|
'''რობერტ III''' (დ. [[1337]]/[[1340]] — [[4 აპრილი]], [[1406]]); დაბადების სახელი '''ჯონ სტიუარტი''' — [[შოტლანდიის მონარქების სია|შოტლანდიის მეფე]] [[1390]] წლიდან მის გარდაცვალებამდე. მას პირველ რიგში იცნობდნენ, როგორც [[კარიკი|კარიკის]] [[ერლი|ერლის]] ერლის სახელით, სანამ ავიდოდა შოტლანდიის ტახტზე სავარაუდოდ 50-53 წლის ასაკში. იგი იყო [[რობერტ II (შოტლანდია)|რობერტ II-ისა]] და ელიზაბეტ მურის უფროსი ვაჟი, რაც [[1347]] წელს მშობლების ქორწინებით დაკანონდა.
ჯონი მამამისს და სხვა დიდებსსხვებს შეუერთდა [[1363]] წლის დასაწყისში, მისი ბიძაშვილიბიძის [[დეივიდ II (შოტლანდია)|დავითდეივიდ II- ის]] წინააღმდეგ აჯანყებაში, მაგრამ მას მალევე წარუდგინესმასთან გაგზავნეს. იგი [[1367]] წლისთვის იყო დაქორწინებული [[ანაბელა დრუმონდი|ანაბელა დრუმონდზე]] დრმონდზე და ჩატარდა[[ათოლის ათონის Earldomსაგრაფო]]ს ფლობდა. [[1368]] წელს დევიდმა შექმნამას იგი Earl[[კერიკი]]ს of[[ერლი]]ს წოდება Carrickუბოძა. მისი მამა გახდა მეფე [[1371]] წელს უშვილოუმემკვიდრო მეფე დავითისდევიდის მოულოდნელი გარდაცვალების შემდეგ. მომდევნო წლებში კერიკიკერიკის საგრაფო საკმაოდ გავლენიანი იყო სამეფოს მმართველობაში, მაგრამ თანდათანობით უფრო მოუთმენელი გახდა დღეგრძელი მამის სიცოცხლისგრძელვადიანი ხანგრძლივობისმმართველობის დროს. [[1384]] წელს კერიკი დაინიშნა მეფის ლეიტენანტად, მას შემდეგ, რაც გავლენა მოახდინა გენერალურ საბჭოზე, რათა რობერტ II- ის პირდაპირი მმართველობიდან მოხსნამოეხსნათ. კერიკისმისმა ადმინისტრაციამ დაინახა ინგლისთან კონფლიქტის განახლება. [[1388]] წელს [[შოტლანდიელები|შოტლანდიელებმა]] დაამარცხეს [[ინგლისელები]] [[ოტერბერნის ბრძოლაშიბრძოლა]]ში, სადაც მოკლულმოკლული იქნა შოტლანდიელთა მეთაური ჯეიმსი, დერლასის[[დუგლასი Earl(კუნძული of Douglasმენი)|დუგლასის]] ერლი. ამ დროისთვის კერიკმა სასიკვდილოდრობერტი დაშავდა ცხენოსნობიდან,ცხენისგან მაგრამმიყენებული ესდარტყმებით. იყომაგნატებმა მისი— ძლიერიდიდგვაროვნებმა მოკავშირის,მხარი დაუჭირეს დუგლასის დაკარგვა,უმცროს რომელმაც მაგნატის მხარდაჭერა დაინახა მისი უმცროსი ძმისძმას, რობერტისრობერტს, ერლფაიფის ფეიფეს სასარგებლოდგრაფს, რომელსაც საბჭომ გადასცა ლეიტენანტილეიტენანტის ტიტული [[1388]] წლის დეკემბერში.
