ვიკიპედია

რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის მხარე: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
No edit summary
ხაზი 1:
{{ინფოდაფა ადმინისტრაციული ერთეული
|ქართული სახელი = რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის მხარე
|მშობლიური სახელი = <nowiki></nowiki>
|სურათი = RLKSM-ka.svg
|მმართველის პოზიცია = სახელმწიფო რწმუნებული
|მმართველი = [[არჩილ ჯაფარიძე]]
|მოსახლეობა = {{კლება}} 32 089 კაცი (2014)
|სიმჭიდროვე = 6,4 კაცი/კმ²48
}}
'''რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის მხარე''' — მხარე დასავლეთ [[საქართველო]]ში, მოიცავს ისტორიულ–გეოგრაფიული პროვინციების [[რაჭა|რაჭის]], [[ლეჩხუმი]]ს და [[სვანეთი]]ს (ნაწილობრივ) ტერიტორიებს. რეგიონის საერთაშორისო კოდია: GE-RL. რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის მხარეში შედის საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული შემდეგი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეულები:
 
== ადმინისტრაციული დაყოფა ==
ხაზი 28:
 
== ზოგადი ცნობები ==
მხარის ფართობი შეადგენს 4 9544954 კვ.კმ–ს, მოსახლეობა — 5132 ათასს089 ადამიანს (2014), მოსახლეობის სიმჭიდროვე 1 კვ.კმ–ზე — 106,48 კაცს. მხარის ადმინისტრაციული ცენტრია ქალაქი [[ამბროლაური]]. მხარეში 256 დასახლებული პუნქტია, მათ შორის: ▼
 
* '''[[ქალაქი]]''' — 3: [[ამბროლაური]], [[ონი]], [[ცაგერი]]; ▼
▲მხარის ფართობი შეადგენს 4 954 კვ.კმ–ს, მოსახლეობა — 51 ათასს, მოსახლეობის სიმჭიდროვე 1 კვ.კმ–ზე — 10 კაცს. მხარის ადმინისტრაციული ცენტრია ქალაქი [[ამბროლაური]]. მხარეში 256 დასახლებული პუნქტია, მათ შორის:
* '''[[დაბა]]''' — 3: [[კვაისა]], [[ლენტეხი]], [[ხარისთვალა]]; ▼
 
▲* '''[[ქალაქი]]''' — 3: [[ამბროლაური]], [[ონი]], [[ცაგერი]];
▲* '''[[დაბა]]''' — 3: [[კვაისა]], [[ლენტეხი]], [[ხარისთვალა]];
* '''[[სოფელი]]''' — 251.
 
== ადგილობრივი მმართველობა ==
რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის რეგიონში აღმასრულებელ ხელისუფლებას განახორციელებს [[საქართველოს პრეზიდენტი]]ს სახელმწიფო რწმუნებული. მისი ფუნქციებია უზრუნველყოს რეგიონში საზოგადოებრივი წესრიგის დაცვის კოორდინაცია, რესურსების მობილიზება, ადმინისტრაციულტერიტორიულიადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეულების სოციალურ-ეკონომიკური განვითარების პროგრამების შემუშავებისა და განხორციელების ორგანიზება, ინვესტიციების მოზიდვისა და რეფორმების განხორციელების ხელშეწყობა, ადამიანის უფლებების დაცვა და სხვა.▼
 
მხარეში ადგილობრივი თვითმმართველობა ხორციელდება წარმომადგენლობითი (საკრებულო) და აღმასრულებელი (გამგეობა) ორგანოების მიერ შემდეგი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეულების მიხედვით. მხარის ადმინისტრაციული ერთეულებია: რაიონისმუნიციპალიტეტის გამგეობა — 4, სოფლის საკრებულოები — 56. საქართველოს იურისდიქცია არ ვრცელდება ონის რაიონის 2 საკრებულოზე (ყოფილი ჯავის რაიონის ნაწილი).▼
▲რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის რეგიონში აღმასრულებელ ხელისუფლებას განახორციელებს [[საქართველოს პრეზიდენტი]]ს სახელმწიფო რწმუნებული. მისი ფუნქციებია უზრუნველყოს რეგიონში საზოგადოებრივი წესრიგის დაცვის კოორდინაცია, რესურსების მობილიზება, ადმინისტრაციულტერიტორიული ერთეულების სოციალურ-ეკონომიკური განვითარების პროგრამების შემუშავებისა და განხორციელების ორგანიზება, ინვესტიციების მოზიდვისა და რეფორმების განხორციელების ხელშეწყობა, ადამიანის უფლებების დაცვა და სხვა.
 
▲მხარეში ადგილობრივი თვითმმართველობა ხორციელდება წარმომადგენლობითი (საკრებულო) და აღმასრულებელი (გამგეობა) ორგანოების მიერ შემდეგი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეულების მიხედვით. მხარის ადმინისტრაციული ერთეულებია: რაიონის გამგეობა — 4, სოფლის საკრებულოები — 56. საქართველოს იურისდიქცია არ ვრცელდება ონის რაიონის 2 საკრებულოზე (ყოფილი ჯავის რაიონის ნაწილი).
 
