საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭო: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
განახლებები, დამატებები |
|||
ხაზი 1:
[[ფაილი:Parliament building in Tbilisi.jpg|მინი|250პქ|მთავრობის სასახლე]]
'''საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭო''' ([[1938]]-[[1989]] წწ ეწოდებოდა '''''საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭო''''', ხოლო 1989-1990 წწ '''''საქართველოს სსრ უზენაესი საბჭო''''') — საქართველოს სსრ<ref
ეწეოდა უმაღლეს საკანონმდებლო საქმიანობას, იღებდა აღმასრულებელ-განმკარგულებელ ორგანოს - მინისტრთა კაბინეტის (1990 წლამდე ''მინისტრთა საბჭოს'') ფორმირებაში მონაწილეობას, ირჩევდა უმაღლეს სასამართლოს და კონტროლს უწევდა მის წინაშე ანგარიშვალდებულ ყველა სახელმწიფო ორგანოს საქმიანობას. უზენაესი საბჭოს ადგილსამყოფელი იყო
უზენაესი საბჭო იყო ერთპალატიანი დაწესებულება და შედგებოდა 250 [[დეპუტატი|დეპუტატისგან]] (1990 წლამდე 440 დეპუტატისგან). დეპუტატებს ირჩევდნენ ერთმანდატიანი საარჩევნო ოლქების მიხედვით, საყოველთაო, თანასწორი და პირდაპირი საარჩევნო უფლების საფუძველზე ფარული კენჭისყრით. უფლებამოსილების ვადა განსაზღვრული იყო 5 წლის ვადით (1978 წლამდე 4 წლით განისაზღვრებოდა). სესიები მოიწვეოდა წელიწაწდში ორჯერ. უზენაეს საბჭოს გააჩნდა მუდმივი (დარგობრივი) და დროებითი (სპეციალური) კომისიები. უზენაესი საბჭოს მუმდივმოქმედი და მის წინაშე პასუხისმგებელი ორგანო იყო [[პრეზიდიუმი]], რომელსაც ირჩევდნენ საბჭოს შემადგენლობიდან I სესიაზე. პრეზიდიუმის დანიშნულება იყო უზენაესი საბჭოს მუშაობის ორგანიზაცია და სახელმწიფო ხელისუფლების განხორციელება უზენაესი საბჭოს სესიებს შორის პერიოდში და შესაბამისად პასუხისმგებელი იყო საბჭოს წინაშე. პრეზიდიუმს თავმჯდომარეობდა უზენაესი საბჭოს თავმჯდომარე.<ref>[[#რუხაძე99|რუხაძე 1999]]: თემა 2. თავი 7. საბჭოთა პერიოდის საქართველოს კონსტიტუციები.</ref>
ხაზი 10:
უზენაესმა საბჭომ სრულყოფილი ფუნქციონირება [[1991]] წლის ბოლოს შეწყვიტა, ქვეყანაში მომხდარი [[საქართველოს სამოქალაქო ომი|სამხედრო გადატრიალების]] გამო და 1994 წლამდე დევნილობაში განაგრძობდა მოღვაწეობას. 1992 წელს სამხედრო გადატრიალების შედეგად ხელისუფლებაში მოვიდა [[საქართველოს რესპუბლიკის სამხედრო საბჭო|სამხედრო საბჭო]], რომელმაც შეაჩერა გარდამავალი პერიოდის კონსტიტუციის მოქმედება და კანონგარეშე გამოაცხადა უზენაესი საბჭო, აღდგენილად გამოაცხადა რა [[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა|საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის]] [[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის კონსტიტუცია|1921 წლის კონსტიტუცია]].
