სოფია დოროთეა ჰანოვერელი: განსხვავება გადახედვებს შორის

'''სოფია დოროთეა ჰანოვერელი''' ({{Lang-de|Sophie Dorothea von Hannover}}; დ. [[26 მარტი]], [[1687]], [[ჰანოვერი]], [[გერმანია]] — გ. [[28 ივნისი]], [[1757]], [[ბერლინი]], [[გერმანია]]) — [[ჰანოვერის დინასტია|ჰანოვერის დინასტიის]] წარმომადგენელი. დიდი ბრიტანეთის მეფე [[ჯორჯ I]]-ისა და [[სოფია დოროთეა ბრაუნშვაიგ-ლიუნებურგელი|სოფია დოროთეა ბრაუნშვაიგ-ლიუნებურგელის]] ქალიშვილი. მეფე [[ჯორჯ II]]-ის და. პრუსიის დედოფალი 1713-1740 წლებში. როგორცმეფე [[ფრიდრიხ ვილჰელმ I (პრუსია)|ფრიდრიხ ვილჰელმ I]]-ის მეუღლე. პრუსიის მეფე [[ფრიდრიხ II დიდი|ფრიდრიხ II დიდისა]] და შვედეთის დედოფალ [[ლუიზა ულრიკა პრუსიელი|ლუიზა ულრიკა პრუსიელის]] დედა.

1706 წელს იგი ცოლად შერთეს თავის მამიდაშვილს, პრუსიის კრონპრინც [[ფრიდრიხ ვილჰელმ I (პრუსია)|ფრიდრიხ ვილჰელმს]]. აღსანიშნავია, რომ ახლონათესავობის გამო ისინი ადრიდანვე იცნობდნენ და აფასებდნენ ერთმანეთს, რაცრამაც შემდგომში მათიგანაპირობა ის, რომ მეფე და ქორწინებისდედოფალი სიმყარისახლოს გარანტიიყვნენ გახდაერთმანეთთან. აღსანიშნავია, რომ პრუსიასთან კავშირის განახლება დიდი ხნის განმავლობაში სურდა ბებიამის სოფიას, რომელიც სოფია დოროთეას მამიდის, დედოფალ [[სოფია შარლოტა ჰანოვერელი|სოფია შარლოტა ჰანოვერელის]] დაღუპვამ ძლიერ შეარყია.

1713 წლის 25 თებერვალს მისი ქმარი ტახტზე ადის და სოფია დოროთეაც პრუსიის დედოფალი ხდება. იგი ქმარს გამუდმებით საყვედურობდა მისი დაუხვეწავობისა და გართობის მოყვარეობის გამო. უკულტურო მეფე ფრიდრიხ ვილჰელმმა, რომელიც მხოლოდ ნადირობით იყო დაინტერესებული და დიდად არ უყვარდა ხელოვნება, სამეფო კარიდან ყველა მუსიკოსი და მსახიობი დაითხოვა, აკრძალა კარზე კულტურული ღონისძიებების ჩატარება და ამით დაზოგილი ფული მთლიანად არმიის გაძლიერებას მოახმარა. ამრიგად, სოფია დოროთეადოროთეასა და მისიმის შვილებიშვილებს სასახლეში ფრიდრიხ ვილჰელმის დიქტატურის ქვეშ ცხოვრობდნენუწევდათ ცხოვრობა, თუმცა მათ მაინც მშვიდი ქორწინება ჰქონდათ. მეფის ასეთ ხასიათს ისტორიკოსები და მეცნიერები იმას მიაწერენ, რომ შესაძლოა იგი პორფირიით ყოფილიყო დაავადებული.

მეფე-დედოფალს შორის ურთიერთობა მას შემდეგ აირია, რაც ფრიდრიხმა სოფიას ბავშვების „ნაზად“ აღზრდაში დაადანაშაულა და თავისი მეთვალყურეობის გარეშე შვილებთან შეხვედრა აუკრძალა. მეფის ამ ბრძანებამ საშინლად იმოქმედა ბაშვებზე, რომლებიც შესაძლოა ითქვას, რომ დედაზე იყვნენ მიჯაჭვულები„მიჯაჭვულები“.

1740 წლის 31 მაისს ფრიდრიხ ვილჰელმი გარდაიცვალა, რის გამოც ტახტი სოფია დოროთეას ვაჟმა, [[ფრიდრიხ II დიდი|ფრიდრიხ II დიდმა]] დაიკავა. ამითამის შემდეგ სოფია დოროთეამ შედარებით ამოისუნთქათავისუფლად დაიწყო ცხოვრება, თუმცა ქვეყანა მეტად არასახარბიელო პოლიტიკურ ვითარებაში იყო. პრუსიას ტერიტორიებს როგორც პოლონეთი, ისე ავსტრია ედავებოდა. ამ საქმეში განსაკუთრებით ავსტრია აქტიურობდა, რომელსაც ფრიდრიხმა საპასუხოდ ომი გამოუცხადა და [[სილეზია|სილეზიის]] უმდიდრესიმდიდარი და ნაყოფიერი რეგიონი წაართვა, რომელიც [[შვიდწლიანი ომი|შვიდწლიანი ომის]] შემდეგ საბოლოოდ მიუერთდა პრუსიის სამეფოს.

1742 წლიდან დედა-დედოფალი სოფია დოროთეა პენსიაზე გავიდა და თავისი ვაჟის მიერ აშენებულ-ნაჩუქარ მობიოუს სასახლეში გადავიდა საცხოვრებლად, ბერლინის გარე უბანში, რომელიც მანამდე მეფის საზაფხულო რეზიდენციას წარმოადგენდა. დარჩენილი ცხოვრება მან სწორედ აქ გაატარა, სიმშვიდესა და ფუფუნებაში. იგი 1757 წლის 28 ივნისს, 70 წლის ასაკში გარდაიცვალა.

* Thea Leitner: Skandal bei Hof. Ueberreuter, Wien 1993, ISBN 3-8000-3492-1

* W. F. Reddaway: Frederick the Great and the Rise of Prussia, READ BOOKS, 2008, ISBN 1-4437-2467-X

* Alexander J. Nemeth: Voltaire's tormented soul: a psychobiographic inquiry, Associated University Presse, 2008, ISBN 0-934223-92-0