|
|მმართველი = ნიკოლოზ თოფურიძე
|მოსახლეობა = {{კლება}} 19 473 (2014)
|ფართობი = 913,9
|სიმჭიდროვე = 30.5
|ეროვნული შემადგენლობა = [[ქართველები]] 99.5%<br />[[რუსები]] 0.3%<br />[[ოსები]] 0.1%<ref name="საქსტატი">[http://www.geostat.ge/cms/site_images/_files/georgian/census/2002/II%20tomi%20.pdf საქსტატის 2002 წლის სოფლის მოსახლეობის აღწერის მონაცემები].</ref>
}}
* '' თემის'ხარაგაულის საკრებულომუნიციპალიტეტი''' — 16ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული [[საქართველო|საქართველოში]], [[იმერეთის მხარე]]ში. ადმინისტრაციული ცენტრია დაბა [[ხარაგაული]]. მუნიციპალიტეტში 79 დასახლებული პუნქტია: 1 დაბა და 78 სოფელი, რომლებიც იყოფა 20 ადმინისტრაციულ ერთეულად: 1 დაბა, 16 თემი, 3 სოფელი ([[ხარაგაული]], [[ბაზალეთი (ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი)|ბაზალეთი]], [[ბორითი ]], [[ვარძია (ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი)|ვარძია]], [[ვახანი]], [[ზვარე (ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი)|ზვარე]], [[კიცხი]], [[ლაშე (ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი)|ლაშე]], [[ლეღვანი]], [[მოლითი (ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი)|მოლითი]], [[ნადაბური (ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი)|ნადაბური]], [[სარგვეში]], [[საღანძილე]], [[ფარცხნალი ]], [[ღორეშა]], [[წიფა (ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი)|წიფა]], [[წყალაფორეთი]], [[ხევი (ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი)|ხევი ]], [[ხიდარი]], [[ხუნევი]] ). ▼'''ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი''' (ყოფ. ''ხარაგაულის რაიონი, ორჯონიკიძის რაიონი'') — ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული [[დასავლეთი საქართველო|დასავლეთ საქართველოში]], [[იმერეთის მხარე]]ში. ადმინისტრაციული ცენტრი — დაბა [[ხარაგაული]].
==ისტორია==
მუნიციპალიტეტის ტერიტორია დასახლებული იყო ქვის ხანიდან. მდინარე [[ჩხერიმელა]]ს მარჯვენა ნაპირას, ხანდების კლდეში ნაპოვნია [[ზედა პალეოლითი]]ს ხანის ადამიანის მღვიმე-ნამოსახლარი, [[დევისხვრელი]]. <ref>{{ქსე|3|435|ბერძენიშვილი ნ.|არა}}</ref> სოფელ [[ბორი (ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი)|ბორში]] [[1938]] წელს ჩატარებულმა არქეოლოგიურმა ექსპედიციამ აღმოაჩინა ათიოდე ჰექტარზე ბუდეებად გაფანტული ძვ. წ. I ს. – ძვ. წ. III ს. [[ბრინჯაოს ხანა|ბრაინჯაოს ხანის]] საგვარეულო და საოჯახო სამაროვნები. მათ შორის II-III სს. 2 მდიდრული [[ნეკროპოლი]]. ნაპოვნი ნივთები ინახება [[სანქტ-პეტერბურგი]]ს მუზეუმში [[ერმიტაჟი]]. სავარაუდოა რომ [[სოფელი]] ბორი [[პიტიახში|პიტიახშთა]] ერთ–ერთი რეზიდენცია იყო. <ref>{{ქსე|2|470||არა}}</ref> არქეოლოგიური მასალა აღმოჩენილია ასევე სოფელ [[ბეჟათუბანი|ბეჟათუბანში]], [[სარგვეშის განძი|საგვეშში]], [[ლეღვანი|ლეღვანსა]] და [[გოლათუბანი|გოლათუბანში]].
