|
[[კატეგორია:ძუძუმწოვრები|*]]
[[კატეგორია:ქორდიანები]]
ელენე ბიჩელაშვილი 11 წლის
დედამიწაზე დაახლოებით 5500 სახეობის ძუძუმწოვარი არსებობს. თანდათან ეს რიცხვი მცირდება, მაგრამ ზოგიერთი მეცნიერი ახალ ძუძუმწოვრებს აღმოაჩენენ ხოლმე. ყველა ძუძუმწოვარი თბილსისხლიანია და ისინი დაფარულნი არიან ბეწვით. ისინი სუნთქავენ ფილტვებით და დედა ძუძუმწოვარი თავის ნაშიერს რძით კვებავს. ნაშიერი დედის მუცელში ვითარდება. ძუძუმწოვრების უმეტესი ნაჭილი ცოცხალმშობიერია. ისინი (როგორც უკვე ავღნიშნეთ) დედის მუცელში ვითარდებიან და მათ ჰაერი სპეციალური ორგანოთი მიეწოდებათ. დედა თავის ნაშიერს იცავს და ასწავლის საკვების მოპოვებას, წყლის, სახლის მოწყობას და სხვა საჭირო რამეს, რაც დაეხმარება ცხოვრებაში.
ძუძუმწოვრების ერთერთი ჯგუფის წარმომადგენელები ჩანთოსნები არიან. ჩანთოსნების ჯგუფში შედიან ისეთი ძუძუმწოვრები რომლებიც თავიაანთ შვილს ჩანთით ატარებენ. ჩანთოსნების სამამდე სახეობა არსებობს, და მათ აქვთ ჩანთა მუცელზე, რითაც მათ შვილს ატარებენ. მაგალითად ერთ-ერთი ჩანთოსანია კენგურუ, რომელიც თავის ნაშიერს ჩანთით ატარებს. ისინი მათ ნაშიერს ძალიან პატარას ჰბადებენ, მაგალითად კენგურუს ნაშიერი როდესაც ერთი დღისაა ერთი შაქრის ნატეხზე ცოდას იწონის. ჩანთოსნების ნაშიერები დედის ჩანთაში იზრდებიან.
არსებობენ ერთგასავლიანებიც, რომლებიც ძუძუმწოვრები არიან მაგრამ კკვერცხით მრავლდებიან. ისინი არამედ ძუძუმწოვრები არიან და ისინიკვერცხით მრავლდებიან, მაგრამ თავიაანთ შვილს რძით კვებავენ. ერთგასავლიანების 5 სახეობა არსებობს აქედან ერთერთი იხვნისკარტა და ექიდნას 4 სახეობა. იხვნისკარტა ძალიან უცნაური ცხოველია და მას შეუძლია წყალში ცურვა და მას ასევე აქვთ ნისკარტი.
ძუძუმწოვრები რომლებიც მწერებით იკვებებიან, მათ დიდი დინგი და მოკლე ფეხები აქვთ. მსოფლიოში მხოლოდ ერთი ძუძუმწოვარი არსებობს რომელიც დაფრინავს, ეს არის ღამურა. ზოგიერთი ღამურა იკვებება მწერებით, ზოგიერთი კი ხვლიკებით. მსოფლიოში არიან ისეთი ცხოველები, რომლებიც საყვარლები არიან მაგრამ, შესაძლოა საშიშები იყვნენ. მაგალითად ლორიც ძუძუმწოვარია და ძალიან საყვარელია, მაგრამ მისის ნაკბენი სასიკვდილოა.
ძუძუმწოვრების ჯგუფში შედიან კატებიც. მათგან ყველაზე დიდი ძუძუმწოვარია ვეფხვი, ისინი იკვებებიან ირმებით და სხვა ჩლიქოსნებით. ყველაზე სწრაფი კატა (ძუძუმწოვარი) ავაზაა. რომელიც 100კმ/სთ. ანვითარებს, მაგრამ მხოლოდ ერთი წუთით. ლომები ერთადერთი ცხოველები არიან კატების ჯგუფიდან რომლებიც ჯგუფებად ცხოვრობენ. ძუ ლომები და მათი სხვა ნათესავები ერთად იკრიბებიან და ქმნიან ჯგუფს, ლომების ამ გაერთიაბებას და ერთად ცხოვრებას პრაიდი ეწოდება.
ძუძუმწოვრების ჯგუფში შედიან მღრნელები: თახვები, ბოცვერები, კურდღლები. თახვი ყველაზე ხშირად იცვლის სახლს ძუძუმწოვრებიდან. ისინი ხებსა და ტოტებს ჭრიან მდინარეზე აკეთებენ კაშხალს, შემდეგ კი მათ სახლს. კურდღლებიც (როგორც უკვე ავღნიშნეთ) მღრნელები არიან და მსოფლიოში ერთერთი ყველაზე გავრცელებული სწრაფად მორბენალი ცხოველები არიან.
ყველაზე დიდი ძუძუმწოვრები ვეშაპები არიან. ორკები ვეშაპის ერთ-ერთი სახეობაა და ისინი სელაპებით იკვებებიან. ორკები ჯგუფებადაც ცხოვრობენ.
არასრულ კბილიანებს სულ რამდენიმე კბილი აქვთ. ასეთები არიან ზარმაცები. მათ აქვთ ხერხემალი ქვედა მალების დამატებით სახსრებით. თხრიან ორმოებს და ტვირთი გადააქვთ. ისინიც რა თქმა უნდა ძუძუმწოვრები არიან. არასრულ კბილიანების 31-მდე სახეობა არსებობს და ისინი ცხოვრობენ ჩრდილოეთით, ცენტრალურ და სამხრეთ აფრიკაში.
ძუძუმწოვრების კიდევ ძალიან ბევრი სახეობა არსებობს, ისინი თან და თან მრავლდებიან და ძუძმწოვრების ჯგუფი იზრდება, მაგრამ შესაძლოა რომელიმე ცხოველი გადაშენდეს და ჯგუფს მოაკლდეს. გადაშენების პირას მყოფი ცხოველები წითელ წიგნშია შეტანილი.
გამოყენებული ლიტერატურა: „ველური სამყარო“ ჯინი ჯონსონი.
გამომცემლობა პალიტრა L 2013
| 