ზარაგულა: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 4:
|მშობლიური სახელი =
|ქვეყანა = საქართველო
|პანორამა =Zaragulavillage.jpg
|პანორამის სიგანე =
|წარწერა =
ხაზი 23:
|მმართველის ტიპი =
|მმართველი =
|დაარსების თარიღი =1535 (1675)
|პირველი ხსენება =1675
|წინა სახელები =
|სტატუსი-დან =
ხაზი 48:
}}
'''ზარაგულა''' — სოფელი [[საქართველო]]ში, [[რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის მხარე|რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის მხარის]] [[ცაგერის მუნიციპალიტეტი|ცაგერის მუნიციპალიტეტში]], ლუხვანოს [[თემი|თემში]].<ref>[http://www.nplg.gov.ge/gsdl/cgi-bin/library.exe?e=q-00000-00---off-0civil2-civil2-01-1--0-10-0---0---0prompt-10-TX--4----Sec---0-1l--11-ka-50---20-about-%E1%83%97%E1%83%94%E1%83%99%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%98--00-3-1-00-0-0-11-1-0utfZz-8-00&a=d&c=civil2&srp=0&srn=0&cl=search&d=HASH01889d217d31c1f4e7f8ebb0.2 საქართველოს ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეულები]</ref> მდებარეობს [[მდინარე]] [[ნამკაშური]]ს ([[ცხენისწყალი (მდინარე)|ცხენისწყლის]] მარჯვენა შენაკადი) ხეობაში, [[ცაგერის ქვაბული]]ს დასავლეთ კალთაზე. [[ზღვის დონე|ზღვის დონიდან]] 900 [[მეტრი|მეტრზე]], [[ცაგერი]]დან დაშორებულია 5 [[კილომეტრი]]თ.
 
== ისტორია ==
ზარაგუას ტერიტორიაზე აღმოჩენილია ანტიკური ხანის მცირე ნამოსახლარი, რომელიც უკავშირდება [[Ელინიზმი|ელინისტურ ეპოქას.]]. სოფელში აღმოჩენილია ძვ. წ. IV ს. [[Კოლხური თეთრი|კოლხური თეთრის]] განძი. დაცულია ს. ჯანაშიას სახელობის საქართველოს ეროვნულ მუზეუმში.
 
ზარაგულა წარმოადგენს [[Კოპალიანები|კოპალიანების]] გვარის მიერ დაარსებულ სოფელს. მისი მოსახლეობის სრულ უმრავლესობას ისტორიულადაც სწორედ კოპალიანები წარმოადგენენ. საეკლესიო დასტარებში თ სხვა შუა საუკუნეების წერილობით წყაროებში, აგრეთვე ზეპირსიტყვიერად მის დაარსებას უკავშირებენ კოპალიანების ზარაგულის შტოს მამათავარს კაცია კოპალიანს.
[[ფაილი:Zaragula.jpg|მარცხნივ|მინი|300x300პქ|სოფელი ზარაგულა ზემო ლუხვანოს გზიდან. ]]
ზარაგულელი კოპალიანების თქმულების თანახმად, მათი საერთო წინაპარი კაცია [[Გურია|გურიიდან]] მოსულა. ეს კაცი გვარად კოპალეიშვილი იყო, მეორე ვერსიით კი კობალაძე, რომელიც [[Გურიის სამთავრო|გურიის მთავრების]] კარზე მსახურობდა. გარკვეული პერიოდის შემდეგ გაურკვეველი მიზეზების გამო კაციას აღარ დაედგომებოდა გურიელის კარზე და საკუთარ ოჯახთან ერთად გახიზნა [[Იმერეთის სამეფო|იმერეთის სამეფოში]], სადაც მან იმერეთს მეფის კარზე განაგრძო მოღვაწეობა. კაციას და მის შვილებს დიდი წვლილი შეუტანიათ ოსმალებთან ომში და გავერანებული იმერეთს სამეფოს აღდგენაში, რის გამოც იმერეთს მეფე [[Ბაგრატ III (იმერეთის მეფე)|ბაგრატ III]]-ს უბოძებია მამული ლეჩხუმში და დაუნიშნავს იგი გადაცემული ადგილმამულის [[Მოურავი|მოურავად]]. ეს უნდა მომხდარიყო მაშინ როდესაც [[Სამეგრელოს (ოდიშის) სამთავრო|ოდიშის სამთავრო]] ჯერ კიდევ არ მართავს ლეჩუხმს და იგი იმერეთის მეფის დომენია. კაცია დასახლებულა სოფელ [[Ლუხვანო|ლუხვანოსთან]] ახლოს სადაც დაუარსებია სოფელი [[Ზარაგულა|ზარაგულა]]. სწორედ მისი სამი შვილი მიიჩნევა ზარაგულას ყველა მცხოვრების საერთო წინაპრად., გვარის დამფუძნებელი მამამთავრის პატივსაცემად ზარაგულას კოპალიანები ასევე იხენიებიან როგორც "კაციეისანები",
 
