აბანო (ქარელის მუნიციპალიტეტი): განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 1:
{{მმ*|აბანო}}
{{ინფოდაფა დასახლება
|სტატუსი = სოფელი
|ქართული სახელი = აბანო
|მშობლიური სახელი =
|ქვეყანა = საქართველო
|პანორამა =
|პანორამის სიგანე = 300
|წარწერა =
|lat_dir = N |lat_deg= 42 |lat_min= 707 |lat_sec= 32.83
|ქვეყნის რუკის ზომა = 300
|lon_dir = E |lon_deg= 43 |lon_min= 43 |lon_sec= 37.11
|რეგიონის რუკის ზომა = 300
|CoordAddon = type:city(40361)_region:
|რაიონის რუკის ზომა = 300
|CoordScale =
|რეგიონის ტიპი = მხარე
|ქვეყნის რუკის ზომა = 300
|რეგიონი = შიდა ქართლის მხარე
|რეგიონის რუკის ზომა = 300
|რეგიონი ცხრილში = შიდა ქართლი
|რაიონის რუკის ზომა = 300
|შიდა დაყოფა =
|რეგიონის ტიპი = მხარე
|რაიონის ტიპი =მუნიციპალიტეტი
|რეგიონი = შიდა ქართლის მხარე
|რაიონი = ქარელის მუნიციპალიტეტი
|რეგიონი ცხრილში = შიდა ქართლი
|თემი = ბრეძა
|შიდა დაყოფა =
|მმართველის ტიპი =
|რაიონის ტიპი = =მუნიციპალიტეტი
|მმართველი =
|რაიონი = ქარელის მუნიციპალიტეტი
|დაარსების თარიღი =
|თემი = ბრეძა
|პირველი ხსენება = XVI საუკუნე
|მმართველის ტიპი =
|წინა სახელები =
|მმართველი =
|სტატუსი-დან =
|დაარსების თარიღი =
|ფართობი =
|პირველი ხსენება = XVI საუკუნე
|სიმაღლის ტიპი= ზღვის დონე{{!}}ზღვის დონიდან
|წინა სახელები =
|დასახლების ცენტრის სიმაღლე=720
|სტატუსი-დან =
|კლიმატი=
|ფართობი = =
|ოფიციალური ენა=
|სიმაღლის ტიპი= ზღვის დონე{{!}}ზღვის დონიდან
|მოსახლეობა = 239<ref name="აღწერა 2014">{{cite web |url=http://www.geostat.ge/index.php?action=page&p_id=2152&lang=geo |title= მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014 |date=ნოემბერი 2014 |publisher=საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური |accessdate=6 სექტემბერი, 2016}}</ref>
|დასახლების ცენტრის სიმაღლე = 720
|აღწერის წელი = 2014
|კლიმატი =
|სიმჭიდროვე =
|ოფიციალური ენა =
|აგლომერაცია =
|მოსახლეობა = 239<ref name="აღწერა 2014">{{cite web |url=http://www.geostat.ge/index.php?action=page&p_id=2152&lang=geo |title= მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014 |date=ნოემბერი 2014 |publisher=საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური |accessdate=6 სექტემბერი, 2016}}</ref>
|ეროვნული შემადგენლობა = [[ქართველები]] (97%)<ref name="აღწერა 2002">[[Commons:File:2002 Census of village population of Georgia.pdf|საქართველოს მოსახლეობის 2002 წლის პირველი ეროვნული საყოველთაო აღწერის ძირითადი შედეგები, ტომი II]]</ref>
|აღწერის წელი = 2014
|სარწმუნოებრივი შემადგენლობა =
|სიმჭიდროვე =
|ეთნოქორონიმი =
|აგლომერაცია =
|დროის სარტყელი =
|ეროვნული შემადგენლობა = [[ქართველები]] (99,2 %)
|DST =
|სარწმუნოებრივი შემადგენლობა = ქრისტიანები
|სატელეფონო კოდი =
|ეთნოქორონიმი =
|საფოსტო ინდექსი =
|დროის სარტყელი = =+4
|საავტომობილო კოდი=
|DST =
|საიტი =
|სატელეფონო კოდი =
|საფოსტო ინდექსი =
|საავტომობილო კოდი =
|საიტი =
|კატეგორია ვიკისაწყობში =
|lat_dir = N |lat_deg= 42 |lat_min= 7 |lat_sec=32.83
|lon_dir = E |lon_deg= 43 |lon_min= 43 |lon_sec=37.11
}}
'''აბანო'''<ref>{{სგსოლ|13}}</ref><ref>{{სგსოლ|13|სსრ}}</ref> — [[სოფელი]] [[საქართველო]]ში, [[შიდა ქართლის მხარე|შიდა ქართლის მხარის]] [[ქარელის მუნიციპალიტეტი|ქარელის მუნიციპალიტეტში]] ([[ბრეძა|ბრეძის]] [[თემი|თემში]]). მდებარეობს [[ფრონე]]ს ხეობაში, [[მდინარე]] [[ლოპანისწყალი|ლოპანისწყლის]] ნაპირებზე. [[ზღვის დონე|ზღვის დონიდან]] 720 [[მეტრი]]. [[ქარელი]]დან 27 [[კილომეტრი]].
 
