შიდა ქართლის მხარე: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
ხაზი 1:
{{მმ**|ადმინისტრაციულ რეგიონს|ისტორიული მხარის|შიდა ქართლი}}
{{ინფოდაფა ადმინისტრაციული ერთეული
|ქართული სახელი = შიდა ქართლის მხარე
|მშობლიური სახელი = <nowiki></nowiki>
|სურათი = SK-Ka.svg
|მმართველის პოზიცია = სახელმწიფო რწმუნებული
|მმართველი = გიორგი ხოჯევანიშვილი<ref>[http://netgazeti.ge/news/298934/ 7 ახალი გუბერნატორიდან ყველა კაცია]</ref>
|მოსახლეობა = {{კლება}} 263 382 კაცი (2014)
|სიმჭიდროვე = 42,6 კაცი/კმ²5
|ეროვნული შემადგენლობა = [[ქართველები]] 94,7 %<br />[[აზერბაიჯანელები]] 2,1 %<br />[[ოსები]] 1,8 %<br />[[სომხები]] 0,8 %<br />[[რუსები]] 0,3 %<ref>[http://pop-stat.mashke.org/georgia-ethnic-loc2014.htm Ethnic composition of Georgia 2014]</ref>
}}
'''შიდა ქართლის მხარე''' — მხარე აღმოსავლეთ [[საქართველო|საქართველოში]]ში, მოიცავს ისტორიულ–გეოგრაფიული პროვინცია [[შიდა ქართლი|შიდა ქართლის]] ცენტრალურ ნაწილს. რეგიონის საერთაშორისო კოდია: GE-SK. მხარის ჩრდილოეთი ნაწილი მოიცავს ე.წ. სამხრეთ ოსეთის ტერიტორიის დიდ ნაწილს, რომლის ავტონომიის სტატუსი გაუქმებულ იქნა საქართველოს სსრ კავშირიდან გამოსვლის შემდეგ, რასაც კონფლიქტი და მთავრობის მიერ ამ რეგიონზე კონტროლის დაკარგვა მოჰყვა. შიდა ქართლის მხარე ში მხარეში შედის საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული შემდეგი ადმინისტრაციულ–ტერიტორიული ერთეულები:
 
==ისტორია==
[[მცხეთის მუნიციპალიტეტი|მცხეთის]], [[კასპის მუნიციპალიტეტი|კასპის]], [[გორის მუნიციპალიტეტი|გორის]], [[ქარელის მუნიციპალიტეტი|ქარელის]] და [[ხაშურის მუნიციპალიტეტი|ხაშურის]] [[მუნიციპალიტეტი|მუნიციპალიტეტები]] წარმოადგენენ ნაწილს ისტორიული შიდა ქართლისა, რომელსაც ძველად [[ზენა სოფელი]] ეწოდებოდა. თვით ისტორიული ქართლი გეოგრაფიული მდებარეობისა და უმთავრესი მდინარის მტკვრის მიხედვით დანაწილებული იყო [[ზემო ქართლი|ზემო]], შუა ანუ შიდა და [[ქვემო ქართლი|ქვემო ქართლად]].
 
შიდა ქართლი ვრცელდებოდა აღმოსავლეთით [[არაგვი|არაგვსა]] და [[თბილისი|თბილისამდე]], ჩრდილოეთით — [[კავკასიონი]]ს ცენტრალურ ქედამდე, დასავლეთით — [[ლიხის ქედი|ლიხის ქედამდე]], ხოლო სამხრეთით — [[თრიალეთის ქედი|თრიალეთის ქედამდე]] და [[ფარავანი (ტბა)|ფარავნის]] ტბამდე. შიდა ქართლის მტკვრის სამხრეთით მდებარე ნაწილს [[გაღმამხარი (ქართლი)|გაღმამხარი]] ეწოდებოდა. ეს უკანასკნელი ისტორიული წყაროების მიხედვით ზოგჯერ არ შედიოდა შიდა ქართლში, მაშინ როცა მტკვრის ჩრდილოეთით მდებარე ქვეყანა ყოველთვის შიდა ქართლში იგულისხმებოდა.
 
[[XVII საუკუნე|XVII]]-[[XVIII საუკუნე|XVIII]] საუკუნეებში შიდა ქართლის ჩრდილო-დასავლეთ ნაწილს ზემო ქართლისქართლი ეწოდებოდა. XVII საუკუნის პირველი მეოთხედიდან, ოსმალეთის მიერ სამცხე-საათაბაგოს დაპყრობის შემდეგ ისტორიული ზემო ქართლი დიდი ხნით ჩამოშორდა ქართლის სამეფოს და სახელწოდება გადავიდა შიდა ქართლის ჩრდილო-დასავლეთ ნაწილზე. ამჟამად ისტორიული შიდა ქართლის ჩრდილოეთი ნაწილი [[სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი|სამხრეთ ოსეთის ავტონომიურ ოლქსა]] და [[დუშეთის მუნიციპალიტეტი|დუშეთის მუნიციპალიტეტში]] შედის.
 
