ვიკიპედია

მიხეილ შარვაშიძე: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
No edit summary
No edit summary
ხაზი 10:
|წარწერა =
|მმართველობის დასაწყისი =[[1822]]
|მმართველობის დასასრული = [[18661864]]
|კორონაცია =
|წინამორბედი = [[უმარ-ბეიდიმიტრი შარვაშიძე]] (დიმიტრი)
|მემკვიდრე = [[გიორგი შარვაშიძე]] (სამთავრო გაუქმდა)
|სხვა წოდებები = [[გენერალ-ადიუტანტი]]
|ვიცე-პრეზიდენტი =
ხაზი 21:
|გარდაცვალების თარიღი = [[1866]]
|გარდაცვალების ადგილი = [[ვორონეჟი]]
|ქორწინება = [[ალექსანდრა დადიანი|ალექსანდრა (ცუცუ, კესარია) დადიანი]]
|შვილები = [[მიხეილ შარვაშიძე(მიხეილის ძე)|მიხეილი]] და [[გიორგი შარვაშიძე|გიორგი]]
|დინასტია = [[შარვაშიძე]]
|მამა = [[სეფერგიორგი შარვაშიძე (საფარ ალი-ბეიბეგი)|სეფერ ალი-ბეი (გიორგი) შარვაშიძე]]
|დედა = [[თამარდადიანი|თამარ დადიანი]]
}}
[[ფაილი:mokvi-church.jpg|მინი|300პქ|მოქვის ტაძარი, თავად შარვაშიძეთა საძვალე]]
[[ფაილი:Prince Michael of Abkhazia (Hamid Bey). Laurence Oliphant. The Trans-Caucasian campaign of the Turkish army under Omer Pasha. P.50.1856.jpg|მინი|180პქ]]
'''მიხეილ შარვაშიძე''' (ჩაჩბა), იგივე ხამუთ-ბეი, ზოგ შემთხვევაში, რუსულიდან მომდინარე '''შერვაშიძე''' (დ. [[1806]] — გ. [[1866]], [[ვორონეჟი]] (დაკრძალულია აფხაზეთში, მოქვის ტაძარში)) — [[აფხაზეთი|აფხაზეთის სამთავრო]]ს უკანასკნელი [[აფხაზეთის მთავრები|მთავარი]] [[1822]]–[[18661864]] წლებში, უბრწყინვალესი თავადი, [[გენერალ-ადიუტანტი]].
 
== წარმოშობა ==
იყო [[საფარ-ბეი]] (გიორგი II) შარვაშიძის, აფხაზეთის მთავრის ([[1810]]–[[1821]]) და სამეგრელოს მთავრის, [[კაცია II დადიანი]]ს (1757—1788) ასულ [[თამარ დადიანი]]ს მეორე ვაჟი.
 
