|
[[File:Aeaea, the island of Circe, located south of Rome with the Islands of the Sirens closeby.jpg|280px|thumb|იტალიის რუკაზე რომისგან სამხრეთით აღნიშნული აიაია ([[აბრაჰამ ორტელიუსი]], 1624).]]
{{მუშავდება|1=[[სპეციალური:Contributions/Lasha-george|Lasha-george]]|2=2020 წლის 08 იანვარი}}
__NOTOC__
{{ინფოდაფა ყოფილი ქვეყანა
'''ეა''', '''აიაია''' ან '''აია''' ({{lang-gr|Αιαία (Αία)}}) — მითოლოგიური კუნძული, რომელიც, როგორც ამბობენ, იყო ქალღმერთი-ჯადოქრის [[ცირცე|ცირცეს]] სახლი. ჰომეროსის „ოდისეაში“ [[ოდისევსი]] [[ალკინოოსი|ალკინოოსს]] უყვება, რომ სახლისკენ, ითაკაში გამგზავრებისას გზად აქ დარჩა ერთი წლის განმავლობაში. ის ამბობს, რომ ამ კუნძულზე ყოფნის აუცილებლობას ვერ გაუძლო, არა იმდენად ცირცეს, რამდენადაც არ დაღლილიყო ნიჩბის მოსმისას. თანამედროვე ბერძენი სწავლული, იოანნის კარკიდისი თვლის, რომ რეალისტური იდენტიფიკაციის ნებისმიერი მცდელობა უშედეგოა, ამტკიცებს რა, რომ [[ჰომეროსი|ჰომეროსმა]] ბუნდოვნად მოათავსა აიაია მისი მსოფლიოს სადღაც აღმოსავლეთ ნაწილში, ალბათ, კოლხეთის მახლობლად, რამდენადაც ცირცე იყო კოლხეთის მეფის, აიეტის და, და იმიტომ, მათ მამიდას, ეოსს იქ ჰქონდა საკუთარი სასახლე.
|სახელი = აია<br />''ძველი კოლხეთი''
|მშობლიური სახელი =
|სტატუსი =
|ჰიმნი =
|დროშა =
|დროშის აღწერა =
|გერბი = Borjgali.svg
|გერბის აღწერა = [[ბორჯღალი]] (ჰელიო) — მარადიულობის ძველი კოლხური სიმბოლო
|რუკა = Ancient kingdoms of Colchis and Iberia 793 BC.png
|აღწერა = ძველი კოლხეთის და [[იბერიის სამეფო|იბერიის]] ანტიკური სამეფოები [[ძვ. წ. 793|ძვ. წ. 793 წელს]].
|p1 =
|flag_p1 =
|p2 = მტკვარ-არაქსის კულტურა
|flag_p2 = Influencedurartu1.PNG
|p3 =
|flag_p3 =
|p4 =
|flag_p4 =
|შექმნილია = [[ძვ. წ. 1788|1788]]
|ლიკვიდერებულია = [[ძვ. წ. 678|678]]
|s1 = კოლხეთის სამეფო
|flag_s1 = Borjgali.svg
|s2 =
|flag_s2 =
|s3 =
|flag_s3 =
|დევიზი =
|დედაქალაქი = {{plainlist|
*[[ქუთაისი|კჳტაიისი]]<ref>[http://kutaissi.blogspot.com/2013/10/blog-post_1509.html ქუთაისი].</ref> (<small>ძველბერძნული წყაროების თანახმად.</small>)
* <small>([[ძვ. წ. XIII საუკუნე|ძვ. წ. XIII]]–[[ძვ. წ. VIII საუკუნე|ძვ. წ. VIII]])</small>
*ილდამუსა<ref>[http://www.nplg.gov.ge/gwdict/index.php?a=term&d=14&t=101712 ილდამუსა (ძვ. წ. აღ. VIII საუკუნე)]. უნივერსალური ენციკლოპედიური ლექსიკონი, საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა.</ref> (<small>ურარტული წყაროების თანახმად.</small>)
* <small>([[ძვ. წ. VIII საუკუნე|ძვ. წ. VIII]]–[[ძვ. წ. VI საუკუნე|ძვ. წ. VI]])</small>}}
|ქალაქები = პიტიუსი ([[ბიჭვინთა]]) (<small>რომაული ადმინისტრაციული ცენტრი</small>), <br />[[დიოსკურია]] (<small>პონტოს ადმინისტრაციული ცენტრი</small>), <br />[[ფაზისი (ქალაქი)|ფაზისი]], <br />[[გიენოსი]], <br />გაგარი ([[გაგრა]]), <br />სურიუმი ([[ვანი]]), <br />[[საირხე]], <br />[[მალა]].
|ენა = '''[[ქართველური ენები]]''': [[ძველი ქართული ენა|ძველი ქართული]], [[მეგრული ენა|მეგრული]], [[ლაზური ენა|ლაზური]] ([[ჭანური ენა|ჭანური]]), [[სვანური ენა|სვანური]].
|ვალუტა = [[კოლხური თეთრი]].
|ფართობი =
|მოსახლეობა = [[კოლხები]], სანები ([[ჭანები]]), [[ხალიბები]], [[მაკრონები]], [[ტაოხები]], [[ტიბარენები]], [[ლეჩხუმელები|სკვიმნები]], [[მახელონები]], [[ლაზები]], [[ბექირები]], [[ჰენიოხები]], [[ზიდრიტები]], მარები, [[აფსილები]], გელონები ([[ბერძნები]]).
|მართველობის ფორმა = [[მონარქია]]
|დინასტია = [[ფაზიანიდები]]
|რელიგია = [[ქართული მითოლოგია]] & [[ბერძნული მითოლოგია]]
|ეტაპი1 =
|თარიღი1 = თარიღი
|წელი1 =
|ეტაპი2 =
|თარიღი2 =
|წელი2 =
|ეტაპი3 =
|თარიღი3 =
|წელი3 =
|ეტაპი4 =
|თარიღი4 =
|წელი4 =
|ეტაპი5 =
|თარიღი5 =
|წელი5 =
|ეტაპი6 =
|თარიღი6 =
|წელი6 =
|დამატებითი პარამეტრი2 = მეფეები<ref>[https://www.allmonarchs.net/pmwiki/index.php/Страны/КолхидскоеЦарство Колхидское царство].</ref>:
|პარამეტრის შიგთავსი2 = [[აიეტი (მითოლოგია)|აიეტი]] & [[აფსირტე]]<br />(<small>აიეტის თანამმართველი</small>), <br />[[ეგიალი]], <br />[[პერსე]], <br />[[აიეტი (მითოლოგია)|აიეტი]] & [[მედეა (კოლხი)|მედეა]]<br />(<small>აიეტის თანამმართველი</small>), <br />[[მიდი]].
|წინა =
|წინამორბედი1 =
|წინამორბედი2 =
|წინამორბედი3 =
|წინამორბედი4 =
|წინამორბედი5 =
|წინამორბედი6 =
|წინამორბედი7 =
|შემდეგი =
|მემკვიდრე1 = კოლხეთის სამეფო
|მემკვიდრე2 =
|მემკვიდრე3 =
|მემკვიდრე4 =
|მემკვიდრე5 =
|მემკვიდრე6 =
|მემკვიდრე7 =
|სქოლიო =
}}
ჰომეროსის „ოდისეას“ რამდენიმე არათანმიმდევრული გეოგრაფია ხშირად მიიჩნევა უფრო მითოლოგიური, ვიდრე ბუკვალური, მაგრამ ალექსანდრიელი სწავლულის და პოეტის, [[აპოლონიოს როდოსელი|აპოლონიოს როდოსელის]] გეოგრაფია უფრო სპეციფიურია. მის ეპიკურ პოემაში „არგონავტიკა“ ის კუნძულს ალოკალიზებს სადღაც სამხრეთ ეთალიაში (Aethalia) ([[ელბა (კუნძული)|ელბა]]), ტირენიის ზღვის სანაპიროს თვალთახედვის არეალში (იტალიის დასავლეთ სანაპირო.).<ref>William H. Race, ''Apollonius Rhodius: Argonautica'', Loeb Classical Library (2008), 4.654–661</ref> ამავე პოემაში, იაზონის და მისი მხლებლების გამასპინძლების შემდეგ, აიეტი თავის შვილიშვილებს კოლხეთსა და აიაიას შორის უსაზღვრო მანძილის შესახებ ესაუბრება:
'''აია''' ({{lang-gr|Αἰαία}} (Αία)) — კოლხეთის ძველი სახელწოდება მომდინარეობს [[ძველი კოლხეთი|ძველი კოლხეთის]] მეფის, [[აიეტი (მითოლოგია)|აიეტის]] სახელიდან. გვხვდება [[ბერძნული მითოლოგია|ბერძნული მითოლოგიის]] ისტორიის მამების — [[ჰეროდოტე|ჰეროდოტეს]], [[სტრაბონი|სტრაბონის]] და [[ქსენოფონტე|ქსენოფონტეს]] თხზულებებში. [[ძვ. წ. 1246|ძვ. წ. 1246 წელს]] — 4 თვიანი მოგზაურობის შემდეგ, [[იასონი]] და [[არგონავტები]] ესტუმრნენ [[ძველი კოლხეთი|კოლხეთს]] და [[მედეა (მითოლოგია)|მედეას]] დახმარებით გაიტაცეს [[ოქროს საწმისი]].<ref>[http://www.argyrou.net/homepage/Myths2.htm#Heroic/ The Heroic Age or Second Brazen Age]</ref>
{{ციტირება|შვილებო ჩემი ქალიშვილისა და ფრიქსესი, რომელსაც ყველა უცხოელზე მეტი პატივი ვეცი ამ სასახლეში, რატომ დაბრუნდით ეაში? განა რამე უბედურება შეგემთხვათ გზაში? თქვენ არ დამიჯერეთ, როცა თქვენს მიერ აღებული გზის შესახებ გითხარით, რომ უსაზღვრო მანძილი აქვს-მეთქი! ეს მე მაშინ გავიგე, როცა მამაჩემის — ჰელიოსის ეტლით ვიმოგზაურე. ჰელიოსს იმ დროს ჩემი დაი კირკე გადაჰყავდა ჰესპერიის ქვეყნის შუაგულში. ჩვენ მაშინ მივაღწიეთ ტირსენისის ხმელეთის ნაპირს, სადაც ახლაც ცხოვრობს ჩემი და. ეს ქვეყანა ძალზე შორსაა კოლხეთის მიწისაგან. მაგრამ რა საჭიროა ეს ამბავი! სჯობს, დალაგებით მომიყვეთ, რამ დაგაბრკოლათ გზაში, ვინ არიან ეს კაცები, თქვენ რომ მოგყვნენ და სად არის ჩემი მშვენიერი ხომალდი?<ref>[http://dspace.gela.org.ge/bitstream/123456789/5214/4/Argonavtika.pdf აპოლონიოს როდოსელი „არგონავტიკა“]. ბერძნულიდან თარგმნა წინასიტყვაობა და განმარტება დაურთო აკაკი ურუშაძემ. სახელგამი (სახელმწიფო გამომცემლობა), თბილისი, 1948. გვერდები: 95, 96.</ref>.|}}
მოგვიანებით აიაია, კლასიკური რომაელი მწერლების მიერ, იდენტიფიცირებულ იქნა მთა ცირცეოსთან (ლატინას პროვინცია, სან ფელიჩე ცირცეო, ლაციო, იტალია), იტალიის დასავლეთ სანაპიროზე, რომის სამხრეთით, დაახლოებით 100 კილომეტრში მდებარე, რომელიც, ალბათ გამოიყურებოდა როგორც კუნძული ჭაობების და ზღვის გამო, გარსშემორტყმული მის ჩამოყალიბებამდე, და რომელიც პატარა ნახევარკუნძულს წარმოადგენს. ეს უკვე იყო ნახევარკუნძული [[დიონისე ჰალიკარნასელი|დიონისე ჰალიკარნასელის]] მიხედვით. თუმცა, შესაძლოა, ეს იყო ასევე კუნძული ჰომეროსის პერიოდში წარმოადგენდა, გრძელ ლიდოს<ref>[http://www.nplg.gov.ge/gwdict/index.php?a=term&d=3&t=22697 ლიდო]. უცხო სიტყვათა ლექსიკონი, საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა.</ref> ან ქვიშიან ნახევარკუნძულს, რომელიც ზოგადი გეოლოგიური პროცესის მიმდინარეობისას თანდათან შეუერთდა მატერიკს. არქეოლოგები ერთ გამოქვაბულს ან [[გროტი|გროტს]] აიდენტიფიცირებდნენ კონცხთან, როგორც "Grotta della Maga Circe", ცირცეს გამოქვაბული. მეორე ადგილი იქნა ნაპოვნი ახლომდებარე კუნძულ პონცაზე. ითვლება, რომ ცირცეს ჰქონდა საკუთარი საზაფხულო სახლი ცირცეს მთაზე და საკუთარი საზამთრო სახლი პონცაზე, რომელიც, ალბათ, არის კუნძული აიაია.
