|
* [[ნერსე II]] — ქართლის ერისმთავარი VIII საუკუნის 70-იან წლებში.
* [[სტეფანოზ IV]] გურგენის ძე, ნერსე II-ის დისწული და ადარნასე ბაგრატიონის შვილიშვილი, ქართლის ერისმთავარი. მის დროს 785 წლის 21 იანვარს არაბებმა აწამეს [[აბო ტფილელი]].<ref>მსოფლიოს სამეფო დინასტიები, გენეალოგიური ცხრილები: ბაგრატიონთა სამეფო დინასტიის ქრონოლოგიური ცხრილები, ქართლის ერისმთავარნი. გვერდები: 16, 17. ავტორი შემდგენელი სოლომონ თეზელიშვილი, მხატვარი ავთანდილ პოპიაშვილი. საქართველოს ინდექსი 63.3 93/99 მ. 908. [[ISBN]] 99928 VERLAGSNR: 28 99928-28-00-5. გამომცემლობა „საქართველოს მაცნე“. თბილისი, 1998.</ref>
== ისტორია ==
ცხორება და უწყება<ref>თეიმურ. ვარიანტით: ცხოვრებაჲ და უწყებაჲ.</ref>) ბაგრატონიანთა, ჩუენ ქართველთა მეფეთასა, თუ სადათ<ref>თეიმ. ვარ.: სადით.</ref>) მოიწივნეს<ref>თ. ვარ.: მიეწივნეს.</ref>) ამას ქუეყანასა იგინი, ანუ რომლით ჟამითგან უპყრიეს მათ მეფობა ქართლისა, რომელი აღწერა სუმბატ, ძემან დავითისამან.
{| class="wikitable" style="margin:1em auto 1em auto; page-break-inside:avoid"
|- style="background:#fff;"
{{chart top|'''[[ბაგრატიონთა დინასტია|ბაგრატიონთა დინასტიის]] გენეალოგია [[სუმბატ დავითის ძე|სუმბატ დავითის ძის]] მიხედვით'''<ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/278442/1/Sami_Istoriuli_Xronika.pdf სამი ისტორიული ხრონიკა (ქართლის მოქცევისა, სუმბატისა ბაგრატიონების შესახებ და მესხური დავითნისა)] გამოცემული ვრცელის წინა-სიტყვაობით და შედარებით ქართლის ცხოვრებასთან და სხვა ხრონიკებთან ექვთიმე თაყაიშვილის მიერ. ტფილისი, სტ. კ. მესხიევისა და ს. პოლეტაევისა, 1890. გვერდები: 41, 42, 43.</ref><ref>[http://dspace.gela.org.ge/bitstream/123456789/607/1/sumbat%20davitis%20dzis%20qronika%20gamocema%20mesame.pdf სუმბატ დავითის ძის ქრონიკა ტაო-კლარჯეთის ბაგრატიონთა შესახებ] ტექსტი გამოსცა შესავლით, შენიშვნებით და ორი გენეალოგიური ტაბულით საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის ნამდვილმა წევრმა ე. თაყაიშვილმა. საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის გამომცემლობა, თბილისი, 1949. გვერდები: 57, 58.</ref>|collapsed=no}}
{{familytree/start}}
|- valign="top"
| style="border:none;" align="left" |<ol start="1">
<li>ადამ შვა სეით</li>
<li>სეით შვა ენოს</li>
<li>ენოს შვა კაინან</li>
<li>კაინან შვა მალელ</li>
<li>მალელ შვა იარედ</li>
<li>იარედ შვა ენოქ</li>
<li>ენოქ შვა მათუსალა</li>
<li>მათუსალა შვა ლამექ</li>
<li>ლამექ შვა ნოე</li>
<li>ნოე შვა სემ</li>
<li>სემ შვა არფაქსად</li>
<li>არფაქსად შვა კაინან</li>
<li>კაინან შვა სალა</li>
<li>სალა შვა ებერ</li>
<li>ებერ შვა ფალეგ</li>
<li>ფალეგ შვა რაგავ</li>
<li>რაგავ შვა სერუქ</li>
<li>სერუქ შვა ნაქორ</li>
<li>ნაქორ შვა თარა</li>
<li>თარა შვა აბრამ</li>
<li>აბრამ შვა ისაკ</li>
<li>ისაკ შვა იაკობ</li>
<li>იაკობ შვა იუდა</li>
<li>იუდა შვა ფარეზ</li>
<li>ფარეზ შვა ესრომ</li>
<li>ესრომ შვა არამ</li>
<li>არამ შვა ამინადაბ</li>
<li>ამინადაბ შვა ნაასონ</li>
<li>ნაასონ შვა სალმონ</li>
<li>სალმონ შვა ბოოს</li>
| style="border:none" align="left" |<ol start="31">
<li>ბოოს შვა იობედ</li>
<li>იობედ შვა იესე</li>
<li>იესე შვა დავით მეფე</li>
