იოჰან სებასტიან ბახი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 26:
}}
 
'''იოჰან სებასტიან ბახი''' ({{lang-de|Johann Sebastian Bach}} [ˈjoːhan zeˈbasti̯an ˈbax]; 22<ref>"[http://www.oxforddictionaries.com/definition/english/bach-johann-sebastian Bach, Johann Sebastian] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160511060103/http://www.oxforddictionaries.com/definition/english/bach-johann-sebastian |date=11 May 2016 }}" entry at {{url|www.oxforddictionaries.com}}. Retrieved 3 May 2016.</ref><ref>[http://www.dictionary.com/browse/johann-sebastian-bach "Bach"] entry at ''Dictionary.com Unabridged''. Random House. Retrieved 3 May 2016.</ref>(დ. [[31 მარტი]] <small>[ ძვ. სტ. 21 მარტი]</small>, [[1685]], [[აიზენახი]] — გ. [[28 ივლისი]], [[1750]], [[ლაიფციგი]]) — [[ბაროკო|ბაროკოს]] ეპოქის [[გერმანელები|გერმანელი]] კომპოზიტორი და მუსიკოსი. იგი ცნობილია ისეთი ინსტრუმენტული კომპოზიციებით, როგორიცაა ''ფუგის ხელოვნება'', ''ბრანდენბურგის კონცერტები'' და ''გოლდბერგის ვარიაციები,'' აგრეთვე ვოკალური ნაწარმოებებით, მათ შორის, ''[[ვნებები (ბახი)|მათეს პასიონებიპასიონი]]'' და მესა Bსი-მინორშიმინორი. XIX საუკუნეში ხელახლა აღმოჩენიდან მოყოლებული ფართოდ მიიჩნევა ყველა დროის ერთ-ერთ უდიდეს კომპოზიტორად.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=6RptffQRvEEC&pg=PA272|title=The Triumph of Music: The Rise of Composers, Musicians and Their Art|year=2008|first=T. C. W.|last=Blanning|author-link=T. C. W. Blanning|page=272|quote=And of course the greatest master of harmony and counterpoint of all time was Johann Sebastian Bach, 'the [[ჰომეროსი|Homer]] of music'. |isbn=9780674031043 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150515012033/https://books.google.com/books?id=6RptffQRvEEC&pg=PA272 |archivedate=15 May 2015|df=dmy-all}}</ref>
 
ბახი [[აიზენახი|აიზენახში]], მუსიკოსის ოჯახში დაიბადა. ამ დროისთვის მისი ოჯახი უკვე რამდენიმე კომპოზიტორს ითვლიდა. 10 წლის ასაკში დაობლდა და მომდევნო ხუთი წელი უფროს ძმასთან, იოჰან კრისტოფ ბახთან ცხოვრობდა, რის შემდეგაც მუსიკალური განვითარება [[ლიუნებურგის რაიონი|ლიუნებურგში]] განაგრძო. 1703 წლიდან კვლავ [[თიურინგია|თიურინგიაში]] დაბრუნდა და მუშაობდა მუსიკოსად არნშტატის და [[მიულჰაუზენი|მიულჰაუზენის]] პროტესტანტულ ეკლესიებში. ხანგრძლივი პერიოდების განმავლობაში დასაქმებული იყო დიდებულთა კარზე [[ვაიმარი|ვაიმარში]], სადაც განავრცო თავისი საორღანო რეპერტუარი და [[ანჰალტ-კეთენი|კეთენში]], სადაც, ძირითადად, კამერულ მუსიკაზე მუშაობდა. 1723 წელს დაინიშნა ლაიფციგის წმ. თომას სახელობის ვაჟთა გუნდის ხელმძღვანელად (Thomaskantor). წერდა მუსიკას ქალაქის მთავარი [[ლუთერანობა|ლუთერანური]] ეკლესიებისთვის და უნივერსიტეტის სტუდენტური ანსამბლისთვის Collegium Musicum. 1726 წლიდან გამოსცა თავისი საორღანო და საკლავიშოსაკლავირო მუსიკის ნაწილი. ლაიფციგში, ისევე როგორც წინა სამუშაო ადგილებზე, უთანხმოებები ჰქონდა დამქირავებელთან. 1736 წელს, პოლონეთის მეფემ, ავგუსტუს III-მ კარის კომპოზიტორის ტიტული მიანიჭა, რამაც სიტუაცია ოდნავ გამოასწორა. თავისი სიცოცხლის ბოლო ათწლეულები ბახმა დაუთმო თავისი ადრეული კომპოზიციების გადამუშავებას და გაფართოებას. თვალის ოპერაციის გართულების შედეგად ის 1750 წელს, 65 წლის ასაკში გარდაიცვალა.
 
ბახმა გაამდიდრა არსებული გერმანული სტილები კონტრაპუნქტის, ჰარმონიის და მოტივური ორღანიზაციისორგანიზაციის ოსტატური გამოყენებით და საზღვარგარეთიდან, განსაკუთრებით, იტალიიდან და საფრანგეთიდან რიტმების, ფორმების და ტექსტურების შემოტანით და ადაპტაციით. ბახის კომპოზიციები მოიცავს ასობით როგორც საეკლესიო, ისე საერო [[კანტატა|კანტატას]].<ref name=Wolff5>Wolff (1997), p. 5</ref> მისი სასულიერო მუსიკა მოიცავს პასიონებს, ორატორიებს და [[მოტეტი|მოტეტებს]]. ხშირად ახდენდა ლუთერანული საგალობლების ადაპტირებას არა მხოლოდ დიდი ზომის ვოკალურ ნამუშევრებში, არამედ ოთხხმიან ქორალებში და საეკლესიო სიმღერებშიც. ფართო რეპერტუარი შექმნა ორღანის და კლავიშიანი ინსტრუმენტებისთვის. წერდა კონცერტებს ვიოლინოსთვის და [[კლავესინი|კლავესინისთვის]], სიუიტებს როგორც კამერული, ისე საორკესტრო სახით. მისი ბევრი ნაწარმოები კანონის და ფუგის ფორმებს იყენებს.
 