==ეტიმოლოგია==
კულხა ({{lang-xur|Culha}}), კოლხიდა ({{lang-el|Κολχίς}}) — [[აფხაზეთი|აფხაზეთის]], [[სამეგრელო|სამეგრელოს]], [[სვანეთი|სვანეთის]], [[რაჭა|რაჭის]], [[იმერეთი|იმერეთის]], [[გურია|გურიის]], [[აჭარა|აჭარის]], [[სოჭი|სოჭის]], [[ტუაფსე|ტუაფსეს]], [[რიზე|რიზეს]], [[ტრაპიზონი|ტრაპიზონის]], [[გირესუნი|გირესუნის]], [[ართვინი|ართვინის]] პროვინციების რეგიონში მოსახლე ტომების მზარდი კონსოლიდაციის შედეგად ჩამოყალიბდა [[ძველი კოლხეთი]] — დასავლეთ საქართველოს ადრეკლასობრივი სახელმწიფოებრივი გაერთიანება. [[ბერძნული მითოლოგია|ბერძნულ მითოლოგიაში]] აღწერილი, [[აიეტი (მითოლოგია)|აიეტის]] და [[მედეა (კოლხი)|მედეას]] სამშობლო და [[არგონავტები|არგონავტების]] მოგზაურობის დანიშნულების ადგილი. კლასიკური ავტორების თანახმად, კოლხეთის ტერიტორია ესაზღვრებოდა სამხრეთ-დასავლეთით [[პონტო|პონტოს]], დასავლეთით [[პონტოს ზღვა|პონტოს ზღვას]] მდინარე კორაქსამდე (მდინარე [[ბზიფი]]), ჩრდილოეთით დიდი კავკასიონის მთაგრეხილს, რომლის იქით [[სარმატები|სარმატია]] მდებარეობდა, აღმოსავლეთით [[იბერია|იბერიასა]] და მცირე კავკასიის მთაგრეხილს, ხოლო სამხრეთით [[სომხეთი|სომხეთს]]. [[სტრაბონი|სტრაბონის]] მიხედვით კოლხეთი იწყებოდა [[ტრაპიზონი|ტრაპიზონიდან]]; [[პტოლემე|პტოლემეს]] მიხედვით კი პონტოს ზღვა [[ფაზისი (მდინარე)|მდინარე ფაზისამდე]] ([[რიონი]]) ადიოდა. [[ბიჭვინთა|პიტიუსი]] იყო [[კოლხები|კოლხების]] ბოლო ქალაქი ჩრდილოეთში.
სახელწოდება კოლხეთი პირველად მოხსენიებულია [[ესქილე|ესქილესა]] და [[პინდაროსი|პინდაროსის]] მიერ. უფრო ადრეული მწერლები მას მოიხსენიებენ სახელით „აია“, ადგილი სადაც მითური მეფე აიეტი მეფობდა. მთავარი მდინარე იყო ფაზისი, რომელიც ქვეყანას შუად ჰყოფდა. მთავარი ქალაქები იყო: დიოსკურია ({{lang-el|Διοσκουριάς}}), სარაპანა ([[შორაპანი]]), [[ფაზისი (ქალაქი)|ფაზისი]] ([[ფოთი]]), პიტიუსი ([[ბიჭვინთა]]), აფსაროსი ([[გონიო]]), სურიუმი ([[ვანი]]) და [[არქეოპოლისი]] ([[ნოქალაქევი]]).
აიაიას დატოვებამდე, ოდისევსმა ცირცესგან მიიღო ინსტრუქტაჟი თუ როგორ უნდა გადაელახა [[ოკეანე]]<ref>Homer's Odyssey [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text;jsessionid=B827C3204A35EB73B18F02A407A340A6?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0136%3Abook%3D10%3Acard%3D503 10.503]</ref> და ჩრდილოეთის ქარის დახმარებით მიეღწია მიწისქვეშა სამყაროს:
==ისტორია==
აია კოლხეთის უძველესი სახელია. [[არგონავტები]]ს მითში ქვეყანა, სადაც [[არგონავტები|არგონავტებმა]] ლაშქრობა ჩაატარეს ეწოდება აია. მეცნიერთა აზრით, [[არგონავტები]]ს მითის პირველი სახე უნდა შექმნილიყო ჯერ კიდევ მაშინ, როდესაც სახელი "კოლხიდა" არ არსებობდა და ამ მხარეს რაღაც სხვა ერქვა (შეიძლება გაია, აია: მიწა ქვეყანა)<ref name="ReferenceA">გ. გოზალიშვილი "მითრიდატე პონტოელი": გვერდები 8-9. თბილისი, 1965.</ref>, დღევანდელი [[საბერძნეთი|საბერძნეთის]] ტერიტორიაზე კი ჯერ კიდევ არ იყვნენ დამკვიდრებული [[ძველი ბერძნები]] და მას "პელაზგია" ეწოდებოდა ადგილობრივ მკვიდრთა [[პელაზგები]]ს მიხედვით ([[ჰეკატეოს მილეტელი]] და სხვა მრავალი ავტორი)"<ref name="ReferenceA"/>. თვით [[ტროის ომი|ტროას ომში]] [[მირმიდონები|მირმიდონების]] მხედართა მეთაური [[აქილევსი]] პელაზგი იყო.
{{ციტირება|– ღვთისდანაბადებო! წინამძღვარი არც დაგჭირდება, ამაზე ნუ ინაღვლებ. შენ მხოლოდ ანძა აღმართე ხომალდზე, თეთრი იალქნები გაშალე და შენთვის იჯექი, მძლავრი ბორეასი თავად დაგაყენებს გზაზე. ოკეანეს რა გადალახავ, ერთ ჩავარდნილ ნაპირზე პერსეფონეს ჭალაკს დაინახავ, სადაც შავფოთლიანი ალვისხეები და უნაყოფო ტირიფები შრიალებენ. იქ დააყენე ხომალდი, თავად კი ჰადესის სულისშემხუთველი სამყოფელისკენ გასწიე. შავეთში შთასულს აქერონისა და ცეცხლმოდებული პირიფლეგეტონის ღრიალი შემოგესმება. აქერონს იქვე კოკიტოსი, ტირილის მდინარე, ერთვის, რომელიც სათავეს სტიგსის წყლებიდან იღებს. ორივე კი მდინარე აქერონს უერთდება, ხოლო მათ შორის კლდეა შემართული. ამ კლდის ძირში ერთი წყრთის სიღრმეზე ორმო ამოთხარე, ორმოსთან მკვდართა სულებს მსხვერპლი შესწირე: ჯერ რძეში გაზავებული თაფლი, მერე ზედაშე, ხოლო შემდეგ წყალი და ყოველივე ამას წმინდა, თეთრი ფქვილი მოაფრქვიე. მზეგადასულთ მსხვერპლს რა შესწირავ, აღუთქვი, რომ ითაკაში დაბრუნებისას საუკეთესო უშობელს დაუკლავ და კოცონზე ძვირფას შესაწირავს დაუწვავ. ხოლო ტირეზიას ცალკე შესწირავ შენს ფარაში გამორჩეულ შავ ცხვარს. მერმე შავმატყლიან დედალ-მამალ ცხვარს ერებოსისაკენ თავები დაუდრიკე და სახელოვან აჩრდილებს შესწირე, თავად კი მდინარისაკენ პირშექცეული დადექ. როცა მკვდართა სულები მოდგებიან, თანამგზავრებს უბრძანე, საკლავი გაატყავონ, ცეცხლს დაუდონ და მრისხანე ჰადესსა და საშინელ პერსეფონეს შეევედრონ. შენ კი, ერისმთავარო, მახვილი მოიმარჯვე და უხორცოთა გუნდი სისხლთან არ მიუშვა, ვიდრე ტირეზიას არ ამკითხვინებ. მისანიც მალე გამოჩნდება, სამშობლოსაკენ გზას მიგასწავლის და გირჩევს, როგორ გადალახო თევზმრავალი ზღვა.<ref>[https://unichocacia26.files.wordpress.com/2017/04/e1839de18393e18398e183a1e18394e18390.pdf ჰომეროსი „ოდისეა“]. X. გრძნეული ცირცე. გვერდები: 70, 71.</ref>.|}}
[[ჰომეროსი]]ს (ძვ. წ. IX–VIII სს.) "[[ოდისეა]]" წარმოადგენს უძველეს ბერძნულ წყაროს, სადაც მოხსენიებულია კოლხეთის პირვანდელი სახელწოდება "აია" და რომელშიც აირეკლა ჰომეროსამდელი წარმოდგენა ბერძნებისა კოლხეთზე<ref>ჰომეროსი "ოდისეა": გვერდი 53. თბილისი, 1979.</ref>. ჰომეროსმა არ იცის სახელი კოლხეთი, მაგრამ მის მაგივრად ახსენებს "აიას". "[[ოდისეა]]ში" გეოგრაფიული სახელი "აია" მოხსენიებულია სამ ადგილას ([[ჰომეროსი]], სიმღერა X, XI, XII). "ოდისეას" მიხედვით, "აიაიე" მდებარეობს აღმოსავლეთით, იქ, სადაც მზის ღმერთი [[ჰელიოსი]] აღმოსვლას იწყებს: "როს ოკეანის მდინარებას გასცდა ხომალდი, აიაიასთან მიგვაბრუნეს ტალღებმა ზღვისა, სად ცისკრის მაცნე ეოსს ბინა აქვს და სად არის
აღმოსავალი, საცეკვაო ჰელიოსისა" ([[ჰომეროსი]], სიმღერა XII, 1-4;)<ref>ჰომეროსი "ოდისეა": გვერდი 244. თბილისი, 1979.</ref>
==სხვა ჰიპოტეთური ადგილმდებარეობა==
ანტიკური ხანის მწერლები ჰელიოსის სასახლეს [[აიეტი (მითოლოგია)|აიეტის]] ქვეყანაში ათავსებენ. ასე მაგალითად, ბერძენი პოეტი-ელეგიკოსი მიმნერმე – (ძვ. წ. აღ. VII-VI ს.ს.)<ref>[http://www.nplg.gov.ge/gwdict/index.php?a=term&d=14&t=139850 მიმნერმე]. უნივერსალური ენციკლოპედიური ლექსიკონი, საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა.</ref> თავის კრებულში "ნანო" აღნიშნავს, რომ ჰელიოსის სხივები აიეტის ქალაქში (ანუ აიაში), ოქროს დარბაზში ძევს. იგი წერს: "აიეტის ქალაქი. აქ მალი ჰელიოსის სხივები ძევს ოქროს დარბაზში, ოკეანის სანაპიროზე, სადაც წარემართა ღვთაებრივი [[იასონი]]"<ref>ა. ურუშაძე, [[ძველი კოლხეთი]] არგონავტების თქმულებაში. გვერდი 202. თბილისი, 1964.</ref>. ამ ფრაგმენტიდან ნათლად ჩანს აიას მდებარეობა – "ოკეანის სანაპიროზე", რაც შავი ზღვის სანაპიროზე მიუთითებს. აღსანიშნავია, რომ ზოგიერთ ანტიკური წყაროში შავი ზღვა ოკეანედ მოიხსენიება.
[[რობერტ გრეივზი]] (''ბერძნული მითები'') აიაიას აიდენტიფიცირებს კუნძულ [[ლოშინი|ლოშინთან]], მდებარეს [[ისტრია|ისტრის]] ნახევარკუნძულის მახლობლად, [[ადრიატიკის ზღვა|ადრიატიკის ზღვის]] ჩრდილოეთით.
[[ოდისეა]]ში მოხსენიებულია აგრეთვე კირკეს კუნძული აიაიე (ე. ი. აიასადმი განკუთვნილი):
“აიაიეს მივაღწიეთ, სად [[კირკე]] მკვიდრობს,
მძლავრი [[ქალღმერთი]], კაცური ხმით მოლაპარაკე.
იგი და იყო ავის მზრახველ [[აიეტი (მითოლოგია)|აიეტ მეფის]] ([[ჰომეროსი]], სიმღერა X, 135-137;)<ref>ჰომეროსი "ოდისეა": გვერდი 49. თბილისი, 1979.</ref>.
[[ტიმ სევერინი]] (''ულისეს მოგზაურობა'') აიაიას აიდენტიფიცირებს კუნძულ პაკსოსთან, მდებარეს [[იონიის ზღვა|იონიის ზღვაში]], საბერძნეთის სანაპიროს სიახლოვეს, ყველაზე პატარა [[იონიის კუნძულები|იონიის შვიდი მთავარი კუნძულიდან]].
ანტიკური ტრადიციის მიხედვით, კირკე [[აია]]ს მეფის, აიეტის დაა. მეცნიერთა აზრით, კირკეს კუნძულის სახელწოდება "აიაიე" – აიას კუთვნილს, მის ნაწილს აღნიშნავს და მისი მდებარეობა იქვე, აიეტის ქვეყანაში ივარაუდება (რ. გორდეზიანი)<ref>ჰომეროსი, ოდისეა, გვერდი 214, თბილისი, 1979 წ.</ref>.
