ვიკიპედია

რადიარდ კიპლინგი: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
No edit summary
ხაზი 2:
'''ჯოზეფ რადიარდ კიპლინგი''' ({{lang-en|Joseph Rudyard Kipling}}; დ. [[30 დეკემბერი]], [[1865]], [[ბომბეი]], [[ინდოეთი]] ― გ. [[18 იანვარი]], [[1936]], [[ლონდონი]], [[დიდი ბრიტანეთი]]) — [[ინგლისელები|ინგლისელი]] მწერალი, პოეტი და ნოველსიტი.
 
კრიტიკოსებისა და მითხველების მიერ მის საუკეთესო ნაწარმოებებად მიჩნეულია: "ჯუნგლების„ჯუნგლების წიგნი"წიგნი“ (''The Jungle Book''), "კიმი"„კიმი“ (''Kim''), ლექსი «უკანასკნელი სიმღერა» (''Recessional''). [[1907]] წელს კიპლინგი ლიტერატურის დარგში ნობელის პრემიის პირველი ინგლისელი ლაურეატი ხდება. იმავე წელს ჯილდოვდება [[პარიზი]]ს, [[სტრასბურ]]ის, [[ათენი]]სა და [[ტორონტო]]ს უნივერსიტეტებისგან. ასევე დაჯილდოებულია ოქსფორდის, კემბრიჯის, ედინბურგისა და დარემის უნივერსიტეტების საპატიო ხარისხით.
 
კიპლინგის ნაწარმოებების მდიდარმა ენამ, მეტაფორების სიუხვემ დიდი წვლილი შეიტანა [[ინგლისური ენა|ინგლისური ენის]] საგანძურში.
ხაზი 10:
რადიარდ კიპლინგი დაიბადა [[ინდოეთი]]ს ქალაქ [[ბომბეი]]ში, ადგილობრივი სკოლის პედაგოგ ჯონ ლოკვუდ კიპლინგისა და ალისა კიპლინგის (მაკდონალდი) ოჯახში. სახელი ''რადიარდი'' ბავშვმა მიიღო ინგლისის ტბის პატივსაცემად, რომელთანაც მშობლებმა გაიცნეს ერთმანეთი. ცხოვრების საწყისი და ბედნიერი წლები რადიარდმა ინდოეთის ეგზოტიკურ ბუნების გაცნობაში გაატარა. მაგრამ 5 წლის ასაკში იგი დასთან ერთად სასწავლებლად ინგლისში გაამგზავრეს. შემდეგი 6 წელი რადიარდმა კერძო პანსიონში გაატარა, რომლის პატრონიც (მადამ როზა) ხშირად სჯიდა მას. ასეთმა დამოკიდებულებამ სიცოცხლის ბოლომდე დაღი დაუსვა მის ცხოვრებას – იგი უძილობით იტანჯებოდა.
 
12 წლის ასაკში მშობლები რადიარდს აწყობენ კერძ დევონის სასწავლებელში, რათა შემდგომში პრესტიჟულ სამხედრო აკადემიაში ჩარიცხულიყო. სასწავლებლის დირექტორი მამამისის მეგობარი კორმელ პრაისი იყო, რომელმაც ხელი შეუწყო ლიტერატურის შესწავლაში. ახლომხედველობამ ხელი შეუშალა რადიარდს სამხედრო კარიერის გაგრძელებაში, ხოლო აღნიშნული სასწავლებლის დიპლომი სხვა ტიპის უნივერსიტეტისთვის შეუთავსებადი აღმოჩნდა. შვილის მოთხრობებით აღფრთოვანებულმა, მამამ რადიარდი [[ლაჰორი]]ს "სამოქალაქო„სამოქალაქო და სამხედრო გაზეთის"გაზეთის“ რედაქციაში მოაწყო ჟურნალისტად.
 
[[1882]] წლის ოქტომბერში კიპლინგი ბრუნდება ინდოეთში და იწყებს ჟურნალისტად მუშაობას. თავისუფალ დროს იგი წერდა პატარა მოთხრობებსა და ლექსებს, რომლებსაც შემდეგ გაზეთში სხვა სტატიებთან ერთად აქვეყნებდა. ნაწარმოებების პირველი გაყიდვები [[1883]] წელს დაიწყო.
 
=== მოგზაურობა ===
80–ანი წლების შუაში რადიარდი, როგორც [[ალაჰაბადი]]ს გაზეთ "პიონერის"„პიონერის“ კორესპონდენტი, იწყებს მოგზაურობას [[აზია]]სა და [[აშშ]]–ში. "პიონერთან"„პიონერთან“ მას საქმიანი კონტრაქტი აკავშირებდა – გაზეთს უნდა გამოეცა კიპლინგის საგზაო ჩანახატები. მოგზაურობასთან ერთად რადიარის შემოქმედების გაყიდვა გაიზარდა, [[1888]] და [[1889]] წლებში მისი 6 წიგნი გამოიცა, რამაც შემოქმედებითი აღიარება მოუტანა.
 
[[1889]] წელს მან მოინახულა [[ბირმა]], [[ჩინეთი]], [[იაპონია]], [[აშშ]] და დიდი ხნის მოგზაურობის შემდეგ [[ლონდონი|ლონდონში]] დასახლდა. მას უკვე [[დიკენსი, ჩარლზ|ჩარლზ დიკენსის]] მემკვიდრედ მოიხსენიებდნენ. [[1890]] წელს მისი პირველი რომანი "ჩამქრალი„ჩამქრალი სინათლე"სინათლე“ გამოვიდა.
 
