'''კაცხის სვეტი ''' —არის კირქვის სვეტისებრი [[დენუდაცია|დენუდაციური]] „მოწმე“ — შთენილი კლდე [[ჭიათურის მუნიციპალიტეტი]]ს სოფელ [[კაცხი (ჭიათურის მუნიციპალიტეტი)|კაცხში]], მდინარეების [[კაცხურა|კაცხურისა]] ([[ყვირილა|ყვირილის]] მარჯვენა შენაკადი) და [[ღვითორი (მდინარე)|ღვითორი]]ს ([[ბუჯა|ბუჯი]]ს მარცხენა შენაკადი) წყალგამყოფზე. ▼{{ინფოდაფა ტაძარი
| ტაძრის_სახელი = კაცხის სვეტი
| infobox_width = 250px
| სურათი =Katskhi Pillar.jpg
| სურათი_ზომა =
| წარწერა =კაცხის სვეტი
| რუკა_ტიპი = საქართველო
| რუკა_ზომა =250
| რუკა_წარწერა =
| ადგილმდებარეობა = [[კაცხი (ჭიათურის მუნიციპალიტეტი)|კაცხი]]
| გეო = {{coord|42|17|15|N|43|12|55|E|}}
| რელიგიური_წევრობა ={{დროშა|საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესია}}
| წესჩვეულება =
| პროვინცია =
| რაიონი = [[ჭიათურის მუნიციპალიტეტი]]
| კურთხევის_წელი =
| სტატუსი =მოქმედი
| ფუნქციური_სტატუსი =
| მემკვიდრეობითი_ადგილმდებარეობა =
| ხელმძღვანელობა =
| ვებ-გვერდი =
| ხუროთმოძღვრება =დიახ
| ხუროთმოძღვარი =
| ხუროთმოძღვრული_ტიპი =
| ხუროთმოძღვრული_სტილი =
| ფასადის_მიმართულება =
| ნოვატორული =
| თარიღდება =V-VI სს.
| მშენებლობის_ფასი =
| დეტალები =დიახ
| ტევადობა =
| სიგრძე =
| სიგანე =
| ნავის_სიგანე =
| სიმაღლე_მაქსიმალური =
| გუმბათის_რაოდენობა =
| გუმბათის_სიმაღლე_გარე =
| გუმბათის_სიმაღლე_შიდა =
| გუმბათის_დიაგ_გარე =
| გუმბათის_დიაგ_შიდა =
| მინარეთი_რაოდენობა =
| მინარეთის_სიმაღლე =
| წვეტის_რაოდენობა =
| წვეტის_სიმაღლე =
| მასალა =
| nrhp =
| added =
| refnum =
| designated =
| განედი = 42.2875
| გრძედი = 43.2156
| საერთო_მოიჯარე =
| ქვეყანა={{GEO}}
| გეგმა=
| გეგმა_ზომა=
| გეგმა_წარწერა=
}}
▲'''კაცხის სვეტი''' — კირქვის სვეტისებრი [[დენუდაცია|დენუდაციური]] „მოწმე“ — შთენილი კლდე [[ჭიათურის მუნიციპალიტეტი]]ს სოფელ [[კაცხი (ჭიათურის მუნიციპალიტეტი)|კაცხში]], მდინარეების [[კაცხურა|კაცხურისა]] ([[ყვირილა|ყვირილის]] მარჯვენა შენაკადი) და [[ღვითორი (მდინარე)|ღვითორი]]ს ([[ბუჯა|ბუჯი]]ს მარცხენა შენაკადი) წყალგამყოფზე.
სვეტის სიმაღლე 40 მეტრია. არავინ იცის ზუსტად როდის შეწყდა რელიგიური ცხოვრება კაცხის სვეტზე, მაგრამ [[ვახუშტი ბატონიშვილი]]ს დროს აქ ბერები აღარ მოღვაწეობდნენ.