== ბიოგრაფია ==
იყო აფხაზეთის მთავრის, [[გიორგი შარვაშიძე (საფარ ალი-ბეგი)|გიორგი II შარვაშიძის]], (1810–1821) და სამეგრელოს მთავრის, [[კაცია II დადიანი]]ს (1757—1788) ასულ თამარ დადიანის მეორე ვაჟი. იზრდებოდა [[უბიხები]]ს წინამძღოლ ჰაჯი ბარზეგ დაგუმოყვასთან. მამის, საფარ-ბეის ნებით მიიღო ქრისტიანობა გაგზავნილ იქნა [[თბილისი|თბილისში]] კავკასიის ცალკეული კორპუსის (Отдельный Кавказский корпус) მთავარსარდლის შტაბში. განათლება მიიღო რუსეთში. საფარ-ბეი გარდაიცვალა [[1821]] წელს და აფხაზეთის მთავარი გახდა მისი უფროსი ვაჟი [[დიმიტრი შარვაშიძე|დიმიტრი]].
[[1823]] წელს, უფროსი ძმის, დიმიტრის გარდაცვალების შემდეგ 15 წლის მიხეილი დაბრუნდა აფხაზეთში ორი [[რუსეთის იმპერია|რუსული]] [[ეგერთა პოლკი]]ს (დაახლოებით 400 ჯარისკაცი) თანხლებით, კაპიტან მორაჩევსკის მეთაურობით. [[1824]] წლამდე აფხაზების ალყაში იყო თავის რეზიდენციაში, სოფელ [[სოუკსუ]]ში (სოფ. [[ლიხნი]]ს თურქული სახელწოდება).<ref>[http://www.vostlit.info/Texts/Dokumenty/Kavkaz/XIX/1860-1880/Smolenskij_S/text3_1.htm СМОЛЕНСКИЙ С. ВОСПОМИНАНИЯ КАВКАЗЦА.] Военный сборник, № 9. 1872</ref><ref>Воспоминания Григория Ивановича Филипсона "Русский Архив" 1883 г. № 6, стр. 303, 307, 308 и 348</ref> [[1824]] წელს 800 კაციანი რუსული რაზმის მხარდაჭერით, [[გენერალ-მაიორი|გენერალ-მაიორ]] პ. გორჩაკოვის მეთაურობით, შეძლო ალყის გარღვევა და აფხაზეთის მთავრობის მოვალეობის შესრულებას პრაქტიკულად შეუდგა. 1826 წელს მინიჭებული ჰქონდა მაიორის ჩინი.▼
 
▲[[1823]] წელს, უფროსი ძმის, დიმიტრის გარდაცვალების შემდეგ 15 წლის მიხეილი დაბრუნდა აფხაზეთში ორი [[რუსეთის იმპერია|რუსული]] [[ეგერთა პოლკი]]ს (დაახლოებით 400 ჯარისკაცი) თანხლებით, კაპიტან მორაჩევსკის მეთაურობით. [[1824]] წლამდე აფხაზების ალყაში იყო თავის რეზიდენციაში, სოფელ [[სოუკსუ]]ში (სოფ. [[ლიხნი]]ს თურქული სახელწოდება).<ref>[http://www.vostlit.info/Texts/Dokumenty/Kavkaz/XIX/1860-1880/Smolenskij_S/text3_1.htm СМОЛЕНСКИЙ С. ВОСПОМИНАНИЯ КАВКАЗЦА.] Военный сборник, № 9. 1872</ref><ref>Воспоминания Григория Ивановича Филипсона "Русский Архив" 1883 г. № 6, стр. 303, 307, 308 и 348</ref> [[1824]] წელს 800 კაციანი რუსული რაზმის მხარდაჭერით, [[გენერალ-მაიორი|გენერალ-მაიორ]] პ. გორჩაკოვის მეთაურობით, შეძლო ალყის გარღვევა და აფხაზეთის მთავრობის მოვალეობის შესრულებას პრაქტიკულად შეუდგა. 1826 წელს მინიჭებული ჰქონდა მაიორის ჩინი.
[[1830]] წელს აფხაზეთში დაიწყო მოძრაობა თურქეთის ქვეშევრდომობაში გადასასვლელად. მიხეილ შარვაშიძემ შეძლო თავიდან აეცილებინა მოვლენათა ამგვარი განვითარება და დაელოდა რუსული ჯარის მოსვლას, რომელმაც საბოლოოდ ჩაახშო ეს მოძრაობა. 1836 წელს დაქორწინდა მესამედ, ცოლად მოიყვანა ალექსანდრა გიორგის ასული დადიანი. 1838 წელს მინიჭებული ჰქონდა პოლკოვნიკის ჩინი. მონაწილეობდა რუსეთსა და უბიხებს შორის მოლაპარაკებებში როგორც შუამავალი. წარმოადგენდა რუსეთის დასაყრდენ ძალას შავიზღვისპირა რეგიონში. რუსებთან ერთად იბრძოდა მთიელთა ([[უბიხები]]ს) დასამორჩილებლად, რისთვისაც ის არაერთხელ იქნა დაწინაურებული, მიიღო გენერლის წოდება. მუდმივად ექიშპებოდა [[სამურზაყანო]]ს გამო [[ოდიშის სამთავრო]]ს, სადაც 1840 წელს დამყარდა რუსული მმართველობა.▼
 
