ვიკიპედია

კორნელი კეკელიძე: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
ხაზი 4:
 
==ბიოგრაფია==
კორნელი კეკელიძე 1879 წლის 30 აპრილს დაიბადა [[ქუთაისის მაზრა|ქუთაისის მაზრის]] სოფელ ტობანიერში (ამჟამ. [[ვანის მუნიციპალიტეტი]]), სამსონ კეკელიძის და და თებრონე ურუშაძის მრავალშვილიან ოჯახში. სამსონ კეკელიძე მედავითნე იყო სოფლის ეკლესიაში, წერა-კითხვა კარგად იცოდა და კორნელისაც ადრევე შეასწავლა სახლში. 1886 წელს იგი შეიყვანეს ქუთაისის ოთხკლასიან სასულიერო სასწავლებელში. ოჯახს უჭირდა შვილის ქუთაისში რჩენა და კორნელის სასწავლებელში დატოვება სკოლის ინსპექტორის ივანე გაფრინდაშვილის, მომავალი პოეტის პოეტ [[ვალერიან გაფრინდაშვილი]]ს მამის, მეშვეობით მოხერხდა, რომელიც მომავალ აკადემიკოსს სასწავლებლის ინტერნატში უფასოდ ჩარიცხვაში დაეხმარა.
 
ქუთაისში სწავლის დამთავრების შემდეგ კეკელიძემ სწავლა [[თბილისის სასულიერო სემინარია]]ში განაგრძო. მის შენახვას ოჯახი ვერც თბილისში შეძლებდა, ნიჭიერ ახალგაზრდას მაშველად თბილისის სემინარიის ინპექტორი იოანიკე მოევლინა, მისი დახმარებით კორნელი უფასოდ მოეწყო პანსიონში. მასთან ერთად სემინარიაში სწავლობდა [[იოსებ ჯუღაშვილი]]. 1896 წელს კორნელის დედა გარდაეცვალა, ორი წლის შემდეგ კი მამა. კორნელის და მთლიანად დაობლებულ ოჯახს უფროსი და აკვირინე და მისი მეუღლე, [[კალისტრატე ცინცაძე|კალისტრატე ცინცაძის]] უმცროსი ძმა, ამფილოქე ეხმარებოდნენ.<ref name="კორნელი"></ref> როგორც წარჩინებული კურსდამთავრებული, კორნელი სახელმწიფოს ხარჯზე [[კიევი|კიევის]] სასულიერო სემინარიაში ჩაირიცხა, გამოცდები შესანიშნავად ჩააბარა და სიტყვიერების ფაკულტეტზე მოეწყო.▼
სამსონ კეკელიძე მედავითნე იყო სოფლის ეკლესიაში, წერა-კითხვა კარგად იცოდა და კორნელისაც ადრევე შეასწავლა სახლში. 1886 წელს იგი შეიყვანეს ქუთაისის ოთხკლასიან სასულიერო სასწავლებელში. ოჯახს უჭირდა შვილის ქუთაისში რჩენა და კორნელის სასწავლებელში დატოვება სკოლის ინსპექტორის ივანე გაფრინდაშვილის, მომავალი პოეტის პოეტ [[ვალერიან გაფრინდაშვილი]]ს მამის, მეშვეობით მოხერხდა, რომელიც მომავალ აკადემიკოსს სასწავლებლის ინტერნატში უფასოდ ჩარიცხვაში დაეხმარა.
 
1904 წელს კიევის სასულიერო აკადემიის დამთავრების შემდეგ კორნელი საქართველოში დაბრუნდა. 1905-1906 წლებში მასწავლებლობდა [[ქუთაისი|ქუთაისსა]] და [[თბილისი|თბილისში]]. მონაწილეობდა საეკლესიო მუზეუმის კომიტეტის, [[ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოება|ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოებისა]] და საისტორიო-საეთნოგრაფიო საზოგადოების მუშაობაში. 1905-1912 წლებში თანამშრომლობდა კიევის სასულიერო აკადემისთან, 1912-1917 წლებში მუშაობდა რუსეთის მეცნიერებათა აკადემიის ორგანოში — „ქრისტიანული აღმოსავლეთი“. 1916 წელს დაინიშნა თბილისის სასულიერო სემინარიის რექტორად. 1921 წლამდე იყო [[დეკანოზი]].▼
ქუთაისში სწავლის დამთავრების შემდეგ კორნელიმ სწავლა [[თბილისის სასულიერო სემინარია]]ში განაგრძო. კორნელის შენახვას ოჯახი ვერც თბილისში შეძლებდა, ნიჭიერ ახალგაზრდას მაშველად თბილისის სემინარიის ინპექტორი იოანიკე მოევლინა, მისი დახმარებით კორნელი უფასოდ მოეწყო პანსიონში. მასთან ერთად სემინარიაში სწავლობდა [[იოსებ ჯუღაშვილი]].<ref name="კორნელი">[http://www.tbiliselebi.ge/?mas_id=7647 ვის და რატომ ჩაარტყა წიგნი კორნელი კეკელიძემ სასულიერო სასწავლებელში სწავლისას. ''თბილისელები.GE'']</ref>
 
