ხორნაბუჯი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
|||
ხაზი 25:
==ისტორია==
წერილობით წყაროებში
V საუკუნეში ქალაქი მნიშვნელოვნად დაზიანდა სპარსთა შემოსევების შედეგად. VI საუკუნის I ნახევარში, ქართლში მეფობის გაუქმების შემდეგ, ხორნაბუჯი სპარსელი მოხელის რეზიდენცია იყო. VI საუკუნეში ქალაქი გაათავისუფლეს და 70-იან წლებში ქართლის პირველი ერისმთავრის გუარამ ბაგრატიონის ძმებმა ასამმა და ყარაზვარდმა მოკლეს სპარსთა სპასპეტი, დაიპყრეს კამბეჩოვანი, გახდნენ მისი მთავრები და ხორნაბუჯი თავის რეზიდენციად გამოაცხადეს. VII საუკუნის II ნახევრიდან ხორნაბუჯში არაბები გაბატონდნენ. VIII საუკუნის II ნახევრიდან, [[ჰერეთის სამთავრო]]ს (შემდგომში [[ჰერეთის სამეფო]]) წარმოქმნის შემდეგ, ხორნაბუჯი მისი ერთ-ერთი საერისთავოს ცენტრი გახდა. X საუკუნის დასაწყისში, კახეთ-კუხეთ-ჰერეთის გაერთიანების შემდეგ [[კახეთის სამეფო]]ს საერისთავოს — კამბეჩოვანის ცენტრია. მისი ერისთავები კი ხორნაბუჯელებად იწოდებიან. XI საუკუნის 40-იან წლებში ბაგრატ IV-მ კახეთის წინაღმდეგ გაილაშქრა. სხვა ერისთავებთან ერთად მან ხორნაბუჯის ერისთავი — ვაჩე გურგენის ძეც შეიპყრო.
1068 წელს თურქ-სელჩუკთა სულთანმა ხორნაბუჯი, საქართველოს მთელ რიგ პუნქტებთან ერთად განძის ამირა ფადლონს გადასცა. გათამამებული ფადლონი მოსახლეობას მოსვენებას არ აძელვდა. თბილისის სანახებში მოთარეშე ამირას ბაგრატ IV თავისი მხედრიონით დაედევნა. დამარცხებული ფადლონი ჟალეთში შეიპყრეს. მესხმა აზნაურმა ისაკ თოლობელის ძემ, იგი ბაგრატის ნაცვლად, სულთანის მოკავშირე კახეთის მეფეს აღსართან I-ს მიჰგვარა თელავში, რომელმაც ფადლონი სასწრაფოდ ხორნაბუჯში გადაიყვანა.
XII საუკუნეში ხორნაბუჯი ერთ-ერთი სანაპირო საერისთავოს ცენტრად იქცა. XII-XIII საუკუნეებში აქ იყო ფეოდალური საგვარეულოს მახატლისძეთა (კოლონკელისძეთა) რეზიდენცია.
წყაროებში პირველად იხსენიება V საუკუნეში, როდესაც აქ მეფე [[ვახტანგ გორგასალი|ვახტანგ I გორგასალმა]] საეპისკოპოსო კათედრალი დააარსა. მანვე ხორნაბუჯი (ჭერემსა და ნეკრესთან ერთად) საუფლისწულოდ მისცა თავის ძეს, [[დაჩი (ქართლის მეფე)|დაჩი I უჯარმელს]]. VI საუკუნის I ნახევარში, ქართლში მეფობის გაუქმების შემდეგ, ხორნაბუჯი სპარსელი მოხელის რეზიდენცია იყო. VI საუკუნის II ნახევარში ქალაქი გაათავისუფლეს. ამიერიდან მას ქართლის ერისმთავრების უმცროსი შტო ფლობდა. VIII საუკუნიდან, [[ჰერეთის სამთავრო]]ს (შემდგომში [[ჰერეთის სამეფო]]) წარმოქმნის შემდეგ, ხორნაბუჯი მისი ერთ-ერთი საერისთავოს ცენტრი გახდა (XI საუკუნის 30-იან წლებში იხსენიება ვაჩე ხორნაბუჯის ერისთავი). XI საუკუნის 60-იან წლებში ხორნაბუჯის განძის ამირა ფადლონი დაეუფლა. [[1068]] [[კახეთ-ჰერეთის სამეფო|კახეთ-ჰერეთის]] მეფემ [[აღსართან I|აღსართან I-მა]] დაიბრუნა. საქართველოს ერთიანი ფეოდალური მონარქიის წარმოქმნის (XI საუკუნის დასაწყისი) შემდეგ ხორნაბუჯი ქვეყნის სანაპირო (განაპირა მხარის) საერისთავოს ცენტრად გადაიქცა. აქ იყო ფეოდალური საგვარეულოს [[მახატლისძენი|მახატლისძეთა]] რეზიდენცია. XIII საუკუნის 60-იან წლებში დაარბია მონღოლთა ლაშქარმა [[ბერქა|ბერქა-ყაენის]] სარდლობით. XVII საუკუნის I მეოთხედში ხორნაბუჯში რეზიდენცია ჰქონდა ირანის შაჰის [[აბას I (ირანი)|აბას I-ის]] მიერ [[კახეთი]]ს ერთი ნაწილის გამგებლად დანიშნულ [[ფეიქარ-ხანი|ფეიქარ-ხანს]]. [[1625]] წლის გაზაფხულზე სპარსელებისაგან [[გიორგი სააკაძე]]მ გაათავისუფლა. აქვე მეფე [[თეიმურაზ I|თეიმურაზ I-ს]] დატყვევებული ჰყავდა მოწინააღმდეგე [[ჯავახიშვილები|ჯავახიშვილთა]] ფეოდალური საგვარეულოს თავკაცები.▼
▲
==არქეოლოგიური გათხრები==
| |||