[[1390]] წელს რობერტ II გარდაიცვალა და კერიკმაკერიკი ავიდა ტახტიტახტზე, როგორც რობერტ III, მაგრამთუმცა მმართველობის ოფიციალური უფლებამოსილების გარეშე. უშუალოდფაიფი განაგებდააგრძელებდა მმართველობას.ლეიტენანტის ფიფიპოსტზე ლეიტენანტად გაგრძელდაყოფნას [[1393]] წლის თებერვლამდე, როდესაც ძალაუფლება დაუბრუნდა მეფეს, თავის შვილ დავითთანდევიდთან ერთად . [[1399]] წელს გამართულ კრებაზე, მეფის მიერ მისი პიროვნების ავადმყოფობის გამოდევიდი, დავით,იმ ახლადროს როტესეის ჰერცოგი, გახდა ახალი ლეიტენანტი სპეციალური საპარლამენტო ჯგუფის მეთვალყურეობის ქვეშ, რომელსაც დომინირებსდომინირებდა ფუფეფაიფი, ახლა უკვე ალბანეთისალბენის ჰერცოგი . ამის შემდეგ, რობერტ III დასავლეთში გაემგზავრა თავის მიწებზე და გარკვეული პერიოდის განმავლობაში სახელმწიფო საქმეებში მცირე თუმონაწილეობას მნიშვნელოვანიიღებდა მონაწილეობა(ან მიიღოსაერთოდ არ იღებდა გადაწყვეტილებებს). იგი უძლური იყოაღმოჩნდა, ჩარეულიყომაშინ, როდესაც [[1401]] წელს წამოიჭრა დავა Albany-ალბენისა სადა როტესეის შორის და Rotosay-საჭირო სგახდა შორის,მეფის რასაცჩარევა. ამ მოვლენას მოჰყვა როტესეის ჰერცოგის პატიმრობა და სიკვდილი [[1402]] წლის მარტში. გენერალურმა საბჭომ განთავისუფლა ალბანიალბენი ბრალიბრალდებიდან. დაამის დანიშნა მას ლეიტენანტი.შემდეგ ალბანიალბანის სტიუარტის მონარქიის ერთადერთი წინააღმდეგობაპრობლემა იყო მეფის ერთადერთი გადარჩენილი ვაჟი, [[ჯეიმზ I (შოტლანდია)|ჯეიმსი, Earl of Carrick]] კერიკის ერლი. [[1406]] წელს Albany-ალბენის ის დუგლასდუგლასის მოკავშირეებთან შეტაკების შემდეგ, 11 წლის ჯეიმსიჯეიმსმა ცდილობდასცადა გაქცევა [[საფრანგეთი|საფრანგეთში]]. გემსსაფრანგეთში მიმავალი გემი ჩაერიაგააჩერეს და ჯეიმსი გახდა ინგლისელი [[ჰენრი IV|ინგლისის ჰენრი IV-]] -ის პატიმარი. რობერტ III გარდაიცვალა მალევე, როდესაც შეიტყო მემკვიდრეთავისი მემკვიდრის პატიმრობის პატიმრობაშიშესახებ.
== Ადრეულიადრეული წლები ==
ჯონ სტიუარტი დაიბადა ძვ.წ.333 / 40 წლებში რობერტზე, [[რობერტ II (შოტლანდია)|,რობერტის]] — შოტლანდიის სტიუარდი]]სტიუარდის და ტახტის მემკვიდრემემკვიდრის და ელიზაბეტ მურიმურის ოჯახში. <ref>Weir, ''Britain's Royal Family'', p. 228</ref> რობერტის დედა მარჯორი და მისი ნახევარძმა, [[დეივიდ II (შოტლანდია)|დავითდევიდ II]], პირველი ბრიუს მეფის, [[რობერტ I (შოტლანდია)|რობერტ I-]] ის შვილები იყვნენ. <ref>Weir, ''Britain's Royal Family'', pp. 210–211</ref> ჯონმაჯონის, მისმამისი სამმასამი ძმამძმის და ექვსმაექვსი დასმადის ლეგიტიმაცია მოახდინესმოხდა მისი მშობლების ქორწინების შემდეგ, [[1347]] წლის [[22 ნოემბრისნოემბერი|22 შემდეგნოემბერს]], როდესაც [[კლემენტ VI|პაპმაპაპ კლემენტ VI-]]ის მ გაათავისუფლა მისი განაწილებამიერ. <ref>Weir, ''Britain's