სამხრეთსლავური ენები: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
- "Slavic_languages.png". ფაილი წაიშალა Commons-იდან მომხმარებელ Daphne Lantier-ს მიერ. მიზეზი: per [[:c:Commons:Deletion requests/File:Slavic l...
No edit summary
ხაზი 3:
'''სამხრეთსლავური ენები''' — [[აღმოსავლეთსლავური ენები|აღმოსავლეთ-]] და [[დასავლეთსლავური ენები|დასავლეთსლავური ენების]] გვერდით წარმოადგენს ერთ-ერთ შტოს, რომელიც თავის მხრივ [[ინდოევროპული ენები|ინდოევროპულ ენების]] ჯგუფში შედის.
 
'''სამხრეთსლავური ენებია''' [[ძველი საეკლესიო სლავური ენა|ძველი საეკლესიო სლავური]], [[ბულგარული ენა|ბულგარული]], [[მაკედონური ენა |მაკედონური]], [[სლოვენური ენა|სლოვენური]], [[სერბო-ხორვატული ენა|სერბო-ხორვატული]] ენები. ამ უკანასკნელს (სერბულ-ხორვატულს) [[პოლიტიკური კორექტულობა|პოლიტიკური კორექტულობის]] დაცვის მიზნით ხშირად ცალ-ცალკე ენებად მოიხსენიებენ — [[სერბული ენა|სერბულ]] და [[ხორვატული ენა|ხორვატულ]] ენებად. ამ ტენდენციამ განსაკუთრებით მოიკიდა ფეხი [[იუგოსლავია|იუგოსლავიის]] დაშლის შემდეგ. საქმე იქამდე მივიდა, რომ დასავლეთ ევროპის უნივერსიტეტებში შესაბამისი ენის კათედრებს გადაარქვეს სახელები და დღეს შეიძლება შეხვდეთ არამარტო სერბულ-ხორვატული, არამედ ცალ–ცალკე სერბული, ხორვატული, [[ბოსნიური ენა|ბოსნიური]] და [[ჩერნოგორია|მონტე-ნეგრ(ინ)ული ან ჩერნოგორიული]] ენების კათედრასაც კი. ენათმეცნიერული თვალსაზრისით კი ამ ენების [[დიალექტი|დიალექტებად]] დაყოფაც კი ჭირს.
 
; ყოფილი [[იუგოსლავია|იუგოსლავიის]] გეოგრაფიულ სივრცეში საბოლოო პოლიტიკური სეპარაციის პროცესი ჯერ კიდევ არაა დასრულებული.
 
== სამხრეთსლავისტიკა, როგორც დარგი ==
'''სამხრეთსლავისტიკა არის სლავთმცოდნეობის ( ''სლავისტიკის'' ) ერთ–ერთი ქვედარგი''', რომელიც სამხრეთსლავური ქვეყნების (უპირველეს ყოვლისა მათი ენებისა და კულტურების) შესწავლითაა დაკავებული.
 
სამხრეთსლავისტიკა თავის მხრივ ძირითადი სამხრეთსლავური ენების მიხედვით დაიყოფა [[ბულგარისტიკა]]დ, [[სლოვენისტიკა]]დ და [[სერბო-ხორვატისტიკა]]დ. თუმცა ამ უკანასკნელი დარგის, სერბო–ხორვატისტიკის პარტიკულარიზაცია პოლიტიკური მიზეზით მოხდა ; იუგოსლავიის სახელმწიფოს დაშლამ შედეგად თან ისიც მოიტანა, რომ ევროპის მრავალ უნივერსიტეტში ახლადგაჩენილი სახელმწიფოების მიხედვით [[სერბისტიკა|სერბისტიკის]], [[ხორვატისტიკა|ხორვატისტიკის]] და [[ბოსნისტიკა|ბოსნისტიკის]] კათედრები ჩამოყალიბდა.
: ''საქართველოში სამხრეთსლავისტიკა თითო–ოროლა სამხრეთსლავურ ენათა მცოდნეების ყოლითღა თუ შემოიფარგლება''.
 