"ოდისეაში" მოხსენიებული "აია", რომ ბერძენ მწერლებს ჩვეულებრივ კოლხეთის ტერიტორიაზე არსებულ ქვეყნად მიაჩნდათ, ამას ადასტურებს ევსტათი თესალონიკელი (XII საუკუნე)<ref>[http://www.nplg.gov.ge/gwdict/index.php?a=term&d=14&t=71057 ევსტათი თესალონიკელი (XII საუკუნე)]. უნივერსალური ენციკლოპედიური ლექსიკონი, საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა.</ref>. "ილიადისა" და "ოდისეას" კომენტარებში იგი აღნიშნავს, რომ [[ჰომეროსი]] "კოლხიკეს" ნაცვლად აიას ხმარობს, როგორც ადგილის აღმნიშვნელ სახელწოდებას. იგი წერს: "ამით ამბობს პოეტი (ჰომეროსი)… "აიაიეს" კოლხიკეს ნაცვლად, ადგილობრივი სახელის მიხედვით. აია ხომ კოლხიდის ქალაქია. სხვებთანაც და ლიკოფრონთანაც<ref>[http://www.nplg.gov.ge/gwdict/index.php?a=term&d=14&t=126900 ლიკოფრონი (ძვ. წ. აღ. III ს)]. უნივერსალური ენციკლოპედიური ლექსიკონი, საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა.</ref> მის მოქალაქეს ჰქვია აიელი, ხოლო ქალს ჰქვია აიაია. ხოლო კირკეს კუნძულს "აიაია"<ref>[http://www.nplg.gov.ge/saskolo/index.php?a=term&d=45&t=6972 აიაია]. ციფრული უნივერსალური სასკოლო ლექსიკონი, საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა.</ref> იმავე კირკეს გამო… ხოლო გეოგრაფოსი ამბობს "აია" ქალაქიაო ფასისთან, ამით იმას ამბობს, რომ ამ კოლხური აიას მახლობლად არის აგრეთვე კირკეს კუნძული "აიაიე". გმირი აიეტიც ამავე აიასგან იწოდება ამ სახელითო, ამტკიცებენ ძველები<ref>გეორგიკა "ბიზანტიელი მწერლების ცნობები საქართველოს შესახებ". ტომი VIII. ტექსტები ქართული თარგმანითურთ გამოსცა და განმარტებები დაურთო ს. ყაუხჩიშვილმა: გვერდი 2. თბილისი, 1970.</ref>.
გედლ ლომენი (''ზღვა ბერძნულ წარმოსახვაში'') აიაიას აიდენტიფიცირებს კუნძულ [[კვიპროსი|კვიპროსთან]], მდებარეს ხმელთაშუაზღვის აღმოსავლეთით.
აიას კოლხეთთან აიგივებს და ქვეყნის უძველეს სახელად მოიხსენიებს [[ჰეროდოტე]]. აღსანიშნავია, რომ იგი თავის "ისტორიაში" სხვადასხვა გეოგრაფიულ ადგილს მისი ძველი და ახალი სახელებით იხსენიებს. მაგალითად, პითო-დელფო, რომელშიც "პითო" წარმოადგენს "დელფოს" პირვანდელ სახელს. ასევე, აია-კოლხიდაში "აია" ნიშნავს "კოლხიდის" უძველეს სახელს. ჰეროდოტე წერს: "გრძელი ხომალდით მოსცურეს აია–კოლხიდაში, მდინარე ფასისთან"<ref>ჰეროდოტე "ისტორია". ბერძნულიდან თარგმნა, წინასიტყვაობა და საძიებელი დაურთო თ. ყაუხჩიშვილმა: ტომი I, გვერდები 29-30. თბილისი, 1975.</ref>. "ესენი (ე. ი. [[არგონავტები]]) მიცურავდნენ აიაში, კოლხიდაში, საწმისისათვის”. აქედან გამომდინარე, ჰეროდოტეს მიხედვით, მის დროინდელ "კოლხიდას" წინათ, არგონავტების მითის შექმნის პერიოდში სახელად "აია" ერქვა.
ჰეროდოტეს მსგავსად, აპოლონიოს როდოსელის "არგონავტიკაში" "აია" "[[ძველი კოლხეთი|კოლხეთის]]" სინონიმია და არა ქალაქი. [[აპოლონიოს როდოსელი]] წერს: "კოლხეთ-აია ხომ კიდეშია, სადაც თავდება ზღვა და ხმელეთი"<ref>აპოლონიოს როდოსელი "არგონავტიკა". გვერდი 91. თბილისი, 1975.</ref>. იქვე: "აიეტ მეფის კოლხურ ხომალდით გასცდნენ აიას ქვეყნის ნაპირებს და გაეშურნენ ქალაქ ორქომენს. ამავე დროს აღსანიშნავია, რომ "არგონავტების" სქოლიასტები "აიას" ქალაქად მოიხსენიებენ.
==აიაია ლიტერატურაში==
ანტიკური და ბიზანტიური ხანის ზოგიერთი მწერალი "აიას" ქალაქად მიიჩნევს, რამაც ხელი შეუწყო შეცდომის დამკვიდრებას ლიტერატურაში. ძვ. წ. VIII საუკუნის ეპიკოსი პოეტი ევმელოს კორინთელი "კორინთიკაში" წერს: "აია კოლხეთის ქალაქია"<ref>ა. ურუშაძე, [[ძველი კოლხეთი]] [[არგონავტები]]ს თქმულებაში. გვერდი 195. თბილისი, 1964.</ref>. ძველი ბერძენი მწერალი ლიკოფრონი აიეტს "აიასა და კორინთოს მრისხანე გამგებელს" უწოდებს<ref>თ. ყაუხჩიშვილი "ბერძენი მწერლების ცნობები საქართველოს შესახებ". ტომი IV, გვერდი 52. მეცნიერება, თბილისი, 1980.</ref>. ამ ცნობით, აია კორინთოს დარია, ე. ი. ორივე ქალაქია. სქოლიასტებიც ასე განმარტავენ: აია-კოლხიდის ქალაქია.
რიჩარდ ოლდინგტონის რომანში „ყველა ადამიანი მტერია“ (1933), აიაია კუნძულია, "თორმეტი საათის სავალი [[ნეაპოლი|ნეაპოლიდან]]" (აშკარად მითიური), სადაც გვხვდებიან მისი გმირები, და მათ შორის სიყვარული ღვივდება.<ref>{{cite news| url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,753877,00.html | work=Time | title=Books: Softer Answers | date=1933-07-31 | accessdate=2010-04-23}}</ref>
სტეფანე ბიზანტიელი (VI ს.) "ეთნიკაში": "აია კოლხთა ქალაქია, აიეტის მიერ დაფუძნებული, ზღვისგან მოშორებული სამასი სტადიონით. მას ჩამოუდის ორი მდინარე: ჰიპსოსი და კვიანეოსი, რომლებიც [ქალაქს] ნახევარკუნძულად ჰქმნიან<ref>ა. ურუშაძე "[[ძველი კოლხეთი]] არგონავტების თქმულებაში. გვერდი 230. თბილისი, 1964.</ref>.
ჯონ ბენვილის 1993 წლის რომანში „მოჩვენებები“, გემმა კატასტროფა განიცადა, შეეჯახა რა უსახელო კუნძულს; ერთი პერსონაჟი, სოფია, ვარაუდობს, რომ ეს აიაიაა; მეორე ეუბნება: „დიახ ... დიახ, აიაიაა: შენ იგრძნობ თავს როგორც საკუთარ სახლში, უეჭველი“, მიუთითებს რა სოფიას ცირცეულ ბუნებას.<ref>Banville, John. ''Ghosts'', page 7.</ref>
[[ევრიპიდე]] (ძვ. წ. 480–406 წ. წ.), ლიკოფრონ ქალკიდეკელი (ძვ. წ. IV–III სს.) და იოანე ცეცე<ref>[http://www.nplg.gov.ge/gwdict/index.php?a=term&d=14&t=108951 იოანე ცეცე]. უნივერსალური ენციკლოპედიური ლექსიკონი, საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა.</ref>. (XII ს.) აღნიშნავენ "კოლხთა აიას"<ref>ა. ურუშაძე "[[ძველი კოლხეთი]] არგონავტების თქმულებაში". გვერდი 231. თბილისი, 1964.</ref>.
[[ძველი კოლხეთი|კოლხეთში]]<ref>Apollonius of Rhodes, III. 1136, IV. 559</ref><ref>Homer, ''Odyssey'' IX. 32</ref><ref>Virgil, ''Aeneid'' III. 386</ref> აიას (Αἶα) მეფის, აიეტის დის, [[ცირცე|ცირცეს]] და მისი ასულის, [[მედეა (კოლხი)|მედეას]] ეპითეტი იყო „აიაიაელი“ ({{lang-grc|Αἰαίη}}).
==ღმერთთა მოდგმა, ჰესიოდეს ''თეოგონიის'' მიხედვით<ref>Hesiod, ''Theogony'' [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Hes.+Th.+132 132–138], [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Hes.+Th.+337 337–411], [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Hes.+Th.+453 453–520], [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Hes.+Th.+901 901–906, 915–920]; Caldwell, pp. 8–11, tables 11–14.</ref><ref>[https://view.publitas.com/p222-14553/hesiode-teogonia/page/1/ ჰესიოდე «თეოგონია»]</ref>==
{{chart top||collapsed=yes}}
{{chart/start}}
{{chart|}}
{{chart| | | | | | | | | | | | |ქაოსი|ქაოსი=[[ქაოსი]]}}
{{chart| | | | | | | | | | | |,|-|^|-|.}}
{{chart| | | | | | | | | | |URA |y|GAI |~|~|~|~|~|~|~|~|~|y|~|PON|URA=[[ურანოსი]]|GAI=[[გეა]]|PON=[[პონტოსი]]}}
{{chart|,|-|v|-|-|-|v|-|-|-|-|v|-|^|-|v|-|-|-|-|-|-|.| | | |!}}
{{chart|!|OCE |y|TET | | |COE |y|PHO | | | | |CRI |y|EUR|OCE=[[ოკეანოსი]]|TET=[[ტეთისი (მითოლოგია)|ტეთისი]]|COE=[[კოიოსი]] <ref>[http://www.nplg.gov.ge/gwdict/index.php?a=term&d=14&t=114074 კოიოსი]. უნივერსალური ენციკლოპედიური ლექსიკონი, საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა.</ref>|PHO=[[ფოიბე]]|CRI=[[კრეოსი]]|EUR=[[ევრიბია (მითოლოგია)|ევრიბია]]}}
{{chart|!| |,|-|^|-|.| | | | |,|-|^|-|.| | | | |,|-|-|-|+|-|-|-|.}}
{{chart|!|RIV | |OCES | | |LET | |ASTE | | |ASTR | |PAL | |PER | RIV=<small> [[პოტამოი|მდინარეები]]</small>|OCES=<small> [[ოკეანიდები]]</small>|LET=[[ლეტო]] <ref>[http://www.nplg.gov.ge/gwdict/index.php?a=term&d=14&t=128638 ლეტო]. უნივერსალური ენციკლოპედიური ლექსიკონი, საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა.</ref>|ASTE=[[ასტერია (ტიტანი)|ასტერია]]|ASTR=[[ასტრეოსი]]|PAL=[[პალასი (ტიტანი)|პალასი]]|PER=[[პერსესი (ტიტანი)|პერსესი]]}}
{{chart|!| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |}}
{{chart|)|-|-|-|v|-|-|-|v|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|v|-|-|-|.| | | | }}
{{chart|!| | |HYP |y|THE | | | | | | | | | |IAP |y|CLY |HYP=[[ჰიპერიონი (მითოლოგია)|ჰიპერიონი]]|THE=[[თეია]]|IAP=[[იაპეტოსი (მითოლოგია)|იაპეტოსი]]|CLY=[[კლიმენე (მითოლოგია)|კლიმენე]] <ref>One of the Oceanid daughters of Oceanus and Tethys, at Hesiod, ''Theogony'' [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Hes.+Th.+351 351]. However, according to Apollodorus, [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0022%3Atext%3DLibrary%3Abook%3D1%3Achapter%3D2%3Asection%3D3 1.2.3], a different Oceanid, Asia was the mother, by Iapetus, of Atlas, Menoetius, Prometheus, and Epimetheus.</ref>}}
{{chart|!| |,|-|-|-|+|-|-|-|.| | | | | |,|-|-|-|v|-|^|-|v|-|-|-|.}}
