახელი = წყალტუბოს მუნიციპალიტეტი
|მხარის რუკა=IM-tskhaltubo-ka.svg
|ადმინისტრაციული ცენტრი = [[წყალტუბო]]
|რეგიონი= იმერეთის მხარე
|საკრებულოს თავმჯდომარე=
|დეპუტატი პარლამენტში=[[აკაკი ბობოხიძე]] {{Tooltip|{{ფერის დაფა|red}}|ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა}}
|გამგებელი = კონსტანტინე მამისეიშვილი {{Tooltip|{{ფერის დაფა|blue}}|ქართული ოცნება}}
|ფართობი=632.3 კმ<sup>2</sup>²
|მოსახლეობის რაოდენობა={{კლება}} 56 883 კაცი
|მოსახლეობა წელი = 2014
|ეროვნება = [[ქართველები]] 96.7%<br5 />[[ბერძნები]] 2.3%<br />[[რუსები]] 0.7%<br3 />[[სომხები]] 0.2%<br />[[აზერბაიჯანელები]] 0.1%<br />[[უკრაინელები]] 0.1%<ref name="საქსტატი">[http://wwwpop-stat.geostatmashke.georg/cms/site_images/_files/georgian/census/2002/II%20tomi%20georgia-ethnic-loc2014.pdfhtm საქსტატისEthnic 2002composition წლისof სოფლისGeorgia მოსახლეობის აღწერის მონაცემები2014].</ref>
|სიმჭიდროვე=90,0
|სიმჭიდროვე=116.9 <ref name="სიმჭიდროვე">[http://www.geostat.ge/cms/site_images/_files/georgian/census/2002/I%20tomi%20-%20saqarTvelos%20mosaxleobis%202002%20wlis%20pirveli%20erovnuli%20sayovelTao%20aRweris%20Sedegebi.pdf მოსახლეობის სიმჭიდროვე 1კმ²-ზე 2002 წლის აღწერის მიხედვით].</ref>
|საიტი=
}}
ხაზი 20:
 
==ბუნება==
წყალტუბოს მუნიციპალიტეტი მდებარეობს [[კოლხეთის დაბლობი]]ს აღმოსავლეთით, მდინარეების[[მდინარე]]ების [[რიონი]]სა და [[გუბისწყალი|გუბისწყლის]] ხეობაში. აღმოსავლეთით მას ესაზღვრება ქალაქი [[ქუთაისი]], დასავლეთით [[სამტრედიის მუნიციპალიტეტი|სამტრედიისა]] და [[ხონის მუნიციპალიტეტი|ხონიხონის]], ჩრდილოეთით [[ცაგერის მუნიციპალიტეტი|ცაგერის]] და [[ამბროლაურის მუნიციპალიტეტი|ამბროლაურის]], ხოლო სამხრეთით [[ბაღდათის მუნიციპალიტეტი|ბაღდათისა]] და [[ვანის მუნიციპალიტეტი|ვანის]] მუნიციპალიტეტები.
 
წყალტუბოს მუნიციპალიტეტის ტერიტორიას 707.5 კვ.მ. უკავია, გავრცელებულია წითელმიწა, ეწერი და ნეშომპალა ნიადაგები. მუნიციპალიტეტის მთავარი მდინარეა [[რიონი]] შენაკადებით [[წყალტუბოსწყალი]] და [[გუბისწყალი]]. მათი წლიური ჩამონაედნი 1690 მლნ. კუბ. მეტრია, ხოლო წყლის ხარჯი წამში 0.28 მ³, ნალექების საშუალო წლიური რაოდენობა კი 1420 მმ. მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზეა [[თავშავას ტბა]], ასევე ხელოვნურად შექმნილი "ცივი ტბა" ქალაქ [[წყალტუბო]]ში.
წყალტუბოს მუნიციპალიტეტი მდებარეობს [[კოლხეთის დაბლობი]]ს აღმოსავლეთით, მდინარეების [[რიონი]]სა და [[გუბისწყალი|გუბისწყლის]] ხეობაში. აღმოსავლეთით მას ესაზღვრება ქალაქი [[ქუთაისი]], დასავლეთით [[სამტრედიის მუნიციპალიტეტი|სამტრედიისა]] და [[ხონის მუნიციპალიტეტი|ხონი]], ჩრდილოეთით [[ცაგერის მუნიციპალიტეტი|ცაგერის]] და [[ამბროლაურის მუნიციპალიტეტი|ამბროლაურის]], ხოლო სამხრეთით [[ბაღდათის მუნიციპალიტეტი|ბაღდათისა]] და [[ვანის მუნიციპალიტეტი|ვანის]] მუნიციპალიტეტები.
 