<li>დავით მეფემან შვა სოლომონ</li>
<li>სოლომონ შვა რობუამ</li>
<li>რობუამ შვა აბია</li>
<li>აბია შვა ასაფ</li>
<li>ასაფ შვა იოსაფატ</li>
<li>იოსაფატ შვა იორამ</li>
<li>იორამ შვა ოზია</li>
<li>ოზია შვა იოთამ</li>
<li>იოთამ შვა აქაზ</li>
<li>აქაზ შვა ეზეკია</li>
<li>ეზეკია შვა მანასე</li>
<li>მანასე შვა ამონ</li>
<li>ამონ შვა იოსია</li>
<li>იოსია შვა იოვაკიმ</li>
<li>იოვაკიმ შვა იექონია</li>
<li>იექონია შვა სალათაელ</li>
<li>სალათაელ შვა ზორაბაბელ</li>
<li>ზორაბაბელ შვა აბიუდ</li>
<li>აბიუდ შვა ელიაკიმ</li>
<li>ელიაკიმ შვა აზორ</li>
<li>აზორ შვა სადუკ</li>
<li>სადუკ შვა აქიმ</li>
<li>აქიმ შვა ელიუდ</li>
<li>ელიუდ შვა ელიაზარ</li>
<li>ელიაზარ შვა მატათან</li>
<li>მატათან შვა იაკობ</li>
<li>იაკობ შვა იოსებ, იოსებ ქმარი მარიამისი და ძმა იოსებისი – კლეოპა</li>
| style="border:none" align="left" |<ol start="61">
<li>კლეოპა შვა ნაომ</li>
<li>ნაომ შვა სალა</li>
<li>სალა შვა რობუამ</li>
<li>რობუამ შვა მოხთარ</li>
<li>მოხთარ შვა ელიაკიმ</li>
<li>ელიაკიმ შვა ბენიამენ</li>
<li>ბენიამენ შვა რობემ</li>
<li>რობემ შვა მოსე</li>
<li>მოსე შვა იუდა</li>
<li>იუდა შვა ელიაზარ</li>
<li>ელიაზარ შვა ლევი</li>
<li>ლევი შვა იარომ</li>
<li>იარომ შვა მანასე</li>
<li>მანასე შვა იაკობ</li>
<li>იაკობ შვა მიქია</li>
<li>მიქია შვა იოვაკიმ</li>
<li>იოვაკიმ შვა რობემ</li>
<li>რობემ შვა აბრაჰამ</li>
<li>აბრაჰამ შვა იობ</li>
<li>იობ შვა აქაბ</li>
<li>აქაბ შვა სვიმონ</li>
<li>სვიმონ შვა იზაქარ</li>
<li>იზაქარ შვა აბია</li>
<li>აბია შვა გაად</li>
<li>გაად შვა ასეორ</li>
<li>ასეორ შვა ისაკ</li>
<li>ისაკ შვა დან</li>
<li>დან შვა სოლომონ</li>
<li>სოლომონ შვა შვიდნი ძმანი, რომელნი იგი მოსცნა ღმერთმან ტყუეობასა შინა.</li>
{{familytree/end}}
{{chart bottom}}
{{ციტირება|და ესე შვიდნი ძმანი, ძენი ამის სოლომონისანი<ref>ქ. ცხ.: სოლომონისნი</ref>), მოიწივნეს ეკლეცს წინაშე რაქელ დედოფლისა, და მისგან ნათელ იღეს, და დაშთეს იგინი ქვეყანათა სომხითისათა, და მუნ დღეინდელად დღემდე შვილნი მათნი მთავრობენ სომხითს<ref>[[თეიმურაზ ბატონიშვილი|თ]]. ვარ.: სომხეთს</ref>). და ოთხნი ძმანი მათნი მოვიდეს ქართლს. ხოლო ერთი მათგანი, სახელით გუარამ<ref>თ. ვარ.: გურამ</ref>), განაჩინეს ერისთავად. და <ref>თ. ვარ. აქ უმატებს: ესე არს ერისთავი ქართლისა და მამაჲ ბაგრატიონთა.</ref>) ესე ქართლისა ბაგრატონიანნი შვილის შვილნი და ნათესავნი არიან მის<ref>თ. ვ-ში: ეს სიტყვა არ არის</ref>) გუარამისანი<ref>თ. ვარ.: გუარამისნი.</ref>. ხოლო ძმა მისი, სახელით საჰაკ, წარვიდა კახეთს და დაემზახა იგი ნერსეს, და სხვანი ორნი იგი ძმა<ref>თ. ვარ. ძმანი</ref>) ამათნი, სახელით ასამ და ვარზვარად<ref>თ. ვარ.: ვარზავარდ.</ref>), წარვიდეს კამბეჩანს<ref>თ. ვარ.: კამბეჩიანს.</ref>) და მოკლეს მათ სპარსთა სპასალარი, და დაიპყრეს კამბეჩანი<ref>თ. ვარ.: კამბეჩიანი.</ref>), და დასხდეს იგინი მუნ ცხორებად ხორნაბუჯს, და ამ ჟამამდე<ref>თ. ვარ.: ამა ჟამამდე.</ref>) შვილნი მათნი მთავრობენ მას შინა. ხოლო ვინათგან მოაკლდა მეფობა შვილთა [[გორგასალი|გორგასლისათა]], მით ჟამითგან ეპყრა უფლება ქართლისა აზნაურთა ვიდრე ამათამდე, არამედ დაესრულა უფლება ქართლისა აზნაურთა<ref>თ. ვარ.-ს აკლია „ვიდრე“-დგან დაწყებული აქამომდე.</ref>) ბოროტთა საქმეთა მათგან.