▲[[1830]] წელს აფხაზეთში დაიწყო მოძრაობა თურქეთის ქვეშევრდომობაში გადასასვლელად. მიხეილ შარვაშიძემ შეძლო თავიდან აეცილებინა მოვლენათა ამგვარი განვითარება და დაელოდა რუსული ჯარის მოსვლას, რომელმაც საბოლოოდ ჩაახშო ეს მოძრაობა. 1836 წელს დაქორწინდა მესამედ, ცოლად მოიყვანა ალექსანდრა გიორგის ასული დადიანი. 1838 წელს მინიჭებული ჰქონდა პოლკოვნიკის ჩინი. მონაწილეობდა რუსეთსა და უბიხებს შორის მოლაპარაკებებში როგორც შუამავალი. წარმოადგენდა რუსეთის დასაყრდენ ძალას შავიზღვისპირა რეგიონში. რუსებთან ერთად იბრძოდა მთიელთა ([[უბიხები]]ს) დასამორჩილებლად, რისთვისაც ის არაერთხელ იქნა დაწინაურებული, მიიღოჯერ გენერლის[[გენერალ-მაიორი]]ს წოდება მიიღო, შემდეგ კი – [[გენერალ-ლეიტენანტი]]ს და [[გენერალ-ადიუტანტი]]ს. მუდმივად ექიშპებოდა [[სამურზაყანო]]ს გამო [[ოდიშის სამთავრო]]ს, სადაც 1840 წელს დამყარდა რუსული მმართველობა.
1853-55 წლებში, [[ყირიმის ომი]]ს დროს დაეხმარა რუსებს აფხაზეთიდან სამეგრელოში ჯარების უდანაკარგოდ გადაყვანაში. თავად კი თავისი ცოლის ნათესავებს შეაფარა თავი, მაგრამ შემდეგ კვლავ დაუბრუნდა თავის სამფლობელოს. აფხაზეთში ჩასულს შეხვედრა ჰქონდა შამილის ნაიბ მაგომეტ ამინისა და ჩერქეზი თავად საფარბეისთან. მათი მიზანი იყო გადაებირებინათ მიხეილ შერვაშიძე, რაზეც უარი მიიღეს. ასევე უარით გაისტუმრა სტამბოლის მთავრობაში კავკასიის საქმეთა მმართველი [[ომარ-ფაშა]]. ასევე მას სტუმრობდა არაერთი ავანტიურისტი მათ შორის ვინმე მეხმედბეი, რომელიც თავს „კავკასიაში ევროპული არმიის მათავარსარდლად“ მოიხსენიებდა.▼
 
