უოლტ უიტმენ როსტოუ: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 1:
{{ინფოდაფა ეკონომისტი}}
'''უოლტ უიტმენ როსტოუ''' (ასევე ცნობილია როგორც '''უოლტ როსტოუ''' ან '''უ.უ. როსტოუ''') (დ. [[7 ოქტომბერი]], [[1916]] — გ. [[13 თებერვალი]], [[2003]]) იყო [[ამერიკელი]] [[ეკონომისტთა სია|ეკონომისტი]], პროფესორი და პოლიტიკური თეორეტიკოსი, რომელიც მუშაობდა [[აშშ-ის პრეზიდენტი|ამერიკის შეერთებული შტატების პრეზიდენტის]] ეროვნული უსაფრთხოების მრჩეველად [[ლინდონ ჯონსონი|ლინდონ ბ. ჯონსონის]] მმართველობის დროს — [[1966]] წლიდან [[1969]] წლამდე.
 
როსტოუ მუშაობდა [[სტრატეგიული სერვისები|სტრატეგიული სერვისების ოფისში]] [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს დროს, ხოლო მოგვიანებით იყო აშშ-ის საგარეო საქმეთა მრჩეველი, საპრეზიდენტო კანდიდატი და შემდეგ პრეზიდენტ [[ჯონ ფ. კენედი]]ს გამოსვლების მწერალი; მას ხშირად მოიხსენიებენ კენედის ცნობილი „[[New Frontier]]“ გამოსვლის ავტორად. <Ref name =" telegraph "> [https://www.telegraph.co.uk/news/obituaries/1422911/Walt-Rostow.html in Walt Rostov Reserve ], [[Daily Telegraph]], February 24, 2003 </ref> 1960-იან წლებში, იგი იყო ძლიერი [[ანტიკომუნიზმი|ანტი-კომუნისტი]], რაც გამოიკვეთა მის სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიაში გატარებულ [[აშშ საგარეო პოლიტიკა|პოლიტიკაში]]. როსტოუ ცნობილია თავისი წიგნით ''როსტოუს„როსტოუს ეკონომიკური ზრდის ეტაპები: არაკომუნისტური მანიფესტაცია” ([[1960]]), რომელიც გამოყენებული იქნა [[[სოციალური მეცნიერებები]]ს რამდენიმე სფეროში. როსტოუს თეორიებს ბევრი თანამდებობის პირი პატივს სცემდა როგორ კენედის, ისე ჯონსონის ადმინისტრაციაში, რადგან აღიქმებოდა, როგორც [[აზია]]ში, [[აფრიკა]]სა და [[ლათინური ამერიკა|ლათინურ ამერიკაში]] მზარდ [[კომუნიზმი|კომუნიზმთან]] ბრძოლის ეფექტურ გზად.
 
როსტოვს არასოდეს უნინია ან ბოდიში არ მოუხადებიაბოუხდია [[ვიეტნამი|ვიეტნამში]] თავისი ქმედებების გამო.
 
== ადრეული ცხოვრება ==
Rostow was born in [[Manhattan, New York City]], to a Russian Jewish immigrant family. His parents, Lillian (Helman) and Victor Rostow,<ref>{{Cite web | url=http://oxfordindex.oup.com/viewindexcard/10.1093$002fanb$002f9780198606697.article.1401158 | title=Rostow, W. W. : American National Biography Online |publisher= Oxford Index}}</ref> were active [[socialist]]s, and named Walt after the poet [[Walt Whitman]]. Rostow's father, Victor Rostowsky, was born in the town of Orekhov near Odessa in 1886, and was involved in the Russian socialist movement as a teenager, publishing a left-wing newspaper calling for the overthrow of the Emperor Nicholas II in the basement of his parents' house.{{sfn|Milne|2008|pp=16–17}} In 1904, at the age of 18, Victor Rostowsky boarded a ship that took him from Odessa to Glasgow and another ship that took him to New York.{{sfn|Milne|2008|p=17}} Upon arriving in the United States, Rostowsky "Americanized" his surname to Rostow.{{sfn|Milne|2008|p=17}} On 22 October 1912, he married Lillian Helman, the intellectually gifted daughter of Russian Jewish immigrants who longed go to college, but as her family was too poor to afford higher education, she instead encouraged her sons to attain the higher education she wanted for herself.{{sfn|Milne|2008|p=18}} Like the Rostowskys, the Helmans were ''Ashkenazim'' (Yiddish-speaking Jews). The Rostows were described as being very "idealistic" immigrants who deeply loved their adopted country and named their three sons after the three men they considered to be the greatest Americans, namely Eugene V. Debs, Walt Whitman and Ralph Waldo Emerson.{{sfn|Karnow|1983|p=358}}
 
