სოფია კოვალევსკაია: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
მომხმარებელმა Otogi გვერდი „სოფი კოვალევსკაია“ გადაიტანა გვერდზე „სოფია კოვალევსკაია“
No edit summary
 
ხაზი 1:
{{ინფოდაფა მეცნიერი}}
 
'''სოფისოფია კოვალევსკაია''' ({{lang-ru|Со́фья Васи́льевна Ковале́вская}}; დ. [[15 იანვარი]], [[1850]], [[მოსკოვი]] — გ. [[29 იანვარი]]/[[10 თებერვალი]], [[1891]], [[სტოკჰოლმი]]) — [[რუსი]] [[ფიზიკოსი]].
 
==ლიტერატურა==
სოფისოფია კოვალევსკაია დაიბადა [[1850]] წლის 15 იანვარს, [[მოსკოვი|მოსკოვში]], რუსეთის არმიის გენერალ-ლეიტენანტის, ვასილ-კრუკოვსკის ოჯახში. კოვალევსკაიას ბავშვობა გატარებული აქვს სოფელ [[პოლობინო]]ში. ამავე სოფელში აქვს მიღებული საშინაო განათლება. მშობლებს მისი აღზრდა სურდათ როგორც მაღალი საზოგადოების შესაფერისი პიროვნება, თუმცა კოვალევსკაიას სულ სხვა მიმართულება აინტერესებდა: იგი გატაცებული იყო ბიძასთან, კორვინ-კრუკოვსკისთან მათემატიკურ თემებზე საუბრით. ამპერიოდში სოფისსოფიას ოჯახში დადიოდნენ მათემატიკის პროფესორი ლავროვი და ფიზიკის პროფესორი ტირტოვი. 14 წლის გოგონამ ტირტოვის ყურადღება მალევე მიიქცია, ხოლო შემდგომ კოვალევსკაიას ტირტოვის რჩევით დააწყებინეს უმაღლესი მათემატიკის შესწავლა. 18 წლის ასაკში სოფი კოვალევსკაია ფიქტიური ქორწინებით შეუღლდა ვლადიმერ კოვალევსკაიასთან (შემდგომში პალეონტოლოგიის ფუძემდებელი). ქორწინების შემდეგ, [[1868]] წელს „ცოლ-ქმარი“ საცხოვრებლად [[პეტერბურგი|პეტერბურგში]] გადავიდა, ხოლო ერთი წლის შემდეგ გაემგზავრნენ [[ევროპა]]ში და ცალ-ცალკე დსახლდნენ. კოვალევსკაია მცირე პერიოდით ცხოვრობდა დასთან, ხოლო შემდგომ იგი გათხოვდა ფრანგ ჟაკლარზე. ცნობილია, რომ ცოლ-ქმარი აქტიურად იბრძოდნენ [[პარიზის კომუნა|პარიზის კომუნის]] დასაცავად.
 
[[1870]] წელს კოვალევსკაია გგადავიდა [[ბერლინი|ბერლინში]], რათა მოესმინა გამოჩენილი [[გერმანელი]] ფიზიკოსის, ვაიერშტრასის ლექციები. თუმცა მას ევ ვერ შეძლო: ამ პერიოდში [[ბერლინის უნივერსიტეტი|ბერლინის უნივერსიტეტში]] ქალები ლექციებზე არ დაიშვებოდნენ. ამ მიზეზით ვაიერშტრასმა კოვალევსკაიას კერძო მომზადება დაიწყო. შემდგომში ვაიერშტრასი წერდა:{{ციტირება|რაც შეეხება კოვალევსკაიას მათემატიკურ განათლებას, შემიძლია დაგარწმუნოთ, რომ ჩემი მოწაფეედიდან ძალზე ცოტას შეეძლება გაუსწორდეს მის ნიჭს, მუყაითობას, სიბეჯითეს და მეცნიერებით გატაცებას.}}
 
[[1874]] წელს სოფისოფია კოვალევსკაიას მიენიჭა ფილოსოფიის დოქტორის სამეცნიერო ხარისხი. [[1874]] წელს იგი მეუღლესთან ერთად ბრუნდება [[რუსეთი|რუსეთში]] და დასახლდა პეტერბურგში. [[1878]] წელს შეეძინა ქალიშვილი სახელად სოფისოფია, თუმცა მისი ეს „ბედნიერი პერიოდი“ ხანმოკლე აღმოჩნდა — ვლადიმერ კოვალევსკაიამ ფინანსური გაკოტრების ნიადაგზე თავი მოიკლა ([[1883]]). ამავე წელს სოფისოფია ჯერ [[ბერლინი|ბერლინში]] გაემგზავრა, ხოლო შემდგომ პარიზში. [[1883]] წელს იგი ხდება [[სტოკჰოლმის უნივერსიტეტი]]ს დოცენტი, ხოლო ორი წლის შემდგომ პროფესორი.
 
[[1891]] წელს ზამთრის არდადეგებზე კოვალევსკაია [[იტალია]]ში გაემგზავრა. იტალიიდან დაბრუნებისას იგი გაცივდა და დაავადდა ფილტვების ანთებით. ფილტვების ანთება მისთვის საბედისწერო აღმოჩნდა. სოფისოფია კოვალევსკაია გარდაიცვალა ამავე წლის 29 იანვარს/10 თებერვალს, 41 წლის ასაკში. იგი დაკრძალულია [[სტოკჰოლმი|სტოკჰოლმში]]. ხუთი წლის მოგვიანებით რუს ქალთა თაოსნობით და სახსრებით მას საფლავზე დადგეს ძეგლი.
 
==მოღვაწობა==
ხაზი 25:
{{სქოლიო}}
 
{{DEFAULTSORT:კოვალესკაია, სოფისოფია}}
 
[[კატეგორია:რუსი ფიზიკოსები]]