==დემოგრაფია==
Line 57 ⟶ 59:
| 1989 || 407|| -|| -
|-
|ეროვნული შემადგენლობა = [[ქართველები]] (97%)2002<ref name="აღწერა 2002">[[Commons:File:2002 Census of village population of Georgia.pdf|საქართველოს მოსახლეობის 2002 წლის პირველი ეროვნული საყოველთაო აღწერის ძირითადი შედეგები, ტომი II]]</ref> || 368 || 171 || 197
| 2002<ref name="აღწერა 2002" /> || 368 || 171 || 197
|-
| 2014<ref name="აღწერა 2014" /> || {{კლება}} 239 || 113 || 126
Line 63 ⟶ 65:
 
== ისტორია ==
სოფელი აბანო ერთ-ერთი უძველესი სოფელია მდინარე [[ფრონე|ფრონის]] ხეობაში. ამას მოწმობს აქ არსებული მატერიალური კულტურის ძეგლები. კერძოდ, ძველი ნამოსახლარი, [[სამაროვანი]] და ციხე-კოშკის ნაშთები, რომლებიც ციხიანას ბორცვზე მდებარეობენ, [[ბრინჯაო]]ს, [[რკინა|რკინის]] და გვიანფეოდალური ხანით თარიღდებიან. დღევანდელი სოფლის ჩრდილოეთ, დასავლეთ და ჩრდილო-დასავლეთ მხარეს მიკვლეულია ფეოდალური და გვიანფეოდალური ხანის სამი [[ნამოსახლარი]].
 
სახელწოდება სოფელმა მიიღო მის ტერიტორიაზე არსებული სამკურნალო წყლის გამო, რომელსაც ოდითგანვე იყენებს ამ მხარის მოსახლეობა სხვადასხვა დაავადებებისაგან განსაკურნავად. "აბანოს დის თბილი წყალი, ჰკურნავს ქარით დახუთულს და ბუგრსა-მუწუკსა", წერდა თავის ცნობილ ნაშრომში [[ვახუშტი ბატონიშვილი]].
 
ისტორიულ წყაროებში აბანო მოხსენიებულია XVI საუკუნეში, [[ამირეჯიბები]]ს მიერ [[ულუმბის მონასტერი|ულუმბის მონასტრისათვის]] შეწირული [[ყმა]]-[[მამული]]ს [[ნუსხა]]ში. 1608წ1608 წ. მეფე [[ლუარსაბ II]]-მ იგი ბოქაულთუხუცეს დავით დავითიშვილს უბოძა. ამ დროიდან მოყოლებული აბანო ყოველთვის [[ბაგრატიონ-დავითიშვილები]]ს კუთვნილი სოფელი იყო. 1615 წელს ლუარსაბი კვლავ უმტკიცებს დავითიშვილებს აბანოს. არსებული დოკუმენტების მიხედვით იგი მოზრდილი სოფელი ყოფილა. 1715 წელს [[რუისის საეპისკოპოსო]]ს აღწერის დავთრით აქ 31 კომლს უცხოვრია, რაც იმ დროისთვის არც თუ ცოტა იყო. ყოფილა ასევე მრავალი გაუქმებული ოჯახი იმ დროისთვის.
 