XVIII საუკუნეში ბახი მეტწილად ცნობილი იყო, როგორც ორღანისტი, ხოლო მისი საკლავიშოსაკლავირო მუსიკა, როგორიცაა ''კარგად ტემპერირებული კლავირი'', დიდაქტიკური ღირსებების გამო ფასდებოდა. XIX საუკუნეში გამოიცა ბახის რამდენიმე ბიოგრაფია, ხოლო ამ საუკუნის ბოლოს მისი თითქმის ყველა ძირითადი ნაწარმოები გამოცემული იყო. კომპოზიტორის შესახებ ცოდნის გავრცელება გრძელდება სპეციალურად მისდამიმისადმი მიძღვნილი პერიოდული გამოცემების და ვებგვერდების საშუალებით. არსებობს ''Bach-Werke-Verzeichnis'' (BWV, მისი ნამუშევრების დანომრილი კატალოგი) და ნაწარმოებების კრიტიკულად შესწორებული გამოცემები. მისი მუსიკის შემდგომი პოპულარიზაცია გაგრძელდა არაერთი არანჟირებით, მათ შორის ''არია G-სიმზე'' და ჩანაწერებით. კომპოზიტორის 250 წლის იუბილის აღსანიშნავად გამოიცა მისი ყველა ნაწარმოების შემცველი სამი სხვადასხვა კომპლექტი.
 
== ცხოვრება ==
ხაზი 41:
[[File:Eisenacher Gesangbuch Tugendlieder.jpg|thumb|upright=1.1|გვერდი ლუთერანული საგალობლების კრებულიდან ''Neues vollständiges Eisenachisches Gesangbuch,'' რომელიც ბახის ახალგაზრდობაში აიზენახში გამოიყენებოდა.<ref>Johann Günther Rörer (editor). [http://diglib.hab.de/drucke/tl-450/start.htm ''Neues vollständiges Eisenachisches Gesangbuch: Worinnen in ziemlich bequeemer und füglicher Ordnung vermittels fünffacher Abteilung so wol die alte als neue doch mehrenteils bekante geistliche Kirchenlieder und Psalmen D. Martin Luthers und anderer Gottseeligen Männer befindlich''.] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304193957/http://diglib.hab.de/drucke/tl-450/start.htm |date=4 March 2016 }} Eisenach: Rörer, 1673.</ref><ref>Geck 2003, [https://books.google.com/books?id=N1zSVDYTCXgC&pg=PA5 p. 5] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170328052153/https://books.google.com/books?id=N1zSVDYTCXgC&pg=PA5 |date=28 March 2017 }}</ref>]]
[[File:Lvnaeburgvm um 1682.jpg|thumb|upright=1.1|ლიუნებურგი, ბახის ქალაქში ჩასვლამდე დაახლოებით ორი ათწლეულით ადრე. წმ. მიქაელის სკოლა მარჯვენა ქვედა კუთხეში.]]
ბახი დაიბადა აიზენახში, ზაქს-აიზენახის საგრაფოს დედაქალაქში, დღევანდელ გერმანიაში, ძვ. სტ. 1685 წლიწლის 21 მარტს, ახ. სტ. 1685 წლის 31 მარტს. ის იყო ქალაქის მუსიკოსების ხელმძღვანელის, იოჰან ამბროზიუს ბახის და მარია ელისაბეტ ლემერჰირტის ვაჟი.<ref>Jones (2007), p. 3</ref> ის იოჰან ამბროზიუსის მერვე, ყველაზე უმცროსი შვილი იყო<ref>{{cite web|title=Lesson Plans|url=http://www.bach.org/bachtoschool.php|work=Bach to School|publisher=The Bach Choir of Bethlehem|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130116113053/http://www.bach.org/school_lessons.html|archivedate=16 January 2013|accessdate=23 December 2014}}</ref> და სავარაუდოდ, მამისგან ისწავლა ვიოლინოზე დაკვრა და მუსიკის თეორიის საფუძვლები.<ref>Boyd (2000), p. 6</ref> მისი ყველა ბიძა პროფესიონალი მუსიკოსი იყო (ეკლესიის ორღანისტები, კარის მუსიკოსები და კომპოზიტორები). ერთ-ერთმა ბიძამ, იოჰან კრისტოფ ბახმა (1645-1693) გააცნო მას [[ორგანი (საკრავი)|ორღანი]], ხოლო ერთ-ერთი უფროსი ბიძაშვილი, იოჰან ლუდვიგ ბახი (1677–1731) ცნობილი კომპოზიტორი და მევიოლინე იყო.<ref>Johann Sebastian Bach drafted a genealogy around 1735, titled "Origin of the musical Bach family", printed in translation in David, Mendel, and Wolff (1998), p. 283</ref>
 
1694 წელს ბახის დედა გარდაიცვალა, ხოლო რვა თვის შემდეგ — მამაც.<ref>"Lesson Plans". Bach to School. The Bach Choir of Bethlehem. Archived from the original on 16 January 2013. Retrieved 23 December 2014</ref> 10 წლის ბახი უფროს ძმასთან, იოჰან კრისტოფ ბახთან (1671–1721) გადავიდა, რომელიც ორდრუფის წმ. მიაქელისმიქაელის ეკლესიის ორღანისტი იყო.<ref>Boyd (2000), pp. 7–8</ref> იქ სწავლობდა, ასრულებდა და იწერდა მუსიკას, მისი ძმის მუსიკის ჩათვლით, მიუხედავად იმისა, რომ ეს აკრძალული ჰქონდა, რადგან ნოტები ძალიან ძვირფასი და გასაიდუმლოებული იყო, ხოლო ცარიელი სანოტო ფურცლები — ძვირი.<ref>David, Mendel & Wolff (1998), p. 299</ref><ref>Wolff (2000), p. 45</ref> ძმისგან შეისწავლა დაკვრა [[კლავიკორდი|კლავიკორდზე]]. მანვე გააცნო იმ დროის უდიდესი კომპოზიტორების ნამუშევრები, მათ შორის, გერმანელების — იოჰან პახელბელის (თავისი ყოფილი მასწავლებლის) და იოჰან იაკობ ფრობერგერის;<ref>David, Mendel & Wolff (1998), p. 299 </ref> ფრანგების — [[ჟან ბატისტ ლული|ჟან-ბატისტ ლულის]], ლუი მარშანის და, მარენ მარეს და იტალიელი ჯიროლამო ფრესკობალდის. ამავე პერიოდში, ადგილობრივ გიმნაზიაში სწავლობდა თეოლოგიას,; ლათინურ, ბერძნულ, ფრანგულ და იტალიურ ენებს.<ref name="Baroquenet">{{cite web|url=http://www.baroquemusic.org/bqxjsbach.html|title=Johann Sebastian Bach: a detailed informative biography|work=The Baroque Music Site|accessdate=19 February 2012|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120220080633/http://www.baroquemusic.org/bqxjsbach.html|archivedate=20 February 2012|df=dmy-all}}</ref>
 
