ნობელის ფონდი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
ხაზი 2:
 
 
'''ნობელის ფონდი''' (შვედურად: Nobelstiftelsen) კერძო დაწესებულება დაარსდა [[1900]] წლის 29 ივნისს როგორც კერძო დაწესებულება [[ნობელის პრემია|ნობელის პრემიები]]ს ფინანსირების და ადმინისტრირების მიზნით.<ref>
{{cite web
| first = Birgitta
ხაზი 24:
== ისტორია ==
 
[[ალფრედ ნობელი]] {{Audio|sv-Alfred_Nobel.ogg|Alfred Bernhard Nobel}} დაიბადა [[1833]] წლის 21 ოქტომბერს შვედეთში. ის იყო ქიმიკოსი, ინჟინერი, ინოვატორი, იარაღის მწარმოებელი და [[დინამიტი]]ს გამომგონებელი. ის ფლობდა ბოფორსსბოფორს, რომელიც იყო შეიარაღების ძირითადი მწარმოებელი, და რომელიც მან თავდაპირველი საქმიანობიდან გადააკეთა რკინის და ფოლადის გადასამუშავებლად გადააკეთა. ნობელი ფლობდა 355 სხვადასხვა პატენტს, რომელთაგან ყველაზე ცნობილია დინამიტი. ნობელმა თავისი სიცოცხლის განმავლობაში მნიშვნელოვანი ქონება დააგროვა, ძირითადად, ამ გამოგონების წყალობით. <ref>{{cite web |url=http://www.schoolforchampions.com/biographies/nobel.htm |title=Biography of Alfred Nobel – Succeed through Studying Biographies |publisher=School for Champions |date=2001-12-08 |accessdate=2010-01-15 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120314000058/http://www.schoolforchampions.com/biographies/nobel.htm |archivedate=14 March 2012 |df=dmy-all }}</ref> [[1896]] წელს ნობელი გარდაიცვალა ინსულტით [საჭირო გახდა ციტატა]იტალიაში, საკუთრ ვილაში, სან რემოში, სადაც ის სიცოცხლის ბოლო პერიოდში ცხოვრობდა. <ref name="sweden1">{{cite web |url=http://www.sweden.se/upload/Sweden_se/english/factsheets/SI/SI_FS15aa_Nobel_Prize-in_Sweden_and_the_world/The_Nobel_Prize_in_Sweden_and_the_world_FS15aa_Low.pdf |title=Si-Facts_FS15b_ENG.bak |accessdate=2010-01-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100831163044/http://www.sweden.se/upload/Sweden_se/english/factsheets/SI/SI_FS15aa_Nobel_Prize-in_Sweden_and_the_world/The_Nobel_Prize_in_Sweden_and_the_world_FS15aa_Low.pdf |archive-date=31 August 2010 |url-status=dead |df=dmy-all }}</ref><ref name="autogenerated1">{{cite web|url=https://www.bbc.co.uk/history/historic_figures/nobel_alfred.shtml |title=History – Historic Figures: Alfred Nobel (1833–1896) |publisher=BBC |accessdate=2010-01-15}}</ref>
 
ნობელმა თავის ანდერძში გამოთქვა თხოვნასურვილი, რამაც ბევრი ადამიანი გააოცა. მას სურდა, რომმოითხოვა მისი ფული გამოეყენებინათ პრიზებად ფიზიკის, ქიმიის, მშვიდობის, ფიზიოლოგიის ან მედიცინისა და ლიტერატურის დარგში გაწეული ღვაწლისთვის. <ref name="autogenerated1"/><ref>{{cite web|url=http://www.britannica.com/nobelprize/article-9056008 |title=Guide to Nobel Prize |encyclopedia=Encyclopædia Britannica |accessdate=2010-01-15}}</ref> მიუხედავად იმისა, რომ ნობელმა სიცოცხლის განმავლობაში დაწერილი ჰქონდა რამდენიმე ანდერძი, უკანასკნელი დაიწერა სიკვდილამდე ერთი წლით ადრე, და იგი დადასტურებულია პარიზის შვედურ-ნორვეგიულ კლუბში 1895 წლის 27 ნოემბერს. <ref>{{cite web |url=http://resources.metapress.com/pdf-preview.axd?code=xu7j67w616m06488&size=largest |title=Archived copy |accessdate=2010-07-12 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110714080803/http://resources.metapress.com/pdf-preview.axd?code=xu7j67w616m06488&size=largest |archivedate=14 July 2011 |df=dmy-all }}</ref> ნობელმა ისურვა თავისი მთლიანი აქტივების 94%-ით, ანუ 31 მილიონი შვედური კრონით ხუთი ნობელის პრემია დაეფინანსებინა [10]. 2008 წლის მდგომარეობით, ეს თანხა შეადგენდა 186 მილიონ აშშ დოლარს.
 
