ვიკიპედია

ქლიავი: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
[შემოწმებული ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
yvelaferi kargi
ხაზი 1:
[[კატეგორია:ქლიავი|*]]▼
{{ტაქსოდაფა *
| სახელი =[[კატეგორია:სახლის ქლიავი|*]]
'''''ქლიავის ნერგის დარგვა შეიძლება განხორციელდეს გვიან შემოდგომიდან იმ დრომდე, ვიდრე კლიმატური პირობები ამის შესაძლებლობას იძლევა.'''''
| სურათის ფაილი = Prunus_domestica_Reine_Victoria.jpg
| სურათის წარწერა =
| სურათის აღწერა =
| სამეფო = მცენარეები
| განყოფილება = [[ყვავილოვანი მცენარეები|ყვავილოვნები]]
| კლასი = [[ორლებნიანნი]]
| რიგი = [[ვარდისნაირნი]]
| ოჯახი = [[ვარდისებრნი]]
| გვარი = [[ქლიავი (გვარი)|ქლიავი]]
| სახეობა = '''ქლიავი'''
| ლათ = Prunus domestica
| სექციის სახელი =
| სექციის ტექსტი =
| არეალის რუკა =
| არეალის რუკის წარწერა =
| არეალის რუკის სიგანე =
| არეალის ლეგენდა =
| ვიკისახეობები =
| itis =
| ncbi =
}}
 
ხეხილის დარგვა შეიძლება მთელი ზამთრის განმავლობაში, თუ ნიადაგი არ არის გაყინული და ჰაერის საშუალო ტემპერატურა არ არის უარყოფითი. გაზაფხულზე ხეხილის დარგვა სასურველია დამთავრდეს 15 აპრილამდე.
'''ქლიავი''' ({{lang-la|Prunus domestica}}) — [[ქლიავი (გვარი)|ქლიავის]] [[გვარი (ბიოლოგია)|გვარი]]ს საშუალო სიმაღლის ხე [[ვარდისებრნი|ვარდისებრთა]] [[ოჯახი (ბიოლოგია)|ოჯახი]]სა. იკეთებს წყვილ-წყვილად განლაგებულ [[ყვავილი|ყვავილს]] და გრძელყუნწიან, კურკიან, მომჟავო-ტკბილ [[ნაყოფი (მცენარე)|ნაყოფს]].
 
ნერგი უნდა იყოს ერთწლიანი ან ორწლიანი; კარგად განვითარებული ფესვთა სისტემით; სწორი ღეროთი და არანაკლებ 140-160 სმ-ის სიგრძის.
==ქვესახეობები==
 
ნერგის დარგვის წინ სასურველია, სარგავი ორმო ამოღებული იყოს რამდენიმე დღით ადრე; ორმოს დიამეტრი 50-60 სმ-ია, ხოლო სიღრმე – 30-40 სმ.
* ''Prunus domestica'' subsp. ''domestica'' – [[ჩვეულებრივი ქლიავი]]
* ''Prunus domestica'' subsp. ''insititia'' – [[ღოღნოშო]] (ცალკე სახეობადაც განიხილება)
* ''Prunus domestica'' subsp. ''intermedia''
* ''Prunus domestica'' subsp. ''italica'' – [[რენკლოდი]]
* ''Prunus domestica'' subsp. ''pomariorum''
* ''Prunus domestica'' subsp. ''prisca''
* ''Prunus domestica'' subsp. ''syriaca'' – [[მირაბელი]]
 
ქლიავის ნამყენი ნერგის დარგვისას გასათვალისწინებელია, რომ ნერგის ნამყენი ადგილი მიწის ზედაპირიდან 4-5 სმ-ის სიმაღლეზე მაინც უნდა განთავსდეს.
==სამკურნალო თვისებები==
ქლიავი შეიცავს დიდი რაოდენობით [[B ვიტამინები|B ვიტამინებს]], რომელიც არის ნერვული სისტემის საკვები. ქლიავი ხსნის დაღლილობას, აუმჯობესებს ძილს და ეფექტურია კანის დაავადებებიბას. ვიტამინი ეხმარება ორგანიზმს გაუმკლავდეს სხვადასხვა ინფექციებს და გაახალგაზრდავოს ორგანიზმი. იგი აუმჯობესებს მხედველობას. ქლიავი შეიცავს ნატრიუმს, კალიუმს, რკინას და სპილენძს. ქლიავი აუმჯობესებს სისხლს და იცავს მას თრომბის წარმოქმნისაგან. ქლიავი შეიცავს [[ვიტამინი|ვიტამინ]] [[ნიკოტინმჟავა|PP]]-ს რომელიც აძლიერებს სისხლძარღვების კედლებს და აძლიერებს არტერიებს. არის კარგი საშუალება ჭარბი ცუდი ქოლესტერინის დროს. ქლიავი გამოიყენება ქრონიკული შეკრულობის დასაძლევად. ასევე გამოიყენება [[ათეროსკლეროზი|ათეროსკლეროზის]], [[თირკმელი|თირკმლის]] დაავადებების, [[რევმატიზმი|რევმატიზმის]] დროს, ზრდის მადას და კარგი შარდმდენია
 