[[ფაილი:Constr. of Caucasus RR; view of Senski Viaduct from Beschutaban station. ca. 1890s.jpg|მინი|250პქ|რკინიგზის მშენებლობა სადგურ [[ბეჟათუბანი|ბეჟათუბანთან]], 1890 წ.]]
ფეოდალურ ხანაში მუნიციპალიტეტის ტერიტორია შედიოდა [[არგვეთის საერისთავო]]ში, რომელიც სტრატეგიული მნიშვნელობის იყო, რადგან მასზე გადიოდა დასავლეთ და აღმოსავლეთ საქართველოს დამაკავშირებელი გზები. ტერიტორია [[არგვეთის საერისთავო]]ში შედიოდა. 1774 წელს აქ მოხდა [[ჩხერის ბრძოლა]] [[იმერეთის სამეფო]]სა და [[ოსმალეთიოსმალეთის იმპერია|ოსმალეთის იმპერიის]]ს ჯარს შორის.<ref>{{ქსე|1|176|იობაშვილი გ.|არა}}</ref> ცენტრალური მნიშვნელობის იყო [[ვახანის ციხე]], სადაც 1804 წელს გაფორმდა [[ელაზნაურის შეთანხმება]], რომლითაც [[იმერეთის სამეფო]] [[რუსეთის იმპერია|რუსეთის იმპერიის]] შემადგენლობაში შევიდა.<ref>{{ქსე|4|83|მაჭარაძე ვ.|არა}}</ref>
[[1917]] წლამდე ხარაგაულის მუნიციპალიტეტის ტერიტორია შედიოდა [[ქუთაისის გუბერნია|ქუთაისის გუბერნიის]] [[შორაპნის მაზრა]]ში. დაბა ხარაგაულში დასახლება გაჩნდა XIX ს. 701921-იან1929 წლებში ფოთი-თბილისის რკინიგზის გაყვანასთან დაკავშირებით. [[რუსეთის რევოლუცია (1905-1907)|1905-07 წლების რევოლუციის]] დროს [[ზემო იმერეთი]]ს ნაწილმა, კერძოდ კი სადგურ [[ზესტაფონი|ყვირილასა]] და ხარაგაულის (ბელაგორის) მიმდებარე ტერიტორიებზე მცხოვრებმა გლეხებმა გამოაცხდეს [[ყვირილა-ბელაგორის რესპუბლიკა]]. 1921 წლიდან მუნიციპალიტეტის ტერიტორია საქართველოს სსრ ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული დაყოფითშედიოდა [[ქუთაისის მაზრა]]ში მოხვდა, 1928-1929 წლებში - [[ქუთაისის ოლქი|ქუთაისის ოლქში]],. 1930 წლიდან კიშეიქმნა დამოუკიდებელი რაიონის სახით განაფრძოხარაგაულის არსებობარაიონი. 1932-1989 წლებში მას ორჯონიკიძის რაიონი ეწოდებოდა.
საქართველოს პრეზიდენტის [[მიხეილ სააკაშვილი|მ. სააკაშვილის]] 2005 წლის 16 დეკემბრის №2304-რს ბრძანების საფუძველზე მოხდა საქართველოს რაიონების რეორგანიზაცია, რის შედეგადაც არსებული რაიონები შეიცვალა მუნიციპალიტეტებად<ref>[https://matsne.gov.ge/document/view/27802?publication=0 საქართველოს ორგანული კანონი ადგილობრივი თვითმმართველობის შესახებ]</ref>. სსიპ „ხარაგაულის მუნიციპალიტეტის“ (ს/ნ. 243570989) გადამხდელად რეგისტრაციის თარიღია 2006 წლის 20 ნოემბერი, ხოლო რეგისტრაციის თარიღი — 2006 წლის 27 ნოემბერი<ref>[http://mreg.reestri.gov.ge/ საჯარო სამართლის ეროვნული სააგენტო, მუნიციპალიტეტების რეესტრი — ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი]</ref>.