1700 წლის 3 აპრილს ბახი და მისი ორი წლით უფროსი სკოლის მეგობარი, გეორღგეორგ ერდმანი ლიუნებურგის პრესტიჟულ, წმ. მიქაელის სახელობის სკოლაში ჩაირიცხნენ. სკოლა ორდრუფიდან ორიოდე კვირის სავალზე იყო,<ref>Wolff (2000), pp. 41–43</ref><ref name="EidamChI">Eidam 2001, Ch. I</ref> რომელიც, ძირითადად, ფეხით გაიარეს.<ref name=Baroquenet /><ref name="EidamChI" /> ამ სკოლაში გატარებული ორი წელი გადამწყვეტი მნიშვნელობისა იყოაღმოჩნდა ბახის ფართო ევროპულ კულტურასთან ზიარების თვალსაზრისით. გუნდში სიმღერის გარდა, უკრავდა სკოლის სამ მანუალიან ორღანსა და კლავესინზეც.<ref name=Baroquenet /> ამ პერიოდში გაიცნო გერმანული არისტოკრატიული ოჯახების შვილები, რომლებიც იქ სხვადასხვა სფეროში კარიერისთვის მოსამზადებლად სწავლობდნენ.
 
ლიუნებურგში ყოფნისას ბახს წვდომა ჰქონდა წმ. იოანეს ეკლესიასთან და სავარაუდოდ, 1553 წლიდან უკრავდა მის ცნობილ ორღანზე, ისევე, როგორც მისი მასწავლებელი, გეორღგეორგ ბემი.<ref name=Stauffer>{{cite web|last=Stauffer|first=George B.|title=Why Bach Moves Us|url=http://www.nybooks.com/articles/archives/2014/feb/20/why-bach-moves-us/|work=The New York Review of Books|date=20 February 2014|accessdate=10 April 2014|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140409143612/http://www.nybooks.com/articles/archives/2014/feb/20/why-bach-moves-us/|archivedate=9 April 2014|df=dmy-all}}</ref> მისითავისი მუსიკალური ნიჭის გამო ბახს ბემთან მნიშვნელოვანი კონტაქტები ჰქონდა ლიუნებურგში სწავლის დროს და ასევე, სტუმრობდა ხოლმე ახლომდებარე [[ჰამბურგი|ჰამბურგს]], სადაც აკვირდებოდა „უდიდეს ჩრდილო-გერმანელ ორღანისტს, იოჰან ადამ რაინკენს“.<ref name=Stauffer /><ref>Geiringer (1966), p. 13</ref> 2005 წელს შტაუფერმა აღმოაჩინა საორღანო ტაბლატურებიტაბულატურები, რომელიც ბახმა ჯერ კიდევ თინეიჯერობის ასაკში მოამზადა რაინკენის და დიტერიხ ბუქსტეჰულდესბუქსტეჰუდეს ნამუშევრების მიხედვით. ისინი აჩვენებს „დისციპლინირებულ, მეთოდულმეთოდურ, კარგად გაწვრთნილ ახალგაზრდას, რომელიც მოწადინებულია, შეისწავლოს თავისი ხელობა“.<ref name=Stauffer />
 
=== ვაიმარი, არნშტატი და მიულჰაუზენი (1703–1708) ===
ხაზი 54:
[[File:Young Bach2.jpg|thumb|upright=1.1|ახალგაზრდა ბახის სავარაუდო პორტრეტი<ref>{{cite web|last=Towe|first=Teri Noel|title=The Portrait in Erfurt Alleged to Depict Bach, the Weimar Concertmeister|work=The Face of Bach|url=http://www.npj.com/thefaceofbach/09w624.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110716074347/http://www.npj.com/thefaceofbach/09w624.html|archivedate=16 July 2011|accessdate=23 December 2014}}</ref>]]
 
1703 წელს, წმ. მიქაელის სკოლსსკოლის დასრულებიდანდასრულებისა და [[ზანგერჰაუზენის რაიონი|ზანგერჰაუზენში]] ორღანისტად დანიშვნაზე უარის მიღების შემდეგ,<ref>Rich (1995), p. 27</ref> ბახი დაინიშნა ზაქს-ვაიმარის ჰერცოგის, იოჰან ერნსტ III-ს კარის მუსიკოსად, ვაიმარში.<ref>Boyd (2000), pp. 15–16</ref> უცნობია, რა მოვალეობებს ასრულებდა ბახი ამ თანამდებობაზე, თუმცა, საფიქრებელია, რომ ეს არამუსიკალური, მისთვის შეუფერებელი დავალებები იყო. ვაიმარში ყოფნის შვიდი თვის განმავლობაში მისმა საშემსრულებლო ოსტატობამ შორს გაითქვა სახელი. იგი მიიწვიეს ახალი ორღანის შესამოწმებლად და საინაუგურაციო კონცერტის ჩასატარებლად ახალ ეკლესიაში (ამჟამად, ბახის ეკლესია) არნშტატში, დაახლოებით 30 კილომეტრში ვაიმარიდან სამხრეთ-დასავლეთით.<ref>Chiapusso (1968), p. 62</ref> 1703 წელს ამ ეკლესიაში ორღანისტად დაინიშნა, მსუბუქი მოვალეობებით, შედარებით უხვი ანაზღაურებით და კარგი ახალი ორღანით, რომლის წყობაც საშუალებას აძლევდა, უფრო მეტ ტონალობაში დაწერილი მუსიკა დაეკრა.
 
