არშემდგარი სახელმწიფო: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
|||
ხაზი 1:
'''არშემდგარი სახელმწიფო''' — ქვეყანა, რომელშიც, [[კონფლიქტი|კონფლიქტის]], არაეფექტური მმართველობის ან [[სახელმწიფო|სახელმწიფოს]] დაშლის გამო, ცენტრალური [[მთავრობა]] ვერ ახორციელებს ვერც ეფექტურ კონტროლს და ვერც სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი მომსახურების მიწოდებას საკუთარი ტერიტორიის მნიშვნელოვანი ნაწილისათვის.
Line 19 ⟶ 18:
სახელმწიფოს წარუმატებლობას რამდენიმე მიზეზი შეიძლება ჰქონდეს:
სრუქტურული და [[ეკონომიკა|ეკონომიკური]] ფაქტორები: სიღარიბე, დაბალი შემოსავალი და ეკონომიკური ვარდნა, ძალადობრივი კონფლიქტი, შეარაღებული აჯანყების არსებობა, ბუნებრივი რესურსების სიმდიდრე/ბუნებრივი რესურსების სიმცირე, გეოგრაფია(ცუდი მეზობელი), დემოგრაფიული პრობლემა(ურბანიზაციის ჩათვლით);
პოლიტიკური და ინსტიტუციური ფაქტორები: სახელმწიფოს ლეგიტიმურობისა და ავტორიტეტის კრიზისი, პოლიტიკური რეპრესიები, სუსტი (ფორმალური) ინსტიტუტები, ჰიბრიდული პოლიტიკური მბრძანებლური სისტემები, რეფორმების კრიზისი;
სოციალური ფაქტორები: ჰორიზონტალური უთანასწორობა, იდენტობის მძიმე ფრაგმენტაცია, სოციალური გამორიცხვა, სოციალური სოლიდარობის არარსებობა(სოციალური კაპიტალის არარსებობის ჩათვლით), სუსტი სამოქალაქო საზოგადოება;
Line 51 ⟶ 50:
„შესაძლებლობების ხაფანგი“ ნიშნავს, რომ ქვეყნები თანამედროვე შესაძლებლობების გაფართოების პირობებში ძალიან ნელა პროგრესირებენ მსოფლიოში, რაც სწორედაც რომ წარუმატებელი სახელმწიფოების მთავარ პრობლემას წარმოადგენს. ქვეყნები ვერ ახერხებენ სწრაფ რეაგირებას მსოფლიო მოთხოვნების შესაბამისად, რაც მათ წარუმატებლობას იწვევს. ბევრი ქვეყანა რჩება დაბალპროდუქტიულობის პირობებში, რომელსაც ბევრი „სიღარიბის ხაფანგის“ სახელით მოიხსენიებს. ეკონომიკური ზრდა, განვითარების მხოლოდ ერთი ასპექტია, განვითარების კიდევ ერთი მთავარი განზომილება არის ადმინისტრაციული შესაძლებლობების გაფართოება, მთავრობების შეასაძლებლობები, რომ გავლენა მოახდინოს მოვლენების მიმდინარეობაზე პოლიტიკისა და პროგრამების განხორციელების გზით.
ჰარვარდის კენედის მართვის სკოლისაგან, მეთიოს, ლანტისა და ვუკოკის მიერ შემოთავაზებულ იქნა მიდგომა სახელწოდებით „პრობლემის განმეორებითი ადაპტაცია
სახელმწიფოების ადგილობრივი, პრიორიტეტული, პრობლემების გადაჭრაზე. ეს გულისხმობს ინტერვენციების განვითარების განხორციელებას, რაც ადგილობრივი აგენტების ფართო სპექტრს მოიცავს, რათა უზრუნველყონ რეფორმების პოლიტიკური მხარდაჭერა და პრაქტიკული განხორციელება.
==ცუდი მეზობელი==
სახელმწიფოს წარუმატებლობა აისახება მის მეზობელ სუვერებულ სახელმწიფოებზეც და შესაძლოა მთლიანი რეგიონის დესტაბილიზაციაც კი გამოიწვიოს. წარუმატებელი სახელმწიფოს მეზობელი სახელმწიფოები, რომლებიც მასთან ახლოს მდებარეობენ ხშირად გამოირჩევიან პოლიტიკური არამდგრადობით, არეულობით, სამოქალაქო ომითა და სახელმწიფოთაშორის კონფლიქტებით.▼
▲სახელმწიფოს წარუმატებლობა აისახება მის მეზობელ სუვერებულ სახელმწიფოებზეც და შესაძლოა მთლიანი რეგიონის დესტაბილიზაციაც კი გამოიწვიოს. წარუმატებელი სახელმწიფოს მეზობელი სახელმწიფოები, რომლებიც მასთან ახლოს მდებარეობენ ხშირად გამოირჩევიან პოლიტიკური არამდგრადობით, არეულობით, სამოქალაქო ომითა და სახელმწიფოთაშორის კონფლიქტებით.
წარუმატებელი, არშემდგარი სახელმწიფოები წარმოქმნიან კონფლიქტის გაღრმავების მექანიზმებს, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს კონფლიქტის განვითარება მათი მეზობელი სახელმწიფოების ტერიტორიაზე არაფორმალური კავშირების ჩამოყალიბებით. ემპირიული მტკიცებულებები გვიჩვენებს, თუ რამხელა მნიშვნელობა აქვს არაფორმალურ კავშირებზე დაფუძნებულ ჯგუფებს კონფლიქტის განვითარებაში.
Line 65 ⟶ 64:
*იმატებს დაძაბულობა, საფრთხე, მაგრამ მეზობელი სახელმწიფოები ინარჩუნებენ ასაომარ მდგომარეობას.