{{chart|!|HEL | |SEL | |EOS | | | |ATL | |MEN | |PRO | |EPI | |HEL=[[ჰელიოსი]]|SEL=[[სელენე]] <ref>Although usually, as here, the daughter of Hyperion and Theia, in the ''Homeric Hymn to Hermes'' (4), [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=HH+4+99&fromdoc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0138 99–100], Selene is instead made the daughter of Pallas the son of Megamedes.</ref>|EOS=[[ეოსი]]|ATL=[[ატლასი (მითოლოგია)|ატლასი]] <ref>According to Plato, ''Critias'', [http://data.perseus.org/citations/urn:cts:greekLit:tlg0059.tlg032.perseus-eng1:113d 113d–114a], Atlas was the son of Poseidon and the mortal Cleito.</ref>|MEN=[[მენოიტოსი (ბერძნული მითოლოგია)|მენოიტოსი]]|PRO=[[პრომეთე]] <ref>In Aeschylus, ''Prometheus Bound'' 18, 211, 873 (Sommerstein, pp. [http://www.loebclassics.com/view/aeschylus-prometheus_bound/2009/pb_LCL145.445.xml 444–445 n. 2], [http://www.loebclassics.com/view/aeschylus-prometheus_bound/2009/pb_LCL145.467.xml 446–447 n. 24], [http://www.loebclassics.com/view/aeschylus-prometheus_bound/2009/pb_LCL145.539.xml 538–539 n. 113]) Prometheus is made to be the son of Themis.</ref>|EPI=[[ეპიმეთევსი (მითოლოგია)|ეპიმეთევსი]]}}
{{chart|!| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |}}
{{chart|)|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|v|-|-|-|.|}}
{{chart|!| | | | | | | | | |CRO |y|RHE | | | | | | | |CRO=[[კრონოსი]]|RHE=[[რეა]]}}
{{chart|!| | |,|-|-|-|v|-|-|-|v|-|^|-|v|-|-|-|v|-|-|-|.|}}
{{chart|!| |HES | |DEM | |HER | |HAD | |POS | |ZEU | |HES=[[ჰესტია]]|DEM=[[დემეტრე]]|HER=[[ჰერა]]|HAD=[[ჰადესი]]|POS=[[პოსეიდონი]]|ZEU=[[ზევსი]]}}
{{chart|!| | | | | | | | | | | | | | | | | |}}
{{chart|`|-|-|-|-|v|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|.}}
{{chart| | | | |THE |~|~|y|~|~|ZEU |~|~|y|~|~|MNE |THE=[[თემისი]]|ZEU=(ზევსი)|MNE=[[მნემოსინე]] <ref>[http://www.nplg.gov.ge/gwdict/index.php?a=term&d=14&t=142437 მნემოსინე]. უნივერსალური ენციკლოპედიური ლექსიკონი, საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა.</ref>}}
{{chart| | | | | | | |,|-|^|-|.| | | | | |!}}
{{chart| | | | | | |HOR | |MOR | | | |MUS |HOR=<small> [[ჰორები]]</small> <ref>[http://www.nplg.gov.ge/gwdict/index.php?a=term&d=14&t=39121 ჰორები]. უნივერსალური ენციკლოპედიური ლექსიკონი, საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა.</ref>|MOR=<small> [[მოირები]]</small> <ref>Although, at Hesiod, ''Theogony'' [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Hes.+Th.+217 217], the Moirai are said to be the daughters of Nyx (Night).</ref>|MUS=<small> [[მუზები]]</small> <ref>[http://www.nplg.gov.ge/gwdict/index.php?a=term&d=14&t=148979 მუზები]. უნივერსალური ენციკლოპედიური ლექსიკონი, საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა.</ref>}}
{{chart/end}}
{{chart bottom}}
ცირცეს შვილმა, ტელეგონუსმა ასევე მიიღო ეს ეპითეტი.<ref>''quid petis Aeaei moenia Telegoni?'', Propertius 2.32.4</ref> ეს იყო ასევე [[კალიფსო|კალიფსოს]] სახელი, რომელიც, როგორც თვლიდნენ, დასახლდა პატარა კუნძულზე სახელით აიაია, იტალიის და სიცილიის სრუტეებს შორის.<ref>Pomp. Mela, ii. 7</ref><ref>Propert. iii. 10." 81</ref>
{| class="wikitable sortable"
!width="2%"| №
!width="18%"| სახელი
!width="14%"| ტიტული
!width="14%"| ქრონიკები<ref>[http://www.hellenicaworld.com/Greece/Mythology/en/MythicalChronology.html საბერძნეთის მითოლოგიური ქროონოლოგია]</ref>
!width="60%"| შენიშვნა
|-----
| align="center"|1
| align="center"|'''[[ქაოსი]]''' ({{lang-gr|Χάος}})<br />[[File:Lotto Capoferri Magnum Chaos.jpg|thumb|260px|center|«Magnum Chaos», ხის ნაკეთობა შექმნილი ჯიოვან ფრანჩესკო კაპოფერის მიერ, დაცული [[ბერგამო|ბერგამოში]], სანტა-მარია-მაჯორეს ბაზილიკაში, ეფუძნება ლორენცო ლოტოს დიზაინს.]]
| align="center"|ღმერთი [[დემიურგი]]<br />(<small>სიტყვა „ქაოსის“ თავდაპირველი, ჰესიოდესეული მნიშვნელობა იყო „ღია, ცარიელი სივრცე“<ref>[https://view.publitas.com/p222-14553/hesiode-teogonia/page/4/ ჰესიოდე «თეოგონია»], გვერდი 26. განმარტებანი: აბზაცი 7.</ref>.)
|<small>[[ძვ. წ. 1788|ძვ. წ. 1788 წელი]] — [[ქაოსი]] ბადებს [[გეა|გეას]].
|<small>უწინარესად იშვა ქაოსი. შემდეგ გაჩნდნენ მკერდგანიერი [[გეა]] ([[დედამიწა]]), მარად მტკიცე საყრდენი ყველა უკვდავის, რომელთაც დათოვლილი ოლომპოსის მწვერვალზე დაუვანიათ, ფართოგზებიანი მიწის წიაღში ჩაძირული პირქუში [[ტარტაროსი]] (უფსკრული) და [[ეროსი (მითოლოგია)|ეროსი]] ([[სიყვარული]]), ვინც ულამაზესია ღმერთთა შორის, ღონისმიმხდელი და ყველა ცისიერისა თუ მიწიერის გონებას და გონივრულ ნებას გულს უმორჩილებს.
ქაოსისგან იშვა ერებოსი (წყვდიადი) და [[ნიქსი]] ([[ღამე]] წკვარამი). [[ნიქსი]] ტრფობით შეერთო ერებოსს და დაბადა ეთერი (მიწისზედა ჰაერის ნათელი სივრცე) და ჰემერა (დღე)<ref name=autogenerated1>[https://view.publitas.com/p222-14553/hesiode-teogonia/page/4/ ჰესიოდე «თეოგონია»], გვერდი 4.</ref>.
|-----
| rowspan="2" align="center" |2
| align="center"|'''[[გეა]]''' ({{lang-gr|Γαία}} — «[[დედამიწა]]».)<br />[[ფაილი:Feuerbach Gaea.jpg|thumb|260px|center|[[გეა]], ანსელმ ფონ ფეიერბახის მიერ [[1875|1875 წელს]] შესრულებული ჭერის მხატვრობა, ვენის სახვითი ხელოვნების აკადემია.]]
| align="center"|[[დედამიწა|დედამიწის]] [[ქალღმერთი]]
|<small>[[ძვ. წ. 1770|ძვ. წ. 1770 წელი]] — [[გეა]] ბადებს [[ურანოსი|ურანოსს]].
|<small>ხოლო მიწამ თავდაპირველად შვა ვარსკვლავიანი [[ცა]] ([[ურანოსი]]), თავისივე ტოლი, რათა ყოველი მხრიდან დაეფარა ცას იგი და ნეტარ ღმერთთა მარად მტკიცე სამკვიდროდ ქმნილიყო. მანვე შვა აგრეთვე მაღალი მთები, თვალწარმტაცი სამყოფელი ქალღმერთ ნიმფათა, რომელნიც მაღნარით დაფარულ მთებში ბინადრობენ. შემდეგ მიწამ, ისე, რომ ნანატრი სიყვარულით არავის შერთვია, დაბადა უნაყოფო, ბობოქარი ზღვა [[პონტოსი]]. მერე ცასთან გაიყო სარეცელი და დაბადა ღრმამორევებიანი ოკეანოსი, კოიოსი, კრეოსი, ჰიპერიონი, იაპეტოსი, თეა, რეა, თემისი, მნემოსინე, ოქროსგვირგვინოსანი ფოიბე და ტურფა ტეთისი. ხოლო მათ შემდეგ შვა უმრწემესი, ცბიერი კრონოსი, შვილთა შორის უსაშინლესი, რომელსაც სძულდა მხნე მამა მშობელი. ამის მერე შვა მიწამ გულზვიადი კიკლოპები ({{lang-gr|Κύκλωπες}} — მრგვალთვალიანები) – ბრონტესი, სტეროპესი და გულადი არგესი, რომელთაც ჭექა-ქუხილი მისცეს და ელვა დაუმზადეს ზევსს. ისინი ყველაფრით ჰგავდნენ ღმერთებს, მხოლოდ თვალი ჰქონდათ ცალი შუა შუბლზე. მათ კიკლოპები ეწოდათ, რაკი ცალი მრგვალი თვალი ჰქონდათ შუბლზე. ძალ-ღონესა და მოხერხებას იჩენდნენ ისინი საქმეში<ref name=autogenerated1>[https://view.publitas.com/p222-14553/hesiode-teogonia/page/4/ ჰესიოდე «თეოგონია»], გვერდი 4.</ref>.
|-----
| align="center"|'''[[ურანოსი]]''' ({{lang-gr|Ουρανός}} — «ზეცა».)<br />[[ფაილი:Aion mosaic Glyptothek Munich W504.jpg|thumb|260px|center|რომაული ვილა სენტინუმის ცენტრალურ ნაწილში მდებარე უზარმაზარი იატაკის მოზაიკა (ამჟამად ცნობილი სასოფერატოს სახელით [[მარკე|მარკეში]], [[იტალია]]). ქრისტეს შობიდან [[200]] – [[250]] წლები. ეონი ({{lang-el|Αἰών}}) ([[ურანოსი|ურანოსის]] რომაული ასლი), უკვდავების ღმერთი დგას ზოდიაქოს ნიშნებით გაფორმებულ ასტროლოგიური სფეროს ცენტრში. მათ შორის მოთავსებულია მწვანე და შიშველი ხე (შესაბამისად ზაფხული და ზამთარი). მათ წინ კი ზის დედამიწის ქალღმერთი ტელუსი/ ტერა ([[გეა|გეას]] რომაული ასლი) თავის ოთხ შვილთან ერთად, რომლებიც შესაძლოა წარმოადგენენ ოთხ სეზონს.]]<br />[[ფაილი:The Mutiliation of Uranus by Saturn.jpg|thumb|260px|center|[[ურანოსი|ურანოსის]] კასტრირება [[კრონოსი|კრონოსის]] (სატურნი) მიერ: [[ჯორჯო ვაზარი|ჯორჯო ვაზარის]] და ქრისტოფანო ჯერარდის ფრესკა, [[1560|1560 წელი]] ([[კოზიმო I მედიჩი|კოზიმო I მედიჩის]] დარბაზი, პალაცო ვეკიო, ფლორენცია).]]
| align="center"|ცის ღმერთი
|<small>[[ძვ. წ. 1750|ძვ. წ. 1750 წელი]] — [[ურანოსი]] ეუფლება [[გეა|გეას]]. იბადებიან — [[კიკლოპები]], [[ჰეკატონხეირები]] და [[ტიტანები]]<br />(სამარხების შახტა [[მიკენი|მიკენში]], აშენებული [[ძვ. წ. 1740|ძვ. წ. 1740-სა]] და [[ძვ. წ. 1450|1450 წელს]] შორის).
[[ძვ. წ. 1710|ძვ. წ. 1710 წელი]] — "საფრიდან მარცხენა ხელი გაიწვდინა ძემ ([[კრონოსი|კრონოსმა]] (სატურნი)), მარჯვენაში ვეება ნამგალი ეჭირა, გრძელი, კბილბასრი, უმალ მოჰკვეთა მამას ([[ურანოსი|ურანოსს]]) ასონი და ზურგსუკან შორს მოისროლა"<ref name=autogenerated2>[https://view.publitas.com/p222-14553/hesiode-teogonia/page/5/ ჰესიოდე «თეოგონია»], გვერდი 5.</ref>.
|<small>კიდევ სამი, წარმოუდგენლად დიდი, მხნე და გულზვიადი ძე შეეძინათ მიწას და ზეცას – კოტოსი, ბრიარეოსი და გიგესი [[ჰეკატონხეირები]] ({{lang-gr|Εκατόγχειρες}}, სიტყვასიტყვით: ἑκατόν, «ასი» და χείρ, «ხელი». [[ლათინური ენა|ლათინურად]] Centimani «ასხელიანი»), რომელთა სახელებსაც კაცნი შიშით არ წარმოთქვამენ. თითოეულს ასი საზარელი მკლავი ჰქონდა და მხრებს შორის ორმოცდაათი თავი ამოსვლოდა მკვრივ კიდურებზე. უძლეველი იყო ამ გოლიათ არსებათა ძალა. მიწისა და ცის ნაშობთა შორის ყველაზე ზარდამცემნი იყვნენ და გაჩენისთანავე მოიძულა ისინი მშობელმა მამამ. როგორც კი დაიბადნენ, სათითაოდ ყველა მიწის წიაღში დამალა ცამ და სინათლეზე არ უშვებდა; ხარობდა იგი თავისი ბოროტი საქციელით. შევიწროებული უზარმაზარი მიწა კი კვნესოდა და ბოლოს მზაკვრული, ავი საქმე მოიგონა. მსწრაფლ შექმნა მოელვარე ანდამატის სახეობა, მისგან დიდი ნამგალი დაამზადა და საყვარელ შვილებს აჩვენა, თან გასამხნევებლად ასე მიმართა გულდამწუხრებულმა:
— ჩემო და კადნიერი მამის შვილებო, თუკი ისურვებთ ჩემი ისმინოთ, ვაზღვევინებთ მამათქვენს ბოროტ შეურაცხყოფას, რადგან პირველმა მან იკადრა უღირსი საქმე.