==მოწვევები==
* [[საქართველოს სსრ I მოწვევის უმაღლესი საბჭო]] (1938—1946)
Line 25 ⟶ 26:
==ხელმძღვანელები==
===საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარეები===
* [[იოსებ კოჭლამაზაშვილი ]] ([[8 ივლისი]], [[1938]] — [[24 მარტი]], [[1947]])
* [[ვასილ გოგუა ]] ([[26 მარტი]], [[1947]] — [[26 მარტი]], [[1948]])
Line 36 ⟶ 37:
* [[ირაკლი აბაშიძე ]] ([[12 ივლისი]], [[1971]] — [[14 ნოემბერი]], [[1990]])
===საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები===
* [[ფილიპე მახარაძე ]] ([[10 ივლისი]], [[1938]] — [[10 დეკემბერი]], [[1941]])
* [[გიორგი სტურუა ]] ([[3 იანვარი]], [[1942]] — [[26 მარტი]], [[1948]])
Line 48 ⟶ 49:
* [[გივი გუმბარიძე ]] ([[17 ნოემბერი]], [[1989]] — [[14 ნოემბერი]], [[1990]])
===საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს თავმჯდომარეები===
1990 წლის ნოემბერში საქართველოს უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმი დაიშალა, როგორც სხვა საბჭოთა რესპუბლიკებში, და მისი ფუნქციები გადაეცა უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარეს. ამგვარად, ორიგინალური დასახელებით, საქართველოს რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარის თანამდებობა 1990-1991 წლებში შინაარსით ძალიან განსხვავდებოდა იმავე დასახელების თანამდებობისგან 1990 წლამდე.{{ფაქტი}}
* [[ზვიად გამსახურდია]] ([[14 ნოემბერი]], [[1990]] — [[14 აპრილი]], [[1991]])
Line 55 ⟶ 56:
==ქართულ ენაზე შეცვლილი სახელწოდება==
საქართველოს სსრ მთავარ საკანონმდებლო ორგანოს, [[1937]] წელს მიღებული [[საქართველოს სსრ კონსტიტუცია (1937)|კონსტიტუციის]] პირვანდელი რედაქციით ეწოდა „საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკის უზენაესი საბჭო“, თუმცა 1938 წელს კონსტიტუციაში განხორციელებული ცვლილებებით სიტყვა „უზენაესი“ ჩანაცვლდა „უმაღლესით“, ამასთან სახელწოდება რუსულ ენაზე სახელწოდება ({{lang-ru|«Верховный Совет»}}) არ შეცვლილა. უმაღლესი საბჭოს გადაწყვეტილების დასაბუთებაში ვკითხულობთ:
{{ციტატა|საქართველოს სსრ-ის კონსტიტუციის ტექსტში ჩაწერილი იყო სიტყვები: „უზენაესი საბჭო“, „უზენაესი სასამართლო“ რადგან სიტყვა „უზენაესი“ თანამედროვე მეტყველებაში მკვდარია და სიტყვის „უმაღლესი“-ს ცნებას ნათლად ვერ გამოხატავს, იგი შეიცვალა სიტყვით „უმაღლესი“. ამრიგად, სესიის დადგენილების შემდეგ ყველგან იწერება არა „უზენაესი საბჭო“ ან „უზენაესი სასამართლო“, არამედ „უმაღლესი საბჭო“, უმაღლესი სასამართლო“ და ა.შ.|[[საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს უწყებები|საბჭოს უწყებები]]
<ref>{{cite web|url=http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/281007/1/Umaglesi_Sabchos_Uwyebebi_1938_N1.pdf |title=უმაღლესი საბჭოს უწყებები N1 |publisher=[[საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭო]] |pages=12 |date=1938 წლის აგვისტო}}</ref>}}
1989 წელს საბჭოთა კონსტიტუციაში შეტანილი ცვლილებებით (თავი 13. საქართველოს სსრ უზენაესი საბჭო), უმაღლეს საბჭოს კვლავ ეწოდა — ''უზენაესი საბჭო''.<ref>{{cite web|url=http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/290303/1/Umaglesi_Sabchos_Uwyebebi_1989_N11.pdf |title=უზენაესი საბჭოს უწყებები N11 |publisher=[[საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭო]] |pages=22 |date=1989 წლის აგვისტო}}</ref>
==იხილეთ აგრეთვე==
Line 71 ⟶ 77:
== სქოლიო ==
=== შენიშვნა ===
{{სქოლიო}}▼
{{სქოლიო|group=შენიშვნა}}
=== წყარო ===
▲{{სქოლიო|2}}
[[კატეგორია:საქართველოს სახელმწიფო ხელისუფლება]]
| |||