==გეოგრაფია==
ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი მდებარეობს საქართველოს ცენტრალურ ნაწილში. მუნიციპალიტეტს დასავლეთით ესაზღვრება [[ზესტაფონის მუნიციპალიტეტი|ზესტაფონისა]] და [[ბაღდათის მუნიციპალიტეტი|ბაღდათის]] მუნიციპალიტეტები, სამხრეთით [[ბორჯომის მუნიციპალიტეტი|ბორჯომის]], აღმოსავლეთით [[ხაშურის მუნიციპალიტეტი|ხაშურის]], ჩრდილოეთით კი[[ჭიათურის მუნიციპალიტეტი|ჭიათურისა]] და [[საჩხერის მუნიციპალიტეტი|საჩხერის]] მუნიციპალიტეტები. მდებარეობსმუნიციპალიტეტის ზღვისფართობია დონიდან 285 –913,9 კმ<sup>2,642 (საშუალოდ 420) მ</sup>.
მდებარეობს ზღვის დონიდან 285 – 2,642 (საშუალოდ 420) მ. ტერიტორია მთაგორიანია. [[კლიმატი]] სუბტროპიკულია. [[ზამთარი]] ზომიერად ცივია, [[ზაფხული]] შედარებით გრილი. მუნიციპალიტეტის ფართობია 91,3 (ათასი)ჰა. წლიური ნალექიანობა არის 1200-1800 მმ. მთლიანი ტერიტორიის 180 კვ.კმ უჭირავს დაბლობს, ხოლო 733, 9 კვ.კმ. – მთიან ადგილებს. მუნიციპალიტეტის ყველაზე მაღალი წერტილია მთა [[სამეცხვარიო]] 2642 მეტრი. გვხვდება თიხნარი, ღია და გაეწრებული ტყის ყომრალი ნიადაგები, სუბალპური მდელოები.
მუნიციპალიტეტი მდიდარია მდინარეებით და ჰიდრო რესურსებით, ყველაზე გრძელი მდინარეა [[ძირულა]], რომლის შენაკადებია [[ხელმოსმულა]], [[დუმალა]], [[ვაშლეურა]] და [[მეჩხეთურა]], [[ბორიმელა]], [[რიკოთულა]], [[გედსამანისწყალი]], [[საკასრია]], [[ღორეშისხევი]], [[ჩხერიმელა]]. მდინარეებში ბინადრობენ [[კალმახები]].
==მოსახლეობა==
===აღწერის მონაცემები===
{| class="wikitable"
|-
|}
==ადგილობრივი თვითმმართველობა ==
მუნიციპალიტეტში შედის 20 ადმინისტრაციულ-ტერიტორიულ ერთეული:
* ''დაბის საკრებულო'' — 1: [[ხარაგაული]].
▲* ''თემის საკრებულო'' — 16: [[ბაზალეთი (ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი)|ბაზალეთი]], [[ბორითი]], [[ვახანი]], [[ზვარე (ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი)|ზვარე]], [[კიცხი]], [[ლაშე (ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი)|ლაშე]], [[ლეღვანი]], [[მოლითი (ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი)|მოლითი]], [[ნადაბური (ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი)|ნადაბური]], [[სარგვეში]], [[საღანძილე]], [[ფარცხნალი]], [[წიფა (ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი)|წიფა]], [[წყალაფორეთი]], [[ხევი (ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი)|ხევი]], [[ხუნევი]].