მხარეში სახელმწიფო მმართველობას ახორციელებს საქართველოს პრეზიდენტის მიერ დანიშნული სახელმწიფო რწმუნებული. ამ თანამდებობაზე, დღემდე მუშაობდნენ:
Line 49 ⟶ 47:
 
== მოსახლეობა ==
* მოსახლეობის რიცხოვნობა — 4832 525089 კაცი
** მათ შორის: ქალაქის — 9 3026023 კაცი; სოფლის — 3926 223066 კაცი;
* მოსახლეობის სიმჭიდროვე — 106,0548 კვ.კმ-ზე;
* მოსახლეობის მთლიანი რაოდენობიდან:
** დასაქმებულია ეკონომიკაში — 19 053 კაცი,
** უმუშევართა რიცხოვნობა — 4 797 კაცი;
 
მოსახლეობის ეროვნული შემადგენლობა:
* ქართველი — 99.3,7 %,
* ოსირუსი — 0.2,1 %,
* რუსიოსი — 0.2,1 %,
* სხვა — 0.,1 %,.▼
* აზერბაიჯანელი — 0.1%,
* აფხაზი — 0.1%,
▲* სხვა — 0.1%,
 
მოსახლეობის რიცხოვნობა მსხვილ დასახლებებში:
* ქ. [[ამბროლაური]] — 2 5002047 კაცი,
* ქ. [[ცაგერი]] — 1 9311320 კაცი,
* ქ. [[ონი]] — 3 0712656 კაცი,
* დაბა [[ლენტეხი]] — 1 800947 კაცი.<ref>[http://wwwpop-stat.governmentmashke.gov.georg/files/53_74_847928_rachageorgia-ethnic-lechkhumiloc2014.pdf,htm გვ.Ethnic 4-5composition of Georgia 2014]</ref>
 
{| class="wikitable"
! მხარე / რაიონი-მუნიციპალიტეტი<ref>[http://pop-stat.mashke.org/georgia-division.htm Georgia division]</ref> !! [[მოსახლეობის სრულიად საკავშირო აღწერა 1959|1959 წ. აღწ.]] !! [[მოსახლეობის სრულიად საკავშირო აღწერა 1970|1970 წ. აღწ.]] !! [[მოსახლეობის სრულიად საკავშირო აღწერა 1979|1979 წ. აღწ.]] !! [[მოსახლეობის სრულიად საკავშირო აღწერა 1989|1989 წ. აღწ.]] !! 1991' !! [[საქართველოს მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2002|2002 წ. აღწ.]] !! [[საქართველოს მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014|2014 წ. აღწ.]] !! 2016' !! 2017' !! 2018'
|-
| რაჭა-ლეჩხუმი და ქვემო სვანეთი || 90, 405 || 79, 979 || 69, 834 || 57, 776 || 55, 700 || 50, 969 || 32, 089 || 31, 500 || 30, 800 || 30, 200
|-
| ამბროლაურის || 26, 667 || 24, 128 || 20, 916 || 17, 065 || 16, 800 || 16, 079 || 11, 186 || 11, 100 || 10, 800 || 10, 700
|-
| ლენტეხის || 14, 692 || 13, 479 || 12, 963 || 11, 227 || 9,8009800 || 8,9918991 || 4,3864386 || 4,4004400 || 4,3004300 || 4,2004200
|-
| ონის || 21, 784 || 19, 016 || 15, 493 || 12, 318 || 12, 400 || 9,2779277 || 6,1306130 || 6,1006100 || 6,0006000 || 5,9005900
|-
| ცაგერის || 27, 262 || 23, 356 || 20, 462 || 17, 166 || 16, 700 || 16, 622 || 10, 387 || 10, 000 || 9,7009700 || 9,4009400
|}
 
== ეკონომიკა ==
მხარის უდიდესი ნაწილი მაღალმთიანია და ეკონომიკა ძირითადად [[სოფლის მეურნეობასმეურნეობა]]ს ემყარება. რეგიონში განვითარებულია მემცენარეობა (ძირითადად მეკარტოფილეობა, მევენახეობა) და მეცხოველეობა.▼
 
▲მხარის უდიდესი ნაწილი მაღალმთიანია და ეკონომიკა ძირითადად სოფლის მეურნეობას ემყარება. რეგიონში განვითარებულია მემცენარეობა (ძირითადად მეკარტოფილეობა, მევენახეობა) და მეცხოველეობა.
 
* მთლიანი რეგიონალური პროდუქტი: 107 121.5 ათ. ლარი
 
აქედან:
* მრეწველობა — 12 999.5 ათ. ლარი, მთლიანი პროდუქტის 12 %;
* მშენებლობა — 10 027 ათ. ლარი, მთლიანი პროდუქტის 9 %;
* სოფლის მეურნეობა — 63 300 ათ. ლარი, მთლიანი პროდუქტის 59 %.
* მომსახურება (ვაჭრობა, განათლება, ტურიზმი, ჯანდაცვა, ტრანსპორტი, და სხვა) — 20 795 ათ. ლარი, მთლიანი პროდუქტის 20 %.
* ქვეყნის მთლიან შიდა პროდუქტში მხარის მთლიანი პროდუქტის ხვედრითი წილია 0.9 %.
* მთლიანი რეგიონალური პროდუქტი მოსახლეობის ერთ სულზე გაანგარიშებით შეადგენს 2 2072207 ლარს. <ref>http://www.government.gov.ge/files/53_74_847928_racha-lechkhumi.pdf გვ. 17 </ref>
 
== ღირსშესანიშნაობები ==
 
მხარის ტერიტორიაზე მდებარეობს ბუნების, არქიტექტურისა და კულტურის მრავალი ძეგლი, მათ შორის უმნიშვნელოვანესია:
 
Line 106 ⟶ 97:
* [[ხოტევის ციხე]]
* [[მინდა ციხე]]
* [[მრავალძალი|მრავალძალის ეკლესია]]
* [[კვარაციხე]]
 
== ისტორია ==
 
მხარის ადრინდელი ისტორია იხილეთ სტატიებში:
 
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/რაჭა-ლეჩხუმისა_და_ქვემო_სვანეთის_მხარე“-დან