როსტოუ დაიბადა [[ნიუ-იორკი|ნიუ-იორკში]], [[მანჰეტენი|მანჰეტენში]], [[რუსები|რუსი]] [[ებრაელები|ებრაელი]] ემიგრანტის ოჯახში. მისი მშობლები, ლილიან (ჰელმანი) და ვიქტორ როსტოუები, <ref>{{Cite web|url=http://oxfordindex.oup.com/viewindexcard/10.1093$002fanb$002f9780198606697.article.1401158|title=Rostow, W. W. : American National Biography Online|publisher=Oxford Index}}</ref> იყვნენ აქტიური [[სოციალიზმი|სოციალისტები]]. მათ უოლტს სახელი უწოდეს პოეტი [[უოლტ უიტმენი|უოლტ უიტმენის]] საპატივსაცემოდ. როსტოუს მამა, ვიქტორ როსტოვსკი, დაიბადა [[1886]] წელს, [[ოდესის ოლქი|ოდესის]] მახლობლად მდებარე ქალაქ [[ორეხოვი|ორეხოვში]] და მოზარდობაში იყო ჩართული რუსეთის სოციალისტურ მოძრაობაში, აქვეყნებდა მემარცხენე გაზეთს მშობლების სახლის სხვენიდან, რომელიც მოითხოვდა იმპერატორ [[ნიკოლოზ II (რუსეთი)|ნიკოლოზ II-ის]] დამხობას. {{Sfn|Milne|2008}} [[1904]] წელს, 18 წლის ასაკში, ვიქტორ როსტოვსკი ავიდა გემზე, რომელმა იგი ოდესიდან [[გლაზგო]]ში გადაიყვანა და კიდევ ერთი გემი, რომელმაც ნიუ-იორკში წაიყვანა. {{Sfn|Milne|2008}} ამერიკის შეერთებულ შტატებში ჩასვლისთანავე როსტოვსკიმ შეიცვალა თავისი გვარი როსტოუზე. {{Sfn|Milne|2008}} [[1912]] წლის [[22 ოქტომბერი|22 ოქტომბერს]], მან ცოლად შეირთო ლილიან ჰელმანი, რუსი ებრაელი ემიგრანტების ინტელექტუალურად დაჯილდოებული ქალიშვილი, რომელიც კოლეჯში წასვლას დიდხანს ცდილობდა, მაგრამ, რადგან მისი ოჯახი ძალიან ღარიბი იყო უმაღლესი განათლების მისაღებად, ვერ მოახერხა. მან სამაგიეროდ მომავალში მოუწოდა თავის ვაჟებვაჟებს მისი დიდი ხნის ოცნება აესურლებინათ და უმაღლესი განათლება მიეღოთ. თავისთვის სურდა. {{Sfn|Milne|2008}} მსგავსადროსტოვის Rostowskysმსგავსად, რომჰელმანსი Helmans[[აშქენაზები|აშქენაზი]] ებრაელი იყო ''Ashkenazim'' (Yiddish[[იდიში|იდიშზე]] მოლაპარაკე ებრაელები). როსტოუებს აღწერდნენ, როგორც ძალიან "იდეალისტურ"„იდეალისტურ“ ემიგრანტებს, რომლებმაცრომლებსაც ღრმად უყვართუყვარდათ თავიანთი სამშობლოახალი ქვეყანა და თავიანთი ვაჟიშვილები დაასახელესთავიანთ იმვაჟიშვილებს სამუწოდეს კაცისმათი შემდეგაზრით, რომელთაც მათსამი ყველაზე დიდდიდებული ამერიკელადამერიკელის თვლიდნენსახელი, კერძოდ, ევგენი ვ[[იუჯინ დეზსდებსი]]ს, [[უოლტ უიტმანსუიტმანი]]ს და [[რალფ ვალდვალდო ემერსონსემერსონი]]ს. {{Sfn|Karnow|1983}}
 