მას ჟამსა მცხეთას კათალიკოზი იყო სვიმონ-პეტრე, და მცხეთა აღთხელდებოდა, და ტფილისი აღშენდებოდა, არმაზი შემცირდებოდა და კალაჲ<ref>თ. ვარ. კალა.</ref>) განდიდდებოდა, სპარსნი უფლებდეს ქართლს, კახეთს, ჰერეთს, სომხითს, სავანეთს<ref>თ. ვარ.: სივნეთს</ref>), ასპორანგს<ref>თ. ვარ.: ასპურაგანს. ამას შემდეგ თ. ვარ. უმატებს: „მოკუდა კათალიკოზი სჳმონ და დაჯდა კათალიკოზად სამოელ“.</ref>). მას ჟამსა კათალიკოზი იყო მცხეთას სამოელ, და ერთად შეკრბა ყოველი ქართლი და გამოარჩიეს გურამ, დავითის ნათესავისაგან, მოწევნული ძმათა მისთა თანა, ოსამს<ref>თ. ვარ.: ასამს.</ref>) და ვარზავარდს, რომელნი იგი ზემო ვაჴსენენით. ესე<ref>თ. ვარ.: ესენი.</ref>) წარმოვიდეს ეკლეცით, რომელნი მონათლნა (მონათანი?) რაქაელ დედოფალმან ძმანი<ref>თ. ვარ.: უმატებს აქ: შჳლნი.</ref>) ჰურიანი, ტყვეობით მოსრულნი, ქვეყანით ფილისტიმით, და ნათელ იღეს ეკლეცს ჴელითა რაქაელ დედოფლისათა, რომელმან სამთა მათგანთა უცვალა სახელი, რამეთუ ერთსა სახელ სდვა<ref>თ. ვარ.: სახელი ედვა.</ref>) მოშალე<ref>თ. ვარ.: მუშელ.</ref>), და ერთსა ბაგრატ, რომელ არს მამა ბაგრატონიანთა<ref>თ. ვარ.: ბაგრატიონთა</ref>), ერთსა აბგავარ, ერთი შემოიყუანა სიძედ, და ორნი მათგანნი ამზახა სომხითის მეფეთა<ref>თ. ვარ.: ამზახნა სომეხთ მეფეთა.</ref>).
ხოლო ოთხნი ესე ძმანი წარმოემართნეს ქართლს, ვითა ზემო ვაჴსენეთ, და გუარამ განაჩინეს ერისთავად, და მოსცა ამას მეფემან ბერძენთამან პატივად კურატპალატობა, და ამან დადვა საფუძველი ჯვარისა ეკკლესიასა, რომელ არს მცხეთას<ref>ეს ფრაზა „და ამან“-დგან დაწყებული არ არის [[თეიმურაზ ბაგრატიონი|თ]]. ვარ-ში.</ref>).