* ''სოფლის საკრებულო'' — 3: [[ვარძია (ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი)|ვარძია]], [[ღორეშა]], [[ხიდარი]]
===ადმინისტრაციული ერთეულები<ref>[https://matsne.gov.ge/document/view/3864632?publication=0&fbclid=IwAR1nZlOyDINL1a-cdZ-OlP_0JeQ0p8iwhlVmsgLjw4AcQeCAF7WHF2dWdYU საქართველოს საკანონმდებლო მაცნე, დადგენილება №35 თავი IV, მუხლი 13]</ref>===
მართვის ოპტიმიზაციისა და მოსახლეობის საზოგადოებრივი მომსახურების უზრუნველყოფის მიზნით მუნიციპალიტეტი იყოფა შემდეგ ადმინისტრაციული ერთეულებად:
# დაბა ხარაგაულის ადმინისტრაციული ერთეული (სამოქმედო ტერიტორია – დაბა ხარაგაული);
# ბაზალეთის ადმინისტრაციული ერთეული (სამოქმედო ტერიტორია – სოფლები: ბაზალეთი, ქროლი, ღარიხევი, წიფი);
# ბორითის ადმინისტრაციული ერთეული (სამოქმედო ტერიტორია – სოფლები: ამაშუკეთი, ბორითი, ერეთა, ვაშლევი, კვესრევი, მაქათუბანი, საქასრია, უბისა, ციხისძირი);
# ვარძიის ადმინისტრაციული ერთეული (სამოქმედო ტერიტორია – სოფელი ვარძია);
# ვახანის ადმინისტრაციული ერთეული (სამოქმედო ტერიტორია – სოფლები: ვახანი, ზედუბანი, სერბაისი);
# ზვარის ადმინისტრაციული ერთეული (სამოქმედო ტერიტორია – სოფლები: ზვარე, ნუნისი, ჩრდილი);
# კიცხის ადმინისტრაციული ერთეული (სამოქმედო ტერიტორია – სოფლები: ბორი, თეთრაწყარო, კიცხი, კიცხის იგორეთი, საქარიქედი);
# ლეღვანის ადმინისტრაციული ერთეული (სამოქმედო ტერიტორია – სოფლები: დიდვაკე, ლეღვანი, მარელისი, პატარა სახვლარი);
# ლაშის ადმინისტრაციული ერთეული (სამოქმედო ტერიტორია – სოფლები: ლაშე, ლაშის იგორეთი, უჩამეთი, ღვერკი, ხემაღალი);
# მოლითის ადმინისტრაციული ერთეული (სამოქმედო ტერიტორია – სოფლები: ანიულა, ბაბი, ბეჟათუბანი, დეისი, მოლითი, ნებოძირი, ქვები, ჭარტალი);
# ნადაბურის ადმინისტრაციული ერთეული (სამოქმედო ტერიტორია – სოფლები: გოლისი, ნადაბური);
# სარგვეშის ადმინისტრაციული ერთეული (სამოქმედო ტერიტორია – სოფლები: მიროწმინდა, საბე, სარგვეში, ხორითი);
# საღანძილის ადმინისტრაციული ერთეული (სამოქმედო ტერიტორია – სოფლები: ვანი, ზარანი, საღანძილე, სხლითი, ჩხერი, ჯაფაროული);
# ფარცხნალის ადმინისტრაციული ერთეული (სამოქმედო ტერიტორია – სოფლები: ახალსოფელი, ისლარი, ფარცხნალი, ღუდუმექედი);
# ხიდარის ადმინისტრაციული ერთეული (სამოქმედო ტერიტორია – სოფელი ხიდარი);
# წყალაფორეთის ადმინისტრაციული ერთეული (სამოქმედო ტერიტორია – სოფლები: ლახუნდარა, პატარა ვარძია, ჩალხაეთი, წყალაფორეთი, ხონი);
# წიფის ადმინისტრაციული ერთეული (სამოქმედო ტერიტორია – სოფლები: გოლათუბანი, გუდათუბანი, ფონა, წიფა);
# ღორეშის ადმინისტრაციული ერთეული (სამოქმედო ტერიტორია – სოფელი ღორეშა);
# ხუნევის ადმინისტრაციული ერთეული (სამოქმედო ტერიტორია – სოფლები: ბჟინევი, გედსამანია, ვერტყვიჭალა, ხუნევი);
# ხევის ადმინისტრაციული ერთეული (სამოქმედო ტერიტორია – სოფლები: გრიგალათი, ციცქიური, წაქვა, ხევი).
[[File:Kharagauli COA.PNG|thumb|ხარაგაულის მუნიციპალიტეტის გერბი|300პქ]]
|
