თაფლოვანი მცენარეები: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
ხაზი 1:
'''თაფლოვანი მცენარეები''' — [[ფარულთესლოვნები|ფარულთესლოვანი]] მცენარეების დიდი ჯგუფი, რომელთა [[ყვავილი (ბოტანიკა)|ყვავილებისაგან]] [[ფუტკრები]] [[ნექტარი|ნექტარსა]] და ყვავილის მტვერს აგროვებენ და ამუშავებენ — ნექტარს აქცევენ [[თაფლი|თაფლად]], მტვერს — [[ჭეო]]დ. ნექტარს მცენარე აგროვებს სპეციალურ ჯირკვლებში — სანექტრევებში, რომლებიც ყვავილის ნასკვსა და მტვრიანების ძირშია განვითარებული და სხვადასხვა ფორმა აქვს. ზოგიერთი თაფლოვანი მცენარეები გამოყოფს ფასოვან ნივთიერებას, რომლისგანაც ფუტკრები ამზადებენ წებოს -დინდგელს, როგორც ველურ, ისე კულტურულ თაფლოვანი მცენარეებში ნექტრის გამოყოფა და ფუტკრების მიერ მათი შეგროვება ხდება ყვავილობის პერიოდში, რომლის დასაწყისს და ხანგრძლივობას განსაზღვრავს თაფლოვანი მცენარეების ბიოლოგიური თავისებურებანი და კლიმატური-გეოგრაფიული ფაქტორები.
 
[[საქართველო]]ში აღრიცხულია თაფლოვანი მცენარეების 600-მდე [[სახეობა]], მათგან პრაქტიკული მნიშვნელობა აქვს 50-მდე სახეობას. ისინი გავრცელებულია როგორც დაბლობისა[[დაბლობი]]სა და მთის ტყეებში, ისე სუბალპურ და ალპურ სარტყელბისსარტყლების მდელოებზე. თაფლოვანი მცენარეების სახეობრივი შემადგენლობა და ყვავილობის ვადები სხვადასხვაა. თადლისთაფლის ხარისხი დამოკიდებულია ნექტრის შედგენილობაზე, ზოგჯერ თაფლი მაწყინარია და არა მარტო "ათრობს"„ათრობს“ ადამიანს, არამედ წამლავს კიდეც. ამის მიზეზი ზოგ მცენარეში ([[მაჯაღვერი]], [[მელიქაური]], [[იელი (მცენარე)|იელი]], [[თამბაქო]]) ალკალოიდების დიდი კონცენტრაციაა.

საუკეთესოდ ითვლება კავკასიური ცაცხვის (გავრცელებულია მთის ქვედა და შუა სარტყლის ტყეებსა და ტყის პირებზე), წვრილფოთოლა ცაცხვის (იზრდება სუბალპურ ტყეებში), აგრეთვე, [[ცრუაკაცია|ცრუაკაციის]] (ფართოდაა გავრცელებული დასავლეთ და აღმოსავლეთ საქართველოს გაკულტურებულ მიწებზე), ქაცვის[[ქაცვი]]ს (აქვს უხვი ყვავილები და შეიცავს სამკურნალო თვისებების ნექტარს, მრავლად გვხვდება აღმოსავლეთ და დასაქვლეთ საქართველოს მდინარისპირა ტყეებში, მთაშიც და ბარშიც), ესპარცეტის თითქმის ყველა სახეობის, იონჯისა და სამყურას ბევრი სახეობის, თეთრი და სამკურნალო ძიძოს და სხვა თაფლი.
 
==ლიტერატურა==