ხოლო სამი ესე ძმანი წარვიდეს კახეთს, და საჰაკ დაემზახა ბაკურს, ძესა ნერსესსა<ref>თ. ვარ.: ნერსესისა.</ref>), და<ref>თ. ვარ.: ხოლო.</ref>) ოსამ (უსამ) [და] ვარზავარად<ref>თ. ვარ.: ასამ და ვარაზვარდ.</ref>) წარვიდეს კაბეჩოანს<ref>თ. ვარ.: კამბეჩიანს.</ref>). და იყო მას ჟამსა მცხეთას კათალიკოზი სამოელ, და ამის-ზე ტფილისისა მკვიდრთა ეკკლესიისა გებად იწყეს, რომლისა ნახევარსა ყოველი ერი აშენებდა და ნახევარსა ერთი ვინმე დედაკაცი<ref>თ. ვარ.: აქ უმატებს: „და ამანვე კურატპალატამანცა განაახლა საფუძველი ტფილისის სიონისა, რამეთუ ნათესავნი მირიან მეფისა მორწმუნისანი ყოველნივე ეკკლესიათა მაშენებელნი იყვნეს“. აქ საჭიროდ ვრაცხთ დავსძინოთ, რომ მთელი ეს მოთხრობა „და დაშთეს იგინი“-დგან დაწყებული (ნ. გვ. 43) ვიდრე აქამომდე სრულათ არის შეტანილი თ. ვარ-ში (ნ. ქ. ცხოვრ. გვ. 162, შენ. 1). განსხვავებანი ჩვენ უკვე უჩვენეთ სხოლიებში.</ref>), და კათალიკოზი იყო მცხეთას ბართლომე<ref>ეს კათალიკოზი ქ. ცხ.-ში ნაჩვენებია გუარამის ძის სტეფანოზის ერისთაობის დროს: „მოკუდა კათალიკოზი სამოელ, და ამან სტეფანოზ დასვა კათალიკოზად ბართლომე“ (ქ. ცხ.: გვ. 165).</ref>).|}}
{{chart top|სოლომონის მემკვიდრეობა<ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/278442/1/Sami_Istoriuli_Xronika.pdf სამი ისტორიული ხრონიკა (ქართლის მოქცევისა, სუმბატისა ბაგრატიონების შესახებ და მესხური დავითნისა)] გამოცემული ვრცელის წინა-სიტყვაობით და შედარებით ქართლის ცხოვრებასთან და სხვა ხრონიკებთან ექვთიმე თაყაიშვილის მიერ. ტფილისი, სტ. კ. მესხიევისა და ს. პოლეტაევისა, 1890. გვერდები: 43, 44, 45, 46.</ref>|collapsed=no}}
{{გენეალოგია/დასაწყისი}}
{{გენეალოგია | | | | | | | | | | | | |სოლომონ| | | |სოლომონ=სოლომონ}}
{{გენეალოგია | |,|-|-|-|v|-|-|-|v|-|-|-|+|-|-|-|v|-|-|-|v|-|-|.|}}
{{გენეალოგია |მოშალე| |ბაგრატ| |აბგავარ| |გუარამ| |საჰაკ| |ასამ| |ვარზვარად| |მოშალე=მოშალე|ბაგრატ=ბაგრატ|აბგავარ=აბგავარ|გუარამ=გუარამ|საჰაკ=საჰაკ|ასამ=ასამ|ვარზვარად=ვარზვარად}}
{{გენეალოგია/დასასრული}}
{{chart bottom}}
==იხილეთ აგრეთვე==
* [[ბაგრატიონთა დინასტიის ბიბლიური წარმომავლობის მტკიცებულება]]
* [[ქართლის საერისმთავრო]]
==რესურსები ინტერნეტში==
* [http://www.orthodoxy.ge/tveni/ivnisi/archil.htm წამება და ღვაწლი წმინდისა და დიდებულისა მოწამისა მეფისა არჩილისა (ისტორიული მიმოხილვა)]. გამოკრიბა და შეადგინა თინათინ მჭედლიშვილმა.
==ლიტერატურა==
*საქართველოს ისტორიის ნარკვევები, ტ. 2, თბ., 1973;
*''ჯავახიშვილი ივ.,'' ქართველი ერის ისტორია, წგნ. 1, თბ., 1960;
{{ქსე|4|195|შოშიაშვილი ნ.}}
*''შოშიაშვილი ნ.,'' ქსე, ტ. 4, გვ. 195, თბ., 1979
==რესურსები ინტერნეტში==
* [http://www.orthodoxy.ge/tveni/ivnisi/archil.htm წამება და ღვაწლი წმინდისა და დიდებულისა მოწამისა მეფისა არჩილისა (ისტორიული მიმოხილვა)]. გამოკრიბა და შეადგინა თინათინ მჭედლიშვილმა.
== სქოლიო ==
{{სქოლიო}}
<div style="height:250px; overflow:auto; padding:3px; border:1px solid #aaa;" class="scrollbox">
{{reflist|colwidth=30em}}
</div>
[[კატეგორია:ქართლის ერისმთავრები|*]]
| 