ძლიერი ოჯახური კავშირებისა და მუსიკალურად ენთუზიასტი დამქირავებლის მიუხედავად, ამ პოსტზე მუშაობის რამდენიმე წლის შემდეგ ბახსა და ადგილობრივ ხელისუფალთა შორის დაძაბულობამ იჩინა თავი. კომპოზიტორი უკმაყოფილო იყო გუნდის მომღერლებით. ერთ-ერთ მათგანს „მტირალა ფაგოტისტიც“ („Zippel Fagottist“) კი უწოდა, ამ სტუდენტმა კი, გვარად გაიერბახმა, ერთ გვიან საღამოს ჯოხით ცემა დაუპირა. ბახმა მასზე საჩივარი შეიტანა, თუმცა უფლებამოსილმა პირებმა გაიერბახს მხოლოდ მცირედი შენიშვნა მისცეს, ხოლო ბახს მოუწოდეს, ნაკლებად მომთხოვნი ყოფილიყო თავისი სტუდენტების მიმართ. რამდენიმე თვის შემდეგ ბახმა დამქირავებელი გაანაწყენა არნშტატიდან ხანგრძლივი გამგზავრებით. აიღო რა ოთხკვირიანი შვებულება, სამსახურში დაახლოებით ოთხი თვე აღარ გამოჩენილა (1705-1706). ამ პერიოდში სტუმრობდა ორღანისტსა და კომპოზიტორ დიტერიხ ბუქსტეჰუდეს ჩრდილოეთით მდებარე ქალაქ [[ლიუბეკი|ლიუბეკში]]. ვიზიტში შედიოდა 450 კილომეტრიანი გზა ორივე მხარეს, რომელიც ბახმა, სავარაუდოდ, ფეხით გაიარა.<ref name="Wolff2000pp83ff">Wolff (2000), [https://books.google.com/books?id=YtJVFiHnepcC&pg=PA83 pp. 83ff] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170228004549/https://books.google.com/books?id=YtJVFiHnepcC&pg=PA83 |date=28 February 2017 }}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=qSXGOoambNcC&pg=PA104|title=Dieterich Buxtehude: Organist in Lübeck|year=2007|edition=2nd|first=Kerala J.|last=Snyder|pages=104–106|isbn=9781580462532|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150928212929/https://books.google.com/books?id=qSXGOoambNcC&pg=PA104|archivedate=28 September 2015|df=dmy-all}}</ref>
 
1706 წელს განცხადება შეიტანა მიულჰაუზენის წმ. ვლასის სახელობის ეკლესიაში (Divi Blasii) ორღანისტის თანამდებობის მისაღებად.<ref name="WolffP102">Wolff (2000), [https://books.google.com/books?id=YtJVFiHnepcC&pg=PA102 pp. 102–104] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180222093422/https://books.google.com/books?id=YtJVFiHnepcC&pg=PA102 |date=22 February 2018 }})</ref><ref>Williams (2003), [https://books.google.com/books?id=wX-rF2_k_S8C&pg=PA38 pp. 38–39] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180222093422/https://books.google.com/books?id=wX-rF2_k_S8C&pg=PA38 |date=22 February 2018 }}</ref> ამ აპლიკაციის ნაწილი იყო 1707 წლის 24 აპრილს, აღდგომა დღეს შესრულებული, სავარაუდოდ, ადრეული ვერსია კანტატისა ''{{lang-de|Christ lag in Todes Banden,}}'' (BWV 4).<ref>Bach Digital Work {{BDW|0005}} at {{url|www.bach-digital.de}}</ref> ერთი თვის შემდეგ მისი განცხადება დაკმაყოფილდა და ივლისიდან პოსტზე მუშაობასაც შეუდგა.<ref name="WolffP102" /> თანამდებობას თან ახლდა მნიშვნელოვნად გაზრდილი ანაზღაურება, გაუმჯობესებული პირობები და უკეთესი გუნდი. მიულჰაუზენში ჩამოსვლიდან ოთხ თვეში იქორწინა მარია ბარბარა ბახზე, თავის ბიძაშვილზე. მან შეძლო, დაერწმუნებინა ეკლესია და ქალაქის მთავრობა, დაფინანსებინათ წ. ვლასის ეკლესიის ორღანის საკმაოდ ძვირადღირებული შეკეთება. 1708 წელს დაწერა ''{{lang-de|Gott ist mein König,}}'' (BWV 71), საზეიმო კანტატა ქალაქის ახალი საბჭოს ინაუგურაციასთან დაკავშირებით, რომელიც საბჭოს ხარჯებით გამოიცა.<ref name=Baroquenet />
 
=== დაბრუნება ვაიმარში (1708–1717)===
[[File:BWV1001-cropped.jpg|thumb|upright=1.1|სავიოლინე სონატა №1 G-მინორში(BWV&nbsp;1001), ბახის ხელნაწერი,]]
ბახმა მიულჰაუზენი 1708 წელს დატოვა და ვაიმარს დაუბრუნდა, ამჯერად, ორღანისტის, ხოლო 1714 წლიდან ჰერცოგის კარის კონცერტმაისტერის რანგში, სადაც შესაძლებლობა ჰქონდა ემუშავა დიდ, კარგად დაფინანსებულ მუსიკალურ კოლექტივთან.<ref name=Baroquenet /> მეუღლესთან ერთად საცხოვრებლად გადავიდა ჰერცოგის სასახლესთან ახლომდებარე სახლში.<ref>{{cite web|title=History of the Bach House|url=http://www.bachhausweimar.de/en/arguments/history-of-the-bach-house/then-and-now.html|website=Bach House Weimar|accessdate=10 August 2015|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151126011612/http://www.bachhausweimar.de/en/arguments/history-of-the-bach-house/then-and-now.html|archivedate=26 November 2015|df=dmy-all}}</ref> იმავე წელს დაიბადა მათი პირველი შვილი, კატარინა დოროთეა და მათთან საცხოვრებლად გადმოვიდა ბარბარას უფროსი, გაუთხოვარი და. ის 1729 წლამდე, გარდაცვალებამდე მათთან ცხოვრობდა და საოჯახისაოჯახო საქმეების წარმართვაში ეხმარებოდა. ვაიმარში დაიბადა მათი სამი ვაჟი: ვილჰელმ ფრიდმანი, [[კარლ ფილიპ ემანუელ ბახი|კარლ ფილიპ ემანუელი]] და იოჰან გოტფრიდ ბერნჰარდი. წყვილს კიდე სამი შვილი ეყოლა, მათ შორის, ტყუპები 1713 წელს, თუმცა ვერცერთმა მათგანმა პირველ დაბადების დღემდე ვერ მიაღწიაიცოცხლა.<ref>Forkel/Terry 1920, [https://archive.org/stream/johannsebastian01terrgoog#page/n358/mode/1up Table VII, p. 309]</ref>
 