Royal Family'', p. 216–25</ref> კაილის სტილის უფალი, ჯონი პირველად ჩაწერილიაწყაროებში მოიხსენიება 1350-იან წლებში, როგორც ანანდალის Lordship- შიანანდალში ლაშქრობის მეთაური. ეს ლაშქრობა ჩატარდა იმისთვის, რათა აღდგესაღდგენილიყო შოტლანდიის კონტროლი ინგლისის მიერ ოკუპირებულ ტერიტორიებზე. <ref>Penman, ''Kings and Queens of Scotland'', p. 128</ref> [[1363]] წელს იგი შეუერთდა მამამისს დუგლასა და მარტისდუგლასის ერლს და ყურებთანმათთან ერთად გაემართა წარუმატებელ აჯანყებაში, რობერტრობერტის ბიძის, დავითდევიდ II- ის წინააღმდეგ. აჯანყების მიზეზები მრავალფეროვანიაყველა წყაროში სხვადასხვაა. [[1362]] წელს, დავითდევიდ II- მამ მხარი დაუჭირა მის სამეფო რჩეულს რამდენიმე ტიტულში, რათა მიეღო სტიქარტის მოლდონის მიწა და სტიუარტმა გააფუჭა პრეტენზია ფიფას შესახებ. მეფის ჩართულობამ და საბოლოოდ ქორწინებამ მარგარეტ დრმონდთან შესაძლოა საფრთხეც კი წარმოადგენდეს სტიუარდის სტრიტერნის პირვანდელ მხარეში, სადაც დრამონსაც ჰქონდა ინტერესი, ხოლო დუგლას და მარტს უნდობდნენ მათ მიმართ დავითისტიტულის განზრახვებსმოსაპოვებლად. <ref>Boardman, ''Early Stewart Kings'', pp. 16–18</ref> ეს დიდგვაროვნები ასევე უკმაყოფილო იყვნენ მეფის გამოსასყიდად გამოყოფილი თანხების ჩაგვრის გამო, <ref>Penman, ''Kings and Queens of Scotland'', p. 120</ref> და იმ იმედით, რომ ისინი შეიძლება გამოსული ყოფილიყვნენ ინგლისში, როგორც გამოსასყიდი გადასახდელების გარანტიებად. მეფესა და სტიუარტს შორის დაპირისპირება 1367 წლის გაზაფხულის ბოლოს უნდა მომხდარიყო. <ref name="Boardman, Annabella, ODNB">Boardman, ''Annabella'', ODNB</ref>
[[ფაილი:Blason_John_Stuart_(1337-1406)_Comte_de_Carrick_futur_Robert_III_d'Ecosse.svg|მარცხნივ|მინი|193x193პქ| ჯონსისჯონ ბლეზისტიუარტი, Earl of Carrickკარიკის ერლი]]
== მეფობა ==
[[1390]] წლის მაისში პარლამენტმა ჯონს უფლება მისცა შეცვალოსშეეცვალა თავისი მონარქის სახელის შეცვლა რობერტთანრობერტად, სავარაუდოდ ნაწილობრივ რობერტ I–I–თან ისსაგვარეულო ბმულისკავშირის შესანარჩუნებლად, მაგრამ ასევე, იმიტომ, რომ უნდასურდა გაეყვანაგაემიჯნა საკუთარი თავი მეფე ჯონ ბალოლიდან ბალოლისგან. <ref>Barrell, ''Medieval Scotland'', p. 146</ref> რობერტ III- ის გვირგვინოსნობისმეფედ კურთხევის ოთხთვიანი შეფერხება შეიძლება ჩაითვალოს იმ პერიოდად, როდესაც ფიფიფაიფი და მისი ნათესაობა ცდილობდნენცდილობდა თავიანთი მომავალი პოზიციების უზრუნველსაყოფად,უზრუნველყოფას. დაამის ასევეერთ-ერთ დაინახესმიზეზი ბუჩანისასევე ოპორტუნისტულიიყო შეტევა ელგინის ტაძარზეის, მოაგვარესრომ ძველიელგისის ანგარიშიეკლესიაზე მორეისმოხდა ეპისკოპოსთანთავდასხმა, და,რაც შესაძლოა,სავარაუდოდ პროტესტისიყო ნიშნადფაიფის Fife-ლეიტენანტად ს დანიშვნისას,ხელახალი როგორცდანიშვნის მეფისგაპროტესტების ლეიტენანტიაქტი. <ref name="BoardmanEarly">Boardman, ''Early Stewart Kings'', pp. 173–5</ref>
