'''ფესახი''' ([[ივრითიებრაული ]], [[იდიში]]: {{Audio|He-Pesach.ogg|'''פֶּסַח'''}}) ანუ [[ქართული|ქართ.]] '''პასექი''' არის უდიდესი [[ებრაული დღესასწაულები|ებრაული]] და [[სამარია|სამარიული]] დღესასწაული, რომელიც აღინიშნება ყოველწლიურად [[ებრაული კალენდარი|ებრაული კალენდარის]] [[ნისანი (თვე)|ნისანის თვის]] მე-15-ე დღიდან 21-ე (22-ე) დღის ჩათვლით. დღესასწაულის თარიღი [[გრიგორიანული კალენდარი|თანამედროვე საერთაშორისო კალენდარითკალენდრით]] მოძრავია და მარტში ან აპრილში აღინიშნება. '''ფესახი''' არის ერთ-ერთი [[სამი პილიგრიმული დღესასწაული|სამი პილიგრიმული დღესასწაულიდან]]. იგი ეძღვნება უფლის მიერ ებრაელთა გამოხსნას ეგვიპტელთა მონობიდან, პირველშობილპირველშობილი ყრმების გადარჩენას (რასაც წინ უძღვოდაუძღოდა ღვთის რისხვა ეგვიპტელთა მიმართ) და [[ძველი ეგვიპტე|ანტიკური ევიპტიდან]] ებრაელთა [[გამოსვლა|გამოსვლას]]. საუფლო დღესასწაულზე (ისრაელში შვიდ და ისრაელის გარეთ რვა დღის მანძილზე) ებრაელები იცავენჩვეულებრივი მარხვასპურის უფუარინაცვლად პურისმიირთმევენ უფუარ კვერს კვერით<ref>'''ძველი აღთქმა''', ლევიანნი 23:5-6 - ''პირველ თვეს, თვის მეთოთხმეტე დღეს უფლის პასექია. ამავე თვის მეთხუთმეტე დღეს საუფლო ხმიადობის დღესასწაულია. შვიდ დღეს უფუარი კვერები ჭამეთ''.</ref> <ref>რიცხვნი 28:17 - ''ამ თვის მეთხუთმეტე დღეს დღესასწაულია: შვიდ დღეს ხმიადები უნდა იჭამოს''.</ref> <ref>რიცხვნი 33:3 - ''რამზესიდან გაემგზავრნენ პირველი თვის მეთხუტმეტე დღეს; პასექის მეორე დღეს გავიდნენ ისრაელიანები გაბედულად მთელი ეგვიპტის თვალწინ''.</ref>.
[[ძველი აღთქმა|ძველი აღთქმის]] წიგნი [[გამოსვლა|გამოსვლა]] მოგვითხრობს, ეგვიპტეში საშინლად იჩაგრებოდა ებრაელი ხალხი. უფალმა მათ განსათავისუფლებლადგასანთავისუფლებლად მრავალი ნიშანი და [[ათი სენი]] მოუვლინა [[ძველი ეგვიპტე|ეგვიპტეს]]. მაგრამ [[ფარაონი|ფარაონს]] გული გასასტიკებული ჰქონდა. მაშინ უფალმა ეგვიპტელებს მოუვლინა ღვთის რისხვა - პირველშობილთა მოკვდინება. ებრაელები გაფრთხილებულები იყვნენ, სახლის შესასვლელ კარზე ნიშანი დაედოთ ბატკნის სისხლით. ამ ნიშნის მქონე კარს სიკვდილის ანგელოზი გვერდგვერდს აარიდებდა და სენი მათ არ შეეხებოდა<ref>გამოსვლა 12:13 - ''სისხლი გქონდეთ ნიშნად სახლებზე, სადაც ცხოვრობთ; დავინახავ სისხლს და გვერდს აგივლით. არ მოგეკარებათ დამღუპველი სენი, როცა ეგვიპტელთა შემუსვრას დავიწყებ''.</ref>.ასეთი განსასჯელისაგან თავზარდაცემულმა ფარაონმა ებრაელებს ნება დართო ეგვიპტიდან წასულიყვნენ. განთავისუფლებული ებრაელები ისე ჩქარობდნენ, რომ პურის აფუებას აღარ დაელოდნენ, უფუარი ცომისაგან ხმიადი კვერები დააცხეს და საგზლად წაიღეს. ამიტომ ფესახის დღეებში, როდესაც იხსენიებენ პირველშობილ ყრმათა ხსნასმოკვდინებას, მონობისაგან განთავისუფლებასა და ეგვიპტიდან გამოსვლას, არ ჭამენ აფუებულ პურს. ამის გამო დღესასწაულს მეორენაირად "უფუარობის დღესასწაულს" უწოდებენ (חַג הַמַּצּוֹת - ''ჰაგხაგ ჰა’მაცოთ'')<ref>გამოსვლა 12:17 - ''დაიცავით უფუარობა, რადგან სწორედ ამ დღეს გამოვიყვანე თქვენი მხედრობა ეგვიპტის ქვეყნიდან; დაიცავით ეს დღე თაობიდან თაობაში სამარადისო წესად''.</ref> <ref>ლევ. 23:6, რიცხ. 28:17, რიცხ. 33:3.</ref> ამ დღესასწაულის უშუალო სიმბოლო და აუცილებელი ატრიბუტია უფუარი პურის კვერი - ხმიადი, რომელსაც [[მაცა]] ეწოდება.
ფესახი ანუ პასექი , ისევე როგორც [[შავოუთი|შავოუთი]] და [[სუკოთისუქოთი|სუკოთისუქოთი]] მიეკუთვნება [[სამი პილიგრიმული დღესასწაული|სამ პილიგრიმულ დღესასწაულს]] (''შალოშ რეგალიმ''), როდესაც ისტორიული ტრადიციის თანახმად,მორწმუნეები ლოცვით მსვლელობას აწყობენ და მოილოცავენ [[სოლომონის ტაძარი|იერუსალიმის ტაძარს]]. ანალოგიურ მომლოცველთა მსვლელობას აწყობენ სამარიტელები იმ განსხვავებით, რომ ამ მსახურებაში მხოლოდ მამაკაცები მონაწილეობენ და მოილოცავენ გერიზიმის მთას<ref>The Samaritans' Passover sacrifice by Amnon K'fir [http://www.ynet.co.il/english/articles/0,7340,L-3394699,00.html Ynet news 05.02.2007]</ref> <ref>Ancient Samaritan sect marks Passover sacrifice near Nablus [http://www.haaretz.com/hasen/spages/854549.html Haaretz 01.05.2007]</ref>.