ასე უთხრა, ხოლო ისინი ყველა შიშმა შეიპყრო, სიტყვის თქმაც კი ვერცერთმა გაბედა. მხოლოდ დიდმა, ცბიერმა კრონოსმა მოიკრიბა მხნეობა და მყისვე მიუგო მზრუნველ დედას:
— დედა, გპირდები, რომ მე აღვასრულებ ამ საქმეს, რამეთუ არაფრად ვაგდებ საძულველ მამაჩვენს, ვინაიდან პირველმა მან იკადრა უღირსი ქცევა.
ასე უთხრა, მთელი გულით გაუხარდა უზარმაზარ მიწას, საფარში დააყენა თავისი ძე, დამალა, ხელთ კბილბასრი ნამგალი მისცა და მრავალგვარი ხრიკი ურჩია.
მოვიდა დიდი ცა, მოუძღვა ღამეს და ყოველი მხრიდან შემოეჭდო მიწას ტრფიალის მოსურნე. საფრიდან მარცხენა ხელი გაიწვდინა ძემ, მარჯვენაში ვეება ნამგალი ეჭირა, გრძელი, კბილბასრი, უმალ მოჰკვეთა მამას ასონი და ზურგსუკან შორს მოისროლა. უნაყოფოდ არ გადაგდებულან ასონი მისი მკლავიდან. რამდენი სისხლიანი წვეთიც დაიღვარა, მიწამ მიიღო ყველა და დროთა ბრუნვაში შვა უწყალო ერინიები, ელვარე საჭურვლიანი დიდი გიგანტები, რომელთაც გრძელი შუბი ეპყრათ ხელთ, და ნიმფები, მელიებად, იფნის ნიმფებად წოდებულნი უსაზღვრო მიწაზე. კრონოსის მიერ ანდამატით მოკვეთილი და ხმელეთიდან მღელვარე ზღვაში გადასროლილი ასონი დიდხანს დაცურავდნენ ტალღებზე. უკვდავ სხეულის ნაწილს თეთრი ქაფი მოედო გარშემო და მასში ქალწული ამოიზარდა. ქალწულმა პირველად საღმრთო კითერისაკენ გაცურა, იქიდან ზღვით გარემოცულ კიპროსს ეწვია და მიწაზე გადმოვიდა პატივსაცემი, ლამაზი ღმერთი, გარშემო ბალახი აღმოცენდა მის კენარ ფერხთით. მას აფროდიტეს [ანუ ქაფისგან შობილს და ლამაზგვირგვინოსან კითერეას] უწოდებენ ღმერთნი და კაცნი, რადგან ქაფში დაიბადა. კითერეად იმიტომ მოიხსენიებენ, რომ კითერაზე მოხვდა, ხოლო კიპროსსშობილს იმის გამო უწოდებენ, რომ ზღვით გარშემორტყმულ კიპროსზე იშვა. ფილომედესსაც ეძახიან, რაკი ასოთაგან მოევლინა ქვეყანას. ღმერთქალს ეროსი უმშვენებდა გვერდს და ლამაზი ჰიმეროსიც თან ახლდა დაბადებისას და მაშინაც, როდესაც ზეციერთა დასს ეახლა. იმთავითვე მოიხვეჭა მან პატივი და წილად კაცთა და უკვდავ ღმერთთა შორის, აი, რა ერგო: ქალწულთა ჩურჩული, ღიმილი, იმედგაცრუება, სასიამოვნო აღტაცება, ალერსი და სინატიფე.
დიადი მამა ცა კიცხავდა საკუთარ შვილებს და ტიტანები შეარქვა მათ. ამბობდა, მთელი ღონე იხმარეს, რომ ესოდენ ბიწიერი საქმე ჩაედინათ, და ამისთვის მომავალში უთუოდ მიეზღვებათ სამაგიეროო.
ღამემ შვა საძულველი ხვედრი, შავი ბედისწერა და სიკვდილი; დაბადა ასევე ძილი და სიზმართა დასი. შემდეგ, ისე რომ არცერთ ღმერთთან არ გაუზიარებია სარეცელი, შვა მრუმე ღამემ ძაგება, მტანჯველი ვაება და ჰესპერიდები, რომლებიც დიდებული ოკეანოსის გადაღმა ლამაზ ოქროს ვაშლებსა და მსხმოიარე ხეებს იცავენ. მანვე გააჩინა აგრეთვე ულმობლად დამსჯელი კერები და მოირები – კლოთო, ლაქესისი და ატროპოსი, რომლებიც მოკვდავებს დაბადებისას სიკეთესაც ანათლავენ და სიავესაც და ცოდვების გამო ღმერთებსაც დევნიან და ადამიანებსაც. ეს ქალღმერთები მანამ არ იცხრობენ სასტიკ გულისწყრომას, სანამ ბოროტ სასჯელს არ მიაგებენ შემცოდეს. ამის შემდეგ მოკვდავ კაცთა სასჯელად ტიალმა ღამემ შვა ნემესისი; ბოლოს კი დაბადა ტყუილი, მეგობრობა, წყეული სიბერე და გულქვა ერისი.
საძულველმა ერისმა შვა მძიმე ჯაფა, დავიწყება, შიმშილი, ცრემლიანი ტკივილი, დაპირისპირება, ომი, მკვლელობა, კაცთასრვა, უთანხმოება, ტყუილი, პაექრობა, კამათი, უკანონობა და შეშლილობა – უკლებლივ ერთიმეორის მახლობელნი – და ფიცი, ყველაზე მეტად რომ ვნებს კაცთ, მიწაზე მცხოვრებთ, თუკი რომელიმე მათგანი ნებსით ცრუდ დაიფიცებს.
პონტოსმა შვა ალალმართალი და სიმართლისმოყვარე ნერევსი, საკუთარ შვილთა შორის უხუცესი. ნერევსს მოხუცს ეძახიან, რადგან მართლისმთქმელია, გულკეთილი, არასდროს ივიწყებს სამართლიანობას და პირუთვნელად და ლმობიერად სჯის. შემდეგ პონტოსი შეერთო მიწას და შვა დიადი თავმასი, ჩაუქი ფორკისი, ლამაზღაწვება კეტო და ევრიბია, რომელსაც ალმასის მტკიცე გული უძგერს მკერდში.
ნერევსსა და თმამშვენიერ დორისს, ასულს საკუთარ წიაღში ჩამდინარე ოკეანოსისას, ქალღმერთთათვის საყვარელი შვილები შეეძინათ უნაყოფო ზღვაში: პროთო, ევკრანტე, საო, ამფიტრიტე, ევდორე, თეტისი, გალენე, გლავკე, კიმოთოე, სპეო, თოე, ტურფა ალია, პასითეა, ერატო, ვარდისფერმკლავება ევნიკე, მწყაზარი მელიტე, ევლიმენე, აგავე, დოტო, პროტო, ფერუსა, დინამენე, ნესეა, აქტეა, პროტომედეა, დორისი, პანოპე, სანდომიანი გალატეა, ტურფა ჰიპოთოე, ვარდისფერმკლავება ჰიპონოე, კიმოდოკე, რომელიც კიმატოლეგესა და წერწეტა ამფიტრიტესთან ერთად იოლად აცხრობს ტალღებს და მძაფრი ქარების ქროლვას მოქურუხებულ ზღვაში, კიმო, ეიონე, ლამაზგვირგვინოსანი ჰალიმედე, პირმცინარი გლავკონომე, პონტოპორეა, ლეაგორა, ევაგორა, ლაომედეა, პულინოე, ავტინოე, ლისიანასა, ტანკენარი, უზადო გარეგნობის ევარნე, მწყაზარი ტანადობის ფსამათე, მომხიბლავი მენიპე, ნესო, ევპომპე, თემისტო, პრონოე და ნემერტესი, რომელსაც უკვდავი მამის გონიერება დაჰყოლია. ეს ორმოცდაათი, სხვადასხვა შესანიშნავ საქმეში დახელოვნებული ქალწული იშვა უმწიკვლო ნერევსისაგან.
თავმასმა ცოლად შეირთო ღრმადინებიანი ოკეანოსის ასული ელექტრა, რომელმაც უშვა მას მალი ირისი და თმამშვენიერი ჰარპიები – აელო და ოკიპეტე, რომლებიც ქარის ქროლვასა და ფრთამალ ჩიტებსავით სწრაფად დაფრინავენ, ფრთოსნებზე მაღლა დანავარდობენ ცაში.
ფორკისს კეტომ უშვა ლამაზღაწვება, დაბადებითვე თმაჭაღარა დედაბრები – გრაიებს რომ ეძახიან უკვდავი ღმერთნი თუ მიწაზე მოსიარულე კაცნი – კოხტად მოსილი პემფრედო, ზაფრანისფერკაბიანი ენიო, გორგონები, დიდებული ოკეანოსის გადაღმა, ღამის სამანთან რომ ბინადრობენ ხმაწკრიალა ჰესპერიდების ახლოს, სთენო, ევრიალე და მედუსა, ვინც უბედობა გადაიტანა. მედუსა მოკვდავი იყო, უკვდავნი და უბერებელნი სთენო და ევრიალე იშვნენ. მედუსასთან მუქკულულებიანი პოსეიდონი დაწვა რბილ მდელოზე, გაზაფხულის ყვავილებში. და როდესაც ფორკისის ასულს პერსევსმა თავი მოჰკვეთა, მისი სხეულიდან ამოხტნენ დიადი ქრისაორი და ცხენი პეგასოსი. ამ ბედაურს ეს სახელი იმიტომ შეარქვეს, რომ ოკეანოსის წყაროებთან იშვა, ხოლო ჭაბუკს ქრისაორი უწოდეს, რაკი ოქროს ჯავარდენი ეპყრა ხელთ დაბადებისას. პეგასოსი გაფრინდა, დატოვა მიწა, ჯოგებისა და ფარების მშობელი, უკვდავთ ეახლა და ზევსის სახლში ბინადრობს. ჭექა-ქუხილი და მეხი მიაქვს მას ბრძენ ზევსთან. ხოლო ქრისაორი ტრფობით შეერთო კალიროეს, დიდებული ოკეანოსის ასულს, და შვა სამთავიანი გერიონი. გერიონი საკუთარ ტაატით მავალ ნახირთან ახლოს ჰერაკლეს ძალამ გამოასალმა სიცოცხლეს ზღვით გარემოცულ ერითეაზე იმ დღეს, როდესაც მას ოკეანოსის დინება გადაელახა და თავის ფართოშუბლა ხარ-ძროხას მიერეკებოდა წმინდა ტირინსისკენ. ჰერაკლემ ორთოსიც და მენახირე ევრიტიონიც მოკლა ბნელ ახორში, დიდებული ოკეანოსის გადაღმა.
კეტომ ღრმა ეხში შვა კიდევ ერთი, მოურეველი ურჩხული, რომელიც არაფრით ჰგავს არც მოკვდავ ადამიანებს და არც უკვდავ ღმერთებს: მრისხანე ღმერთქალი ექიდნა – ღვთიური მიწის წიაღში მობინადრე ნახევრად თვალჟუჟუნა, ლამაზღაწვება ნიმფა, ნახევრად კი უზარმაზარი, საშინელი, დიდი, ბზინვარეპერანგიანი და უმი ხორცის მჭამელი გველი. მიწის წიაღქვეშ, ამოტეხილ კლდეში აქვს მას მღვიმე უკვდავ ღმერთთა და მოკვდავ კაცთაგან შორს. აქ გამოუყვეს მას ღმერთებმა საბინადროდ დიდებული სამყოფლო. მიწის ქვეშ, არიმაში დარაჯად დგას ულმობელი ექიდნა – ეს უკვდავი, მარად უბერებელი ნიმფა.
ამბობენ, რომ საზარელი, კადნიერი, ბიწიერი ტიფონი შეერთო სიყვარულით ამ თვალჟუჟუნა ასულს. დაორსულდა ექიდნა და მრისხანე შვილები დაბადა. თავდაპირველად შვა მან ორთოსი, გერიონის ძაღლი, შემდეგ დაბადა მოურეველი, ზარდამცემი, უმი ხორცის მჭამელი კერბეროსი – მჭექარეხმიანი, ორმოცდაათთავიანი, შეუბრალებელი, ღონიერი ძაღლი ჰადესისა. ამის შემდეგ ექიდნამ შვა ლერნეს ავგული ჰიდრა, რომელიც თეთრმკლავება ჰერამ გამოკვება, როდესაც ძალგულოვან ჰერაკლეზე უზომოდ იყო განრისხებული. ჰიდრა, მონადავლე ათენას ნებით, ზევსის ვაჟმა, ამფიტრიონის სახლეულის წევრმა ჰერაკლემ მოკლა ბრძოლისმოყვარე იოლაოსთან ერთად თავისი უწყალო ხმლით. ჰიდრამ შვა უქრობი ცეცხლის მფრქვეველი, საზარელი, დიდი, ფეხმარდი და ძლიერი ქიმერა, რომელსაც სამი კეტომ ღრმა ეხში შვა კიდევ ერთი, მოურეველი ურჩხული, რომელიც არაფრით ჰგავს არც მოკვდავ ადამიანებს და არც უკვდავ ღმერთებს: მრისხანე ღმერთქალი ექიდნა – ღვთიური მიწის წიაღში მობინადრე ნახევრად თვალჟუჟუნა, ლამაზღაწვება ნიმფა, ნახევრად კი უზარმაზარი, საშინელი, დიდი, ბზინვარეპერანგიანი და უმი ხორცის მჭამელი გველი. მიწის წიაღქვეშ, ამოტეხილ კლდეში აქვს მას მღვიმე უკვდავ ღმერთთა და მოკვდავ კაცთაგან შორს. აქ გამოუყვეს მას ღმერთებმა საბინადროდ დიდებული სამყოფლო. მიწის ქვეშ, არიმაში დარაჯად დგას ულმობელი ექიდნა – ეს უკვდავი, მარად უბერებელი ნიმფა.
