|
'''პარკინსონის დაავადება''' — თავის ტვინის პროგრესირებადი დაავადება, რომელიც ვითარდება მოხუცებში<ref name="Samii">{{cite book|author= Samii A., Nutt J. G., Ransom B. R.|title= Parkinson’s diseas|edition= Lancet|year= 2004|volume = 363|pages= 1783—1793|pmid= 15172778}}</ref> და ხასიათდება ტრემორით, მეტყველების გაძნელებით და ზოგადად კოორდინაციის დარღვევით.
'''პარკინსონის დაავადება''' — თავის ტვინის პროგრესირებადი დაავადება, რომელიც ვითარდება მოხუცებში.<ref name="Samii">{{cite book|author= Samii A., Nutt J. G., Ransom B. R.|title= Parkinson’s diseas|edition= Lancet|year= 2004|volume = 363|pages= 1783—1793|pmid= 15172778}}</ref> .პარკინსონის დაავადება პირველად აღწერილი იყო 1817 წელს ინგლისელი ექიმის ჯ.პარკინსონის მიერ. პარკინსონით დაავადებულებს აღენიშნებათ კიდურების უნებლიე მოძრაობა (ტრემორი), კუნთების რიგიდობა, მეტყველებისა და კორდინაციის დარღვევა,გადაადგილების გაძნელება.ეს სიმპტომები ვითარდება 60 წლის შემდეგ,თუმცა ცნობილია შემთხვევები 50 წლის ქვემოთ ასაკშიც.პარკინსონიზმი-პროგრესირებადი დაავადებაა, რაც გულისხმობს დაავადების სიმპტომების დროთა განმავლობაში გამწვავებას და დამძიმებას.პარკინსონის დაავადებას დროთა განმავლობაში მივყავართ უნარშეზღუდულობისა და ქმედით უნარიოანობის დაკარგვამდე.დაავადება პროგრესრებს ნელა,დიაგნოზის დაზმის შემდეგ პაციენტების უმრავლესობა მრავალი წლის განმავლობაში აგრძელებენ სრულფასოვან ცხოვრებას. '''პარკინსონის დაავადების სიმპტომები''' დაავადების პირველი სიმპტომები- სიარულის დროს ხელების უმოძრაობა,მსუბუქი კანკალი ხელის თითებში,მეტყველების უმნიშვნელო დარღვევა_რთული შესამჩნევია.პაციენტები გრძნობენ ძალ ღონის დაქვეითებას,იფიტებიან, ეძლევიან დეპრესია ან აწუხებთ უძილობა.ტრემორი (კანკალი)- როგორც წესი იწყება ხელის მსუბუქი თრთოლვით ან ცალკეული თითების ცახცახით.ხანდახან აღმოცენდება ქვედა კიდურებიც ტრემორიც.ეს სიმპტომები შეიძლება უფრო მკვეთრად იყოს გამოხატული სხეულის ერთ მხარეს, ან ჩნდება სიმეტრიულად და შერწყმულია ნერვული სისტემის დაზიანებით გამოწვეულ სხვა სიმპტრომებთან:კორდინაციის დარღვევა, მგრძნობელობის მოშლა და ა.შ. ტრემორი განსაკუთრებით თვალსაჩინოა როდესაც პაციენტი იმყპფება სტრესულ მდგომარეობაში.ხელების ტრემორი იწვევს უმნიშვნელო უხერხულობას, თუმცა მას არ მივყავართ ქმედით უნარიანობის დაქვეითებამდე.ტრემორი ქრება მხოლოდ ძილის პერიოდში. წონასწორობის დაკარგვა,პარკინსონიზმი განსაკუთრებით მძიმე სტადიაში ხასიათდება წონასწორობის შენარჩუნების უუნარობით.მრავალი წლის განმავლობაში ეს პრობლემა რჩება უმნიშვნელო და არ იწვევს დისკომფორტს.მოძრაობის ავტომატიზმის დაკარგვა-თვალების დახამხამება , ღიმილი, ხელების ქნევა სიარულისას-ნორმალურ მდგომარეობაში, ავომატური მოქმედებებია,რომელიც სრულდება ქვეცნობიერის დონეზე ჩვენი სურვილის გვერდის ავლით.რიგ შემთხვევაში ავადმყოფებს აქვთ გაშტერებული გამოხედვა.ზოგიერთ ავადმყოფში მიმიკის გარდა ჟესტიკულაციის უნარიც ქრება.ნერწყვის გამოყოფის და ყლაპვის დარღვევა-ეს სიმპტომები თავს იჩენს დაავადების გვიან სტადიაზე იშვიათ შემთხვევებში თუმცა, პაიენტებს ამ სიმპტომებით მაინც შეუძლიათ დამოუკიდებლად მიიღონ საკვები.ჭკუასუსტობა-პაციენტთა მცირე ნაწილს აღენიშნება აზროვნების, გაგების და დამახსოვრების უუნარობა. '''პარკინსონის დაავადების მიზეზები-'''დღეისთვის ცნობილია ,რომ პარკინსონის დაავადების ბევრი სიმპტომი ვითარდება განსაზღვრული ნერვული დაბოლოებების დაზიანების შედეგად,რომელიც მოთავსებულია თავის ტვინის შავ სუბსტანციაში.ნორმალურ მდგომარეობაში ეს უჯრედები გამოიმუშავებს დოფამინს.დოფამინის ფუნქცია მდგომარეობს იმპულსების გადაცემაში, რომლებიც უზრუნველყოფენ ნორმალურ მოძრაობას.პარკინსონის დაავადების დროს მცირდება დოფამინის პროდუქცია, ირღვევა ნერვული იმპულსების ნორმალური გადაცემა და ჩნდება პარკინსონიზმის ძირითადი ნიშნები.დაბერების პროცესში ყველა ადამიანი კარგავს დოფამინის გამომყოფ ნეირონების ნაწილს,მაგრამ პარკინსონით დაავადებულებში დაკარგულია შავ სუბსტანციაში მდებარე ნეირონების ნახევარზე მეტი.დოფამინის გამომყოფი უჯრედები აუცილებელია მოძრაობისთვის, ამიტომაც მათ დაკარგვა სავალალოა.მეცნიერები ფიქრობენ,რომ გენეტიკური ფაქტორები მნიშვნელოვან როლს თამაშობს დაავადების განვითარებაში,თუმცა, რთულია განისაზღვროს ატარებს თუ არა დაავადება მემკვიდრულ ხასიათს. '''წამალი-'''რიგ წამლებს, რომლებიც იხმარება ხანგრძლივად, ან დიდი დოზებით, შეუძლიათ გამოიწვიონ პარკინსონიზმის სიმპტომები.ამ წამლებს მიეკუთვნება:გალოპერიდოლი (Haldol) და ქლორპრომაზინი (Thorazine),რომელიც გამოიყენება ზოგიერთი ფსიქიური დარღვევის დროს, ასევე ღებინების საწინააღმდეგო პრეპარატები, მაგ; მეტოკლოპრამიდი. ეპილეპსიის სამკურნალო საშუალებებმა (depakene) ასევე შეიძ₾ება გამოიწვიოს პარკინსონის დაავადების ზოგიერთი სიმპტომი,განსაკუთრებით ტრემორი.ეს წამლები არ იწვევენ პარკინსონის დაავადების ჩამოყალიბებას-სიმპტომები ქრება წამლების მიღების შეწყვეტისთანავე.
== რესურსები ინტერნეტში ==
{{commonscat-inline|Parkinson's disease}}
* [http://allmed.ge/parkinsons/ პარკინსონის დაავადება]
|
