ბაროკო: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 4:
XVIII საუკუნეში ბაროკო ადგილს უთმობს [[კლასიციზმი|კლასიციზმს]] ან [[როკოკო|როკოს]] სტილად გადაიზარდა. ბაროკოს წარმოშობას უკავშირებენ სოციალურ წინააღმდეგობათა გაღრმავებას, მწვავე იდეოლოგიურ (კერძოდ, რელიგიურ) ბრძოლათა ხანას - ეს არის ფეოდალიზმის რეაქციისა და კონტრრეფორმაციის ხანა.
 
ბაროკოს პოპულარობა და წარმატება წახალისებულ იქნა რომაული კათოლიკური ეკლესიის მიერ, იმ მოსაზრებით, რომ ბაროკოს ხელოვანთა დრამატული სტილი კარგი საშუალება იყო რელიგიურ თემათა პირდაპირი და ემოციური ხასიათის წარმოსაჩენად. სეკულარული არისტოკრატია ბაროკოს არქიტექტურისა და ხელოვნების დრამატულ სტილში სტუმართა და სხვა დიდგვაროვანთა მოხიბვლის საშუალებად ხედავდა,სამეფო კარისა და აროსტოკრატიის ხელოვნება იყო და მათ განდიდებას ემსახურებოდა. ბაროკოს სასახლეები ნაგებია შემსვლელზე ეტაპობრივი ეფექტის მოხდენის მიზნით - ეზო, წინაოთახი, გრანდიოზული კიბეები და მისაღები ოთახები ერთმანეთის მიყოლებით სულ უფრო დიდებული ხდება. ბაროკოს კულტურულ მიმდინარეობაზე ხელოვნების, მუსიკის, არქიტექტურისა და ლიტეტრატურის მრავალმა ფორმამ იქონია გავლენა.მაგრამ მაინც ეს სტილი უფრო მრავალფეროვანია, რთული და ზოგჯერ შინაგანი წინააღმდეგობაც ახასიათებს.მიუხედავად ფორმალურ ასთეტიკურ ნიშანთა მსგავსებისა, მის წიაღში მისტიციზმით განმსჭვალულ და რელიგიურ ექსტაზით აღბეჭდილ ან წმინდა პომპეზურ თეატრის დანიშნულების მქონე ნაწარმოებების გარდა ვხვდებით ღრმათ რეალისტურ, საღ,ცხოვრების მიერ შთაგონებულ, დემოკრატიულ მიმართულების ნაწარმოებებსაც.თავისი ხასიათით ბაროკო მკვეთრად უპირისპირდება აღორძინების ხანის ხელოვნებას, რომელსაც საფუძვლად ადო ადამიანის გონების უსაზღვრო შასაძლებლობათა რწმენა, სამყაროსა და ყოფიერების სრული ჰარმონია, კანონზომიერება და წონასწორობა,ბაროკოს ხანას კი იზიდავს დრამატული, ტრაგიკული განცდები, სულიერი აფორიაქების,მისტიური აღტყინების, აფექტაციის გადმოცემა, თითქოს შეუთავსებელი კონტრასტების შეთავსება-სიმბოლიკა და ნატურალიზმი, ასკეტიზმი და ჰედონიზმი, დახვეწილობა და სიტლანქე.
ბაროკოს თვისებებია:გრანდიოზულობა, ჰიპერბოლურობა, დინამიკურობა, რაც მიღწეულია მასების ამოძრავებით, ჩრდილ-ნათლის, რიტმისა და ფაქტურის კონტრასტებით. არქიტექტურაში ბაროკო იყენებს კოლოსალურ ორდერს;მრუდე ხაზებს, სიბრტყეებსა და ფორმებს; ხშირად მრუდხაზოვანი და უცნაური მოხაზულობისაა შენობის გეგმაც; ქანდაკებები დინამიკურია, თითქოს საყრდენს მოკლებულია, "დაფრინავს", მოსასხამთა დრაპირება რთული და "აბობოქრებულია".
მხატვრობაში ხშირია სურათების დიაგონალური კომპოზიციები, პერსპექტივისა და რაკურსის ეფექტი, ხოლო დეკორაციულ მხატვრობაში-ილუზიური ეფექტები;გრანდიოზული თეატრალური სანახაობა, რომ შექმნას.მხატვრობასა და ქანდაკებაში მთავარია მითოლოგიური, რელიგიური, ალეგორიული სიუჟეტები.
ბაროკოს ხუროთმოძღვრების პირველი ნიმუშები რომში შეიქმნა.აქ ჩამოყალიბდა ბაზილიკური პროფილის მქონე, გეგმით წაგრძელებული ეკლესიის ტიპი, რომლის მთავარი ნავის ორ მხარეს კაპელებია ჩამწკრივებული; ორიარუსიანი, ორდერით დამუშავებული ფასადის ზემო, ვიწრო იარუსი ვოლუტებითაა შემოფარგლული.ამ ტიპის დასრულებული ნიმუშია ჯაკომო დელა პორტას მიერ დამთავრებული ილჯეზუს ეკლესია (1575წ ადრინდელი ბაროკოს ხანა) და მისი მთავარი წარმომადგენლები იყვნენ დომენიკო ფონტანა და კარლო მადერნა.ბაროკოს უმაღლესი გაფურჩქვნის ხანაა XVIIს. მისი ყველაზე თვალსაჩინო წარმომადგენელია მოქანდაკე და ხუროთმოძღვარი ჯოვანი ლორენცო ბერნინი, კარლო ფონტანა და სხვა.
 