თავი ჰქონდა: ერთი – თვალებმოგიზგიზე ლომის, მეორე – თხის, მესამე – ძლიერი გველეშაპის. შესაბამისად, სხეულის წინა ნაწილი ქიმერას ლომისა ჰქონდა, უკანა – გველეშაპის, ხოლო შუა – თხის და ბრიალა ცეცხლს აფრქვევდა საშინელი ძალით. მოგვიანებით იგი პეგასოსმა და ქველმა ბელეროფონტესმა განგმირეს. თუმც მანამდე ქიმერა მოიხიბლა ორთოსით და მისგან შვა კადმეელთა შემმუსვრელი, დამღუპველი სფინქსი და ნემეის ლომი, რომელიც ზევსის სახელოვანმა მეუღლემ, ჰერამ გაზარდა და ადამიანთა სასჯელად ნემეის სერებზე მიუჩინა ადგილი. აქ ბინადრობდა იგი, მუსრს ავლებდა კაცთა მოდგმას, დაეპატრონა ნემეის ტრეტოსს და აპესასს, მაგრამ ჰერაკლეს ძალის სიდიადემ განგმირა ბოლოს.
კეტო სიყვარულით შეერთო ფორკისს და შვა საკუთარ შვილთა შორის უმრწემესი საზარელი გველი, რომელიც ვრცელ საზღვრებთან, ლეგა მიწის იდუმალ ადგილას იცავს ოქროს ვაშლებს. აი, ეს მოდგმა იშვა კეტოსა და ფორკისისაგან<ref name=autogenerated1>[https://view.publitas.com/p222-14553/hesiode-teogonia/page/4/ ჰესიოდე «თეოგონია»], გვერდი 4.</ref><ref name=autogenerated2>[https://view.publitas.com/p222-14553/hesiode-teogonia/page/5/ ჰესიოდე «თეოგონია»], გვერდი 5.</ref><ref>[https://view.publitas.com/p222-14553/hesiode-teogonia/page/6/ ჰესიოდე «თეოგონია»,] გვერდი 6.</ref><ref>[https://view.publitas.com/p222-14553/hesiode-teogonia/page/7/ ჰესიოდე «თეოგონია»,] გვერდი 7.</ref><ref name=autogenerated3>[https://view.publitas.com/p222-14553/hesiode-teogonia/page/8/ ჰესიოდე «თეოგონია»], გვერდი 8.</ref>.
|-----
| rowspan="2" align="center" |3
| align="center"|'''[[ტეთისი (მითოლოგია)|ტეთისი]]''' ({{lang-grc|Τηθύς}})<br />[[File:Tethys mosaic 83d40m Phillopolis mid4th century -p2fx.2.jpg|thumb|260px|center|თეტისის მოზაიკა (დეტალი) ფილიპოპოლისიდან (თანამედროვე [[შაჰბა]], [[სირია]]), [[IV საუკუნე]], შაჰბას მუზეუმი.]]
| align="center"|ზღვის ქალღმერთი<ref> სენეკა «მედეა»: 378; ლუკანი «ფარსალოსი»: X, 204.</ref>.
| align="center"|
| <small>ტეთისმა ოკეანოსს უშვა ჩქერალებიანი მდინარეები: ნილოსი, ალფეოსი, ღრმამორევებიანი ერიდანოსი, სტრიმონი, მეანდროსი, ლამაზად მდინარი ისტროსი, ფასისი, რესოსი, ვერცხლისფერჩქერალებიანი აქელოოსი, ნესოსი, როდიოსი, ჰალიაკმონი, ჰეპტაპოროსი, გრენიკოსი, ესეპოსი, ღვთაებრივი სიმოისი, პენეოსი, ჰერმოსი, ნარნარად მდენი კეკოსი, დინებალაღი სანგარიოსი, ლადონი, პართენიოსი, ევენოსი, არდესკოსი და ღვთაებრივი სკამანდროსი.
ტეთისმა შვა ასევე მოდგმა წმინდა ასულებისა, რომლებიც მეუფე აპოლონთან და მდინარეებთან ერთად ხელმძღვანელობენ ქვეყნად ჭაბუკთა დავაჟკაცებას — ამ მოვალეობის აღსრულება მათ ზევსისგან ერგოთ წილად. ეს ასულები არიან: პეითო, ადმეტე, იანთე, ელექტრა, დორისი, პრიმნო, ღვთისდარი ურანია, ჰიპო, კლიმენე, როდეა, კალიროე, ძეუქსო, კლიტია, იდიია, პასითოე, პლექსავრა, გალაქსავრა, თვალწარმტაცი დიონე, მელობოსისი, თოე, სანდომიანი პოლიდორა, მომხიბლავი გარეგნობის კერკეისი, შვლისნუკრისთვალება პლუტო, პერსეისი, იანეირა, აკასტე, ქსანთე, ტურფა პეტრეა, მენესთო, ევროპე, მეტისი, ევრინომე, ზაფრანისფერკაბიანი ტელესტო, ქრისეისი, ასია, თვალწარმტაცი კალიფსო, ევდორა, ტიქე, ამფირო, ოკიროე და სტიქსი, რომელიც დებს შორის ყველაზე გამორჩეულია. ესენი არიან ოკეანოსისა და ტეთისის უფროსი ასულნი, თუმცა მათ გარდა მრავალი სხვა შვილიც შეეძინათ ამ მშობლებს. სულ სამი ათასი აშოლტილი ასული უვის ოკეანოსს, რომლებიც კიდით კიდე გაბნეულან და, ქალღმერთთა შორის სახელოვანნი, ყველგან ბინადრობენ — მიწაზეც და ღრმა წყლებშიც. სამი ათასი ვაჟიც უვის ოკეანოსს — მორაკრაკე მდინარეები, რომლებიც მას დედოფალმა ტეთისმა უშვა. ყველა მათგანის სახელის ჩამოთვლა ძნელია მოკვდავი ადამიანისათვის, თუმცა თითოეულმა კაცმა იცის ოკეანოსის იმ ძეთა სახელები, რომელნიც მასთან ახლოს ბინადრობენ<ref name=autogenerated3>[https://view.publitas.com/p222-14553/hesiode-teogonia/page/8/ ჰესიოდე «თეოგონია»], გვერდი 8.</ref>.
|-----
| align="center"|'''[[ოკეანოსი]]''' ({{lang-gr|Ωκεανός}})<br />[[ფაილი:ZeugmaMuseum3.jpg|thumb|260px|center|მოზაიკა ოკეანოსის და ტეთისის გამოსახულებით, [[ზეუგმის მოზაიკის მუზეუმი]], [[გაზიანთეფი]].]]
| align="center"|ზღვის ღმერთი
|
| <small>[[ჰესიოდე|ჰესიოდეს]] მიხედვით, ოკეანე — ტიტანია, ძე [[ურანოსი|ურანოსისა]] (ზეცა) და [[გეა|გეასი]] ([[დედამიწა]]), ძმა [[კრონოსი|კრონოსის]], ჰიპერიონის და [[რეა|რეასი]], ძმა და მეუღლე ტეთისის ({{lang-gr|Τηθύς}}).
|-----
| align="center"|4
| align="center"|'''[[ფაზისი (მითოლოგია)|ფაზისი]]'''<ref>[http://meufeanania.info/fazisi/ მანგლელი მიტროპოლიტი ანანია „ფაზისი“]</ref> ({{lang-gr|Φάσις}})<br />[[ფაილი:Valley of Rioni in Chkvishi Near Tabidzes' Home Museums.JPG|thumb|260px|center|[[რიონი|რიონის]] ხეობა [[ჭყვიში (ვანის მუნიციპალიტეტი)|ჭყვიშში]], [[გალაკტიონ და ტიციან ტაბიძეების სახლ-მუზეუმი|ტაბიძეების სახლ მუზეუმის]] მახლობლად.]]
| align="center"|მდინარის ღმერთი
|
|<small>"37. სპარსელები ცხოვრობენ და აღწევენ სამხრეთის ზღვამდე, რომელსაც უწოდებენ მეწამულს. ამათ ზემოთ ჩრდილოეთის მიმართულებით ცხოვრობენ მიდილები, მიდიელებს ზემოთ სასპეჲრები, სასპეჲრებს ზემოთ კოლხები, რომლებიც აღწევენ ჩრდილოეთის ზღვამდე, რომელსაც ერთვის მდინარე ფასისი. ეს ოთხი ტომი მოსახლეობს ზღვიდან ზღვამდე."<br />[[ჰეროდოტე|ჰეროდოტეს]] "[[ისტორია]]": წიგნი - IV, მელპომენე.
|-----
|}
==ღმერთ-კაცნი<ref>[http://dspace.gela.org.ge/handle/123456789/5098 მ. გ. ჯანაშვილი „საქართველოს ისტორია უძველეს დროითგან 985 წლ. ქრ. შ.“]: ბ. ღმერთ-კაცნი. ტომი I, გვერდები: 92, 93, 94, 95, 96.</ref>==
{| class="wikitable sortable"
!width="2%"| №
!width="18%"| სახელი
!width="14%"| ტიტული
!width="14%"| ქრონიკები
!width="60%"| შენიშვნა
|-----
|- style="background:#fff;"
| align="center"| 1
| align="center"|'''[[ქართლოსი]]'''<br />[[File:Thargamosids.JPG|thumb|260px|center|თარგამოსი და მისი ვაჟები:<br>ფიგურების განლაგება მარცხნიდან მარჯვნივ: [[მოვაკანოსი]], [[ბარდოსი]], [[ქართლოსი]], [[ჰაოსი]], [[თარგამოსი]], [[ლეკოსი]], [[ჰეროსი]], [[კავკასოსი]], [[ეგროსი]]. ქართული ქრონიკების გადაშლილი ფოლიო ([[ვახტანგ VI|ვახტანგისეული]] რეპროდუქცია), 1700-ანი წლები.]]
| rowspan="2" align="center" |[[ქართველთა ეთნარქები]]
| rowspan="2" align="center" |[[ძვ. წ. 2116|2116 ქრ. წ.]]<ref>[http://dspace.gela.org.ge/handle/123456789/5098 მოსე ჯანაშვილი „საქართველოს ისტორია უუძველეს დროითგან 985 წლ. ქრ. შ.“]. ტომი I, გვერდი — 8 —. ტფილისი, ელექტრონითმბეჭდავი ამხ. „შრომა“. მიხეილის პრ. №65, 1906.</ref>–
| <small>'''ა. ქართლოსი.''' პირველ კაცს საქართველოში ერქვა ქართლოსი (ქართ(ლ)ისი), პირველ ქალაქს ქართ(ლ)ი, პირველი საფიცარი იყო საფლავი ქართლოსისა.</small>
|- style="background:#fff;"
| align="center"| 2
| align="center"|[[ეგროსი|კოლხი]] ({{lang-gr|Κολχί}})
| <small>'''ბ. კოლხი.''' მნასი პეტრონი, ერატოსთენის მიწაფე ამბობს, [[კოლხები|კოლხებს]] ასეთი სახელი დაენათლათ კოლხისაგან, რომელიც იყო ძე ფაზისაო (ამ შემთხვევაში „ფაზის“ შეიძლება ყოფილიყო კავკასიანთა ენების მზე (ბჟა, ვაზ, ბაყ, ბეღ).</small>
|- style="background:#fff;"
| align="center"| 3
| align="center"|'''[[ჰელიოსი]]''', ''ჱელიოს ({{lang-gr|Ήλιος}}) (მზე)''<br />[[ფაილი:Ilion---metopa.jpg|thumb|260px|center|ჰელიოსი თავის ეტლში, ძვ. წ. IV საუკუნის დასაწყისი, [[ათენა|ათენას]] ტაძარი, [[ტროა|ილიონი]].]]
| align="center"|მზის [[ღმერთი]]
| align="center"|
| <small>'''გ. მზე.''' კოლხის შვილი იყო [[ჰელიოსი|ჱელიოს]] (მზე).</small><br /><small>'''დ. ჱელიოს''' ჰყვანდა შვილები აჲეთისი, პერსე, ცირცეა, პასიფაჲ (მეუღლე მინოსისა).</small>
|- style="background:#fff;"
| align="center"| 4
| align="center"|'''[[აიეტი (მითოლოგია)|აიეტი]]''', ''ეეტ'', ''აჲეთისი'' ({{lang-gr|Αιήτης}})<br />[[ფაილი:Bartolomeo di giovanni, gli argonauti in coclide, 1487, 03.jpg|thumb|260px|center|[[აიეტი (მითოლოგია)|მეფე აიეტი]] (ბარტოლომეო დი ჯოვანი, [[1487]]).]]