== დამწერლობა ==
––––––––––––––––––––––––––––
 
:* ბულგარული და მაკედონური მოიხმარს [[კირილიცა]]ს.
: '''სამხრეთსლავური ენები'''
:* [[ხორვატია|ხორვატეთში]] მხოლოდ [[ლათინური ანბანი|ლათინურ ანბანს]] გამოიყენებენ, რომელიც განვრცობილია დამატებითი [[დიაკრიტიკული ნიშნები|დიაკრიტიკული ნიშნებით]]. ლათინური ანბანის '''სერბულ'''(–ხორვატულ) ნაირ–სახეობას [[ლატინიცა|'''ლატინიცა''']] ჰქვია.
:* [[სერბეთი]] და [[ბოსნია]] ერთდროულად ორივე ანბანს მოიხმარს, თუმცა სერბეთში უფრო [[კირილიცა|კირილური ანბანი]] (ანუ '''ჩ'''ირილიცა განვრცობილია დამატებითი [[დიაკრიტიკული ნიშნები|დიაკრიტიკული ნიშნებით]]) სჭარბობს, ხოლო [[ბოსნია|ბოსნიაში ]] უფრო — [[ლათინური დამწერლობა]]. (ისტორიულად ისლამის აღმსარებელ ბოსნიაში გამოიყენებდნენ არაბულ დამწერლობას დამატებითი დიაკრიტიკული ნიშნებით . არაბული ანბანის ბოსნიური ნაირ–სახეობას [[არებიცა|'''არებიცა''']] ჰქვია.)
:* [[სლოვენია]]ში ლათინურ ანბანია გამოყენებაში.
 
აღსანიშნავია ის ფაქტიც, რომ ვიკიპედიას აქვს 4, სერბულ-ხორვატული, სერბული, ხორვატული და ბოსნიური ოფციონიგანყოფილება.
: ბულგარული და მაკედონური მოიხმარს [[კირილიცა]]ს.
: [[ხორვატია|ხორვატეთში]] მხოლოდ [[ლათინური ანბანი|ლათინურ ანბანს]] გამოიყენებენ, რომელიც განვრცობილია დამატებითი [[დიაკრიტიკული ნიშნები|დიაკრიტიკული ნიშნებით]]. ლათინური ანბანის '''სერბულ'''(–ხორვატულ) ნაირ–სახეობას [[ლატინიცა|'''ლატინიცა''']] ჰქვია.
: [[სერბეთი]] და [[ბოსნია]] ერთდროულად ორივე ანბანს მოიხმარს, თუმცა სერბეთში უფრო [[კირილიცა|კირილური ანბანი]] (ანუ '''ჩ'''ირილიცა განვრცობილია დამატებითი [[დიაკრიტიკული ნიშნები|დიაკრიტიკული ნიშნებით]]) სჭარბობს, ხოლო [[ბოსნია|ბოსნიაში ]] უფრო — [[ლათინური დამწერლობა]]. (ისტორიულად ისლამის აღმსარებელ ბოსნიაში გამოიყენებდნენ არაბულ დამწერლობას დამატებითი დიაკრიტიკული ნიშნებით . არაბული ანბანის ბოსნიური ნაირ–სახეობას [[არებიცა|'''არებიცა''']] ჰქვია.)
: [[სლოვენია]]ში ლათინურ ანბანია გამოყენებაში.
 
აღსანიშნავია ის ფაქტიც, რომ ვიკიპედიას აქვს 4, სერბულ-ხორვატული, სერბული, ხორვატული და ბოსნიური ოფციონი.
: სერბულ-ხორვატული ვიკიპედიის ენათა ჩამონათვალში აღნიშნულია ორივე ანბანზე ჯერ [[ლათინური ანბანი|ლათინურ]], ხოლო მერე კი [[კირილიცა|კირილურ]] ანბანზე ამ თანმიმდევრობით – Srpskohrvatski / Српскохрватски და აქვს კოდი (sh)
: სერბული ვიკიპედიის ენათა ჩამონათვალში აღნიშნულია ორივე ანბანზე ჯერ კირილურ, ხოლო მერე კი ლათინურ ანბანზე ამ თანმიმდევრობით – Српски / Srpski და აქვს კოდი (sr)
: ხორვატული ვიკიპედიის ენათა ჩამონათვალში აღნიშნულია ლათინურ ანბანზე ასე Hrvatski და აქვს კოდი (hr)
: ბოსნიური ვიკიპედიის ენათა ჩამონათვალში აღნიშნულია ლათინურ ანბანზე ასე Bosanski და აქვს კოდი (bs)
 
*[http://www.ethnologue.com/show_family.asp?subid=373-16 სამხრეთსლავური ენები]
 
== იხილეთ აგრეთვე==
Line 52 ⟶ 47:
* კ. მეშველიანი: '''სამხრეთ და დასავლეთ სლავების ისტორია''' : '''ბულგარეთი XIX საუკუნიდან 1917 წლამდე ოქტომბერი'''. თბილისი. : თბილ. უნ-ტის გამ-ბა, [[1977]].
* კ. მეშველიანი: '''სამხრეთ და დასავლეთ სლავების ისტორია''' : '''სერბეთი XIX საუკუნიდან 1917 წლამდე'''. თბილისი: თბილ. უნ-ტის გამ-ბა, [[1985]].
 
== რესურსები ინტერნეტში ==
*[http://www.ethnologue.com/show_family.asp?subid=373-16 '''სამხრეთსლავური ენები''']
 
{{სლავური ენები}}