== პროფესიული და აკადემიური კარიერა ==
მეორე [[მეორე მსოფლიო ომი|მეორე მსოფლიო ომის დროს]] დროს როსტოუ მსახურობდა უილიამ ჯოზეფ დონოვანის სახელობის სტრატეგიული სამსახურების ოფისში . სხვა დავალებებთან ერთად, მან მონაწილეობა მიიღო აშშ-ს დაბომბვის მიზნების შერჩევაში. მოგვიანებით, ნიკოლას კატზენბახმა ხუმრობით თქვა: "მე„მე საბოლოოდ მესმის განსხვავება უოლტსა და ჩემს შორის. [...] მე ვიყავი ნავიგატორი, რომელიც ჩამოაგდეს და ორი წელი გავატარე გერმანიის ციხის ბანაკში. {{Sfn|Milne|2008}} [[1942]] წლის სექტემბერში როსტოუ ჩავიდა ლონდონში, მტრის მიზნების განყოფილების სადაზვერვო ანალიტიკოსად, და [[1945]] წლის გაზაფხულამდე მსახურობდა. {{Sfn|Milne|2008}}
 
[[1945]] წელს, ომის შემდეგ, როსტოუ გახდა [[ვაშინგტონი|ვაშინგტონში]] [[აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტი|ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო დეპარტამენტში]] გერმანიისგერმანულ-ავსტრიისავსტრიული ეკონომიკური სამმართველოს [[აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტი|უფროსის თანაშემწე]], DC Rostowროსტოუ მიიწვიეს მონაწილეობაამერიკის შეერთებული შტატების სტრატეგიული დაბომბვის კვლევაში (USSBS) მონაწილეობის მისაღებად, შეფასებისგერმანიის შესახებეკონომიკაზე სტრატეგიული დაბომბვის კამპანიის გავლენა გერმანიის ეკონომიკაზეშესახებ, მაგრამ მან უარი თქვა. {{Sfn|Milne|2008}} [[1947]] წელს, იგი გახდა [[ევროპის ეკონომიკური კომისიის|ევროპის ეკონომიკური კომისიის]] აღმასრულებელი მდივნის თანაშემწე და მონაწილეობდა [[მარშალის გეგმა|მარშალის გეგმის]] შემუშავებაში. როსტოუს ნაშრომებმა ევროპული ეკონომიკის ერთიანობაზე მიიქცია აშშ-ის გენერალური მდივნის თანაშემწის — [[დინ აჩესონი]]ს, ხოლო შემდეგ [[ჟან მონე]]ს ყურადღება. ეს უკანასკნელი იყო [[ფრანგები|ფრანგი]] დიპლომატი, რომელიც მიიჩნევა [[1951]] წელს დაარსებული ევროპული [[ქვანახშირი]]ს და [[ფოლადი]]ს საზოგადოების მამად, რომელიც შემდგომ ევროპის ეკონომიკურ საზოგადეობად გარდაიქმნა [[1957]] წელს. {{sfn|Milne|2008|p=37}}
 
[[კორეის ომი|კორეის ომის დაწყებამ]] დაწყებამ გადამწყვეტად შეცვალა როსტოუს მიდგომა და პოზიცი ა [[საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკების კავშირი|საბჭოთა კავშირზე]] ფიქრი. {{Sfn|Milne|2008}} კორეის ომამდე, როსტოუს სჯეროდა, რომ საბჭოთა სისტემა საბოლოოდ "შეერწყმებოდა"„დაწყნარდებოდა“ საკუთარი სურვილით და მან ასევეიგი [[ცივი ომი|ცივ ომს]] განიხილააღიქვავდა, როგორც დიდწილადმეტწილად უფრო დიპლომატიურიდიპლომატიურ კონფლიქტიკონფლიქტად, ვიდრე სამხედრო ბრძოლაბრძოლად. {{Sfn|Milne|2008}} [[ჩრდილოეთ კორეა|ჩრდილოეთ კორეის]] აგრესიამ [[სამხრეთ კორეასკორეა|სამხრეთ კორეის]] წინააღმდეგ დაარწმუნა ის, რომ ცივი ომი მოითხოვსმოითხოვდა უფრო მეტად გატარებულიმილიტარიზებული საგარეო პოლიტიკის გატარებას. {{Sfnsfn|Milne|2008|p=43}} იგი გამოვიდა თავდაცვითი ბიუჯეტის გაზრდის იდეით. ასევე აიძულა ამერიკელი ხალხი, მიეღოთ შედარებით მეტი დაბეგვრა.
 