| align="center"|[[ძველი კოლხეთი|კოლხეთის]] მეფე
| align="center"|
| <small>'''ე. აჲეთისი''', ძე მზისა. იგი მეფეა კოლხთა და [[მეოტები|მეოტებისა]] (მეოტიის ზღვა – [[აზოვის ზღვა]]) ცოლად ჰყავს თავის ძმის [[პერსე|პერსეს]] ასული ქალ-ღმერთი [[ჰეკატე|ჱეკატა]]. მისი ვაჟებია ეგიალაჲ და აბსირტი და ასულნი [[ქალკიოპე]] და [[მედეა (კოლხი)|მედეა]]. მისს ოქროს დარბაზში არის სხივოსანი ისრები ფეხმარდ მზისა. იგი კაცის მკვლელია, ჰხოცავს ყველა უცხოელს და ძლიერია ისე, რომ შეედრება მეომრობის ღმერთს არიას. [[აია (მითოლოგია)|აიას]] გარდა აქვს ქალაქები [[ქუთაისი]] და სიბარის, საცა იყო შვენიერი სასახლეები. ვინც მის წინა ეზოში შედიოდა, ჰკვირობდა, როდესაც ჰხედავდა კედლებს, განიერ კარებს და სვეტებს. სახლის ზემო ნაწილს ამშვენებდა ბრინჯაოს ხვეულები. შესავალ კარებთან მაღლა ეხვეოდა ვაზის ბარდანი. მის ჩრდილოში იყო 4 აუზი: ერთისგან რძე გამოსჩქეფდა, მეორისგან – ღვინო, მესამისგან – სურნელოვანი ზეთი და მეოთხისგან წყალი, რომელიც ზამთარს თბილი იყო და ზაფხულს ცივი, ვით ყინვა. ამ „საღმრთო“ საგნებს გარდა მეფეს ჰყვანდა კიდევ ხარები, სპილენძის რქიანი და სპილენძის პირიანი, რომელთაგან ცეცხლი გამოდიოდა, აგრეთვე ფოლადის ნაჭრისაგან გაკეთებული გუთანი. აჲეთისი ტანზე იცვამდა მაგარ ჯავშანს, თავზე იხურავდა ოქროს ჩაფხუტს, რომელიც ბრწყინავდა ოკეანედამ ამომავალ მზის გულივით. ხელში იღებდა მრგვალ ფარს, მრავალ ტყავებისაგან გაკეთებულს, და ისეთს დიდს ლახვარს, რომ ჰერკულესს გარდა სხვა გმირს მისი ტარება არ ძალუძდა. გარე გამოდიოდა ოქროს ეტლით, რომელშიაც ება მშვენიერი და სწრაფი, როგორც ქარი, რაშები. ესენი მისთვის მიეცა მზე ღმერთს. ჩაჯდებოდა-რა ეტლში, მარჯვენა ხელზე იკეთებდა მრგვალს ფარს და მარცხენა ხელში იჭერდა ბუმბერაზ ლამპარს. მის გვერდით ურჭობდნენ მეტად დიდ ლახვარს. ეტლს მართავდა აბსირტი. ბოლოს იგი მოკლა მელეაგრმა. სტრაბონი იუწყება: „ქალაქ აიას ახლაც უჩვენებენ ფაზის მდინარეზეო და ყველას სჯერა, რომ აჲეთისი მეფობდა კოლხეთშიო, საცა მისი სახელი დღესაც იხმარებაო“. მართლაც, [[აიეტი (ორატორი)|აჲეთისი]] ერქვა [[გუბაზ II|გუბაზის]] თანამედროვე ქართველს ([[ძვ. წ. 554|554 წ. ქრ. შ.]]).</small>
|- style="background:#fff;"
| align="center"| 5
| align="center"|'''[[ცირცე]]''', ''ცირცეა I'' ({{lang-gr|Κίρκη}})<br />[[File:Circe Offering the Cup to Odysseus.jpg|thumb|260px|center|ცირცე [[ოდისევსი|ოდისევსს]] სთავაზობს თასს (ჯონ უილიამ უოტერჰაუსი, 1891).]]
| align="center"|[[ქალღმერთი|ღმერთქალი]]
| align="center"|
| <small>'''ვ. ცირცეა I''', ღმერთქალი, ენამზიანი, მბზინავთმიანი. ფაზისი, გამოდიოდა-რა ამარანთის მთიდგან და რწყავდა-რა ცირცეას მინდორს, ერთოდა ზღვას. ვენაზითა, ბალახითა და ტირიფებით იყო შემოსილი ეს ცირცეას მინდორი. ცირცეა აქ აგროვებდა წამლის გასაკეთებელ ბალახებს (მისი სახელი ემსგავსება მეგრულს ცირა – გასათხოვარი ქალი და გურულს ციცა).</small>
|- style="background:#fff;"
| align="center"| 6
| align="center"|'''[[პერსე]]''', ''პერსეჲ''
| align="center"|[[ძველი კოლხეთი|კოლხეთის]] მეფე
| align="center"|
| <small>'''ზ. პერსეჲ''', ძმა აჲეთისა, მმართველი ტავრიდისა ([[ყირიმი|ყირიმის]]). მან აჲეთისი ტახტიდან ჩამოაგდო, მაგრამ [[მედეა (კოლხი)|მედეამ]] უშველა მამას და ტახტი დაუბრუნა (შეადარე [[ფერსათის მთა|ფერსათი]] (მთაა იმერეთში), ფერის).</small>
|- style="background:#fff;"
| align="center"| 7
| align="center"|'''[[ჰეკატე]]''', ''ჱეკატა'' ({{lang-gr|Εκάτη}})<br />[[ფაილი:William Blake 006.jpg|thumb|260px|center|სამმაგი ჰეკატე ([[უილიამ ბლეიკი]], 1795).]]
| align="center"|ღმერთქალი
| align="center"|
| <small>'''ჱ. ჱეკატა''', ღმერთქალი, [[პერსე|პერსეს]] ასული და მეუღლე [[აიეტი (მითოლოგია)|აჲეთისა]]. უყვარდა ნადირობა. თუ ნადირი არ შეხვდებოდა, ხოცავდა კაცებს. ყველაზე მეტად შეისწავლა წამლების გაკეთება და აღმოაჩინა წამალი [[aconitum]]. მოიგონა-რა წამლები, მოწამლა თავისი მამა და დაიპყრა მისი სამეფო და მერე ააგო ტაძარი არტემიდისა, რომელსაც სწირავდა ყველა უცხოელს, რომელიც გაბედავდა მის ქვეყანაში შემოსვლას. ჱეკატას პატივად ააგეს ბრწყინვალე ტაძარი. მას იცავდნენ გველები ნორჩ მუხის ტოტების ჩდილში. ლამპრები ანათებდნენ არემარეს. მის გარშემო ძაღლების საშინელი ყეფა ისმოდა. ველები ირყეოდნენ მის ფერხთ ქვეშ და ყუოდნენ წყლის ალები, მცხოვრებნი ამარანთის ფაზისის ჭაობებში (შეადარე: Amaranta ქართულს ამირან-თა, ამირანის მთა).</small>
|- style="background:#fff;"
| align="center"| 8
| align="center"|'''[[აფსირტე]]''', ''აბსირტ (აბსარ)'' ({{lang-gr|Άψυρτος}})<br />[[ფაილი:Herbert James Draper, The Golden Fleece.jpg|thumb|260px|center|[[მედეა (მითოლოგია)|მედეა]] ბრძანებს [[აფსირტე|აფსირტეს]] [[არგო|არგოს]] ბორტს მიღმა გადაგდებას ([[ოქროს საწმისი]], ჰერბერტ ჯეიმს დრეიპერი, [[1904]]).]]
| align="center"|[[ძველი კოლხეთი|კოლხეთის]] მეფის თანა-მმართველი
| align="center"|<small>კოლხეთი ხშირად ეყოფოდა საქართველოს სამეფოს. მას საკუთარი მეფეებიც ჰყავდა, მაგალითად, ჰეტიუსი, რომელიც არგონავტთა ლაშქრობამდე მეფობდა აქ, და მისი ძე რეტა I, ვინც [[არგონავტები]] მიიღო ([[ძვ. წ. 1292|1292 ძვ. წ.]])<ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/101625/ მიხეილ თამარაშვილი „ქართული ეკლესია დასაბამიდან დღემდე“]: III. – ფინიკიელთა და ბერძენთა მიერ საქართველოს სიმდიდრეთა გამოყენება. გვერდი: 86.</ref>.</small>
| <small>'''თ. აბსირტ''' აჲეთის ძე. მისი სახელი ეწოდებოდა პონტოს კუნძულს აბსარს (ქართლის ცხოვრება, როგორც იყო ნათქვამი, აფხაზებს უწოდებს აფსარ, აბშილი. თავის თავს იგინი უწოდებენ აბსუა, თავის ქვეყანას – აბსნ).</small>
|- style="background:#fff;"
| align="center"| 9
| align="center"|'''[[ქალკიოპე]]''', ''ხალკიოპე'' ({{lang-gr|Χαλκιόπη}})
| align="center"|
| align="center"|
| <small>'''ი. ქალკიოპე''', ასული [[აიეტი (მითოლოგია)|აჲეთისა]]. ოქროს ვერძით, რომ კოლხეთს მოვიდა ფრიქსი, ეს ვერძი აქ შესწირა კრონოსს. შემდეგ იგი მიიღო აჲეთმა, რომელმაც მას მიათხოვა თავისი ასული ქალკიოპე. მისგან იშვნენ არგი, ფრონტის, მელასი და ციტისორი. ფრიქსი მოკლა აჲეთმა, რადგან მკითხავმა უთხრა, მოსული სტუმარი მოგკლავსო. მისი შვილები ნავში ჩასხდნენ და წავიდნენ. იღუპებოდნენ, რომ მოასწრო მათ იაზონმა, რომელიც კოლხეთს მოდიოდა. იაზონმა იგინი გადასხა თავის ხომალდზე. მათ დაამალინეს ხომალდი და თვითონ მოვიდნენ დედასთან და შეატყობინეს მიზეზი იაზონის მოსვლისა. ქალკიოპემ დახმარება სთხოვა თავის დას მედეას.</small>
|- style="background:#fff;"
| align="center"| 10
| align="center"|'''[[ცირცე (აიეტის ასული)|ცირცე]]''', ''ცირცეა II'' ({{lang-gr|Κίρκη II}})
| align="center"|
| align="center"|
| <small>'''ია. ცირცეა II''', [[აიეტი (მითოლოგია)|აჲეთის]] ასული. თავის დედა [[ჰეკატე|ჰეკატესავით]] ესეც წამლების კეთებას სწავლობდა და ბევრი ახალი წამალი აღმოაჩინა, ასე რომ ამ მეცნიერებაში სხვას არ დაუვარდებოდა. იგი მიათხოვეს [[სკვითები|სკვითის]] მეფეს, რომელიც მოწამლა და გამეფდა. მაგრამ ფიცხად და ულმობლად ეპყრობოდა ქვეშევრდომებს, რომელთაც იგი განაძევეს.</small>
|- style="background:#fff;"
| align="center"| 11
| align="center"|'''[[მედეა (კოლხი)|მედეა]]''' (მედია) ({{lang-gr|Μήδεια}})<br />[[ფაილი:Medea-Sandys.jpg|thumb|260px|center|[[მედეა (მითოლოგია)|მედეა]] (ენტონი ფრედერიკ ოგასტას სენდისი, ბირმინგემის მუზეუმი და არტ გალერეა, 1868.)]]
