აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკა: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
|||
ხაზი 13:
[[ფაილი:Bevölkerungsentwicklung in Abchasien.jpg|მინი|მარჯვნივ|200პქ|ოფიციალური სახალხო აღწერები აფხაზეთის რეგიონში]]
'''აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკა''' ({{lang-ab|Аԥснытәи Автономтә Ареспублика}}) — ავტონომიური რესპუბლიკა [[საქართველო|საქართველოს]] შემადგენლობაში, [[შავი ზღვა|შავი ზღვის]] სანაპიროზე. რეგიონის საერთაშორისო კოდია — GE-AB. იგი მოიცავს ისტორიულ-გეოგრაფიული პროვინციების [[აფხაზეთი]]სა და [[სამეგრელო]]ს (ნაწილობრივ) ტერიტორიას.
== ისტორია ==▼
[[აფხაზეთი]]ს ტერიტორია [[1864]] წელს ანექსირებულ იქნა [[რუსეთის იმპერია|რუსეთის იმპერიის]] მიერ, რომელმაც გააუქმა [[აფხაზეთის სამთავრო]] და მას [[სოხუმის ოკრუგი]] უწოდა. 1918-1921 წლებში აფხაზეთი [[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა|საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის]] შემადგენლობაშია. [[1921]] წლის 4 მარტს შეიქმნა [[აფხაზეთის საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა]] (სსრ), რომელიც სამოკავშირეო ხელშეკრულებით დაუკავშირდა [[საქართველოს სსრ]]-ს. [[1931]] წელს იგი გარდაიქმნა [[აფხაზეთის ავტონომიური საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|აფხაზეთის ავტონომიურ საბჭოთა სოციალისტურ რესპუბლიკად]]. 1992-1993 წლების კონფლიქტის შემდეგ ფაქტობრივად ოკუპირებულია [[რუსეთის ფედერაცია|რუსეთის ფედერაციის]] მიერ და დე ფაქტო იმართება სეპარატისტული რეჟიმის მიერ.▼
[[1994]] წლის 10 მარტს [[საქართველოს პარლამენტი|საქართველოს პარლამენტმა]] დაითხოვა [[აფხაზეთის ასსრ უმაღლესი საბჭო]].▼
აღნიშნული ნულოვანი ვარიანტი ქმნიდა იმის პირობებსაც, რომ აფხაზეთში ეთნოწმენდის შედეგად გამოძევებული ასიათასობით დევნილის დაბრუნების შემდეგ განისაზღვრებოდა აფხაზეთის პოლიტიკური სტატუსი, მსოფლიოს მიერ ცნობილი, გაეროს რეზოლუციებით არაერთხელ დადასტურებული ქართული სახელმწიფოს ფარგლებში და მომზადდებოდა საფუძველი აფხაზეთში დემოკრატიული არჩევნების ჩასატარებლად. მიუხედავად ამისა, ყოველგვარ ლეგიტიმურობას მოკლებულმა, ეროვნული უპირატესობის ნიშნით, წინასწარი საპარლამენტო უმრავლესობის გარანტიით, მოსახლეობის უმცირესი ნაწილის მიერ 1991 წელს აფხაზეთის ასსრ უმაღლეს საბჭოში არჩეულმა გუდაუთის სეპარატისტულმა დაჯგუფებამ კვლავ უკანონოდ გააგრძელა ხელისუფლების უმაღლესი ორგანოს სახელით მოქმედება, უფრო მეტიც, მიიღო ე.წ. კონსტიტუცია, აირჩია პრეზიდენტი, გამოაცხადა აფხაზეთის რეგიონი დამოუკიდებელ რესპუბლიკად და საერთაშორისო სამართლის სუბიექტად.▼
აფხაზეთის ასს რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს იმ დეპუტატებმა, რომლებიც რეალურად გამოხატავენ აფხაზეთის მრავალეროვანი მოსახლეობის უდიდესი ნაწილის ინტერესებს, ჯერ კიდევ შეიარაღებული კონფლიქტის დაწყებამდე შეაჩერეს საქმიანობა ხელისუფლების უმაღლეს ორგანოში გუდაუთის სეპარატისტული დაჯგუფების ანტიკონსტიტუციური საქმიანობისადმი პროტესტის ნიშნად. ზემოთ აღნიშნულის გათვალისწინებით, მათ 1995 წლის იანვარში განაახლეს მუშაობა და სთხოვეს საქართველოს პარლამენტს კომპეტენციის დადასტურება. საქართველოს პარლამენტს მიაჩნია, რომ აფხაზეთში არსებული ხელისუფლების ვაკუუმი სეპარატისტთა დაჯგუფებას საშუალებას აძლევს გაიხანგრძლივოს დანაშაულებრივი უზურპატორული საქმიანობა, არ დაუშვას დევნილთა დაბრუნება, თავისუფალი არჩევნების ჩატარება და საქართველოს იურისდიქციის ფაქტობრივი აღდგენა აფხაზეთის რეგიონში.▼
