ტრუმენის დოქტრინა: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
|||
ხაზი 4:
[[1946]] წელს ჯორჯ კენანმა დაწერა ე.წ. გრძელი დეპეშა, სადაც ის აცხადებდა, რომ საბჭოთა საფრთხესთან გამკლავება შესაძლებელი იყო მხოლოდ შეკავების გრძელვადიანი სტრატეგიით. ტრუმენი სირთულეებს წააწყდა [[სსრკ]]-ს მხრიდან [[პოტსდამის კონფერენცია]]ზე (სსრკ უარს ამბობდა დათქმულ ვადაში [[ირანი]]დან ჯარის გაყვანაზე) და ამან დააჩქარა აშშ-ს სტრატეგიის ტრანსფორმაცია. რამდენიმე დღის შემდეგ შედგა [[უინსტონ ჩერჩილი|ჩერჩილის]] სიტყვით გამოსვლა და უკვე ოფიციალურად გაჟღერდა ევროპის რკინის ფარდით გაყოფა. მომდევნო ერთი წლის განმავლობაში აშშ აძლიერებს დიპლომატიურ ზეწოლას სსრკ-ზე და ასევე ეხმარება ირანს, რათა შეამციროს სსრკ-ს გავლენა და აიძულოს ჯარების გაყვანა. თუმცა, მალე იგივე ვითარება შეიქმნება [[თურქეთი|თურქეთსა]] და [[საბერძნეთი|საბერძნეთში]].
[[1947]] წლის მარტში პრეზიდენტი ტრუმენი წარდგა კონგრესის წინაშე. კენანის გაფრთხილება, რომელიც "გრძელ დეპეშაში" იყო გამოთქმული, საფუძვლად დაუდო შემდგომში საყოველთაოდ ცნობილ ტრუმენის დოქტრინას. "გრძელ დეპეშაზე" დაყრდნობით 1947 წლის ივლისში გამოაქვეყნა სტატია ფსევდონიმით "X". სტატიამ ცხარე დებატები გამოიწვია. საერთაშორისო ურთიერთობების სფეროში აშშ-ს წამყვანმა ჟურნალისტმა ვოლტერ ლიპმანმა მკაცრად გააკრიტიკა "X" სტატია. პრეზიდენტმა ტრუმენმა, რომელსაც მხარს უჭერდა სენატორი არტურ ვანდერბერგი და კონგრესი, თავისი დოქტრინა საჯაროდ გამოაცხადა 1946 წლის დეკემბერში [[საბერძნეთის პრემიერ-მინისტრი]]ს ცალდარისის ვაშინგტონში სტუმრობის შემდეგ. საბერძნეთი დამატებთ დახმარებას ითხოვდა. აშშ-ს მთავრობა მზად იყო დახმარებოდა არა მხოლოდ საბერძნეთს, არამედ თურქეთსაც. ეს იყო პირველი საპასუხო ქმედება, რომელიც განხორციელდა თურქეთ-საბერძნეთში წამოწყებული კომუნისტური მოძრაობების წინააღმდეგ. თუ აშშ საბერძნეთს დაკარგავდა, თურქეთი გახდებოდა თავდაცვისუუნარო კომუნიზმის
დასავლეთის მარცხი საბერძნეთის კომუნისტებისგან დაცვის საკითხში, არამარტო საფრთხეს შეუქმნიდა თურქეთს, არამედ კიდე უფრო გააძლიერებდა საბჭოთა კავშირის შესაძლებლობას ახალი ომის შემთხვევაში და თავისათავად დაასუსტებდა დასავლეთს. ტრუმენის დოქტრინა იყო პირველი ნაბიჯი, რომელიც შეკავების პოლიტიკის კუთხით გადაიდგა, მას მოჰყვა ეკონომიკური და სამხედრო ინსტრუმენტების ამოქმედება, რისი განხორციელებაც [[მარშალის გეგმა|მარშალის გეგმითა]] და [[ჩრდილოეთ ატლანტიკის ხელშეკრულების ორგანიზაცია|ჩრდილო-ატლანტიკური კავშირის]] შექმნით გახდა შესაძლებელი. ტრუმენის სიტყვებით, ამერიკის პოლიტიკა მიმართული იყო იმ თავისუფალი ხალხის მხარდასაჭერად, რომლებიც ეწინააღმდეგებოდნენ შეიარაღებულ უმცირესობებს ან მათ მიერ გარედან განხორციელებულ ზეწოლას, რომელიც მათი დამორჩილებისკენ იყო მიმართული. ტრუმენი განმარტავდა, რომ ეს პოლიტიკური რეჟიმები, რომლებიც ზეწოლას ახდენდნენ თავისუფალ ხალხებზე, (რაც დღესაც გრძელდება) წარმოადგენდნენ საფრთხეს საერთაშორისო მშვიდობისა და ამერიკის ეროვნული უსაფრთხოებისთვის.
| |||