ვაიმარში ყოფნისას დაიწყო ბახის საკლავიშოსაკლავირო ნაწარმოებების წერის ხანგრძლივი პერიოდი. მან შეიძინა პროფესიონალიზმი და გამბედაობა, რათა გაეფართოვებინა იმ დროს მიღებული მუსიკალური ფორმები და შემოეტანა გავლენები საზღვარგარეთიდან. ისწავლა დრამატული შესავალი ნაწილების წერა და დინამიური, მოტორული რიტმების და ჰარმონიული სქემების გამოყენება, რომლებიც, მეტწილად, გადმოიღო იტალიელების — [[ანტონიო ვივალდი|ანტონიო ვივალდის]], [[არქანჯელო კორელი|არქანჯელო კორელის]] და ჯუზეპე ტორელის მუსიკიდან გადმოიღო. ამ სტილისტური ასპექტების გადმოღება, ნაწილობრივ, ვივალდის სიმებიანი და სასულე კონცერტების საკლავიშოსაკლავირო და საორღანო ტრანსკრიპციების მომზადების დროს მოხდა. აღნიშული ტრანსკრიპციების დიდი ნაწილი დღესაც სრულდება. ბახს განსაკუთრებით მოსწონდა იტალიური სტილი, სადაც ერთი ან რამდენიმე სოლო ინსტრუმენტი ერთმანეთს ენაცვლებოდა ორკესტრის განუწყვეტელი თანხლების ფონზე.<ref>{{cite web|url=http://trumpet.sdsu.edu/M345/Baroque_Music1.html |title=Baroque Music – Part One |last=Thornburgh |first=Elaine |work=Music in Our World |publisher=San Diego State University |accessdate=24 December 2014 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150905175129/http://trumpet.sdsu.edu/M345/Baroque_Music1.html |archivedate= 5 September 2015 |df= }}</ref>
 
ვაიმარში ბახი აგრძელებდა საორღანო მუსიკის წერას და შესრულებას, აგრეთვე, უკრავდა ჰერცოგის ანსამბლთან ერთად.<ref name=Baroquenet /> ამ დროს დაიწყო პრელუდიების და ფუგების წერა, რომლებიც მოგვიანებით შეიკრა მონუმენტურ ნაშრომში ''კარგად ტემპერირებული კლავირი'' (სადაც „კლავირი“ კლავიკორდს ან კლავესინს აღნიშნავს).<ref>Chiapusso (1968), p. 168</ref> კრებული ორი წიგნისგან შედგება,<ref>Schweitzer (1935), p. 331</ref> რომელთაგანაც თითოეული 24 პრელუდიას შეიცავს ყველა მაჟორულ და მონირულმინორულ ტონლობაში. დაიწყო მუშაობა კრებულზე ''Orgelbüchlein (პატარა საორღანო წიგნი),'' რომელიც ტრადიციული ლუთერანული საგალობლების მელოდიებს მოიცავდა რთული ტექსტურული არანჟირებით. 1713 წელს კონსულტაციებს უწევდა ხელისუფლების წარმომადგენლებს კრისტოფ კუნციუსის მიერ [[ჰალე (ზაალე)|ჰალეში (ზაალე)]] ბაზრის ღვთისმშობლის სახელობის ეკლესიის მთავარი ორღანის შეკეთებისას, რის შემდეგაც ქალაქში დარჩენის და მუშაობის შემოთავაზებაც მიიღო.<ref>{{cite web|last=Koster|first=Jan|title=Weimar (II) 1708–1717|url=http://www.let.rug.nl/Linguistics/diversen/bach/weimar2.html|work=J. S. Bach Archive and Bibliography|accessdate=11 April 2014|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140328175204/http://www.let.rug.nl/Linguistics/diversen/bach/weimar2.html|archivedate=28 March 2014|df=dmy-all}}</ref><ref name="Sadie1998p205">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=Ip6voIceW0AC&pg=PA205|title=Companion to Baroque Music|year=1998|editor-first=Julie Anne|editor-last=Sadie|editor-link=Julie Anne Sadie|page=205|isbn=9780520214149|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150514185450/https://books.google.com/books?id=Ip6voIceW0AC&pg=PA205|archivedate=14 May 2015|df=dmy-all}}</ref>
 