მუნიციპალიტეტის ტყის საერთო ფონდი შეადგენს 2468524 685 ჰექტარს. წყალტუბოს ტერიტორიაზე არის საქვეყნოდ ცნობილი[[სათაფლიის სახელმწიფო ნაკრძალი]], რომელიც 345 ჰექტარს მოიცავს. აქ არის დინოზავრების ნაკვალევი და [[სათაფლიის კარსტული მღვიმეები]], რომლებიც მდიდარია სტალაქტიტებით და სტალაგმიტებით. მას 270 კვ.მეტრი ფართობი უჭირავს.
წყალტუბოს მუნიციპალიტეტის ტერიტორიას 707.5 კვ.მ. უკავია, გავრცელებულია წითელმიწა, ეწერი და ნეშომპალა ნიადაგები. მუნიციპალიტეტის მთავარი მდინარეა [[რიონი]] შენაკადებით [[წყალტუბოსწყალი]] და [[გუბისწყალი]]. მათი წლიური ჩამონაედნი 1690 მლნ. კუბ. მეტრია, ხოლო წყლის ხარჯი წამში 0.28, ნალექების საშუალო წლიური რაოდენობა კი 1420 მმ. მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზეა [[თავშავას ტბა]], ასევე ხელოვნურად შექმნილი "ცივი ტბა" ქალაქ [[წყალტუბო]]ში.
 
მუნიციპალიტეტში არის სხვადასხვა წიაღისეული:
მუნიციპალიტეტის ტყის საერთო ფონდი შეადგენს 24685 ჰექტარს. წყალტუბოს ტერიტორიაზე არის საქვეყნოდ ცნობილი[[სათაფლიის სახელმწიფო ნაკრძალი]], რომელიც 345 ჰექტარს მოიცავს. აქ არის დინოზავრების ნაკვალევი და [[სათაფლიის კარსტული მღვიმეები]], რომლებიც მდიდარია სტალაქტიტებით და სტალაგმიტებით. მას 270 კვ.მეტრი ფართობი უჭირავს.
 
მუნიციპალიტეტში არის სხვადასხვა წიაღისეული:
*[[ბენტონიტური თიხა]] - [[გუმბრა]]ში და [[ცხუნკური|ცხუნკურში]]
*[[კირქვა]]
*[[გრანიტი]] - [[ჟონეთი|ჟონეთში]] და [[ოფურჩხეთი|ოფურჩხეთში]]
*[[თიხა]] - [[გეგუთი|გეგუთში]], [[ფარცხანაყანევი|ფარცხანაყანევში]] და [[გვიშტიბი|გვიშტიბში]]
*[[ბარიტი]] - [[ჟონეთი|ჟონეთში]] და [[დერჩი|დერჩში]]
Line 41 ⟶ 40:
 
==ისტორია==
წყალტუბოს მხარეში ქვის ხანის კიდევ მრავალი ნამოსახლარია აღმოჩენილი: [[ხომულის მღვიმე]], [[ქვილიშორის მღვიმე]], [[შავგორას მღვიმე]], [[საქაჯიას მღვიმე]], [[საწურბლიას ეხი]]. განსაკუთრებით აღსანიშნავია ნასოფლარი [[მელოური]], [[მუხიანის სამაროვანი|მუხიანის]], [[ფარცხანაყანევის სამაროვანი|ფარცხანაყანევისა]] და [[მაღლაკის სამაროვანი|ქვედა მაღლაკის]] ანტიკური სამაროვნები.
 
წყალტუბოს მხარეში ქვის ხანის კიდევ მრავალი ნამოსახლარია აღმოჩენილი: [[ხომულის მღვიმე]], [[ქვილიშორის მღვიმე]], [[შავგორას მღვიმე]], [[საქაჯიას მღვიმე]], [[საწურბლიას ეხი]] განსაკუთრებით აღსანიშნავია ნასოფლარი [[მელოური]], [[მუხიანის სამაროვანი|მუხიანის]], [[ფარცხანაყანევის სამაროვანი|ფარცხანაყანევისა]] და [[მაღლაკის სამაროვანი|ქვედა მაღლაკის]] ანტიკური სამაროვნები.
გათხრების შედეგად დადგინდა, რომ მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე ადამიანს ჯერ კიდევ [[პალეოლითი|ზედა პალეოლითში]] ([[ქვის ხანა|ძველი ქვის ხანა]]) 30-40 ათასი წლის წინათ და [[ენეოლითი|ქვა-სპილენძის ხანახანაში]]ში, 7 ათასი წლის წინათ უცხოვრია. [[თეთრი მრვიმე|თეთრ მღვიმეში]] ნაპოვნი იქნა კავკასიაში ყველაზე ადრეული იარაღი-სპილენძის ისრის პირი, რომელიც ძველი წელთაღრიცხვის მე-4 მე-5 ათასწლეულით თარიღდება.
 