სვეტის სიმაღლე 40 მეტრია. ზოგიერთი მკვლევარი მიიჩნევს, რომ კაცხის სვეტი თავდაპირველად [[მონოფიზიტობა|მონოფიზიტ]] განდეგილთა სამყოფელს წარმოადგენდა, თუმცა ეს მოსაზრება საყოველთაოდ არაა გაზიარებული, სათანადო არგუმენტაციის არქონის გამო. სვეტის ზედა ბაქანზე დგას ორი მცირე ზომის ეკლესია (დღეისათვის ისინი ნანგრევების სახითაა შემორჩენილი). ასეთ ადგილებში სამლოცველოების აგებას მკვლევრები უკავშირებენ მესვეტეობას, რომელიც VI საუკუნეში გავრცელებული იყო წინა აზიასა და, უპირველეს ყოვლისა, სირიაში, რომელთანაც ქრისტიანულ საქართველოს მჭიდრო ურთიერთობა ჰქონდა. ერთი ეკლესია (V ს.) მშრალადაა ნაშენი ადგილობრივად მოპოვებული, უხეშად დამუშავებული ქვით, აფსიდი კლდეშია გამოკვეთილი. მეორე (VI ს.) ნაგებია ქვემოდან აზიდული კარგად გათლილი კვადრებით, აქვს კრიპტა (ქვედა სართული — სამარხი). არავინ იცის ზუსტად როდის შეწყდა რელიგიური ცხოვრება კაცხის სვეტზე, მაგრამ [[ვახუშტი ბატონიშვილი]]ს დროს აქ ბერები აღარ მოღვაწეობდნენ.
კაცხის სვეტის არქიტექტურული ძეგლები 1944 წელს [[ალექსანდრე ჯაფარიძე|ალექსანდრე ჯაფარიძის]] ხელმძღვანელობით მთასვლელთა ჯგუფმა ინახულა. ბოლო პერიოდამდე კაცხის სვეტზე ასვლა, ალპინისტური აღჭურვილობის გარეშე, შეუძლებელი იყო.
2007 წლიდან კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის და გადარჩენის ფონდის დაფინანსებით დაიწყო სვეტზე არსებული ნაგებობების სარეაბილიტაციო სამუშაოები. კაცხის სვეტზე ასვლა აკრძალულია. გამონაკლის შემთხვევებში, ადგილობრივი ბერების ლოცვა-კურთხევით, სვეტზე მხოლოდ მამაკაცების ასვლაა შესაძლებელი. აღდგენილია სვეტის ძირში და თავზე არსებული სამლოცველოები, რაც სვეტზე ამჟამად მოღვაწე ბერი მაქსიმეს დამსახურებაა.
2007 წელს კაცხის სვეტზე არსებულ ნანგრევებში მამა მაქსიმემ აღმოაჩინა კირქვის მცირე ქვათლილი (ზომებიმისი ზომებია 41X21 სმ), რომელზეც ათსტრიქონიანი ქართული ასომთავრული წარწერაა ამოკაწრული. წარწერა პალეოგრაფიული ნიშნებით [[XIII საუკუნე|XIII საუკუნით]] თარიღდება. წარწერაში მოხსენიებულია ვინმე ფრიად ცოდვილი გიორგი, რომელსაც „სამი სახლაკი“ აუშენებია „ძელი ცხოვრებაზე“ — ანუ სვეტის თავზე დამკვიდრებულ დაყუდებულთათვის.<ref>[http://www.dzeglebi.ge/dzeglebi/k/kacxis_sveti.html კაცხის სვეტი]</ref>
[[ვახუშტი ბატონიშვილი]] მის შესახებ წერდა: {{ციტატა|[კაცხის] ციხის აღმოსავლეთით არს კლდე ხრამსა შინა ამოყვანილი ვითარცა სუეტი, ფრიად მაღალი მის კლდის თხემზე არს ეკლესია, არამედ ვეღარარა აღავლის კაცი, არც უწყიან ხელოვნება აღსვლისა.<ref>წერეთელი ვ., ჟამი შენებისა, ქუთაისი 2010 წ. გვ., 14</ref>}}
== ლიტერატურა ==
*''ცინცაძე ვ.,'' კაცხის „სვეტი“, „საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის მოამბე“, 1946, ტ. 7, № 8;
*{{ქსე|5|445|მარუაშვილი ლ., საღარაძე შ.}}
* წერეთელი ვ., ჟამი შენებისა, ქუთაისი 2010 წ.
== რესურსები ინტერნეტში ==
*{{commons-inline|Category:Katskhi pillar}}
*[http://saunje.ge/index.php?id=821&lang=ka კაცხის სვეტი]
*[http://www.odditycentral.com/pics/katskhi-pillar-going-to-church-on-a-stairway-to-heaven.html Katskhi Pillar – Going to Church on a Stairway to Heaven]
*[http://www.thestylite.com/ "A Matter of Faith"]
== სქოლიო ==
{{სქოლიო}}
[[კატეგორია:იმერეთის მხარის ხუროთმოძღვრების ძეგლები]]
| 