1714 წელს ბახი კონცერტმაისტერის თანამდებობაზე დააწინაურეს. აღნიშნული პატივი ყოველთვიურად სასახლის ეკლესიაში კანტატის შესრულებასაც გულისხმობდა.<ref>Wolff (2000), pp. 147, 156</ref> ამ დროიდან შექმნილი კანტატების სერიაში პირველი სამი იყო ''Himmelskönig, sei willkommen'', (BWV 182), [[ბზობა|ბზობასთან]] დაკავშირებით, რომელიც იმ წელს [[ხარება|ხარების]] დღესასწაულს დაემთხვა, ''Weinen, Klagen, Sorgen, Zagen'', (BWV 12), აღდგომიდან მესამე კვირადღის აღსანიშნავად და ''Erschallet, ihr Lieder, erklinget, ihr Saiten!'' (BWV 172) [[სულთმოფენობა|სულთმოფენობის]] აღსანიშნავად.<ref name=Wolff30>Wolff (1991), p. 30</ref> ბახის პირველი საშობაო კანტატის ''Christen, ätzet diesen Tag'', (BWV 63) პრემიერა 1714 ან 1715 წელს გაიმართა.<ref>{{cite web|last=Gardiner|first=John Eliot|url=http://www.bach-cantatas.com/Pic-Rec-BIG/Gardiner-P18c%5Bsdg174_gb%5D.pdf|title=Cantatas for Christmas Day: Herderkirche, Weimar|pages=1–2|year=2010|accessdate=27 December 2014|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150924043302/http://www.bach-cantatas.com/Pic-Rec-BIG/Gardiner-P18c%5Bsdg174_gb%5D.pdf|archivedate=24 September 2015|df=dmy-all}}</ref><ref>{{cite web|last=Wolff|first=Christoph|url=http://www.bach-cantatas.com/Pic-Rec-BIG/Koopman-C03-1c%5BErato-3CD%5D.pdf|title=From konzertmeister to thomaskantor: Bach's cantata production 1713–1723|year=1996|pages=15–16|accessdate=27 December 2014|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150924043330/http://www.bach-cantatas.com/Pic-Rec-BIG/Koopman-C03-1c%5BErato-3CD%5D.pdf|archivedate=24 September 2015|df=dmy-all}}</ref>
 
1717 წელს ბახმა ვაიმარში მხარდაჭერა დაკარგა და კარის მდივნის მოხსენების თანახმად, თითქმის ერთი თვე ციხეშიც იჯდა, ვიდრე არასაპატიოდ არ დაითხოვდნენ სამსახურიდან: „1717 წლის 6 ნოემბერს, ყოფილი კონცერტმაისტერი და ორღანისტი ბახი დაკავებულ იქნა საჰერცოგოს სასამართლოში დროებით გათავისუფლების ზედმეტად ჯიუტად მოთხოვნის გამო, ხოლო 2 დეკემბერს გათავისუფლდა და ეცნობა არასაპატიო მიზეზით სამსახურიდან დათხოვნის შესახებ.“<ref>David, Mendel & Wolff (1998), p. 80</ref>
ხაზი 76:
[[File:St. Thomas Church, Leipzig.jpg|thumb|upright=1.1|წმ. თომას ეკლესია, ლაიფციგი]]
 
1717 წელს ლეოპოლდმა, [[ანჰალტ-კეთენი|ანჰალტ-კეთენის]] პრინცმა, ბახი კაპელმაისტერად დაიქირავა. პრინცი, თავად მუსიკოსი, ბახის ნიჭს აფასებდა, კარგად უხდიდა და კომპოზიციასა და შესრულებაში დიდ თავისუფლებასაც აძლევდა. იგი [[კალვინიზმი|კალვინისტი]] იყო და რელიგიურ რიტუალებში მუსიკას არ იყენებდა, რის გამოც, ბახის ნაწარმოებების უმეტესობა ამ პერიოდიდან სეკულარული ხასიათისაა,<ref>Miles (1962), p. 57</ref> მათ შორის, საორკესტრო სიუიტები, ჩელოს სიუტები, სონატები და პარტიტები სოლო ვიოლინოსთვის და ''ბრანდენბურგის კონცერტები''.<ref>Boyd (2000), p. 74</ref> პრინცის კარზე შესასრულებლად წერდა საერო კანტატებსაც, მაგალითად, ''Die Zeit, die Tag und Jahre macht'', (BWV 134a). ამ პერიოდში ბახის მუსიკალურ განვითარებაზე, შტაუფერის თანახმად, უდიდესი გავლენა იქონია „საცეკვაო მუსიკის სრულად შეთვისებამ, რაც, ალბათ, ყველაზე მნიშვნელოვანი მუსიკალური გავლენა იყო ბახზე, თუ ვაიმარში ვივალდის სტილის ათვისებას არ ჩავთვლით.“<ref name=Stauffer />
 
მიუხედავად იმისა, რომ ერთ წელს დაიბადნენ და მხოლოდ 130 კილომეტრის დაშორებით ცხოვრობდნენ, ბახი და [[გეორგ ფრიდრიხ ჰენდელი|ჰენდელი]] ერთმანეთს არასოდეს შეხვედრიან. 1719 წელს ბახმა 35 კილომეტრი გაიარა კეთენიდან ჰალესკენ, რათა ჰენდელს შეხვედროდა, თუმცა, ეს უკანასკნელი მისი ჩასვლისას ქალაქიდან უკვე წასული იყოდახვდა.<ref>Van Til (2007), pp. 69, 372</ref> 1730 წელს ბახის უფროსი ვაჟი, ვილჰელმ ფრიდმანი ჰალეში ჩავიდა და ჰენდელი თავიანთ ოჯახში, ლაიფციგში დაპატიჟა, თუმცა ვიზიტი არ შედგა.<ref>Spaeth (1937), p. 37</ref>
 
1720 წლის 7 ივლისს, როცა ბახი პრინცთან ერთად [[კარლოვი-ვარი|კარლსბადში]] იმყოფებოდა, მისი მეუღლე მოულოდნელად გარდაიცვალა.<ref>Spitta (1899a), p. 11</ref> მომდევნო წელს მან გაიცნო ანა მაგდალენა ვილკე, მასზე თექვსმეტი წლით უმცროსი ძალიან ნიჭიერი სოპრანო, რომელიც კეთენის კარზე მღეროდა. ისინი 1721 წლის 3 დეკემბერს დაქორწინდნენ.<ref>Geiringer (1966), p. 50</ref> წყვილს ცამეტი შვილი შეეძინა, რომელთაგანაც ზრდასრულ ასაკამდე მხოლოდ შვიდმა მიაღწია. ესენი იყვნენ გოტფრიდ ჰაინრიხი, ელიზაბეტ იულიან ფრიდერიკა (1726–1781); იოჰან კრისტოფ ფრიდრიხი და იოჰან კრისტიანი (ორივე მნიშვნელოვანი მუსიკოსი გახდა); იოჰანა კაროლინა (1737–1781) და რეგინა სუზანა (1742–1809).<ref>Wolff (1983), pp. 98, 111</ref>
ხაზი 86:
[[File:Zimmermannsches Caffeehaus.jpg|thumb|upright=1.1|კაფე ციმერმანი, ლაიფციგი. შენობა, სადაც Collegium Musicum კონცერტებს მართავდა.]]
 
