ბიომექანიკა: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary იარლიყი: წყაროს რედაქტირება 2017 |
No edit summary იარლიყი: წყაროს რედაქტირება 2017 |
||
ხაზი 3:
==ისტორია==
ბიომექანიკის [[ისტორია]] მჭიდროდ
თანამედროვე
ბიომექანიკა ბიოლოგიის ერთ-ერთი ყველაზე ძველი განშტოებაა. პირველად ის შეისწავლეს
▲თანამედროვე ბიომექანიკას წარმოუდგენელია მექანიკის კანონების გარეშე, რომლებიც ჩამოაყალიბეს არქიმედემ, გალილეიმ, ნიუტონმა შორეულ წარსულში.
[[ანტიკური ხანა|ანტიკური ხანის]] უდიდესი მედიკოსი ([[ჰიპოკრატე]]ს შემდეგ) იყო [[კლავდიუს გალენი]] (
▲ბიომექანიკა ბიოლოგიის ერთ-ერთი ყველაზე ძველი განშტოებაა. პირველად ის შეისწავლეს არისტოტელემ და ლეონარდო და ვინჩიმ. თავიანთ მეცნიერულ ნაშრომებში „მოძრაობის ნაწილები და ცხოველების გადაადგილება“. არისტოტელემ შექმნა იმის წინაპირობა, რომ 2300 წლის შემდეგ მეცნიერებისთბის ბიომექანიკა დაერქმიათ. სამეცნიერო ტრაქტატებში ის აღწერს ცხოველთა სამყაროს და ცხოველების და ადამიანების მოძრაობის თავისებურებებს. იგი წერდა სხეულის იმ ნაწილებზე, რომლებიც უმნიშვნელოვანესი იყო სივრცეში გადაადგილებისას ([[ლოკომოცია]]), თავისუფალი და შეზღუდული მოძრაობის შესახებ. ადამიანის და სხვა ცხოველების მოძრაობის მოტივაციაზე, გარემო-პირობების წინააღმდეგობაზე, სიარულის და სირბილის ციკლზე, მოძრაობის დაწყებაზე.
▲ანტიკური ხანის უდიდესი მედიკოსი ([[ჰიპოკრატე]]ს შემდეგ) იყო [[კლავდიუს გალენი]] (ჩვ. წ. 131-201). ანტიკური დროის მსოფლმხედველობის შესწავლასთან ერთად, გალენმა გაიგო ორგანიზმის მთლიანობა. ის წერდა:
[[ნერვული სისტემა|ნერვული სისტემის]] შესწავლის შემდეგ, გალენმა
▲ ნაწილების მთლიანობაში, ყველა მათგანი არის შეთანხმებული და... თითოეული მათგანი მოქმედებს შეთანხმებულად.
ძვლამდე]], აძლიერებენ [[ფეხი|ფეხს]] [[სახსარი|სახსრის]] გამყარებით. არანაკლები სიმძლავით ხდება ეს მოქმედება ქვევითა ბოჭკოებზე, რომლებიც ძვლის ქსოვილიდან მოდიან. ასევე მასთან კავშირს ამყარებს ადვილი შიდა ფეხის ტრიალი. მაღლა მყოფი ქსოვილები ბარძაყს ისევე ხრიან შიგნით, როგორც ყველაზე მაღლითა ქსოვილები და იმავე დროს, მაღლა წევენ ბარძაყს. მექანიკის განვითარებისთვის შუა საუკუნეებში დიდი გავლენა მოახდინა [[ლეონარდო და ვინჩის]](1452-1519წ.) მრავალმა აღმოჩნამ მექანიზმების თეორემასთან დაკავშირებით, ხახუნმა და სხვა საკითხებმა. ორგანოების ფუნქციების შესწავლისას იგი განიხილავდა ორგანიზმს, როგორც «ბუნებრივი მექანიკის» ნიმუშს. პირველად მან აღწერა ძვლების და ნერვების რიგი, უდიდესი ყურადღება ექცეოდა ანატომიის შედარებით პრობლემებს. მისი მისწრაფვა უკავშირდებოდა ექსპერიმენტალურ მეთოდებს ბიოლოგიაში. ამ [[მხატვარმა]], [[მათემატიკოსმა]], [[მექანიკოსმა]] და [[ინჟინერმა]] პირველად გამოთქვა უმნიშვნელოვანესი აზრი ბიომექანიკის მომავლისთვის: «მექანიკის მეცნიერება იმიტომ არის ასეთი კეთილშობილი და სასარგებლო სხვა მეცნიერებებთან შედარებით, რომ ყველა ცოცხალი სხეული, რომლებსაც აქვთ მოძრაობის შესაძლებლობა, მოქმედებენ ამ მეცნიერების კანონებზე დაყრდნობით.» მისი წარმატება როგორც მხატვრის ასევე არანაკლებ არის დამოკიდებული ბიომექანიკურ განხრაზე მის ნახატებში, — მათში დეტალურად არის ასახული მოძრაობის ტექნიკა. მისი დაკვირვებები, რომლებიც დღეისთვის არიან აშკარა, შუა საუკუნებში იყვნენ რევოლუციურები. მაგალითად, «კუნთები სულ იწყებიან და მთავრდებიან ძვლებში, რომლებიც ერთმანეთს ეხებიან და, ისინი არასდროს არ იწყებიან და არ მთავრდებიან ერთი და იგივე ძვალში, რადგან მათ არაფრის ამოძრავება არ შეეძლებოდათ, მხოლოდ თავიანთი თავის.» ლეონარდო, უსიტყვოდ, არის ფუნქციონალური ანატომიის საძირკვლის ჩამყრელი, ძირითადი ბიომექანიკის ნაწილისა. ის არამარტო ტოპოგრაფიის კუნთებს ხსნიდა, არამედ ყოველ კუნთს, რომელიც სხეულის მოძრაობაში მონაწილეობდნენ.
==ლიტერატურა==
▲ნერვული სისტემის შესწავლის შემდეგ, გალენმა დასვკნა გამოიტანა იმაზე, რომ ნერვები თავისი ფუნქციონალური თვისებებით იყოფა სამ ჯგუფად: ისინი, რომლებიც მიდიან გრძნობის ორგანოებთან, ასრულებენ აღქმის ფუნქციას, მიდიან მოძრაობის კუნთებთან, ხოლო ისინი, რომლებიც მიდიან ორგანებთან, იცავენ მათ დაზიანებისგან. მისი ძირითადი ჯაფა არის დაკავშირებული ადამიანის სხეულის ნაწილებთან. გალენმა ექსპერიმენტალურად აჩვენა, რომ კიდური ხან შიდა კუნთებით იხრება, ხან — გარე. ამგვარად, მეხუთე კუნთის აღწერისას, თავისი აზრით, ადამიანის სხეულის ყველა კუნთებიდან ყველაზე დიდია, რომლითაც ამოძრავდება ბარძაყი, რომელიც შედგება დიდი, საშუალო და პატარა კუნთებისგან.
* ''Р. Глазер'' ბიომექანიკის საწყისები. М.:Мир, [[1988]]
* ''Филатов В. И.'' კლინიკური ბიომექანიკა. - Л., Медицина, 1980. - 200 с.
* ''Дубровский, В. И., Федорова, В. Н.'' ბიომექანიკა. - М.: ВЛАДОС-ПРЕСС, 2003. - 672 с.
* ''Бранков Г.'' ბიომექანიკის საწყისები. - М., Мир, 1981. - 254 с.
[[კატეგორია: ბიოლოგია]]
[[კატეგორია: ანატომია]]
[[კატეგორია: მექანიკა]]
| |||