[[ფაილი:Falkland_Palace.jpg|მარცხნივ|მინი|200x200პქ| ფოლკლენდის სასახლე აშენდა ფოლკლენდის ციხესიმაგრის მახლობლად ]] ▼
==გარდაცვალება==
=== როოთეზის სიცრუე ===
1392 წელს რობერტ III- მ გააძლიერა თავისი ვაჟის, დევიდის, ამჟამინდელი Earl of Carrick- ის პოზიცია, როდესაც მან მიუძღვნა იგი დიდი ანტურობით, რაც საშუალებას აძლევდა ახალგაზრდა უფლისწულს აეშენებინა თავისი საყოფაცხოვრებო და ნათესაობა, და შემდეგ 1393 წელს დაიბრუნა თავისი მმართველობის უფლება. გენერალურმა საბჭომ გადაწყვიტა, რომ ფიფას ლეიტენანტია დასრულებულიყო და კერიკმა, ახლა ასაკში, უნდა დაეხმაროს მამას. <ref>Boardman,''Early Stewart Kings'', pp. 195–6</ref> ეს დამოუკიდებლობა მოქმედების დემონსტრირებული იყო 1395-6, როდესაც მან უპასუხა Carrick არასანქცირებული ქორწინება ელიზაბეტ Dunbar, ქალიშვილი გიორგი, Earl მარტს, დაამტკიცოს თავისი გაუქმებას. <ref name="Boardman, Robert III, ODNB">Boardman, ''Robert III'', ODNB</ref> როგორც ჩანს, მეფემ ასევე დაიკავა საგარეო საქმეთა წარმოება, შეინარჩუნა მშვიდობა რიჩარდ II- სთან და მოახერხა ქვეყნის სამხრეთ-აღმოსავლეთით ანგუსის წითელი დუგლას Earl of Angus- ის ძალაუფლების გაზრდა, როგორც ფიფას შავი დუგლას მოკავშირის საწინააღმდეგო. მან ცხადყო, მისი ავტორიტეტი, როდესაც მცდელობა, რათა შეამციროს inter-clan მტრული და უკანონობა, იგი მოწყობილი და კურირებდა გლადიატორთა შეზღუდული საბრძოლო კლანებს ქეის და Quhele ( Clan Chattan ) in Perth წლის 28 აპრილს 1396. <ref>Penman, ''Kings & Queens of Scotland'', p. 131</ref> კერიკი თანდათანობით მოქმედებდა მისი მამის დამოუკიდებლობის გათვალისწინებით, რომელიც აკონტროლებდა სტიუარტის მიწებს სამხრეთ-დასავლეთში, ხოლო მისი კავშირები ინარჩუნებდა დედის დრამანდებს და ყველა იმ დროს, როდესაც ფიფის გავლენა ცენტრალურ შოტლანდიაში კვლავ ძლიერი იყო. <ref>Grant in Jones et al., ''New Cambridge Medieval History'', p. 361</ref>
▲[[ფაილი:Falkland_Palace.jpg|მარცხნივ|მინი|200x200პქ| ფოლკლენდის სასახლე აშენდა ფოლკლენდის ციხესიმაგრის მახლობლად ]]
[[ფაილი:The_grave_of_Robert_III,_Paisley_Abbey.jpg|მინი| რობერტ III-ის საფლავი ]]
Fearing for the life of his second son, the young Prince Jacob , Robert III decided to send him to study in France . But the ship on which Prince James sailed was boarded by English pirates on March 14, 1406, as a result of which the heir to the Scottish throne was captured in England. Upon learning of this, Robert III suffered a heart attack, and on April 4, 1406, the king passed away. According to contemporaries (Bower, Scotichronicon ), Robert III once wished that he had such an epitaph on his grave: "Here lies the worst of kings and the most miserable of people in the whole kingdom . "