=== შემოქმედება ===
ლონდონში კიპლინგი ეცნობა ახლაგაზრდა ამერიკელ გამომცემელ უოლკოტ ბეილსტირს, რომელთანაც ერთად მუშაობს მოთხრობაზე "ნუალაკჰა"„ნუალაკჰა“ (The Naulahka). [[1892]] წელს უოლკოტი გარდაიცვალა, და ცოტა ხანში რადიარდი მის დაზე – კაროლინაზე ქორწინდება. თაფლობის თვის დროს, ბანკი, რომელშიც კიპლინგს მთელი თავისი კაპიტალი ჰქონდა უეცრად გაბანკროტდა და ცოლ–ქმარს ფული მხოლოდ იმისთვის დარჩა, რომ [[ვერმონტი (შტატი)|ვერმონტამდე]] მიეღწიათ, სადაც კაროლინას ნათესავები ცხოვრობდნენ. შემდეგი 4 წელიწადი მათ ვერმონტში გაატარეს.
 
ამ დროს იწყებს კიპლინგი ბავშვებისთვის წერას. [[1894]]–[[1895]] წლებში გამოდის მისი ცნობილი "ჯუნგლების„ჯუნგლების წიგნი"წიგნი“ (The Jungle Book) და "ჯუნგლების„ჯუნგლების მეორე წიგნი"წიგნი“ (The Second Jungle Book). გამოიცა ასევე ლექსთა კრებული "შვიდი„შვიდი ზღვა"ზღვა“ (The Seven Seas). გაუჩნდა ორი შვილი: ჯოზეფინა და ელსი. ცოლისძმასთან ჩხუბის შემდეგ [[1896]] წელს ოჯახთან ერთად ინგლისში ბრუნდება. [[1897]] წელს გამოსცემს მოთხრობას "მამაცი„მამაცი ზღვაოსნები"ზღვაოსნები“ (Captains Courageous). [[1899]] კიპლინგმა დიდი დარტყმა მიიღო - აშშ–ში მოგზაურობისას ფილტვების ანთებისგან უფროსი ქალიშვილი – ჯოზეფინა გარდაეცვალა.
 
[[1899]] წელს სამხრეთ აფრიკაში ატარებს რამდენიმე თვეს, სადაც ცნობილ მაგნატ სისილ როდს გაიცნობს. [[1901]] წელს გამოდის მისი რომანი "კიმი"„კიმი“ (Kim), მისი ერთ–ერთი საუკეთესო ნაწარმოები. აფრიკაშივე იგი აგროვებს მასალას ახალ საბავშვო წიგნისთვის, რომელიც [[1902 ]]წელს გამოდის სახელწოდებით "უბრალო„უბრალო ზღაპრები"ზღაპრები“ (Just So Stories).
 
იმავე წელს კიპლინგი ყიდულობს აგარაკს სასექსის საგრაფოში, ინგლისში, სადაც ცხოვრების ბოლომდე სახლდება. იქვე წერს თავის ცნობილ წიგნებს (Puck of Pook’s Hill) და (Rewards and Fairies). ლიტერატურულ საქმიანობასთან ერთად პოლიტიკურს იწყებს. იგი წერს გერმანიასთან სამომავლო ომზე, გამოდის კონსერვატორთა მხარდაჭერით და [[ფენიმიზმი|ფემინიზმი]]ს წინააღმდეგ. [[1907]] წელს მან ნობელის პრემია მიიღო.
ხაზი 55:
13.იმრეის დაბრუნება
 
14.ტყუპი<ref>,,ათასი„ათასი მწუხარების კარიბჭე"კარიბჭე“ - რადიარდ კიპლინგი, ,,მსოფლიოს„მსოფლიოს რჩეული მოთხრობები"მოთხრობები“, პალიტრა L, თბილისი, 2011, ISBN 978-994-19-202-9</ref>
 
=== [[პირველი მსოფლიო ომი]] ===
[[პირველი მსოფლიო ომი]]ს დაწყების შემდეგ კიპლინგი ლიტერატურულ შემოქმედებას სულ უფრო მცირე დროს უთმობს. [[1915]] წელს კიდევ ერთი ძლიერი დარტყმა მიიღო – ომში დაიღუპა უფროსი ვაჟი, ჯონი. რადიარდი ამ დროს მეუღლესთან ერთად [[წითელი ჯვარი|წითელ ჯვარში]] მუშაობდა. ომის შემდეგ იგი სამხედრო დაკრძალვების კომისიაში მუშაობდა. სწორედ მის მიერ იქნა არჩეული ბიბლიური ფრაზა "მათი„მათი სახელები მუდამ იცოცხლებენ"იცოცხლებენ“ ხსოვნის [[ობელისკი|ობელისკებზე]].
 
=== ბოლო დღეები ===
კიპლინგი აგრძელებდა ლიტერატურულ შემოქმედებას 1930–იანი წლების დასაწყისამდე, თუმცა ნაკლები წარმატებით. ბოლო წლებში ავადმყოფობდა. გარდაიცვალა [[1936]] წლის [[18 იანვარი|18 იანვარს]] თავის ქალაში სისხლის ჩაქცევით. მისი სიკვდილის შესახებ ინფორმაცია შეცდომით ნაადრევად დაიბეჭდა ერთ–ერთ ჟურნალში და კიპლინგმა მისთვის ჩვეული ენამახვილობით რედაქციას ასეთი შინაარსის წერილი მისწერა: "ახლა„ახლა წავიკითხე, რომ გარდავცვლილვარ. არ დაგავიწყდეთ, ჟურნალის ხელმომწერთა სიიდან ამომშალეთ!"“
 
რადიარდ კიპლინგი დაკრძალულია [[ვესტმინსტერის სააბატო]]ში, პოეტთა კუთხეში.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/რადიარდ_კიპლინგი“-დან