გათხრების შედეგად დადგინდა, რომ მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე ადამიანს ჯერ კიდევ [[პალეოლითი|ზედა პალეოლითში]] ([[ქვის ხანა|ძველი ქვის ხანა]]) 30-40 ათასი წლის წინათ და [[ენეოლითი|ქვა-სპილენძის ხანა]]ში, 7 ათასი წლის წინათ უცხოვრია. [[თეთრი მრვიმე|თეთრ მღვიმეში]] ნაპოვნი იქნა კავკასიაში ყველაზე ადრეული იარაღი-სპილენძის ისრის პირი, რომელიც ძველი წელთაღრიცხვის მე-4 მე-5 ათასწლეულით თარიღდება.
==ეკონომიკა==
[[Fileფაილი:Prometheus Cave.JPG|thumb|ყუმისთავის მღვიმის ვიზიტორთა ცენტრის შესასვლელი]]
მუნიციპალიტეტის ეკონომიკის წამყვანი დარგია ტურიზმი. აქ განსაკუთრებულ როლს ასრულებს კურორტი [[წყალტუბო]], რომელიც განთქმულია სამკურნალო თერმული წყლით. აქვე აღსანიშნავია [[სათაფლიის სახელმწიფო ნაკრძალი]], რომელიც მთლიანად მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე მდებარეობს.
 
მუნიციპალიტეტში ტურიზმის განვითარებას ხელს უწყობს [[სპელეოლოგია|სპელეოლოგიური ძეგლები]]: კარსტული მღვიმეები, ძაბრები და ეხები. მათგან აღსანიშნავია [[სათაფლიის კარსტული მღვიმეები]], [[ხომულის მღვიმე]], [[თეთრი მღვიმე]], [[ყუმისთავის მღვიმე]], [[საწურბლიას ეხი]], [[ცხუნკურის მღვიმე]].
 
მუნიციპალიტეტის სასოფლო-სამეურნეო სავარგულები 3054330 543 ჰექტარია. [[სოფლის მეურნეობაშიმეურნეობა]]ში ძირითადად განვითარებულია [[მებოსტნეობა]], [[მეხილეობა]], [[მემარცვლეობა]].
 
==ღირსშესანიშნაობები==
[[Fileფაილი:Gugeti.jpg|thumb|გეგუთის სასახლის ნანგრევები]]
წყალტუბოს მუნიციპალიტეტში შემორჩენილი საერო ისტორიული ძეგლებია: [[ხომული]]ს, [[მექვენა]]ს, [[ქვილიშორი]]ს, [[გვიშტიბი]]ს, [[დღნორისა]]ს შუა საუკუნეების ციხე-სიმაგრეები.
 
წყალტუბოს მუნიციპალიტეტში შემორჩენილი საეკლესიო ისტორიული ძეგლებია: [[ცხუნკური]]ს, [[მაღლაკი]]ს, [[ჭოლევი]]ს, [[ჭაშლეთი]]ს, [[დერჩი]]ს, [[ზედა მესხეთი]]ს, [[ქვედა მესხეთი]]ს, [[საყულია]]ს, [[ფარცხანაყანევი]]ს, [[ზარათი]]ს, [[ოფშკვითი]]ს, [[მექვენა]]ს ეკლესიები.
 
მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე არსებული ძეგლებიდან კი ყველაზე გამორჩეულია მე-12XII საუკუნის ქართველ მეფეთა ციხე-დარბაზი სოფელ [[გეგუთი|გეგუთში]] - [[გეგუთის სასახლე]].
 
წყალტუბოს მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე ხუთი მოქმედი მუზეუმიმუზეუმია. ესენია: [[გიორგი ახვლედიანი]]ს სახელობის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმი ქალაქ [[წყალტუბო]]ში, მწერალ [[ნიკო ლორთქიფანიძე|ნიკო ლორთქიფანიძის]] სახლ-მუზეუმი სოფელ [[ჩუნეში (წყალტუბოს თემი)|ჩუნეშში]], [[გიორგი ახვლედიანი]]ს სახლ-მუზეუმი სოფელ [[დერჩი|დერჩში]], [[შალვა ნუცუბიძე|შალვა ნუძუბიძის]] სახლ-მუზეუმი [[ფარცხანაყანევი|ფარცხანაყანევში]] და ჯარისკაცის სახლ-მუზეუმი სოფელ [[ოფშკვითი|ოფშკვითში]].
 
==მოსახლეობა==
Line 70 ⟶ 68:
! აღწერის წელი !! მოსახლეობა
|-
| 1989 || 75 061
|-
| 2002 || 73 304 {{კლება}}
Line 78 ⟶ 76:
 
==ადგილობრივი თვითმმართველობა==
 
წყალტუბოს მუნიციპალიტეტში 42 დასახლებული პუნქტია: 1 ქალაქი და 41 სოფელი. ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეულებია:
*1 ქალაქი - [[წყალტუბო]]
*12 თემი - [[გვიშტიბი]], [[გუმბრა]], [[დღნორისა]], [[მაღლაკი]], [[მექვენა]], [[მუხიანი (წყალტუბოს მუნიციპალიტეტი)|მუხიანი]], [[ოფურჩხეთი]], [[პატრიკეთი]], [[რიონი (წყალტუბოს მუნიციპალიტეტი)|რიონი]], [[ქვიტირი]], [[წყალტუბო (წყალტუბოს მუნიციპალიტეტი)|წყალტუბო]], [[ცხუნკური]],
*4 სოფელი - [[გეგუთი]], [[ოფშკვითი]], [[საყულია]], [[ფარცხანაყანევი]]