მაგალითის სახით შესაძლებელია მოვიყვანოთ [[ავღანეთი]], [[პაკისტანი]] და [[ტაჯიკეთი]]. როგორც ჩანს ავღანეთის წარუმატებლობა კონფლიქტის მამოძრავებელ ძალას წარმოადგენს პაკისტანში და შეიძლება ითქვას, რომ კონფლიქტი პაკისტანში არ განვითარდებოდა, რომ არა ავღანეთის წარუმატებლობა. პაკისტანმა შექმნა ძლიერი არაფორმალური ქსელი ავღანეთში. ტაჯიკეთის შემთხვევაში კი ეს არაფორმალური ქსელები არ არსებულა, ხოლო ურთიერთობების უმეტესობას ოფიციალური სახე ჰქონდა,
==ტრანსნაციონალური დანაშაული და ტერორიზმი==
[[პენსილვანია|პენსილვანიის]] [[პენსილვანიის უნივერსიტეტი|სახელმწიფო უნივერსიტეტის]] მიერ ჩატარებულმა კვლევებმა აჩვენა, რომ სახელმწიფოები, რომლებიც წარუმატებლები, არშემდგარნი არიან, ან მსგავსი გამოცდილება გააჩნიათ, მეტ ტერორისტულ თავდასხმას აწარმოებენ. თანამედროვე ტრანსნაციონალურმა დანაშაულებათა ქსელებმა ისარგებლეს გლობალიზაციით, ვაჭრობის ლიბერალიზაციით, და ახალი ტექნოლოგიური აფეთქებით და პოლიტიკური მიზნებისთვის ბრძოლა საერთაშორისო ძალადობრივი ქმედებებით განაგრძეს. ტიფან ჰოვარდი განსხვავებულად უყურებს წარუმატებელ სახელმწიფოსა და ტერორიზმს შორის კავშირს, რომელიც ემყარება სამხრეთ აფრიკას. იგი ამბობს, რომ წარუმატებელი სახელმწიფოების მოქალაქეები მიმართულნი არიან პოლიტიკური ძალადობისაკენ არსებულ სახელმწიფოებში გაუარესებული მდგომარეობის გამო. ასევე, გამოთქმულია მოსაზრება, რომ წარუმატებელ სახელმწიფოებში მცხოვრები პირები მიმართულნი არიან პოლიტიკური ძალადობისაკენ, რადგან სახელმწიფო სისტემა ჩამოშლილია და ვერ ასრულებს თავის მოვალეობას. აღმოჩნდა, რომ წარუმატებელი სახელმწიფოები საფრთხეს უქმნიან ადამიანს, რათა გადარჩეს, სწორედ ამიტომ, ისინი იძულებულები არიან სხვა გზით მიიღონ მატერიალური, პოლიტიკური და ეკონომიკური რესურსები. რესურსების მოპოვების ალტერნატიული გზა მოიცას პოლიტიკურ ძალადობას. შედაგად კი წარუმატებელი სახელმწიფოები ქმნიან საფუძველს ტერორისტებისათვის, რომლებიც შემდეგ საკუთარ რადიკალურ იდეოლოგიის გატანას ახერხებენ მსოფლიოს სხვადასხვა ნაწილში, რათა შექმნან ტერორისტული საფრთხე მთელს მსოფლიოში.▼
▲პენსილვანიის სახელმწიფო უნივერსიტეტის მიერ ჩატარებულმა კვლევებმა აჩვენა, რომ სახელმწიფოები, რომლებიც წარუმატებლები, არშემდგარნი არიან, ან მსგავსი გამოცდილება გააჩნიათ, მეტ ტერორისტულ თავდასხმას აწარმოებენ. თანამედროვე ტრანსნაციონალურმა დანაშაულებათა ქსელებმა ისარგებლეს გლობალიზაციით, ვაჭრობის ლიბერალიზაციით, და ახალი ტექნოლოგიური აფეთქებით და პოლიტიკური მიზნებისთვის ბრძოლა საერთაშორისო ძალადობრივი ქმედებებით განაგრძეს. ტიფან ჰოვარდი განსხვავებულად უყურებს წარუმატებელ სახელმწიფოსა და ტერორიზმს შორის კავშირს, რომელიც ემყარება სამხრეთ აფრიკას. იგი ამბობს, რომ წარუმატებელი სახელმწიფოების მოქალაქეები მიმართულნი არიან პოლიტიკური ძალადობისაკენ არსებულ სახელმწიფოებში გაუარესებული მდგომარეობის გამო. ასევე, გამოთქმულია მოსაზრება, რომ წარუმატებელ სახელმწიფოებში მცხოვრები პირები მიმართულნი არიან პოლიტიკური ძალადობისაკენ, რადგან სახელმწიფო სისტემა ჩამოშლილია და ვერ ასრულებს თავის მოვალეობას. აღმოჩნდა, რომ წარუმატებელი სახელმწიფოები საფრთხეს უქმნიან ადამიანს, რათა გადარჩეს, სწორედ ამიტომ, ისინი იძულებულები არიან სხვა გზით მიიღონ მატერიალური, პოლიტიკური და ეკონომიკური რესურსები. რესურსების მოპოვების ალტერნატიული გზა მოიცას პოლიტიკურ ძალადობას. შედაგად კი წარუმატებელი სახელმწიფოები ქმნიან საფუძველს ტერორისტებისათვის, რომლებიც შემდეგ საკუთარ რადიკალურ იდეოლოგიის გატანას ახერხებენ მსოფლიოს სხვადასხვა ნაწილში, რათა შექმნან ტერორისტული საფრთხე მთელს მსოფლიოში.
==რესუსრსები ინტერნეტში==
| |||