== ისტორიოგრაფია ==
Abbot Walter Bower იტყობინება, რომ რობერტ III საკუთარ თავს უწოდებს "მეფეთა ყველაზე ცუდს და ყველაზე საშინელებას". გორდონ დონალდსონი თავის ზოგად ისტორიაში ''შოტლანდიის მეფეები'' (1967) ეთანხმებიან და წერს პირველი ორი სტიუარტ მეფის შესახებ "რომ ცნობილი დინასტია, რომელიც წარმოადგენდა ღირსშესანიშნავ უნარს ამდენი კაცისგან ... ქმნიდა გარკვეულწილად საცალფეხო დასაწყისს". იგი დაუყოვნებლივ ამტკიცებს ამ განცხადებას "მართალია, რომ წყაროები, როგორც ჩანაწერი, ასევე თხრობა, მწირია". ის უფრო შორს მიდის და განმარტავს, რომ ”სავარაუდოდ, ჯერჯერობით არ გაკეთებულა მცდელობა, რომ თანამედროვე ისტორიული კვლევების რესურსები მიეღო რობერტ II- სა და რობერტ III- ს ... მაგრამ ეს ალბათობის საზღვრებს გარეთ არის, რომ თუნდაც ეს მოხდეს რომელიმე მათგანმა გამოჩნდება ადამიანი, რომელიც გაცილებით დადებითად მოქმედებდა შოტლანდიის ისტორიის ჩამოყალიბებაში. ” <ref>Donaldson, ''Scottish Kings'', p. 38</ref> როდესაც რობერტ III- მ კვლავ დააწესა თავისი პირადი მმართველობა 1393 წელს, დონალდსონი მას ახასიათებს ანარქიის პერიოდად და მეფედ, რომელსაც არ შეეძლო თავისი ძმები ალბანი და ბუჩანი და არც მისი ვაჟი როოთეი. <ref>Donaldson, ''Scottish Kings'', p. 41</ref>
== იხილეთ აგრეთვე ==
რანალდ ნიკოლსონი ეთანხმება დონალდსონს ''შოტლანდიაში: მოგვიანებით შუა საუკუნეებში'' (1974) და აღწერს რობერტ III- ს, როგორც წარუმატებლობას, მამამისის მსგავსად, რადგან ის არ იყო დომინანტი. ნიკოლსონის მოსაზრება იყო, რომ მის დროს, როგორც ლეიტენანტი 1380-იან წლებში, რობერტი (ჯონი, Earl of Carrick) არ შეეძლო კანონის და წესრიგის დარღვევასთან გამკლავება, რიგითობით იხსენიებდა იურიდიულ შემთხვევებს. კერიკის სიმსუბუქე ცხენის დაჭერით მას შემდეგ ახსნა ნიკოლსონმა, რადგან საბაბი იყო საჭირო, რომ იგი მეფის ლეიტენანტად შეცვალა მისი ძმა რობერტ, ერლ ფაფი. <ref>Nicholson, ''Scotland: The Later Middle Ages'', p. 199</ref> ნიკოლსონი წერს, რომ ”მემკვიდრე აშკარა არაფერი უნდა იყოს მოსალოდნელი”, და აგრძელებს რობერტ III- ს დაადანაშაულებას ფორესისა და ელგინის განადგურებაში, მიუხედავად იმისა, რომ იმ დროისთვის ფიფი იყო.
== გამოგონილი პორტრეტები ==
რობერტ III გამოსახულია ისტორიულ რომანებში. მათში შედის: <ref name="Brewer">Brewer (2004), p. 301</ref>
== Იხილეთ ასევე ==
* შოტლანდიის მონარქების სია
== სქოლიო ==
{{სქოლიო}}
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 1406]]
|
