ვიკიპედია

მომხმარებელი:Surprizi/სავარჯიშო5: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
ხაზი 289:
მაშასადამე, უნდა ვიფიქროთ, რომ XI საუკუნეში თორის დასავლეთი ნაწილი სამცხეშია, აღმოსავლეთი კი ქართლში. წერილობით წყაროებს არ შემოუნახავთ ცნობები, თუ რა ვითარებაში მოხდა თორის ასეთი განაწილება, ან საზღვარი სად დაიდო მათ შორის. მაგრამ ისტორიულ-გეოგრაფიული თეალსაზრისით, ასეთი განაწილება ნებისმიერად არ ხდება, არამედ უფრო მოზრდილ ერთეულში შემავალი მიკროერთეულების გათვალისწინებით. ამიტომ საფიქრებელია, რომ ქართლში დარჩენილიყო, ნეძვთან ერთად, მთელი ახალდაბის საციხისთავო ქეეყანა, ზემოთ რომ მოვხაზეთ. ამიტომაცაა ალბათ, რომ XVI საუკუნის ერთ დოკუმენტში მაწყვერლის სამწყსოა: „ყვიბის-კორტანეთს შუა რომ წყარო ჰსდის, იმას ზეით... გურიის წადგომამდის“<ref>[^2ი; 2^61]</ref>.
 
საინტერესოა, რომ ასოღიკი 998 წ. ძმებს გამრეკლებს, რომლებმაც ამირა მამლანთან ბრძოლაში ისახელეს თავი, უკეე მესხებს — — უწოდებს<ref>[^2ი; 2^61]</ref>. უნდა ვიფიქროთ, რომ ამ დროს თორი უკვე სამცხეშია შესული.
სს.
 
ხაზი 330:
დაახლოებით 50 მ სიგრძისა და 7 მ სიგანის კლდოვანი თხემი მაღალი მთისა მოზღუდულია 3 მ-მდე სიმაღლის კედლებით; პატარა, ადგილობრივი კლდის ლოდები კირზეა ნაწყობი. კედლები ალაგ-ალაგ ნახევარწრიული ბურჯებითაა გამაგრებული, რომელთაც გვიანი შეკეთების კვალიც ეტყობათ და აღმოსავლეთ ნაწილში ოთხკუთხა კოშკებია; მათი კუთხეები შიგნიდან მომრგვალებულია. ჩრდილოეთ და სამხრეთ კედლებში სამზერებია დატანებული, რომლებიც გზებს გასცქერიან. არც სოფელია სიახლოეეს. არც წყალი, არც მისი საცავი ციხეში, ან ხაროები, ჩანს, მეციხოენენი აქ მუდმივად კი არ მდგარან, არამედ სეზონურად, როცა გზები გაიხსნებოდა მოგზაურთა და საქონლისათვის.
 
საინტერესოა, რომ ფიზიკურ-გეოგრაფიულად ალეწისაღეწის ციხე ძამის ხეობაში უფროა, ეიდრევიდრე გუჯარეთისაში, მაშ, რატომდარატომღა თელის ვახუშტი მას გუჯარეთის ციხედ7ციხედ? შესაძლოა, თორელთა მიერ აგებული, იგი მათიეემათივე საკონტროლო ციხე იეოიყო თაეიდანეეთავიდანვე; მერე კი, როცა მას საკუთარი პატრონი ადარაღარ ჰყაედა, აკი ცი- ციშვილებმაციციშვილებმა მიითვისეს ალეწის ციხეცა და მასთან ერთად მთელი გუჯარეთიც.▼
 
დაახლ. 1(1XI--)(11XII სს. უნდა იეოსიყოს აგებული ბაგინეთის დარბაზული ეკლეს-ეკლესია — ია——წითელსაყდარიწითელსაყდარი. Nჩრდილოეთ კედელზე ასომთავრული წარწერაა: „ქრისტე, შეიწ- ყალეშეიწყალე მახარობელი ამის წმიდისა ეკლესიისა მაშენებელი “მაშენებელი“. ეს ადგილობრიეი აზნაური უნდა იეოსიყოს საედრისსაყდრის ქტიტორი.▼
 
ამაეეამავე ნასოფლარის მცირე ხეესხევს, გუჯარულას შენაკადს მარჯენიდანმარჯვნიდან, ახლა უწოდებენ „რაჭის კარს“; ეახუშტისვახუშტის მიხედეითმიხედვით, „გეეძინეთს„გვეძინეთს დასაელითდასავლით მოერთ- ეისმოერთვის ჴევი აბუხალოსი... აქიდამ გარდავალს გზა გუჯარეთს რაჭისხე- ვზ ე დ“ რაჭისხევზედ“<ref>[4ც^2ი; 38)2^61]</ref>. აეტორიავტორი არ განმარტავს და არც სხეაგანსხვაგან ჩანს რა კაეშირიკავშირი აქესაქვს ამ სახელწოდებას რაჭასთან.▼
 
▲საინტერესოა, რომ ფიზიკურ-გეოგრაფიულად ალეწის ციხე ძამის ხეობაში უფროა, ეიდრე გუჯარეთისაში, მაშ, რატომდა თელის ვახუშტი მას გუჯარეთის ციხედ7 შესაძლოა, თორელთა მიერ აგებული, იგი მათიეე საკონტროლო ციხე იეო თაეიდანეე; მერე კი, როცა მას საკუთარი პატრონი ადარ ჰყაედა, აკი ცი- ციშვილებმა მიითვისეს ალეწის ციხეცა და მასთან ერთად მთელი გუჯარეთიც.
 