▲1853-55 წლებში, [[ყირიმის ომი]]ს დროს დაეხმარა რუსებს აფხაზეთიდან სამეგრელოში ჯარების უდანაკარგოდ გადაყვანაში. თავად კი თავისი ცოლის ნათესავებს შეაფარა თავი, მაგრამ შემდეგ კვლავ დაუბრუნდა თავის სამფლობელოს. აფხაზეთში ჩასულს შეხვედრა ჰქონდა შამილის ნაიბ მაგომეტ ამინისა და ჩერქეზი თავად საფარბეისთან. მათი მიზანი იყო გადაებირებინათ მიხეილ შერვაშიძე, რაზეც უარი მიიღეს. ასევე უარით გაისტუმრა სტამბოლის მთავრობაში კავკასიის საქმეთა მმართველი [[ომარ-ფაშა]]. ასევე მას სტუმრობდა არაერთი ავანტიურისტი მათ შორის ვინმე მეხმედბეი, რომელიც თავს „კავკასიაში ევროპული არმიის მათავარსარდლად“ მოიხსენიებდა.
ყირიმის ომის დროს მან საბოლოოდ მაინც გამოუცხადა ლოიალობა ოსმალეთს და ომარ ფაშამ 1855 წელს მას აფხაზეთის სანაპიროს ფაშობა უბოძა. ეს ფაქტი მას გაუხსენეს [[1864]] წელს, როდესაც ომის დროს თურქეთთან თანამშრომლობაში დასდეს ბრალი. იმავე წლის [[24 ივლისი|24 ივლისს]] მეფისნაცვალმა ოფიციალურად აუწყა მიხეილ შარვაშიძეს იმპერატორის ბრძანება აფხაზეთის მთავრის მოვალეობისაგან მისი განთავისუფლებისა და აფხაზეთში რუსული მმართველობის შემოღების შესახებ..<ref>საქართველოს ცენტრალური სახელმწიფო საისტორიო არქივი, ფონდი 416, აღწ. 3, საქმე 177, ფურც. 48</ref><ref>[http://lib.kbsu.ru/Elib/books/3/8/mahagirstvo.pdf Г.А. Дзидзария - Махаджирство и проблемы истории Абхазии XIX столетия, Сухуми, "Алашара", 1982, ст. 250-252]</ref> აფხაზეთის მთავარი, რომელიც მაშინ ავადმყოფობდა და ითხოვდა საცხოვრებლად საქართველოში, კერძოდ, ქუთაისში დატოვებას, ▼
 
▲ყირიმის ომის დროს მან საბოლოოდ მაინც გამოუცხადა ლოიალობა ოსმალეთს და ომარ ფაშამ 1855 წელს მას აფხაზეთის სანაპიროს ფაშობა უბოძა. ეს ფაქტი მას გაუხსენეს [[1864]] წელს, როდესაც ომის დროს თურქეთთან თანამშრომლობაში დასდეს ბრალი. იმავე წლის [[24 ივლისი|24 ივლისს]] მეფისნაცვალმა ოფიციალურად აუწყა მიხეილ შარვაშიძეს იმპერატორის ბრძანება აფხაზეთის მთავრის მოვალეობისაგან მისი განთავისუფლებისა და აფხაზეთში რუსული მმართველობის შემოღების შესახებ..<ref>საქართველოს ცენტრალური სახელმწიფო საისტორიო არქივი, ფონდი 416, აღწ. 3, საქმე 177, ფურც. 48</ref><ref>[http://lib.kbsu.ru/Elib/books/3/8/mahagirstvo.pdf Г.А. Дзидзария - Махаджирство и проблемы истории Абхазии XIX столетия, Сухуми, "Алашара", 1982, ст. 250-252]</ref> აფხაზეთის მთავარი, რომელიც მაშინ ავადმყოფობდა და ითხოვდა საცხოვრებლად საქართველოში, კერძოდ, ქუთაისში დატოვებას,
მაგრამ ის [[ვორონეჟი|ვორონეჟში]], [[რუსეთი|რუსეთში]] გადაასახლეს , რაც ძალიან უარყოფითად იქნა აღქმული აფხაზი ხალხის მიერ. მიხეილ შარვაშიძე [[1866]] წ. [[16 აპრილი|16 აპრილს]] გარდაიცვალა. მაისის თვეში მისი ნეშტი ჩამოასვენეს და [[მოქვის ეკლესია|მოქვის ტაძარში]] დაკრძალეს.<ref>«Кавказ», 1866, № 68</ref>
 
მიხეილ შარვაშიძის დეპორტაციის და მალევე მისი გარდაცვალების შედეგი იყო ის, რომ [[1864]] წელის [[24 ივნისი|24 ივნისს]] საბოლოოდ გაუქმდა აფხაზეთის სამთავრო და შეიქმნა [[სოხუმის სამხედრო ოლქიგანყოფილება]]. [[1866]] წლის ივლისში აფხაზთა სახალხო აჯანყების მონაწილეებმა მიხეილის ვაჟი [[გიორგი შარვაშიძე|გიორგი]] აფხაზეთის მთავრად გამოაცხადეს, მაგრამ იმავე წლის აგვისტოში რუსეთის არმიამ აჯანყება ძალის გამოყენებით ჩაახშო.
 