„სახელმწიფო ხელისუფლების შესახებ“ საქართველოს რესპუბლიკის კანონის მე-7 მუხლის მე-3 აბზაცის შესაბამისად, საქართველოს პარლამენტმა დაადგინა შემდეგი:▼
{{ციტატა|1. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლეს წარმომადგენლობით და საკანონმდებლო ორგანოდ – უმაღლეს საბჭოდ – ცნობილი იქნეს 1991 წელს აფხაზეთის ასსრ უმაღლეს საბჭოში არჩეული ის დეპუტატები, რომლებიც რეალურად გამოხატავენ აფხაზეთის მოსახლეობის უდიდესი ნაწილის ინტერესებს და არ მონაწილეობდნენ გუდაუთის სეპარატისტულ დაჯგუფებასთან ერთად ანტიკონსტიტუციურ საქმიანობაში (სია თან ერთვის).▼
2. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესმა საბჭომ თავისი საქმიანობა წარმართოს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის 1978 წლის კონსტიტუციის და იმ საკანონმდებლო აქტების შესაბამისად, რომლებიც არ ეწინააღმდეგებიან საქართველოს კანონმდებლობას; შექმნას აუცილებელი სამართლებრივი ბაზა, რაც უზრუნველყოფს ავტონომიური რესპუბლიკის ყველა სტრუქტურის ნორმალურ ფუნქციონირებას და აფხაზეთში დემოკრატიული არჩევნების ჩასატარებლად სათანადო ნორმატიული ბაზის შექმნას.▼
3. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლეს საბჭოს მიენიჭოს უფლებამოსილება მონაწილეობა მიიღოს აფხაზეთის საკითხთან დაკავშირებულ ყველა მოლაპარაკებაში.▼
აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს მიერ არჩეული დელეგაციის თანხმობის გარეშე ბათილად ჩაითვალოს აფხაზეთის საკითხთან დაკავშირებული ნებისმიერი ხელშეკრულება, შეთანხმება და განცხადება.▼
4. გაეროს წევრ სახელმწიფოებს, საერთაშორისო ორგანიზაციებს ეთხოვოთ თავი შეიკავონ ყოველგვარი ურთიერთობისაგან ეთნიკურ წმენდაში – გენოციდში დამნაშავე აგრესიულ- სეპარატისტულ რეჟიმთან (გუდაუთის დაჯგუფებასთან), გარდა სამშვიდობო პროცესის მონაწილე ოფიციალური პირებისა, შუამავლებისა და დამკვირებლებისა, რომელთაც ყველა პირობა უნდა შეექმნათ სამშვიდობო მოღვაწეობისათვის კონფლიქტის მოსაწესრიგებლად<ref>[https://matsne.gov.ge/ka/document/view/37456?publication=0 საქართველოს პარლამენტის დადგენილება აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის ხელისუფლების უმაღლესი ორგანოს შესახებ]</ref>.}}▼
2000 წლის 8 დეკემბრის აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს დადგენილებით მიღებულ იქნა აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის კონსტიტუცია (ძირითადი კანონი) აფხაზეთის ასსრ 1978 წლის 6 ივნისის კონსტიტუციაში შეტანილი ცვლილებებითა და ახალი რედაქციით. ▼
{{ციტატა|აფხაზეთის უმაღლესმა საბჭომ, ეყრდნობა რა საქართველოს კონსტიტუციას, თვლის რა აფხაზეთის ტერიტორიასა და მის ხალხს სრულიად საქართველოს ტერიტორიისა და ხალხის განუყოფელ ნაწილად, აფხაზეთის ასსრ ძირითადი კანონის 93-ე მუხლით მისთვის მინიჭებული უფლებამოსილების საფუძველზე აფხაზეთის ასსრ 1978 წლის კონსტიტუცია მოიყვანა საქართველოს 1995 წლის 24 აგვისტოს მიღებულ კონსტიტუციასთან შესაბამისობაში და უწოდა მას „აფხაზეთის კონსტიტუცია“ (ძირითადი კანონი).}}▼
