ბარხანი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
ხაზი 1:
[[ფაილი:Libya 4983 Tadrart Acacus Luca Galuzzi 2007.jpg|მინი|300პქ|მარჯვნივ|[[საჰარა]]ში არსებული ბარხანი]]
[[ფაილი:Barkhane.jpg|მინი|ბარხანი]]
'''ბარხანი''' — [[რელიეფი]]ს დადებითი ფორმა, [[დიუნა|დიუნის]] სახესხვაობა. წარმოადგენს [[უდაბნო]]ს კონტინენტურ დიუნას, [[ქარი]]თ მოტანილსა და მცენარეებით გაუმაგრებელი ფხვიერი ქვიშის ბორცვს. მყარ გრუნტზე დახროვებული ცალკეული და ჯგუფური ბარხანები ქვიშის ნაკლებობისას დაბალია (0,5-იდან რამდენიმე მეტრამდე), მაგრამ შეიძლება 100 მ-ზე მეტ სიმაღლესაც მიაღწიოს.
'''ბარხანი''' — [[ქარი]]ს მოტანილი და მცენარეებით გაუმაგრებელი ფხვიერი ქვიშის [[ბორცვი|ბორცვები]]. [[დიუნა|დიუნის]] სახესხვაობა. მყარ გრუნტზე დახროვებული ცალკეული და ჯგუფური ბარხანები ქვიშის ნაკლებობისას დაბალია (0,5-იდან რამდენიმე მეტრამდე), მაგრამ შეიძლება 100 მ-ზე მეტ სიმაღლესაც მიაღწიოს.<ref name="ქსე">{{ქსე|2|219||არა}}</ref> მისი სიმაღლე მერყეობს 1 მ-იდან 470 მ-მდე.<ref>А. П. Горкин. Энциклопедия «География» (без иллюстраций). — АСТ : Росмэн, 2008. — 1374 с.</ref>
 
ბარხანისთვის დამახასიათებელია ნახევარმთვარისებრი და ნამგლისებრი მოხაზულობა, გრძელი და დამრეცი (5-15°), საქარე და ციცაბო (30-33°) ქარზურგა ფერდობები, რომლებიც ქარის მიმართულებით წაგრძელებულ „რქებში“ გადადის.<ref name="ქსე" />
 
[[ქვიშა|ქვიშით]] ერთიანად დაფარულ ფერდობებზე ქარის სხვადასხვა რეჟიმის პირობებში ბარხანს სხვადასხვა ფორმა ეძლევა. ბარხანები წელიწადში რამდენიმე სანტიმეტრიდან ასეულ მეტრამდე იცვლის ადგილს.<ref name="ქსე" />
 
მოძრავ დიუნებსა და ბარხანებს დიდი ზიანი მოაქვთ, რამეთუ ქვიშის დიდი მასები ფარავენ საზოგადოების მიერ კეთილმოწყობილ ტერიტორიებს (მინდვრებს, ბაღებს და ა.შ.). ბარხანებს უჭირავსუჭირავთ ქვიშიანი უდაბნოს მცენარეულობას თითქმის მოკლებული უბნები. ბარხანები ბევრია [[საჰარა]]ში, აგრეთვე შუა აზიის უდაბნოებში [[ყარაყუმი|ყარაყუმსა]] და [[ყიზილყუმი|ყიზილყუმში]].<ref>[https://bigenc.ru/geography/text/4324426 Каракумы // Большая российская энциклопедия]</ref>
 
ქარის რეჟიმის შესაბამისად, გამოყოფენ ბარხანის დაჯგუფების სხვადასხვა ფორმებს: ბარხანების სერებს, ბარხანების ჯაჭვს და ბარხანულ პირამიდებს. ბარხანული სერების სიგრძე ერთეული მეტრიდან 700 კმ-მდეა, სიმაღლე 500 მ-მდე, სიგანე 12 კმ-მდე; ბარხანების ჯაჭვი განივკვეთში ასიმეტრიული ბარხანების გირლიანდისებურად შეერთებული ჯაჭვებია, ხოლო ბარხანული პირამიდები პირამიდული ფორმის ქვიშის გროვები, რომელიც შედგება რამდენიმე თანაბარი ზომის ციცაბო ფერდობების მქონე სერებით.<ref>გეომორფოლოფიური ლექსიკონი, გამომცემლობა ნეკერი, თბილისი, 1996.</ref> ტერმინი ბარხანი სამეცნიერო ლიტერატურაში დაამკვიდრა ალექსანდერ ფონ მიდენდორფმა 1881 წელს.<ref>Ахромеев Л.М. Геоморфологический словарь-справочник. БГУ, Брянск, 2002 г., 320 стр.,</ref>
== იხილეთ აგრეთვე ==
* [[დიუნა]]
Line 14 ⟶ 17:
{{ბრიტანიკა|53068}}
{{დსე|098913|ბარხანი}}
== ლიტერატურა ==
{{ქსე|2|219|}}
 
==სქოლიო==
{{სქოლიო}}
 
{{დედამიწის რელიეფის ფორმები}}
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ბარხანი“-დან