▲დაახლ. 1(1--)(11 სს. უნდა იეოს აგებული ბაგინეთის დარბაზული ეკლეს- ია——წითელსაყდარი. N კედელზე ასომთავრული წარწერაა: „ქრისტე, შეიწ- ყალე მახარობელი ამის წმიდისა ეკლესიისა მაშენებელი “ ეს ადგილობრიეი აზნაური უნდა იეოს საედრის ქტიტორი.
 
▲ამაეე ნასოფლარის მცირე ხეეს, გუჯარულას შენაკადს მარჯენიდან, ახლა უწოდებენ „რაჭის კარს“; ეახუშტის მიხედეით, „გეეძინეთს დასაელით მოერთ- ეის ჴევი აბუხალოსი... აქიდამ გარდავალს გზა გუჯარეთს რაჭისხე- ვზ ე დ“ [4ც; 38). აეტორი არ განმარტავს და არც სხეაგან ჩანს რა კაეშირი აქეს ამ სახელწოდებას რაჭასთან.
 
 
ადნიშნულ ხანაში ადორძინდებააღორძინდება ნარიანს მიმაეალიმიმავალი გზაც ქეაჯეარას მთის უდელტეხილით. ნარიანის შესახებ აკად. ნ. ბერძენიშეილს თავისი მოგზაურო- ბის დდიურში ჩაუწერია: „ნარიანი ცალკე ქეეყანაა თრიალეთს, ჯაეახეთსა და თორს შორის. ვახუშტის დროს ნარიანი თორ.გუჯარეთის ქვეყანაზე იყო მითვ- ლილი, მაგრამ ჩეენ გეაქვს საფუმეელი ეამტკიცოთ, რომ ეს საძოერებით მდი- დარი ქეეყანა მეელადაც, ზოგჯერ მაინც. თორში შედიოდა. ეს გარემოება კი მე- ტად დიდი მნიშენელობის ჩეენებაა თორისა და თორელთა ეკონომიკური სიძ- ლიერის გასაგებად... ნარიანის მაგალითი იმის მოწმობაა, რო.ჰ ამა თუ ი.მ ქეეყ- ნის პოლიტიკური საზდვარი ყოეელთეის არ ემთხეეოდა მის ფიზიკურ-გეოგრაფიულ საზდვარს“ [18; 218). ზემოხსენებული გზა აქ ადრეც იქნებოდა, მაგრამ უდელტეხილზე და სოფ. დინტურთან დაყენებული 1(1--1^11 სს. ქეაჯეარები, ისეეე როგორც ამ გზაზე არსებული სოფლების ეკლესიები, სწორედ ამ ეპოქი- სათ ერთ მათგანთან შემორჩენილი ზეთსახდელის შენობა და გელაზი აქ გეიან მოსულ მოსახლეობას აძლევს საბაბს მთელ ხევს „სახდელისხევი“ უწოდოს.
 
აქვე, ხეეგადმა, დაქცეული საყდრის აფსიდაში, მოზრდილი ლოდი გამოეა- ჩინეთ (ზომები: 1,4 მ^ი,7 მე,:.36 სმ), რომლის ერთი მხარე რელიეფურ გამოსა- ხულებას უჭირავს, მოგრძო ჯეარი შეესებულია გრეხილი ორნამენტით და ვერ- ტიკალურ ტარზე დგას; ქვედა მკლაეის ორ მხარეს ორი მამაკაცის ფიგურაა: ისინი მოგრძო სახისანი არიან, წვერულეაშიანნი. რომელთაც თითო ხელი მუ- ცელზე (ქამარზე) დაუდვიათ, მეორეთი კი ჯერის ტარი უჭირავთ; პირდაპირ მდგომ ფიგურებს ფეხები პროფილში აქვთ: ორიეეს ერთნაირი, ქამარშემოჭე- რილი კაბა აუვია, რომელიც წეიეებამდე სცემთ. სხეადასხვანაირია მათი თავსა- ბურაეი: ერთს სვანური ქუდის მაგეარი, მეორეს გეერდებში ოდნავ შემაღლე- ბული ქუდი ახურავს. თავებთან დაქარაგმებული სახელებით „გ-ლ“ და „თ-ე“, ე. ი. „გაბრიელ“ და „თეედორე“. მთელ ამ სცენას თადად გადაუყეება ორლილ- ვიანი ჩარჩო, რომელიც ოთხ ადგილას კვადრატული საყრდენებით იკრიბება. ამ კვადრატებზე ნუსხანარევი ასომთავრულით წარწერებია გაკეთებული, რომე- ლიც ასე იკითხება: „ადიდოს დმერთმან სოლი ოქრო (პირ) ისი (ან ოქროისი). ჩვენ მისთა ძმათა თევდორე და გაბრიელ ესე ბარზიმი ეამსახორეთ წმიდასა გიორგის ეოდეეისასა, ამინ“.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/მომხმარებელი:Surprizi/სავარჯიშო5“-დან