სახელწოდება სოფელმა მიიღო მის ტერიტორიაზე არსებული სამკურნალო წყლის გამო, რომელსაც ოდითგანვე იყენებს ამ მხარის მოსახლეობა სხვადასხვა დაავადებებისაგან განსაკურნავად. "აბანოს დის თბილი წყალი, ჰკურნავს ქარით დახუთულს და ბუგრსა-მუწუკსა", წერდა თავის ცნობილ ნაშრომში [[ვახუშტი ბატონიშვილი]].
ისტორიულ წყაროებში აბანო მოხსენიებულია XVI საუკუნეში, [[ამირეჯიბები]]ს მიერ [[ულუმბის მონასტერი|ულუმბის მონასტრისათვის]] შეწირული [[ყმა]]-[[მამული]]ს [[ნუსხა]]ში. 1608წ. მეფე [[ლუარსაბ II]]-მ იგი ბოქაულთუხუცეს დავით დავითიშვილს უბოძა. ამ დროიდან მოყოლებული აბანო ყოველთვის [[ბაგრატიონ-დავითიშვილები]]ს კუთვნილი სოფელი იყო. 1615 წელს ლუარსაბი კვლავ უმტკიცებს დავითიშვილებს აბანოს. არსებული დოკუმენტების მიხედვით იგი მოზრდილი სოფელი ყოფილა. 1715 წელს [[რუისის საეპისკოპოსო]]ს აღწერის დავთრით აქ 31 კომლს უცხოვრია, რაც იმ დროისთვის არც თუ ცოტა იყო. ყოფილა ასევე მრავალი გაუქმებული ოჯახი იმ დროისთვის.
ლეკიანობის გამო XVIII საუკუნის 20-30-ანი წლებიდან მოყოლებული [[ფრონის ხეობა|ფრონის ხეობის]] სხვა დასახლებულ პუნქტებთან ერთად აბანომაც დიდი უბედურება განიცადა. 1798 წლის 18 სექტემბრით დათარიღებული ერთ-ერთი განჩინებიდან, რომელიც დავითიშვილების გაყრის საქმეს ეხება ჩანს, რომ სოფლის მოსახლეობა 80 წელიწადში ხუთ კომლამდე შემცირებულა. ქართლ-კახეთის 1799 წლის აღწერის მასალების მიხედვით კი ირკვევა, რომ სოფელში საუკუნის ბოლოს უკვე აღარცერთი კომლი არ ცხოვრობდა.
 
XIX საუკუნის დასაწყიდიდან აბანო კვლავ აღდგენილა. 1818 წლის მასალებით აბანოში მცხოვრები ხუთი კომლიდან , რომლებიც მთლიანად ბაგრატიონ-დავითიშვილებს ეკუთვნოდათ, ოთხი ოჯახი კოკოლაშვილები იყო, ერთი კი სებისკვერაძე. კოკოლაშვილები, რომლებიც აბანოს ძველი მკვიდრნი იყვნენ 1859 წელს მიქელაძეებად დაეწერენ. 1818-1830 წლებში სოფელში დასახლდნენ აზნაურები: ციმაკურიძე, ჩიკოიძე და ლომიძე, 1859 წელს შალუტაშვილი. 1886 წელს სოფლის მოსახლეობას მიუღწევია 31 კომლისათვის. ის ამ დროისთვის სოფელი აბანო შედიოდა [[წაღველი|წაღვლის]] [[თემი|სასოფლო საზოგადოებაში]].
 
== ღირსშესანიშნაობები ==
აბანოში ორი არქიტექტურული ძეგლია:
#განვითარებული ფეოდალური ხანის [[აბანოს წმინდა გიორგის ეკლესია|წმინდა გიორგის ეკლესია]], რომელიც სოფლის განაპირას დგას გასულ საუკუნეში გადაუკეთებიათ.
#სოფლის სასაფლაოზე მდებარე [[აბანოს წმინდა მარინეს ეკლესია|წმინდა მარინეს სახელობის ეკლესია]], რომელიც XVII საუკუნით თარიღდება, ხოლო მისი მხატვრობა XIX საუკუნეშია შესრულებული.