== ''ეკონომიკური ზრდის ეტაპები'' ==
[[1960]] წელს როსტოუმ გამოაქვეყნა წიგნი სახელწოდებით — ''ეკონომიკური ზრდის ეტაპები: არაკომუნისტური მანიფესტი'', რომლისრომელშიც თანახმადაცაღწერილია როსტოური ეკონომიკური ზრდის ერთ(გაფრენის) – ერთი ძირითადი მოდელია, ეკონომიკური ზრდის ერთ – ერთიერთ–ერთი ძირითადი ისტორიული მოდელი, რომელიცრომლის ამტკიცებს, რომთანახმადაც ეკონომიკური მოდერნიზაცია ხდება ხუთეულისხუთი ძირითადი ეტაპზე.ეტაპის განსხვავებულიგავლით, სიგრძეესენია: ტრადიციული საზოგადოება, აფსირებისგაფრენის წინაპირობები, აფსირებისგაფრენა, სიმწიფისკენ მიმართვა და დიდი მასისმასების მოხმარების წინაპირობამოხმარება. ეს გახდა ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი კონცეფცია [[მოდერნიზაციის თეორიაშითეორია|მოდერნიზაციის თეორიის]] [[სოციალური ევოლუციონალიზმი|სოციალურ ევოლუციონალიზმში]]. წიგნის მიხედვით, ცივი ომის ერთ-ერთ მთავარი პრობლემა იყო სიღარიბე [[მესამე მსოფლიო|მესამე მსოფლიოში]], სადაც [[კომუნიზმი]] იყო გაბატონებული. ამ პრობლემის მოგვარება კი შეიძლებოდა პოლიტიკური მოდერნიზაციით და ამერიკული ეკონომიკური დახმარებით.
 
== მუშაობა კენედის და ჯონსონის ადმინისტრაციებში ==
''ეკონომიკური ზრდის ეტაპებმა'' შთაბეჭდილება მოახდინა პრეზიდენტობის კანდიდატმაკანდიდატ [[ჯონ ფიცჯერალდ კენედი|ჯონ კენედიმკენედიზე]], რომელმაც როსტოუ თავის პოლიტიკურ მრჩეველად დანიშნა. და<ref რჩევაname="Selverstone2014">{{cite ითხოვაbook|author=Marc J. Selverstone|title=A Companion to John F. Kennedy|url=https://books.google.com/books?id=bZ8yAwAAQBAJ&pg=PT277|date=24 March 2014|publisher=Wiley|isbn=978-1-118-60886-9|pages=277–}}</ref> მას შემდეგ რაც წარუმატებლად ცდილობდასცადა ეიზენჰაუერის[[დუაიტ ეიზენჰაუერი]]ს ადმინისტრაციისადმინისტრაციაში მთავარმნიშვნელოვანი პოსტზე დანიშვნასდაკავება, როსტოუმ გადაწყვიტა სცადაეცადა თავისი იღბალი კენედისთან ერთად [[1960]] წელს. {{Sfnsfn|Karnow|1983|p=358}} 1960 წლის არჩევნების დროს, იგი მუშაობდა კენედის კამპანიის გამოსვლების მწერლად და მრჩეველად. ამ პერიოდში მან განსაკუთრებული აღიარება მოიპოვა, რადგან დაწერა კენედის ცნობილი გამოსვლის — ''ახალი ფრონტის'' (''New Frontier'') ტექსტი. მან ასევე მონაწილეობა მიიღო კენედის კამპანიის სლოგანის შექმნაში — „მოდით ისევ ავამოძრაოთ ამერიკა“ („Let's Get the Country Moving Again“){{sfn|Milne|2008|p=9}}
 
როდესაც კენედი პრეზიდენტი გახდა [[1961]] წელს, მან როსტოუ დანიშნა მოადგილედ მისი ეროვნული უსაფრთხოების ასისტენტის [[მაკგორგ ბუნდი]]ს მოადგილედ. როსტოუსმიუხედავად მეშვეობითიმისა, რომ როსტოუ მხოლოდ ბუნდის მოადგილე იყო, პრაქტიკაშიპრაქტიკულად ისუთანაბრდებოდა თანაბარი იყომას, რადგან თავდაპირველად კენედიკენედიზე დიდ გავლენას ახდენდა იმმისი რჩევაზე, რომელიც მან მიიღო ცნობილმა, მსოფლიოში ცნობილმა ეკონომისტმარჩევები. {{Sfnsfn|Milne|2008|p=81}}
 