==ადმინისტრაციული დაყოფა==
Line 129 ⟶ 154:
* [[სოხუმის ბოტანიკური ბაღი]]
* [[რიწის ტბა]]
▲== ისტორია ==
▲[[აფხაზეთი]]ს ტერიტორია [[1864]] წელს ანექსირებულ იქნა [[რუსეთის იმპერია|რუსეთის იმპერიის]] მიერ, რომელმაც გააუქმა [[აფხაზეთის სამთავრო]] და მას [[სოხუმის ოკრუგი]] უწოდა. 1918-1921 წლებში აფხაზეთი [[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა|საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის]] შემადგენლობაშია. [[1921]] წლის 4 მარტს შეიქმნა [[აფხაზეთის საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა]] (სსრ), რომელიც სამოკავშირეო ხელშეკრულებით დაუკავშირდა [[საქართველოს სსრ]]-ს. [[1931]] წელს იგი გარდაიქმნა [[აფხაზეთის ავტონომიური საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|აფხაზეთის ავტონომიურ საბჭოთა სოციალისტურ რესპუბლიკად]]. 1992-1993 წლების კონფლიქტის შემდეგ ფაქტობრივად ოკუპირებულია [[რუსეთის ფედერაცია|რუსეთის ფედერაციის]] მიერ და დე ფაქტო იმართება სეპარატისტული რეჟიმის მიერ.
▲[[1994]] წლის 10 მარტს [[საქართველოს პარლამენტი|საქართველოს პარლამენტმა]] დაითხოვა [[აფხაზეთის ასსრ უმაღლესი საბჭო]].
▲აღნიშნული ნულოვანი ვარიანტი ქმნიდა იმის პირობებსაც, რომ აფხაზეთში ეთნოწმენდის შედეგად გამოძევებული ასიათასობით დევნილის დაბრუნების შემდეგ განისაზღვრებოდა აფხაზეთის პოლიტიკური სტატუსი, მსოფლიოს მიერ ცნობილი, გაეროს რეზოლუციებით არაერთხელ დადასტურებული ქართული სახელმწიფოს ფარგლებში და მომზადდებოდა საფუძველი აფხაზეთში დემოკრატიული არჩევნების ჩასატარებლად. მიუხედავად ამისა, ყოველგვარ ლეგიტიმურობას მოკლებულმა, ეროვნული უპირატესობის ნიშნით, წინასწარი საპარლამენტო უმრავლესობის გარანტიით, მოსახლეობის უმცირესი ნაწილის მიერ 1991 წელს აფხაზეთის ასსრ უმაღლეს საბჭოში არჩეულმა გუდაუთის სეპარატისტულმა დაჯგუფებამ კვლავ უკანონოდ გააგრძელა ხელისუფლების უმაღლესი ორგანოს სახელით მოქმედება, უფრო მეტიც, მიიღო ე.წ. კონსტიტუცია, აირჩია პრეზიდენტი, გამოაცხადა აფხაზეთის რეგიონი დამოუკიდებელ რესპუბლიკად და საერთაშორისო სამართლის სუბიექტად.
▲აფხაზეთის ასს რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს იმ დეპუტატებმა, რომლებიც რეალურად გამოხატავენ აფხაზეთის მრავალეროვანი მოსახლეობის უდიდესი ნაწილის ინტერესებს, ჯერ კიდევ შეიარაღებული კონფლიქტის დაწყებამდე შეაჩერეს საქმიანობა ხელისუფლების უმაღლეს ორგანოში გუდაუთის სეპარატისტული დაჯგუფების ანტიკონსტიტუციური საქმიანობისადმი პროტესტის ნიშნად. ზემოთ აღნიშნულის გათვალისწინებით, მათ 1995 წლის იანვარში განაახლეს მუშაობა და სთხოვეს საქართველოს პარლამენტს კომპეტენციის დადასტურება. საქართველოს პარლამენტს მიაჩნია, რომ აფხაზეთში არსებული ხელისუფლების ვაკუუმი სეპარატისტთა დაჯგუფებას საშუალებას აძლევს გაიხანგრძლივოს დანაშაულებრივი უზურპატორული საქმიანობა, არ დაუშვას დევნილთა დაბრუნება, თავისუფალი არჩევნების ჩატარება და საქართველოს იურისდიქციის ფაქტობრივი აღდგენა აფხაზეთის რეგიონში.