ერთ – ერთი პირველი მონოგრაფია, რომელიც მიეძღვნა ბაროკოს, იყო ვულფლინის წიგნი „რენესანსი და ბაროკო“<ref>[https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/woelfflin1888 რენესანსი და ბაროკო]</ref>. ბაროკომ დაიკავა პერიოდი [[რენესანსი|რენესანსსა]] და [[კლასიციზმი|კლასიციზმს]] შორის, ხოლო მის შემდგომ ვერსიაში მას [[როკოკო]] ერქვა. ბაროკოს ვოლფლინის დამახასიათებელი თვისებები თვალწარმტაცი და ვნებას უწოდებს. დვორაკმა [[მანიერიზმი]] გამოყო ადრეული ბაროკოსგან. მოგვიანებით, პანოფსკიმ მიუთითა ტენდენცია ბაროკოში დაინახა არა ანტისხეულება, არამედ რენესანსის გაგრძელება.
Line 35 ⟶ 39:
* Изобразительное искусство. Музыка(справочник),М.:"Современник", 1997;
* ред. ''С.В. Тураев, Л.И. Тимофеев'', Краткий словарь литературоведческих терминов, М., 1978;
== არქიტექტურა და ხუროთმოძღვრობა ==
* [[ჯაკომო დელა პორტა]] ([[1533]]-[[1602]])
* [[დომენიკო ფონტანა]] ([[1543]]-[[1607]])
* [[კარლო მადერნა]] ([[1556]]-[[1629]])
* [[ჯოვანი ლორენცო ბერნინი]] ([[1598]]-[[1680]])
* [[კარლო ფონტანა]] ([[1638]]-[[1714]])
* [[ფრანჩესკო ბორომინი]] ([[1599]]-[[1667]])
* [[კარლო რაინალდი]] ([[1611]]-[[1691]])
* [[გვარინო გვარინი]] ([[1624]]-[[1683]])
* [[ბალდასარე ლონგენა]] ([[1596]]-[[1682]])
* [[ლუიჯი ვანვიტელი]] ([[1700]]-[[1773]])
 
== მხატვრები ==
 
== რესურსები ინტერნეტში ==
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ბაროკო“-დან