სამაჩაბლო: განსხვავება გადახედვებს შორის

'''სამაჩაბლო''' — ფეოდალური [[საქართველო]]ს ერთ-ერთი სათავადო. წარმოიშვა [[XV საუკუნე|XV საუკუნის]] დასაწყისში მდინარე [[ლიახვი]]ს შუა და ზემო წელზე, ისტორიულ [[აჩაბეთი]]ს ხევში. სახელწოდება მომდინარეობს თავად [[მაჩაბლები|მაჩაბელთა]] გვარიდან, რომელთა წინაპრები იყვნენ აზნაური [[თავხელიძეები]] (სხვა თვალსაზრისით, [[ანჩაბაძეები]]). სამაჩაბლოს რეზიდენცია იყო აჩაბეთი, ხოლო საგვარეულო საძვალე-სამარხი — თირის მონასტერი და საბაწმინდა. ეკლესიურად ექვემდებარებოდა ნიქოზის საეპისკოპოსოს. სამაჩაბლოს სამხრეთი ნაწილის ეკონომიკა ეყრდნობოდა სარწყავ მიწათმოქმედებას. ხეობის ზემო წელზე მისდევდნენ [[მემინდვრეობა]]ს (ითესებოდა [[ქერი]]), განვითარებული იყო [[მესაქონლეობა]]. სამაჩაბლოს ჩამოყალიბება და ტერიტორიული გაფართოება დაკავშირებული იყო მეფის ხელისუფლების წინააღმდეგობის დაძლევასთან. სამაჩაბლოს აღმოსავლეთით ესაზღვრებოდა ქსნის საერისთავო, სამხრეთიდან [[ფავლენიშვილები|ფავლენიშვილთა]] და [[ამილახვრები|ამილახვართა]] მამულები, სამხრეთ-დასავლეთით საყაფლანიშვილო, ჩრდილო-დასავლეთით — [[რაჭის საერისთავო]]. ჩრდილოეთით მაჩაბელთა ძალაუფლება დვალეთამდე აღწევდა. [[XV საუკუნე]]ში მაჩაბელთა მეგებრეა დვალეთის ერთ-ერთი ხეობის — ჟღელეს — სოფლები, ხოლო [[XVII საუკუნე|XVII]] დამლევს — ზროგოს ხეობის სოფლები. სამაჩაბლო გაუქმდა [[1850]] წელს, როდესაც მაჩაბლებსა და ყმა ოსებს შორის გამწვავებული კლასობრივი ბრძოლის გამო სენატის დადგენილებით მაჩაბელთა 2000 კომლი ყმა სახაზინო უწყებას გადაეცა.

==ლიტერატურა==

*''ანდღულაძე ნ.'', თირის მონასტრის ხუროთმოძღვრული ანსამბლი, თბ., 1976;

*''ჯანაშია ს.'', ბარათაშვილთა გენეოლოგიისათვის, შრომები, ტ. 2, თბ., 1952;

{{ქსე|8|709|გვასალია ჯ.}}

 

{{საქართველოს ისტორიული მხარეები}}