ყველაზე სანდო ვერსიით სოფელი ზარაგულა დაარსებულია 1665 წელს. (მეორე ვერსიით დაახლ. 1535 წელს). აქაური კოპალიანები [[Მოურავი|მოურავის]] ტიტულს ატარებდნენ. ოდიშის სამთავროს ადმინისტრაციულ დაყოფაში არსებობდა [[Საკოპალიანო|საკოპალიანო]] - მცირე სამხედრო სამოურავო, რომელიც აერთანებდა ზარაგულას, ლუხვანოს და კიდევ 14 სოფელს. ზარაგულელი კოპალიანები წყალობას და მფარველობას იღებდნენ [[Იმერეთის სამეფო|იმერეთის მეფისაგან]], ამიტომ ისინი [[Სამეგრელოს მთავრები|დადიანებს]] უპირისპირდებოდნენ. განსხვავებით ლუხვანოს კოპალიანებისსაგან, რომელბიც მხარს ოდიშის მთავარს უჭედრნენ.
 
1936 წელს [[Ლავრენტი ბერია|ლავრენტი ბერიას]] განკარგულებით სოფლიდან მოსახლეობის უმრავლესობა გადასახლებული იქნა [[Აფხაზეთი|აფხაზეთში.]]
 
== დღევანდელობა ==
დღეს სოფელი ზარაგულა თითქმის დაცლილია. მოუწესრიგებელი ინფრასტრუქტურის, სუბსიდიების არარსებობის და საარსებო რესურსების სიმწირის გამო იგი დეპოპულაციას განიცდის. ამჭამად სოფელში უკანასკნელი აღწერით 42 ადამიანი ცხოვრობს.
 
== ღირსშესანიშნაობები ==
სოფელში მდებარეობს ანტიური ნამოსახლარი (ძვ.წ. IVს); 1871 წელს აგებული მთავარანგეოზის სახელობის ეკლესიის ნანგრევები; კოპალიანთა საგვარეულო ეკლესიის საძიეკვლის ნაშთები და მოურავების სიმაგრის ნაშთები.
 
==დემოგრაფია==
Line 65 ⟶ 82:
 
== ლიტერატურა ==
 
* [[Ემილ კოპალიანი|ემილ კოპალიანი]] „კოპალიანები“ გვარის ისტორია, გამომცემლობა „საუნჯე“, თბ., 2017 წელი.
{{ქსე|4|483}}
 
== წყაროები ==
 
* [http://wikimapia.org/27357369/ka/%E1%83%96%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%92%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%90 ზარაგულის ელექტრონუი რუკა — wikimapia.org]
* [http://www.nplg.gov.ge/gwdict/index.php?a=term&d=14&t=85943 ზარაგულა — nplg.gov.ge]
* [http://georgianencyclopedia.ge/index.php/%E1%83%96%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%92%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%90 ზარაგულა საქართველოს ონლაინ ენციკოპედიაში]
* [http://geogen.ge/ge/treasurege/80/4313/ გვარების განსახლება ლეჩხუმში — geogen.ge]
 
 
{{ცაგერის მუნიციპალიტეტი}}
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ზარაგულა“-დან