დიუნი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
Reverted edits by 212.58.102.110 (talk) to last version by Otogi: test edits, please use the sandbox
იარლიყები: სწრაფი გაუქმება SWViewer [1.3]
No edit summary
ხაზი 1:
[[ფაილი:LibyaRub 4985al TadrartKhali Acacus Luca Galuzzi 2007002.jpgJPG|მინი|300პქ|მარჯვნივ|ქვიშიანი დიუნები]]
[[ფაილი:Dunes5.JPG|მინი|ქვიშიანი დიუნები]]
'''დიუნა''' ([[გერმანული ენა|გერმ]]. Düne) — [[რელიეფი]]ს დადებითი ფორმა; [[ქარი]]ს მიერ დაგროვილი ქვიშის ბორცვი. წარმოიქმნება მცენარეულობით გაუმაგრებელ ქვიშიან ზედაპირზე ([[ზღვა|ზღვის]], [[მდინარე|მდინარის]], [[ტბა|ტბის]] სანაპიროებზე). უდაბნოს [[ბარხანი|ბარხანისაგან]] განსხავებით, დიუნის ქარპირა
'''დიუნა''' ({{lang-de|Düne}}) — ქვიშიანი [[ბორცვი]] ან ბორცვები, რომელიც წარმოიქმნება მცენარეულობით გაუმაგრებელ ქვიშიან ზედაპირზე [[ზღვა|ზღვის]], [[ტბა|ტბისა]] და [[მდინარე|მდინარის]] ქვიშიან სანაპიროზე. უდაბნოს [[ბარხანი|ბარხანისაგან]] განსხავებით, დიუნის ქარპირა შეზნექილი კალთა დამრეცია (8-20°), ქარზურგა გამოზნექილი კალთა ციცაბო (32-40°), სიმაღლე 5-30 მ, ზოგჯერ 100 მ აღწევს.<ref>{{ქსე|3|581||არა}}</ref> დიუნა გადაადგილდება გაბატონებული [[ქარი]]ს მიმართულებით ათიოდე მეტრის სიჩქარით წელიწადში.
 
დიუნის გასწვრივ პროფილი ასიმეტრიულია. დიუნა გადაადგილდება გაბატონებული [[ქარი]]ს მიმართულებით ათიოდე მეტრის სიჩქარით წელიწადში. დიუნების წარმოქმნის საუკეთესო ადგილია მოძრავი ქვიშებით დაფარული ვაკე ადგილები, სადაც ღია ქვიშიანი სივრცე ყოველთვის დაფარულია ქვიშის სერებითა და სხვადასხვა სიდიდისა და ფორმის [[ბორცვი|ბორცვებით]].<ref>Ахромеев Л.М. Геоморфологический словарь-справочник. БГУ, Брянск, 2002 г., 320 стр.,</ref>
 
მოძრავ დიუნებს დიდი ზიანი მოაქვთ: ისინი ფარავენ მინდვრებს, ბაღებს, სოფლებსა და პატარა ქალაქებსაც კი. მათი მოძრაობის შესაჩერებლად მიმართავენ ეგრეთ ე. წ.წოდებულ ქვიშების გამაგრებას, რაც გამოიხატება ძირითადად მასობრივად დანერგილ [[ხე|ხეებსა]] თუ ბუჩქნარებში გამოიხატება. ასეთ შემთხვევაში მცენარეული ფესვები ამაგრებენ [[ქვიშა]]ს და [[ქარი]] ვეღარ ახერხებს მათ გადატანას.<ref>[http://bse.sci-lib.com/article035933.html Дюны // Большая советская энциклопедия]</ref>
 
დიუნების ნელი გადაადგილების პროცესს გაბატონებული ქარის მიმართულებით დიუნების მიგრაცია ეწოდება. საზღვარგარეთის ლიტერატურაში დიუნა საერთო ტერმინია ქარის მიერ შექმნილი ქვიშიანი რელიეფის ფორმისათვის — უდაბნოებში, ზღვის ნაპირებზე, მდინარეთა ჭალებში და ა.შ.<ref name="გმ">გეომორფოლოფიური ლექსიკონი, გამომცემლობა ნეკერი, თბილისი, 1996.</ref>
[[რელიეფი]]ს ასეთი ფორმები გავრცლებულია [[ევროპა]]ში, [[აფრიკა]]ში, [[ჩრდილოეთ ამერიკა|ჩრდილოეთ ამერიკაში]] და სხვ.
 
დიუნები წარმოიქმნება სხვადასხვა განედზე კლიმატური პირობების დამოუკიდებლად, რითაც განსხვავდება არიდული პირობებისათვის დამახასიათებელი ბარხანებისაგან. დიუნებსა და ბარხანებს შორის მორფოლოგიური განსხვავება განისაზღვრება ბუნებრივი პირობებით. დიუნები გავრცლებულია [[ევროპა]]ში, [[აფრიკა]]ში, [[ჩრდილოეთ ამერიკა|ჩრდილოეთ ამერიკაში]] და სხვა.<ref name="გმ" />
 
== იხილეთ აგრეთვე ==
Line 16 ⟶ 18:
* [http://www.geography-site.co.uk/pages/physical/coastal/dunes.html სანაპირო დიუნები] {{en}}
 
==სქოლიო==
== ლიტერატურა ==
{{სქოლიო}}
{{ქსე|3|581|}}
* Baumhauer, R.: Geomorphologie. 2006.
 
{{დედამიწის რელიეფის ფორმები}}
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/დიუნი“-დან