როსტოუმ მხარი დაუჭირა ღორის[[ღორების ყურის ოპერაცია|ღორების ყურეში შეჭრის პროცესსოპერაციას]], თუმცარადგან დათქმებით,იგი [[კუბა|კუბაში კომუნისტური მთავრობის]] არსებობა ამტკიცებდა, რომმისთვის მიუღებელი იყო, რადგან სხვაგვარად, ლათინური ამერიკის დანარჩენი ნაწილი შესაძლოა კომუნიზმით "დაინფიცირდეს"„დაინფიცირებულიყო“. {{Sfn|Milne|2008}} იმავე სტრიქონების გასწვრივამასთანავე, როსტოუ იყო მთავარი ინსპირაცია ალიანსიპროგრესის პროგრესისთვისალიანსის შექმნისთვის, რომელიც მოიცავდა 20 მილიარდი აშშ დოლარის დახმარების პროგრამაპროგრამას ლათინური ამერიკისთვისამერიკის ქვეყნებისთვის.
როსტოუმ გააღიზიანა კენედი, რადგან, მისი აზრით, როსტოუს ძალიან ბევრი იდეა ჰქონდა საკუთარი თავისთვის და ვერ შეძლო ფოკუსირება იმაზე, რაც რეალურად მნიშვნელოვანი იყო. {{Sfn|Mulcahy|1995}} ასევე, კენედი ფიქრობდა, რომ როსტოუ მხოლოდ [[ვიეტნამი]]ს პრობლემებზე იყო ორიენტირებული და ჰქონდა „დომინოს თეორია“, რომლის მიხედვითაც თუ [[სამხრეთ ვიეტნამი]] დაეცემოდა, სხვა სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიის ქვეყნებიც მიჰყვებოდნენ მას და საბოლოოდ, [[ინდოეთი]]ც დაეცემოდა. [[1961]] წლის [[ივნისი]]დან როსტოუ ურჩევდა კენედის დაებომბა [[ჩრდილოეთ ვიეტნამი]].{{sfn|Milne|2008|pp=93–94}}
 
[[ჯონ კენედის მკვლელობა|ჯონ კენედის მკვლელობის]] შემდეგ, მისმა მემკვიდრემ, ლინდონ ბ. ჯონსონმა, შეუწყო ხელი როსტოუსროსტოუ დაწინაურებულიყო ბენდისბუნდის საქმეშითანამდებობაზე, მას შემდეგ რაც მან დაწერა ჯონსონის კავშირის პირველი შტატის გამოსვლა. კენედი ზოგადად უგულებელყოფდაარ აქცევდა როსტოუს რჩევასრჩევებს ყურადღებას, მაგრამ ჯონსონმა მასზე ყურადღება მიაქცია მას შემდეგ, რაც მან [[1964]] წლის თებერვალში დაწერა სტატია, სადაცრომლის ნათქვამიამიხედვითაც, რომ ჩრდილოეთ ვიეტნამის წინააღმდეგ სტრატეგიული დაბომბვის კამპანია საკმარისი იქნება ომის მოსაგებად. {{Sfn|Milne|2008}}
როსტოუმ გააღიზიანა კენედი, როგორც "იდეა წუთში კაცმა", რამაც მას უჩივლა, რომ როსტოუმ ძალიან ბევრი იდეა ჰქონდა საკუთარი სიკეთისთვის და ვერ შეძლო ფოკუსირება იმაზე, რაც რეალურად მნიშვნელოვანი იყო. {{Sfn|Mulcahy|1995}} კენედის მთავარი პრეტენზია იყო ის, რომ როსტოუ სწრაფად წამოიწყებდა იდეებს, რაც მას რთული მისდევდა. {{Sfn|Mulcahy|1995}}
 
კენედის მკვლელობის შემდეგ, მისმა მემკვიდრემ ლინდონ ბ. ჯონსონმა შეუწყო ხელი როსტოუს ბენდის საქმეში, მას შემდეგ რაც მან დაწერა ჯონსონის კავშირის პირველი შტატის გამოსვლა. კენედი ზოგადად უგულებელყოფდა როსტოუს რჩევას, მაგრამ ჯონსონმა მასზე ყურადღება მიაქცია მას შემდეგ, რაც მან 1964 წლის თებერვალში დაწერა სტატია, სადაც ნათქვამია, რომ ჩრდილოეთ ვიეტნამის წინააღმდეგ სტრატეგიული დაბომბვის კამპანია საკმარისი იქნება ომის მოსაგებად. {{Sfn|Milne|2008}}
 
==ლიტერატურა==