დარგვის შემდეგ ხდება ნამყენის გადაჭრა ნერგის ტიპისა და ფორმირების მეთოდიდან გამომდინარე (დაუტოტავი ნერგი ზედაპირის დონიდან 80-90 სმ სიმაღლეზე იჭრება); შემდეგ ხდება მცენარის დამაგრება სარზე კანაფით ან სპეციალური რეზინით.
== ქლიავის ჯიშები ==
ნაყოფის ფორმისა და შეფერილობის მიხედვით ქლიავის ჯიშებს ყოფენ რამდენიმე პომოლოგიურ-საწარმოო ჯგუფად:
* '''უნგრულები''' — მოგრძო, თავში და ბოლოში შევიწროებული, მუქ ლურჯად ან იისფრად შეფერილი ნაყოფებით ([[შავქლიავა]], [[სტენლი (ქლიავის ჯიში)|სტენლი]], [[იტალიური უნგრულა]], [[აჟანის უნგრულა]], [[დიდი ჰერცოგი (ქლიავის ჯიში)|დიდი ჰერცოგი]], ანა შპეტი);
* '''იტალიური ქლიავები''' ანუ '''[[რენკლოდი|რენკლოდები]]''' — მრგვალი, მომწვანო ან მოყვითალო (შეწითლებული გვერდით) ნაყოფებით (ალტანის რენკლოდი, მწვანე რენკლოდი და სხვ.);
* '''კვერცხისებრი ქლიავები''' — მსხვილი, კვერცხისებრი ფორმის ყვითელი ან წითელი ფერის ნაყოფებით (ვაშინგტონი, ჯეფერსონი, და სხვ.);
* '''ჩინურ-იაპონური ქლიავები''' ('''ბერძნულა ქლიავი''') — მრგვალი, მკვრივი რბილობით, პატარა კურკით, მაღალი ტრანსპორტაბელურობით და შენახვისუნარიანობით გამორჩეული ნაყოფებით (ანჯელენო, ფრიარი, ბლეკ ამბერი და სხვ.).<ref>{{Cite book | last1 = მაღლაკელიძე |first1 = ელენე | last2 =
ბობოქაშვილი | first2 = ზვიად | url = http://srca.gov.ge/files/ქლიავის_გაშენება.pdf | title = ქლიავის ბაღის გაშენება | publisher = სოფლის მეურნეობის სამეცნიერო-კვლევითი ცენტრი | location = თბილისი | date = 2015 | accessdate = 21 მარტი, 2020}}</ref>
 
დარგვის შემდეგ ნერგი აუცილებლად უნდა მოირწყოს. 1 ნერგზე საჭიროა არანაკლებ 25-30 ლიტრი წყალი. ამის შემდეგ, მორწყვა ნერგის გახარებამდე რეგულარულად უნდა გამეორდეს 2-3 დღის ინტერვალით.
== რესურსები ინტერნეტში ==
* [http://www.nplg.gov.ge/gsdl/cgi-bin/library.exe?e=d-01000-00---off-0dictiona--00-1--0-10-0--0-0---0prompt-10--.%2e-4----4---0-1l--11-en-10---10-help-50--00-3-about-00-0-00-11-1-0utfZz-8-00-0-11-1-0utfZz-8-00&a=d&c=dictiona&cl=CL4&d=HASH945f1cfef6b5cefba63e6a.1.6 უნივერსალური ენციკლოპედიური ლექსიკონი — nplg.gov.ge]
* [http://www.mlk.ge/376.html ქლიავის სამკურნალო თვისებები — mlk.ge]
 
ნერგის ფესვთა სისტემის ნორმალურად განვითარებისთვის, მნიშვნელოვანია, რომ დარგვის შემდეგ ფესვები 25 – 30 დღის განმავლობაში არ განიცდიდეს ტენის დეფიციტს.
== სქოლიო ==
{{სქოლიო}}
 
ბაღში აგროტექნიკური ღონისძიებების ჩატარებისათვის უმჯობესია, რომ ბაღი გაშენებული იყოს ერთი ჯიშით, მაგრამ დამტვერვის აუცილებლობიდან გამომდინარე მიზანშეწონილია, თითოეულ ჯიშს ჰქონდეს 1-2 დამამტვერიანებელი ჯიში.
▲[[კატეგორია:ქლიავი|*]]
 
[[კატეგორია:სახლის ქლიავი|*]]
დამამტვერიანებელი ჯიშები ბაღში შესაძლებელია განლაგდეს: ა) ყოველი მეოთხე-მეშვიდე ხე რიგში; ბ) ფართო ერთ ჯიშიან ზოლებად.
 
'''''დარგვის სქემები'''''
 
ქლიავის საძირეებად ძირითადად გამოყენებულია ქლიავის ნათესარები, ტყემლის ნათესარები, Ishtara (იშტარა), Mrs, Mir29 C და სხვა.
 
ამჟამად სამრეწველო ბაღებში ფართოდ გამოიყენება მცენარეთა მართკუთხოვანი განლაგება.
 
ქლიავის გაშენების ყველაზე გავრცელებული სქემებია: 5 X 3, 5 X 4, 6 X 3 და 6 X 4 მ.
 
წყარო: '''ქლიავი – დარგვა, გასხვლა, ბაღის გაშენება, ჯიშები'''
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ქლიავი“-დან