==ადმინისტრაციული დაყოფა==
Line 22 ⟶ 23:
 
== ზოგადი ცნობები ==
* ტერიტორიის ფართობი _ 6200 კვ.კმ (მათ შორის ცენტრალური ხელისუფლების იურისდიქციის ქვეშაა 4807 კვ.კმ)
4807 კვ.კმ)
* ადმინისტრაციული ცენტრი – ქ. [[გორი]]
* მანძილი ადმინისტრაციულ ცენტრსა და თბილისს შორის – 75კმ75 კმ.
* კლიმატი – მხარის კლიმატი კონტინენტურია, საშუალო წლიური ტემპერატურაა დაახლოებით 11 °C<sup>0<, შესაძლებელი მაქსიმუმია 42 °C, ხოლო შესაძლებელი მინიმუმი - 32 °C. ქარის ენერგეტიკული რესურსი (1000 კვტ/sup>სთ 1 კმ²-ზე) — 1000-1500. ნალექების რაოდენობა წელიწადში საშუალოდ 500 მმ-ია, მაქსიმუმი – 760 მმ, მინიმუმი 330 მმ.
* წყლის ძირითადი არტერიები — მხარის ტერიტორიაზე მიედინება მდინარეები: [[მტკვარი]], დიდი და პატარა [[ლიახვი]], [[მეჯუდა]], [[ტანა (საქართველო)|ტანა]], [[ქსანი]], [[თორთლა]], [[თეძამი]], [[ჭარებულა]], [[ლეხურა]], [[სურამულა]], [[ფრონე]], [[ძამა]] და სხვა. ასევე შიდა ქართლში მოედინება ბუნებრივი სამკურნალო წყლები და სუფთა წყაროს წყლები.
შესაძლებელი მაქსიმუმია 42 C<sup>0</sup>, ხოლო შესაძლებელი მინიმუმი -32 C<sup>0</sup>. ქარის ენერგეტიკული რესურსი
(1000 კვტ/სთ 1 კმ2-ზე) _ 1000-1500. ნალექების რაოდენობა წელიწადში საშუალოდ 500 მმ-ია, მაქსიმუმი – 760
მმ, მინიმუმი 330 მმ.
* წყლის ძირითადი არტერიები - მხარის ტერიტორიაზე მიედინება მდინარეები: [[მტკვარი]], დიდი და პატარა
[[ლიახვი]], [[მეჯუდა]], [[ტანა (საქართველო)|ტანა]], [[ქსანი]], [[თორთლა]], [[თეძამი]], [[ჭარებულა]], [[ლეხურა]], [[სურამულა]], [[ფრონე]], [[ძამა]] და სხვა. ასევე შიდა ქართლში მოედინება ბუნებრივი სამკურნალო წყლები და სუფთა წყაროს წყლები.
 
მხარის იმ ნაწილში, რომელსაც საქართველოს ცენტრალური ხელისუფლება აკონტროლებს, 373 დასახლებული პუნქტია, მათ შორის:
 
* [[ქალაქი]] - 4: [[გორი]], [[კასპი]], [[ქარელი]], [[ხაშური]];
* [[დაბა]] - 2: [[სურამი]], [[აგარა (დაბა)|აგარა]];
* [[სოფელი]] - 366
 
Line 47 ⟶ 43:
შიდა ქართლში აღმასრულებელ ხელისუფლებას განახორციელებს [[საქართველოს პრეზიდენტი]]ს სახელმწიფო რწმუნებული. მისი ფუნქციებია უზრუნველყოს რეგიონში საზოგადოებრივი წესრიგის დაცვის კოორდინაცია, რესურსების მობილიზება, ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეულების სოციალურ-ეკონომიკური განვითარების პროგრამების შემუშავებისა და განხორციელების ხელშეწყობა, ადამიანის უფლებების დაცვა და სხვა.
 
მხარეში ადგილობრივი თვითმმართველობა ხორციელდება წარმომადგენლობითი (საკრებულო) და აღმასრულებელი ორგანოების მიერ შემდეგი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეულების მიხედვით:
თიღვის*გორის მუნიციპალიტეტი.;
აღმასრულებელი ორგანოების მიერ შემდეგი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეულების მიხედვით:
გორის*კასპის მუნიციპალიტეტი;
კასპის*ქარელის მუნიციპალიტეტი;
ქარელის*ხაშურის მუნიციპალიტეტი;
ხაშურის*ერედვის მუნიციპალიტეტი;
ერედვის*ქურთის მუნიციპალიტეტი;
ქურთის*თიღვის მუნიციპალიტეტი;.
თიღვის მუნიციპალიტეტი.
 
მხარის ადმინისტრაციული ერთეულებია: ქალაქის მერია - 1, რაიონის გამგეობა - 3, სადაბო საკრებულო - 2, სოფლის საკრებულო - 65 (მათ შორის ერედვისა და ქურთის საკრებულოები). საქართველოს იურისდიქცია არ ვრცელდება ჯავის რაიონის 8, ყოფილი ყორნისის რაიონის 5 და ყოფილი ცხინვალის რაიონის 6 საკრებულოზე.
 
=== ეკონომიკა ===
მხარის განვითარების პერსპექტივა დიდად არის დამოკიდებული საქართველოს მთავრობასა და სამხრეთ ოსეთის სეპარატისტულ რეჟიმს შორის პოლიტიკური შერიგების წინსვლაზე. მხარის სამხრეთი ნაწილი საქართველოს ძირითადი საავტომობილო და სარკინიგზო მაგისტრალის გასწვრივ არის განლაგებული და მნიშვნელოვანი სამრეწველო პოტენციალი აქვს (გორი, კასპი, აგარა). გორის რაიონი მეხილეობის ცენტრია.
 
=== ღირსშესანიშნაობები ===
Line 87 ⟶ 82:
==ლიტერატურა==
{{სძა|5|}}
 
== რესურსები ინტერნეტში ==
* [http://www.shidakartli.gov.ge ოფიციალური ვებ-გვერდი]