ხუნძური ენა: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
სამწერლობო ენის ნორმებით შესწორება
109.172.224.112-ის რედაქტირებები გაუქმდა; აღდგა Surprizi-ის მიერ რედაქტირებული ვერსია
იარლიყი: სწრაფი გაუქმება
ხაზი 4:
| რაოდენობა = დაახ. 766.500
| ქვეყნები = {{დროშა|რუსეთი}}
| კლასიფიკაცია = [[ხუნძურ-ანდიურ-დიდოურიანდიური ენები]]
| დამწერლობა = [[კირილური დამწერლობა]]
| სტატუსი =
ხაზი 11:
| კოდი=av
}}
'''ხუნძური ენა (''', ''ავარული ენა)'' — [[კავკასიური ენები|კავკასიურ ენათა]] წრის [[დაღესტნური ენები|დაღესტნური ჯგუფის]] [[ხუნძურ-ანდიური ენები|ხუნძურ-ანდიურ-დიდოურიანდიური ქვეჯგუფის]] ენა. გავრცელებულია [[დაღესტნის რესპუბლიკა]]სა და აგრეთვე [[აზერბაიჯანი|აზერბაიჯანში]] (ბელაქნის და ზაქათლისზაქათალის რაიონებში). ხუნძურადხუნძურ დაახ.ენაზე დაახლოებით 790 000 კაცი ლაპარაკობს.<ref>[http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=ava A language of Russian Federation]</ref>
 
ხუნძურ ენაში განირჩევა დიალექტთა 2 მთავარი ჯგუფი: ჩრდილოურიჩრდილოეთისა (ხუნძახური) და სამხრულისამხრეთის (ჰიდურ-ანდალალურ-ყარახული, ანწუხური, ჭარული). სამწერლობოსალიტერატურო ენაენას ეფუძნებასაფუძვლად ხუნძახურუდევს დიალექტსჩრდილოეთის (ხუნძახური) დიალექტი. დამწერლობა ემყარება [[კირილიცა]]ს.
 
ხუნძური ენის ბგერითი შედგენილობა ხასიათდება მარტივი ვოკალიზმით და რთული კონსონანტიზმით. გარჩეულია 5 ხმოვანი (ა, ე, ი, ო, უ). მახვილი სიტყვაში შეიძლება იყოს თავიდან პირველ ან მეორე მარცვალზე. მორფოლოგიული კატეგორიებიდან გარჩეულია 3 [[გრამატიკული კლასი]]. ძირითადი [[ბრუნვა|ბრუნვები]]: სახელობითი, მოთხრობითიერგატივი, ნათესაობითი და მიცემითი; გარჩეულია ადგილობით (ლოკალურ) ბრუნვათა 5 სერია (წყება), თითოეულში 3-3 ბრუნვაა (ადგილობითი, მიმართულებითი და დაშორებითი). არსებობს ორ- და ერთფუძიანი ბრუნების ტიპები. თვლის სისტემა ოცობითია. მსაზღვრელი წინ უსწრებს საზღვრულს. ზმნა იცვლება გრამატიკული კლასისა და რიცხვის მიხედვით; მდიდარია დრო-კილოთა და სხვადასხვა მოდალური მნიშვნელობის ფორმებით. ზმნის უარყოფით ფორმათა წარმოების პრინციპი სინთეზურია. მორფოლოგიური ელემენები სახელსა და ზმნაში შეიძლება იყოს პრეფიქსიცა და სუფიქსიც. ფორმათა წარმოების ზოგადი პრინციპი [[აგლუტინაცია|აგლუტინაციურია]].
 
დამოკიდებული წინადადების როლში გვევლინება ინფინიტივიანი და მასდარიანი, აბსოლუტივიანი და მიმღეობიანი კონსტრუქციები. საკუთარი ძველი ლექსიკა კარგადაა დაცული. გვხვდება ნასესხები სიტყვებიც [[თურქული ენა|თურქული]], [[არაბული ენა|არაბული]], [[სპარსული ენა|სპარსული]] და [[რუსული ენა|რუსული ენებიდან]].
ხაზი 106:
 
== რესურსები ინტერნეტში ==
* [http://korpus.baltoslav.eu/index.php?mova=en ავარული ენის კორპუსი] {{ref-en}} {{ref-ru}}
 
==სქოლიო==
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ხუნძური_ენა“-დან