1916 წელს დაინიშნა თბილისის სასულიერო სემინარიის რექტორად. კორნელი კეკელიძე იყო [[თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი|თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის]] ერთ-ერთი დამაარსებელი. 1918 წლიდან გარდაცვალებამდე ხელმძღვანელობდა ძველი ქართული ლიტერატურის ისტორიის კათედრას. 1919-1925 წლებში სიბრძნისმეტყველების ფაკულტეტის დეკანად მოღვაწეობდა, ხოლო 1926-1930 წლებში სასწავლო-სამეცნიერო ნაწილის პრორექტორი იყო. 1921-1930 წლებში ხელმძღვანელობდა თსუ-თან არსებული სიძველეთსაცავს, 1933-1936 წლებში ხელმძღვანელობდა [[ქუთაისის პედაგოგიური ინსტიტუტი|ქუთაისის პედაგოგიური ინსტიტუტის]] ქართული ლიტერატურის ისტორიის კათედრას. 1942-1949 წლებში განაგებდა რუსთაველის სახელობის ქართული ლიტერატურის ისტორიის ინსტიტუტს. სხვადასხვა დროს იყო განათლების სახალხო კომისარიატის კოლეგიის წევრი და სახელმწიფო სამეცნიერო საბჭოს თავმჯდომარის მოადგილე, ამიერკავკასიის ცაკის წევრი (1927 და 1929 წლებში).<ref name="qse"/>▼
▲1896 წელს კორნელის დედა გარდაეცვალა, ორი წლის შემდეგ კი მამა. კორნელის და მთლიანად დაობლებულ ოჯახს უფროსი და აკვირინე და მისი მეუღლე, [[კალისტრატე ცინცაძე|კალისტრატე ცინცაძის]] უმცროსი ძმა, ამფილოქე ეხმარებოდნენ.<ref name="კორნელი"></ref> როგორც წარჩინებული კურსდამთავრებული, კორნელი სახელმწიფოს ხარჯზე [[კიევი|კიევის]] სასულიერო სემინარიაში ჩაირიცხა, გამოცდები შესანიშნავად ჩააბარა და სიტყვიერების ფაკულტეტზე მოეწყო.
 
▲1904 წელს კიევის სასულიერო აკადემიის დამთავრების შემდეგ კორნელი საქართველოში დაბრუნდა. 1905-1906 წლებში მასწავლებლობდა [[ქუთაისი|ქუთაისსა]] და [[თბილისი|თბილისში]]. მონაწილეობდა საეკლესიო მუზეუმის კომიტეტის, [[ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოება|ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოებისა]] და საისტორიო-საეთნოგრაფიო საზოგადოების მუშაობაში.
 
▲1916 წელს დაინიშნა თბილისის სასულიერო სემინარიის რექტორად. კორნელი კეკელიძე იყო [[თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი|თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის]] ერთ-ერთი დამაარსებელი. 1918 წლიდან გარდაცვალებამდე ხელმძღვანელობდა ძველი ქართული ლიტერატურის ისტორიის კათედრას. 1919-1925 წლებში სიბრძნისმეტყველების ფაკულტეტის დეკანად მოღვაწეობდა, ხოლო 1926-1930 წლებში სასწავლო-სამეცნიერო ნაწილის პრორექტორი იყო. 1921-1930 წლებში ხელმძღვანელობდა თსუ-თან არსებული სიძველეთსაცავს, 1933-1936 წლებში ხელმძღვანელობდა [[ქუთაისის პედაგოგიური ინსტიტუტი|ქუთაისის პედაგოგიური ინსტიტუტის]] ქართული ლიტერატურის ისტორიის კათედრას. 1942-1949 წლებში განაგებდა რუსთაველის სახელობის ქართული ლიტერატურის ისტორიის ინსტიტუტს. სხვადასხვა დროს იყო განათლების სახალხო კომისარიატის კოლეგიის წევრი და სახელმწიფო სამეცნიერო საბჭოს თავმჯდომარის მოადგილე, ამიერკავკასიის ცაკის წევრი (1927 და 1929 წლებში).<ref name="qse"/>
 