1723 წელს ბახი დაინიშნა კანტორად (გუნდის ხელმძღვანელად) [[ლაიფციგი|ლაიფციგის]] წმ. თომას ეკლესიასთან ({{lang-de|Thomaskirche}}) არსებულ სკოლაში ''(თომასკანტორი, {{lang-de|Thomaskantor}})''. აღნიშნული გუნდი ქალაქის ოთხ ეკლესიას ემსახურებოდა: წმ. თომას ეკლესიას, წმ. ნიკოლოზის ეკლესიას ({{lang-de|Nikolaikirche}}), ხოლო გარკვეულწილად, წმ. მათეს სახელობის ახალ ეკლესიას ({{lang-de|Neue Kirche}}) და წმ. პეტრეს ეკლესიასეკლესიასაც ({{lang-de|Peterskirche}}).<ref>Spitta (1899a), [https://archive.org/stream/johannsebastianb02spituoft#page/192/mode/2up pp. 192–193]</ref> ეს იყო „კანტორის უპირველესი თანამდებობდა პროტესტანტულ გერმანიაში“,<ref name=Wolff253>Wolff 2013, p. 253</ref> რომელიც [[საქსონიის საკურფიურსტო|საქსონიის საკურფიურსტოს]] სავაჭრო ქალაქში არსებობდა და რომელიც ბახს 27 წლის განმავლობაში, გარდაცვალებამდე ეჭირა. ამ დროის განმავლობაში მისი პრესტიჟი გაიზარდა საპატიო თანამდებობებით კეთენის და [[ვაისენფელსის რაიონი|ვაისენფელსის]] კარზე, აგრეთვე, [[დრეზდენი|დრეზდენში]], კურფიურსტ ფრედერიკ ავგუსტუსის კარზე დანიშვნით, რომელიც ამავე დროს, პოლონეთის მეფეც იყო.<ref name=Wolff253/> ის ხშირად იყო უთანხმოებაში თავის დამქირავებელთან (ლაიფციგის ქალაქის საბჭოსთან), რომელსაც სიძუნწეში ადანაშაულებდა.<ref>Wolff 2013, p. 345</ref>
 
==== ლაიფციგში დანიშვნა ====
 
თომასკანტორის თანამდებობა იოჰან კუნაუს ეჭირა 1701 წლიდან გარდაცვალებამდე, 1722 წლის 5 ივნისამდე. ბახი ამ პერიოდში ლაიფციგში ნამყოფი იყო: 1714 წელს დაესწრო მსახურებას წ. თომას ეკლესიაში შობის მარხვის პირველ კვირადღეს,<ref>Spitta (1899a), [https://archive.org/stream/johannsebastianb02spituoft#page/265/mode/1up p.&nbsp;265]</ref> ხოლო 1717 წელს გასინჯა ორღანი წმ. პავლეს ეკლესიაში.<ref>Spitta (1899a), [https://archive.org/stream/johannsebastianb02spituoft#page/184/mode/1up p.&nbsp;184]</ref> 1716 წელს, ჰალეში ორღანის გასინჯვისა და ინაუგურაციის დროს იგი კუნაუსაც შეხვდა.<ref name="Sadie1998p205" />
 
თანამდებობის შეთავაზების მერე ბახი ლაიფციგში მხოლოდ მაშინ მიიწვიეს, როცა [[გეორგ ფილიპ ტელემანი|გეორგ ფილიპ ტელემანმა]] განაცხადა, რომ ქალაქში გადასვლის ინტერესი არ ჰქონდა.<ref name=BL>British Library. On-line gallery.[http://www.bl.uk/onlinegallery/onlineex/musicmanu/bach/ Bach biography.] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160129085658/http://www.bl.uk/onlinegallery/onlineex/musicmanu/bach/ |date=29 January 2016 }}.</ref> იგი [[ჰამბურგი|ჰამბურგში]] წავიდა, სადაც ქალაქის სენატთან თავისი საკითხები ჰქონდა გასარკვევი.<ref>Wolff 2013, p. 348</ref>
ხაზი 98:
==== კანტატების ციკლი (1723–1729) ====
 
ბახი თავად ხელმძღვანელობდა თავისი [[კანტატა|კანტატების]] შესრულებას, რომელთა უმეტესობაც მისი ლაიფციგში გადასვლიდან სამი წლის განმავლობაში შეიქმნა. პირველი იყო ''Die Elenden sollen essen'', (BWV 75), რომელიც წმ. ნიკოლოზის ეკლესიაში შესრულდა 1723 წლის 30 მაისს. ბახი თავის კანტატებს წლიურ ციკლებად კრავდა. დოკუმენტებში ხუთი ციკლია მოხსენიებული, რომელთაგანაც დღემდე მხოლოდ სამი შემორჩა.<ref name=Wolff30 /> ლაიფციგში შექმნილი სამასზე მეტი კანტატიდან ასზე მეტი დაკარგულია.<ref name=Wolff5 /> ამ ნამუშევრების უმეტესობა წარმოადგენს ყოველკვირეულ ან სადღესასწაულო ღვთისმსახურებაზე წაკითხული სახარების შინაარსის განვრცობას. მეორე წლიური ციკლი ბახმა 1724 წელს, სულთმოფენობიდან მესამე კვირადღეს დაიწყო. იგი მხოლოდ საგუნდო კანტატებს ქმინდა, რომელთაგანც თითოეული ერთ საეკლესიო საგალობელზე იყო დაფუძნებული. მათ შორისაა ''O, Ewigkeit, du Donnerwort'', (BWV 20), ''Wachet auf, ruft uns die Stimme'', (BWV 140), ''Nun komm, der Heiden Heiland'', (BWV 62) და ''Wie schön leuchtet der Morgenstern'', (BWV 1).
 