== საინტერესო ამბები ფაქტები==▼
== წოდებები ==
მიხეილ შარვაშიძემ არაერთხელ მიიღო მონაწილეობა მთიელთა წინააღმდეგ წარმოებულ რუსული არმიის ექსპედიციებში და მათში თავიც გამოიჩინა, რისთვისაც ჯერ [[გენერალ-მაიორი]]ს წოდება მიიღო, შემდეგ კი – [[გენერალ-ლეიტენანტი]]ს და [[გენერალ-ადიუტანტი]]ს.
 
▲== საინტერესო ამბები ==
* მიხეილ შარვაშიძის, ისევე, როგორც სხვა შერვაძიძეთა ოფი­ციალური და არა­ოფი­ციალური მიმოწერა, ეპი­ს­ტო­ლა­რული მემ­კვიდრეობა და მისი კანცელარიიდან გამოსული სხვა ოფიცია­ლუ­რი დოკუ­მე­ნ­ტები მხო­ლოდ ქარ­თულ ენაზე იწარმოებ­და. აღსანიშნავია, რომ ამას ადასტურებენ თვით კა­ვ­კა­სი­ის რუ­სული ად­მინისტ­რა­ცი­ის მაღალ­ჩინო­ს­ნე­ბი. კერ­ძოდ, მიხეილ შარვაშიძის კა­რზე მყო­ფი რუ­სი გენერლის კოცებუს განც­ხა­დებით: "მთავარ შარვაშიძეთა ოჯახში დამწერლობისთვის ქართული ენა გამოიყენება" (''в фа­ми­лии князей Шарвашидзе упо­т­ре­­­би­­тель­ний пи­­сьмен­ный язык грузинский'').<ref>ჩხეტია შ. აფხაზეთის სამთავროს ისტორიისათვის (1853-1855 წ.წ.), საისტორიო მოამბე, №15-16, თბილისი, 1963</ref><ref name="სპეკალი">[http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:qo_liOlESqEJ:www.spekali.tsu.ge/index.php/ge/article/viewArticle/1/8+%E1%83%90%E1%83%A4%E1%83%AE%E1%83%90%E1%83%96%E1%83%98+%E1%83%9B%E1%83%97%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98+%D0%B3%D1%80%D1%83%D0%B7%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9+%D0%B0%D0%B1%D1%85%D0%B0%D0%B7%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9&cd=1&hl=en&ct=clnk სპეკალი, №1 // ზურაბ პაპასქირი, შარვაშიძეთა სამთავრო სახლის ეროვნულ-სახელმწიფოებრივი და კულტურულ-პოლიტიკური იერ-სახის შესახებ]</ref>
* [[მოქვის ეკლესია|მოქვის ტაძარში]] დაკრძალული მიხეილ შარვაშიძის (ისევე, როგორც მისი ვაჟის, [[გიორგი შარვაშიძე|გიორგის]]) საფლავზე [[ეპიტაფია]] ამოკვეთილია [[მრგლოვანი|ქართული ასო­­მთავ­რულით]].<ref name="სპეკალი"/>
 
==იხილეთ აგრეთვე==
* [[აფხაზეთის მთავრები]]
* [[თარგი:შარვაშიძეების გენეალოგია|შარვაშიძეების გენეალოგია]]
 
== ლიტერატურა ==
Line 67 ⟶ 66:
 
{{DEFAULTSORT:შარვაშიძე, მიხეილ}}
[[კატეგორია:აფხაზეთის მმართველები]]
[[კატეგორია:აფხაზეთის მთავრები]]
[[კატეგორია:დაბადებული 1806]]
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/მიხეილ_შარვაშიძე“-დან