| align="center"|[[ძველი კოლხეთი|კოლხეთის]] მეფის თანა-მმართველი
| align="center"|
| <small>'''იბ. მედეა=მედია''', ასული აჲეთისა. მისი მორთვა: „რაწამს ცისკარმა აღმოაშუქა, მედეამ შეიკრა თავისი აწეწილი თმები და დაიბანა ხმელ-ხმელი ლოყები; ტანზე კი იცხო სანეკტარო ნელსაცხებელი. მერე ჩაიცვა ლამაზი ტანისამოსი და შეიკრა იგი მოკაუჭებული ღილებით. გასურნელოვანებული თავი დაიბურა თეთრის რიდეთი. თავის მხევლებს, რომელნიც იყვნენ მის ტოლნი და რიცხვით 12-ნი, უბრძანა შეებათ ჯორაკები ეტლში, რადგან ჱეკატეს ბრწყინვალე ტაძარში წასვლას აპირებდა“. — მან იცის გაკეთება წამლებისა, შხამისა და ნელსაცხებელისა. წამალს ამზადებდა შავის წვენით იმ ძირკვებისა, რომელიც ეშოვნა კასპიის ჱეკატეს ტაძარში. იგი იყო მზის ტაძარში, როდესაც მოვიდა [[იაზონი]]. ეს მოეწონა მედიას და შეჰპირდა, შენი მეუღლე ვიქნებიო. მანვე ასწავლა იაზონს ხერხი [[ოქროს საწმისი|ოქროს საწმისის]] გასატაცებლად. მერე ჩასხდნენ ხომალდში, რომელსაც ერქვა [[არგო]], და წავიდნენ. ათინაში იგი გაეყარა იაზონს და შეირთო [[ეგევსი|ეგეა]], რომლისგან ეყოლა [[მიდი]]. [[თეზევსი|თეზეოსთან]] მომდურების გამო, მედეა განაძევეს. მაშინ მას შეურიგდა იაზონი და ერთად დაბრუნდნენ კოლხეთს. აქ მაშინ მეფობდა [[პერსე]], რომელსაც თავისი ძმა [[აიეტი (მითოლოგია)|აიეთისი]] ტახტიდან ჩამოეგდო. მედეამ უშველა მამას და ტახტი დაუბრუნა მერე წავიდა აღმოსავლეთს, კასპიის ზღვის პირად, და იქ დააარსა სამეფო, რომელსაც ეწოდა მედია ანუ მისის შვილის სახელი - [[მიდია]]<ref>მედეას შვილმა მიდმა, აპოლოდორის სიტყვით, დაიპყრა მრავალი ბარბაროსთა ქვეყნები, თავისს სამფლობელოს დაარქვა მიდია და თვითონ მოკვდა ინდოეთის ლაშქრობაში.</ref>.</small>
|- style="background:#fff;"
| align="center"| 12
| align="center"|'''[[მიდი]]''' ({{lang-gr|Μῆδος}})
| align="center"|[[ძველი კოლხეთი|კოლხეთის]] მეფე
| align="center"|
| <small>[[ბერძნული მითოლოგია|ბერძნული მითოლოგიის]] პერსონაჟი. [[მედეა (კოლხი)|მედეას]] და [[ეგევსი|ეგეას]] ძე. მედეას შვილმა მიდმა, აპოლოდორის სიტყვით, დაიპყრა მრავალი ბარბაროსთა ქვეყნები, თავისს სამფლობელოს დაარქვა [[მიდია]] და თვითონ მოკვდა ინდოეთის ლაშქრობაში.</small>
|- style="background:#fff;"
|}
== გენეალოგია ==
{{chart top||collapsed=yes}}
{{გენეალოგია/დასაწყისი}}
{{გენეალოგია | | | | | | | | | | | | | |ქაოსი|ქაოსი=[[ქაოსი]]}}
{{გენეალოგია | | | | | | | | | | | | |,|-|^|-|.}}
{{გენეალოგია | | | | | | | | | | | |ურანოსი|y|გეა|ურანოსი=[[ურანოსი]]|გეა=[[გეა]]}}
{{გენეალოგია | | | | | | | | | | | | |,|-|^|-|.}}
{{გენეალოგია | | | | | | | | | | | |ოკეანოსი|y|ტეთისი| |ოკეანოსი=[[ოკეანოსი]]|ტეთისი=[[ტეთისი (მითოლოგია)|ტეთისი]]}}
{{გენეალოგია | | | | | | | | | | | | | | |!| | | | | |}}
{{გენეალოგია | | | | | | | | | | | | | |ფაზისი| |ფაზისი=[[ფაზისი (მითოლოგია)|ფაზისი]]}}
{{გენეალოგია/დასასრული}}
{{chart bottom}}
{{chart top|ფაზიანიდების საშთამომავლო შტო (გენეალოგია) ბერძენთა გადმოცემით<ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/68590/ მოსე ჯანაშვილი „ქართველთა მატიანე“]: „ქართლის ცხოვრების“ ლეგენდები, საქართველოს ისტორიის დასაწყისი. I — 1. საქართველოს დამაარსებელნი (მამასახლისნი). გვერდი 116. საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა, თბილისი, 1903.</ref><ref>[http://dspace.gela.org.ge/handle/123456789/5098 მ. გ. ჯანაშვილი „საქართველოს ისტორია უძველეს დროითგან 985 წლ. ქრ. შ.“], IV. ბერძენთა გადმოცემა: ფაზიანიდების საგვარეულო შტო (გენეალოგია) ბერძენთა გადმოცემით. ტომი I, გვერდი: 12.</ref>|collapsed=no}}
{{გენეალოგია/დასაწყისი}}
{{გენეალოგია | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |ფაზისი| |ფაზისი=[[ფაზისი (მითოლოგია)|ფაზისი]]}}
{{გენეალოგია | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |!|}}
{{გენეალოგია | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |კოლხი| | | | კოლხი=[[ეგროსი|კოლხი]]}}
{{გენეალოგია | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |!| | | | | | |}}
{{გენეალოგია | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |ჰელიოსი| | | |ჰელიოსი=[[ჰელიოსი|ჰელიოს]] ([[მზე]])}}
{{გენეალოგია | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |,|-|-|-|+|-|-|-|v|-|-|-|.|}}
{{გენეალოგია | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |ეეტ| |პერსე| |ცირცეა I| |პასიფაი| |ეეტ=[[აიეტი (მითოლოგია)|ეეტ]]|პერსე=[[პერსე]]|ცირცეა I=[[ცირცე|ცირცეა I]]|პასიფაი=[[პასიფაი]] ([[მინოსი|მინოსის]] მეუღლე)}}
{{გენეალოგია | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |:| | | |!| | | | | | | | | | | | | |}}
{{გენეალოგია | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |D|~|~|ჱეკატა| |ჱეკატა=[[ჰეკატე|ჱეკატა]] (ეეტის მეუღლე)|}}
{{გენეალოგია | | | | | | | | | | | | | | | | | | |,|-|^|-|v|-|-|-|-|v|-|-|-|v|-|-|-|.|}}
{{გენეალოგია | | | | | | | | | | | | | | | | | |ეგიალი| |აბსირტ (აბსარ)| |F|მედეა (მედია)| |ცირცეა II| |ხალკიოპე| |ეგიალი=[[ეგიალი]]|აბსირტ (აბსარ)=[[აფსირტე|აბსირტ (აბსარ)]]|მედეა (მედია)=[[მედეა (მითოლოგია)|მედეა (მედია)]]|ცირცეა II=[[ცირცე (აიეტის ასული)|ცირცეა II]] (სკვითის მეფის მეუღლე)|ხალკიოპე=[[ქალკიოპე|ხალკიოპე]]}}
{{გენეალოგია | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |:| |:| | | | | | | |:|}}
{{გენეალოგია | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |იაზონი|~|~|~|J|ეგევსი| | | | | |ფრიქსე| | |ფრიქსე=[[ფრიქსე|(ფრიქსისაგან)]]|იაზონი=[[იაზონი|(იაზონისაგან)]]|ეგევსი=[[ეგევსი|(ეგეასაგან)]]}}
{{გენეალოგია | | | | | | | | | | | | | | | | | | |,|-|^|-|.| | | | |!| | | |,|-|-|-|+|-|-|-|v|-|-|.|}}
{{გენეალოგია | | | | | | | | | | | | | | | | | |მერმერ| |ფერეტ|მერმერ=მერმერ| |ფერეტ=ფერეტ| |მიდი| |არგ| |ფრონტის| |მელას| |ციტიზორ (კიტიზორ)|მიდი=[[მიდი]]|არგ=არგ|ფრონტის=ფრონტის|მელას=მელას|ციტიზორ (კიტიზორ)=ციტიზორ (კიტიზორ)}}
{{გენეალოგია/დასასრული}}
{{chart bottom}}
== გალერეა ==
<gallery>
Colchis-Nike.jpg|[[ნიკე (ქალღმერთი)|ქალღმერთ ნიკეს]] მინიატურა, აღმოჩენილი [[ვანი|ქალაქ ვანში]].
Borjgali.svg|thumb|260px|[[ბორჯღალი]] (ჰელიო) – ანტიკური ქართული (ძველი კოლხური) მზის სიმბოლო, დაკავშირებული მესოპოტამიური და შუმერული მზის და მარადისობის სიმბოლოებთან.
Georgia - Colchis Gold (15018258752).jpg|კოლხური ოქრო.
Colchis gold diadem r.JPG|კოლხური ოქროს დიადემა.
Colchian necklace.jpeg|კოლხური ყელსაბამი.
Colchis-coins.jpg|კოლხური მონეტები.
Old Colchian houses.jpg|ძველი კოლხური სახლები.
Colchian scent bottle 4th century BC.jpg|კოლხური ვერცხლის სურა, [[ძვ. წ. IV საუკუნე]].
Torso - Georgia National museum.JPG|[[ძვ. წ. II საუკუნე|ძვ. წ. II საუკუნის]] ბერძნული ბრინჯაოს ტორსი [[კოლხეთი|კოლხეთიდან]], [[საქართველოს ეროვნული მუზეუმი]].
03-01b.gif|[[არგონავტები|არგონავტების]] მოგზაურობის მარშრუტი.
Château de Versailles, salon de Diane, Jason et les Argonautes débarquant en Colchide, Charles de La Fosse.jpg|[[იასონი]] და [[არგონავტები]] ჩამოსულები [[კოლხეთის სამეფო|კოლხეთში]]. [[არგონავტიკა]] მოგითხრობს მითს არგონავტების მოგზაურობის შესახებ, [[ოქროს საწმისი|ოქროს საწმისის]] მოპოვების მიზნით. ეს ფერწერა განთავსებულია [[ვერსალის სასახლე|ვერსალის სასახლეში]].
Martin Didier Pape - Plaque with Medea's Murder of Absyrtus - Walters 44281.jpg|''[[მედეა (მითოლოგია)|მედეას]] მიერ [[აფსირტე|აფსირტეს]] მკვლელობის მემორიალური დაფა'' შესრულებული მარტინ დიდიე პეიპის მიერ [[1580|1580-სა]] და [[1600|1600 წელს]] შორის.
Aeetes Accepts the Dismembered Corpse of Absyrte..jpg|"[[აიეტი (მითოლოგია)|აიეტი]] იღებს [[აფსირტე|აფსირტეს]] დანაწევრებულ გვამს". გრავირებული რენე ბოივინის მიერ, ლეონარდ ტირის შემდეგ, [[1563|1563 წელს]].
</gallery>
== სქოლიო ==
==რესურსები ინტერნეტში==
* [http://www.dzeglebi.ge/statiebi/istoria/berdzen_da_latinel.html ბერძენ და ლათინელ ავტორთა ამოუხსნელი ცნობები ძველ კოლხეთზე (ფაზისი)]. 1-ლი ნაწილი;
* [http://www.dzeglebi.ge/statiebi/istoria/berdzen_da_latinel1.html ბერძენ და ლათინელ ავტორთა ამოუხსნელი ცნობები ძველ კოლხეთზე (ფაზისი)]. მე-2 ნაწილი.
* [http://www.nplg.gov.ge/saskolo/index.php?a=term&d=45&t=6972 აიაია]. ციფრული უნივერსალური სასკოლო ლექსიკონი, საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა
* [https://www.academia.edu/20965119/Kvashilava_Gia_2015._აია_აიაია_აიეტი_და_კოლხეთი_წერილობით_ძეგლებში_ „აია, აიაია, აიეტი და კოლხეთი წერილობით ძეგლებში“]. გია კვაშილავა. 2015.
== ლიტერატურა ==
* [https://lot.ge/video/watch/აია-აიაია-აიეტი-და-კოლხეთი-უძველეს-წერილობით-ძეგლებში-16102016_5eaaffd4 აია აიაია აიეტი და კოლხეთი უძველეს წერილობით ძეგლებში]. ტელევიზია ობიექტივი: 16.10.2016.
* გ. გოზალიშვილი, მითრიდატე პონტოელი, თბილისი, 1965 წ.
* ჰომეროსი, ოდისეა, თბილისი, 1979 წ.
* ა. ურუშაძე, ძველი კოლხეთი არგონავტების თქმულებაში, თბილისი, 1964 წ.
* გეორგიკა, ბიზანტიელი მწერლების ცნობები საქართველოს შესახებ, ტ. VIII, ტექსტები ქართული თარგმანითურთ გამოსცა და განმარტებები დაურთო ს. ყაუხჩიშვილმა, თბილისი, 1970 წ
* ჰეროდოტე, ისტორია, ბერძნულიდან თარგმნა, წინასიტყვაობა და საძიებელი დაურთო თ. ყაუხჩიშვილმა, ტ. I, თბილისი 1975 წ.
* აპ. როდოსელი, არგონავტიკა, თბილისი, 1975 წ.
* თ. ყაუხჩიშვილი, ბერძენი მწერლების ცნობები საქართველოს შესახებ, IV,მეცნიერება, თბილისი, 1980 წ
* [http://web.archive.org/20090420142443/burusi.wordpress.com/%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%90/%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%AE%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98-%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%96%E1%83%90%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90/%E1%83%90%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%A1-%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A4%E1%83%9D/ თენგიზ ვერულავა "აიას სამეფო"]
== იხილეთ აგრეთვე ==
* [[ოქროს საწმისი]]
* [[არგონავტები]]
* [[აიეტი (მითოლოგია)|აიეტი]]
* [[აფსირტე]]
* [[ეგიალი]]
* [[პერსე]]
* [[მედეა (მითოლოგია)|მედეა]]
* [[მიდი]]
[[კატეგორია:ბერძნული მითოლოგიის გეოგრაფია]]
|