[[File:Alfred Nobels will-November 25th, 1895.jpg|thumb|right|400px|ალფრედ ნობელის ანდერძი 1895 წლის 25 ნოემბერი]]
ხაზი 42:
ალფრედ ნობელის ანდერძი }}
 
მისი ანდერძის შემსრულებლები კი იყვნენ რაგნარ სოლმანი და რუდოლფ ლილეჟისტი, რომლებმაც ჩამოაყალიბეს ნობელის ფონდი ნობელის ანდერძის და პრიზების ორგანიზების მიზნით. ამის შემდეგ პრიზი გადაეცემა ლაურეატებს [[10 დეკემბერი|10 დეკემბერს]], [[ალფრედ ნობელი]]ს გარდაცვალების თარიღთან დაკავშირებით, ყოველწლიურად.
 
=== ნობელის ფონდი ===
ხაზი 49:
 
ნობელის ფონდი დაარსდა 1900 წლის 29 ივნისს როგორც კერძო ორგანიზაცია, სპეციალურად, ნობელის პრემიების ფინანსებისა და ადმინისტრირების მიზნით.<ref>{{cite web| first = Birgitta| last = Lemmel| title = The Nobel Foundation: A Century of Growth and Change| publisher = Nobel Foundation| date = 2007-06-29| url = http://nobelprize.org/nobelfoundation/history/lemmel/index.html| accessdate = 2007-10-30
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20071026032605/http://nobelprize.org/nobelfoundation/history/lemmel/index.html |archivedate=2007-10-26}}</ref> ის და6ფუძნებულია ნობელის უკანასკნელ ანდერძსა და სურვილზე.<ref name=NF /> ანდერძის გამო გამოწვეული სკეპტიციზმის გამო, იგიმისი დამტკიცება ვერ მოხდა 1897 წლის 26 აპრილამდე ვერ დამტკიცდა ნორვეგიის პარლამენტის, სტორტინგის მიერ.<ref name="nobelprize1">{{cite web|url=http://nobelprize.org/nobelfoundation/history/lemmel/index.html |title=The Nobel Foundation – History |publisher=Nobel Foundation |accessdate=2010-01-15 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20080612091541/http://nobelprize.org/nobelfoundation/history/lemmel/index.html |archivedate=2008-06-12}}</ref>
 
== ნობელის სიმპოზიუმი ==
1965 წელს ფონდმა წამოიწყო ნობელის სიმპოზიუმები,. პროგრამა, რომელიც მოიცავს სიმპოზიუმს "ეძღვნება მეცნიერების ისეთ სფეროებსსაკითხებს, სადაც დგინდება ხდება თუ არა გარღვევები მთელს მსოფლიოში, ან ეხება პირველადი კულტურული ან სოციალური მნიშვნელობის სხვა თემებს." <ref name="nobelSymposia">
{{cite web
| title = Nobel Symposia
ხაზი 67:
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20070514054004/http://nobelprize.org/nobelfoundation/symposia/complete-list.html |archivedate=2007-05-14}}</ref>
 
ნობელის სიმპოზიუმის კომიტეტის შემადგენლობაში შედის ნობელის კომიტეტები ქიმიაში, ლიტერატურაში, ფიზიკაში, ფიზიოლოგიში, მედიცინასა და მშვიდობის დარგებში, ასევე, ეკონომიკის პრიზის კომიტეტი, შვედეთის ბანკის ფონდი და ვალენბერგის ფონდი.
==სქოლიო==
[[სქოლიო}}
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ნობელის_ფონდი“-დან