▲„სახელმწიფო ხელისუფლების შესახებ“ საქართველოს რესპუბლიკის კანონის მე-7 მუხლის მე-3 აბზაცის შესაბამისად, საქართველოს პარლამენტმა დაადგინა შემდეგი:
▲{{ციტატა|1. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლეს წარმომადგენლობით და საკანონმდებლო ორგანოდ – უმაღლეს საბჭოდ – ცნობილი იქნეს 1991 წელს აფხაზეთის ასსრ უმაღლეს საბჭოში არჩეული ის დეპუტატები, რომლებიც რეალურად გამოხატავენ აფხაზეთის მოსახლეობის უდიდესი ნაწილის ინტერესებს და არ მონაწილეობდნენ გუდაუთის სეპარატისტულ დაჯგუფებასთან ერთად ანტიკონსტიტუციურ საქმიანობაში (სია თან ერთვის).
▲2. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესმა საბჭომ თავისი საქმიანობა წარმართოს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის 1978 წლის კონსტიტუციის და იმ საკანონმდებლო აქტების შესაბამისად, რომლებიც არ ეწინააღმდეგებიან საქართველოს კანონმდებლობას; შექმნას აუცილებელი სამართლებრივი ბაზა, რაც უზრუნველყოფს ავტონომიური რესპუბლიკის ყველა სტრუქტურის ნორმალურ ფუნქციონირებას და აფხაზეთში დემოკრატიული არჩევნების ჩასატარებლად სათანადო ნორმატიული ბაზის შექმნას.
▲3. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლეს საბჭოს მიენიჭოს უფლებამოსილება მონაწილეობა მიიღოს აფხაზეთის საკითხთან დაკავშირებულ ყველა მოლაპარაკებაში.
▲აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს მიერ არჩეული დელეგაციის თანხმობის გარეშე ბათილად ჩაითვალოს აფხაზეთის საკითხთან დაკავშირებული ნებისმიერი ხელშეკრულება, შეთანხმება და განცხადება.
▲4. გაეროს წევრ სახელმწიფოებს, საერთაშორისო ორგანიზაციებს ეთხოვოთ თავი შეიკავონ ყოველგვარი ურთიერთობისაგან ეთნიკურ წმენდაში – გენოციდში დამნაშავე აგრესიულ- სეპარატისტულ რეჟიმთან (გუდაუთის დაჯგუფებასთან), გარდა სამშვიდობო პროცესის მონაწილე ოფიციალური პირებისა, შუამავლებისა და დამკვირებლებისა, რომელთაც ყველა პირობა უნდა შეექმნათ სამშვიდობო მოღვაწეობისათვის კონფლიქტის მოსაწესრიგებლად<ref>[https://matsne.gov.ge/ka/document/view/37456?publication=0 საქართველოს პარლამენტის დადგენილება აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის ხელისუფლების უმაღლესი ორგანოს შესახებ]</ref>.}}
▲2000 წლის 8 დეკემბრის აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს დადგენილებით მიღებულ იქნა აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის კონსტიტუცია (ძირითადი კანონი) აფხაზეთის ასსრ 1978 წლის 6 ივნისის კონსტიტუციაში შეტანილი ცვლილებებითა და ახალი რედაქციით.
▲{{ციტატა|აფხაზეთის უმაღლესმა საბჭომ, ეყრდნობა რა საქართველოს კონსტიტუციას, თვლის რა აფხაზეთის ტერიტორიასა და მის ხალხს სრულიად საქართველოს ტერიტორიისა და ხალხის განუყოფელ ნაწილად, აფხაზეთის ასსრ ძირითადი კანონის 93-ე მუხლით მისთვის მინიჭებული უფლებამოსილების საფუძველზე აფხაზეთის ასსრ 1978 წლის კონსტიტუცია მოიყვანა საქართველოს 1995 წლის 24 აგვისტოს მიღებულ კონსტიტუციასთან შესაბამისობაში და უწოდა მას „აფხაზეთის კონსტიტუცია“ (ძირითადი კანონი).}}
== აფხაზეთში კონფლიქტის პოლიტიკური შეფასება ==
| |||