კეკელიძის პირველი სამეცნიერო ნაშრომი „ახალი საგალობლები აბო თბილელისა“ 1905 წელს ჟურნალ „მწყემსში“ (№ 13, 14) დაიბეჭდა. 1907 წელს გადამუშავებული საკანდიდატო ნაშრომისათვის „ლიტურგიკული ქართული ძეგლები სამამულო წიგნსაცავებში და მათი მეცნიერული მნიშვნელობა“ ([[რუსული ენა|რუსულ ენაზე]], ცალკე წიგნად გამოიცა თბილისში, 1908 წელს) მიენიჭა მაგისტრის სამეცნიერო ხარისხი.<ref name="qse"/>
 
1905-1912 წლებში თანამშრომლობდა კიევის სასულიერო აკადემისთან, 1912-1917 წლებში მუშაობდა რუსეთის მეცნიერებათა აკადემიის ორგანოში — „ქრისტიანული აღმოსავლეთი“. სამეცნიერო ასპარეზზე გამოსვლისთანავე კეკელიძეს მძიმე შავი სამუშაოს შესრულება მოუხდა არქივებსა და სიძველეთსაცავებში, კერძო მეპატრონეთა კოლექციებში. მან დიდი ამაგი დასდო ქართული ხელნაწერების გამოვლენის, შეგროვებისა და აღწერილობის საქმეს. ძველი ქართული ლიტერატურის მემკვიდრეობის დიდი ნაწილი ჯერ სრულიად ხელუხლებელი იყო. კეკელიძის ადრინდელი სამეცნიერო ნაშრომებმა („იერუსალიმის განჩინება VII საუკუნისა“, რუსულ ენაზე, 1912 წელი, მ. ნ. ახმატოვის სახელობის პრემია; „ძველი ქართული არქიერატიკონი“, რუსულ ენაზე, 1912 წელი) ბევრ რუს და უცხოელ მეცნიერს აღუძრა ინტერესი ქართული მწიგნობრობისადმი. კეკელიძემ მეცნიერულად აღწერა [[გელათი|გელათში]] (1905 წელს) და [[სვანეთი|სვანეთში]] (1911 წელს) დაცული ქართული ხელნაწერები.
 
1948-1954 წლებში გამოქვეყნდა საქართველოს სახელმწიფო მუზეუმის ხელნაწერების აღწერილობათა რამდენიმე ტომის კორნელი კეკელიძის საერთო რედაქციით. განუზომელია კეკელიძის ღვაწლი ტექსტოლოგიაში: 1918 და 1946 წლებში გამოსცა ქართული [[ჰაგიოგრაფია|ჰაგიოგრაფიული]] თხზულებების [[კიმენი|კიმენურ]] რედაქციათა ორტომეული (პ. პეეტერსმა აქ გამოქვეყნებული ტექსტები ერთი ნაწილი [[ლათინური ენა|ლათინურად]] თარგმნა), 1930 წელს — [[ნოდარ ციციშვილი]]ს „შვიდი მთიები“, 1935 წელს — [[იოანე საბანისძე| იოანე საბანისძის]] „აბო თბილელის წამება“ და [[ბასილი ზარზმელი]]ს „სერაპიონ ზარზმელის ცხოვრება“, 1936 და 1948 წლებში — [[იოანე ბატონიშვილი]]ს „კალმასობის“ ორტომეული (თანარედაქტორი [[ალექსანდრე ბარამიძე]]), 1938 წელს — „ვისრამიანი“ (თანარედაქტორები ალექსანდრე ბარამიძე და [[პავლე ინგოროყვა]]), 1941 წელს — „ისტორიანი და აზმანი შარავანდედტანი“ და სხვა.<ref name="qse"/>
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/კორნელი_კეკელიძე“-დან