სომხეთ-საქართველოს ომი: განსხვავება გადახედვებს შორის

14 დეკემბერს გენერალ-მაიორმა გიორგი წულუკიძემ შექმნილი მდგომარეობიდან გამომდინარე მიიღო გადაწყვეტილება დაეტოვებინა სადგური ალავერდი და [[სადახლო|სადახლოს]] მიმართულებით დაეხია უკან. სომეხთა მასირებული შეტევების, რიცხობრივი უპირატესობით განპირობებული ფლანგური გარეშემოვლებისა და ზურგში ადგილობრივი სომხური ბანდების აქტიური ქმედებების გამო მცირერიცხოვან ქართულ ძალებს სისხლისმღვრელი ბრძოლებითა და სერიოზული დანაკარგებით მოუწიათ უკანდახევა. 14-15 დეკემბრის ბრძოლების შემდეგ გენერალმა წულუკიძემ, მისმა შტაბმა და ქართველ სამხედროთა ნაწილმა გაიკვლია გზა ჩრდილო-აღმოსავლეთისკენ და 15 დეკემბრის 20 საათისთვის მიაღწია სადგურ სადახლოს. უკან დახევისას გენერლისა და მისი რაზმის დაფარვის ოპერაციას ახორციელებდა პრაპორშიკ კანდელაკის ოცეული.

[[ფაილი:Ironclad_Train_of_Georgian_Democratic_Republic.jpg|მინი||282x282px|საქართველოს სახალხო გვარდიის ჯავშანმატარებელი]]

 

სანაინი-ალავერდის მიმართულებით შეტევის დაწყებასთან ერთად, [[სომხეთის დემოკრატიული რესპუბლიკა|სომხეთის]] სარდლობამ საბრძოლო მოქმედებები წამოიწყო ვორონცოვკა-პრივოლნოეს მიმართულებითაც. როგორც ზევით აღინიშნა სანაინი-ალავერდის ზონის მსგავსად, აქაც მეტად მცირერიცხოვანი ქართული ძალები იყვნენ განლაგებული, რაზმის მეთაურის გენერალ-მაიორ გიორგი ციციშვილის განკარგულებაში მხოლოდ 300 სამხედრო მოსამსახურე იმყოფებოდა. 4 დეკემბერს სომხეთის არმიის ნაწილებმა გადალახეს მდ.[[ძორაგეტი|კამენკა]] და [[სტეფანავანი|ჯალალ-ოღლის]] ჩრდილოეთით მდებარე სიმაღლეებთან სანგრები გათხარეს. ამავდროულად ქართველთა ზურგში მოქმედება დაიწყეს ადგილობრივმა სომხურმა ბანდებმა, რომლებიც სომხეთის სამხედრო-პოლიტიკური ხელმძღვანელობის მითითებების მიხედვით მოქმედებდნენ. 12 დეკემბერს გენერალმა ციციშვილმა განიზრახა საკუთარი ძალებით აღეკვეთა სომხური ბანდების თარეში და აღედგინა მართლწესრიგი. ისე როგორც ბორჩალოს მაზრის გენერალ-გუბერნატორ გიორგი წულუკიძეს, მასაც არ წარმოედგინა თუ რა მასშტაბის აგრესიასთან ჰქონდა საქმე, ციციშვილს ასევე არ ჰქონდა სრული ინფორმაცია იმის შესახებ თუ რა სიმძიმის ბრძოლები წარმოებდა სანაინი-ალავერდის მიდამოებში. ირონიას იწვევს ის ფაქტი, რომ 12 დეკემბერსაც კი, როდესაც სომხებს სრულმასშტაბიანი ომი ჰქონდათ გაჩაღებული საქართველოს წინააღმდეგ, გენერალ-მაიორ გიორგი ციციშვილს მკაცრი მითითება მიუვიდა თბილისიდან დაეცვა საქართველო-სომხეთის დე-ფაქტო საზღვარი და არცერთ შემთხვევაში არ გადაელახა მდ.კამენკა. იმავე დღეს დედაქალაქიდან მიღებული ბრძანების საფუძველზე სახალხო გვარდიის დაარსებიდან ერთი წლისთავის აღსანიშნავად, ვორონცოვკიდან თბილისში იქნა გაწვეული გვარდიის საარტილერიო დივიზიონის ქვედანაყოფები. მართალია 12 დეკებრისთვის [[ნოე ჟორდანია|ნოე ჟორდანიასა]] და მის კაბინეტს ჯერ კიდევ არ ჰქონდა წარმოდგენილი, რომ [[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა|საქართველო]] სომხეთის სრულმასშტაბიანი სამხედრო აგრესიის წინაშე იდგა, მაგრამ ისინი კარგად იყვნენ ინფორმირებული იმის შესახებ თუ რა მძიმე და უთანასწორო ბრძოლებში იყვნენ ჩართული ბორჩალოს მაზრის ლორეს უბანში განლაგებული მცირერიცხოვანი ქართული ნაწილები სომხეთის არმიის ცალკეულ შენაერთებთან და სომეხ მეამბოხეებთან. ამდენად პოლიტიკური ხელისუფლების გადაწყვეტილება გაეწვია ვორონცოვკიდან სახალხო გვარდიის საარტილერიო ქვედანაყოფები, შეუძლებელია არ შეფასდეს როგორც სამხედრო დანაშაული და მოვლენების ეპიცენტრში განლაგებული ქართველი სამხედროების დასაღუპავად გაწირვა. 13 დეკემბრის 22 საათზე სომხეთის არმიის II მსროლელი დივიზიის V პოლკმა ადგილობრივ მეამბოხეებთან ერთად შეტევა მიიტანა ვორონცოვკა-პრივოლნოეში გამაგრებულ ქართულ შენაერთზე, თერთმეტსაათიანი გააფთრებული ბრძოლა 14 დეკემბრის დილას ქართველთა დამარცხებით დასრულდა. გენერალ ციციშვილის დაქვედებარებაში მყოფი სამხედროების მიერ გამოჩენილი სიმამაცისა და თავგანწირვის მიუხედავად, ისინი განწირული აღმოჩნდნენ რიცხობრივად და შეიარაღების მხრივ მრავალჯერ აღმატებულ მტერთან ბრძოლაში. 13-14 დეკემბერს [[ტაშირი (ქალაქი)|ვორონცოვკა]]-[[პრივოლნოე (სომხეთი)|პრივოლნოეს]] ბრძოლაში ქართული მხარის დანაკარგმა დაღუპულების, დაჭრილებისა და დატყვევებულების სახით 100 სამხედრო შეადგინა, მათ შორის იყო 3 ოფიცერი.