ბახი სოპრანოებს და ალტებს გუნდისთვის სკოლიდან, ხოლო ტენორებს და ბანებს სკოლიდან და მთლიანად ლაიფციგიდან არჩევდა. ქორწილებსა და დაკრძალვებში სიმღერა მათთვის დამატებითი შემოსავლის წყაროს წარმოადგენდა, სავარაუდოდ, ამ მიზეზით და აგრეთვე, სწავლის პროცესში გამოსაყენებლად დაწერა ბახმა სულ მცირე ექვსი [[მოტეტი]].<ref>{{cite web|title=Motets BWV 225–231|url=http://www.bach-cantatas.com/Vocal/BWV225-231.htm|work=Bach Cantatas Website|accessdate=31 December 2014|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150224194441/http://www.bach-cantatas.com/Vocal/BWV225-231.htm|archivedate=24 February 2015|df=dmy-all}}</ref> ეკლესიაში მისი რეგულარული სამსახურის ნაწილი იყო სხვა კომპოზიტორთა მოტეტების შესრულებაშესრულებაც, რომელთაც საკუთარის საფუძვლად იყენებდა.<ref>{{cite web|title=Works of Other Composers performed by J.S. Bach|url=http://www.bach-cantatas.com/Other/Work-Perform.htm|work=Bach Cantatas Website|accessdate=31 December 2014|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140717213208/http://bach-cantatas.com/Other/Work-Perform.htm|archivedate=17 July 2014|df=dmy-all}}</ref>
 
ბახის წინამორბედი კანტორის პოზიციაზე, იოზეფ კუნაუ, ლაიფციგის უნივერსიტეტის წმ. პავლეს ეკლესიის მუსიკალური ხელმძღვანელიც იყო, თუმცა ბახს, კანტორად დანიშვნის შემდეგ, ამ ეკლესიისთვის მხოლოდ საზეიმო მუსიკის შექმნა დაევალა. მისმა პეტიციამ, რომ დავალებოდა მუსიკის დაწერა რეგულარული, ყოველკვირეული ღვთისმსახურებისთვისღვთისმსახურებისთვისაც (შესაბამისად გაზრდილი ანაზღაურებით) კურფიურსტამდეც მიაღწია, თუმცა ყველგან უარი ეთქვა. ამის შემდეგ, 1725 წლიდან, მან ამ ეკლესიაში სადღესასწაულო მსახურებებისთვის მუშაობის ინტერესიც დაკარგა და იქ მხოლოდ „განსაკუთრებულ შემთხვევებში“ ჩნდებოდა ხოლმე.<ref>Boyd (2000), pp. 112–113</ref> წმ. პავლეს ეკლესიას სხვებთან შედარებით ბევრად ახალი (1716 წელს განახლებული) და უკეთესი ორღანი ჰქონდა.<ref>Spitta (1899a), pp. 288–290</ref> ორღანზე დაკვრა ბახის ოფიციალურ მოვალეობებში არ შედიოდა, თუმცა, ამ ეკლესიის ორღანზე, გადმოცემით, საკუთარი სიამოვნებისთვის უკრავდა ხოლმე.<ref>Spitta (1899a), pp. 281, 287</ref>
 
ბახმა თავისი საკომპოზიტორო და საშემსრულებლო დიაპაზონი კიდევ უფრო გააფართოვა 1729 წლის მარტიდან, როცა გადაიბარა Collegium Musicum-ის, სეკულარული მუსიკალური ანსამბლის ხელმძღვანელობა. აღნიშნული ანსამბლი, რომელიც ტელემანის დაარსებული იყო, წარმოადგენდა ერთ-ერთს რამდენიმე ათეული მსგავსი კოლექტივიდან, რომლებიც მუსიკალურად აქტიური სტუდენტებისგან შედგებოდა და გერმანული ქალაქების კულტურულ ცხოვრებაში მნიშვნელოვანი ადგილი ეჭირა. როგორც წესი, მსგავს ანსამბლებს ქალაქის წამყვანი მუსიკოსები ხელმძღვანელობდნენ. კრისტოფ ვოლფის სიტყვებით, ამ ანსამბლისმისი დირექტორობის საკუთარ თავზე აღება გაბედული ნაბიჯი იყო, რამაც „ლაიფციგის მთავარ მუსიკალურ დაწესებულებებზე ბახის გავლენა კიდევ უფრო გააძლიერა“.<ref>Wolff (2000), p. 341</ref> Collegium Musicum მთელი წლის განმავლობაში აწყობდა მუსიკალურ პერფორმანსებს ქალაქის სხვადასხვა სცენაზე, მათ შორის, Caféკაფე Zimmermann-შიციმერმანში, ყავის სახლში, რომელიც კატერინის ქუჩაზე, მთავარი ბაზრის მოედნის გვერდით მდებარეობდა. ბახის 1730-იან და 40-იან წლებში დაწერილი ნაწარმოებების უმეტესობა სწორედ ამ ანსამბლის მიერ სრულდებოდა. მათ შორის იყო ''Clavier-Übung (საკლავიშოსაკლავირო სავარჯიშო)'' და არაერთი კონცერტი ვიოლინოსთვის და კლავიშიანი ინსტრუმენტისთვის.<ref name=Baroquenet />
 
==== ლაიფციგის პერიოდის შუა წლები (1730–1739) ====
 
1733 წელს, დრეზდენის კარისთვის ბახმა დაწერა [[მესა]] (''Kyrie'' და ''Gloria''), რომლებიც მოგვიანებით გააერთიანა ''სი-მინორულ მესაში B-მინორი''. მისი ხელნაწერი კურფიურსტს იმ იმედით წარუდგინა, რომ კარის კომპოზიტორად დანიშვნაზე დაეყოლიებინა, რაც, საბოლოოდ, წარმატებით დასრულდა.<ref>"Bach Mass in B Minor BWV 232". The Baroque Music Site. Archived from the original on 7 March 2012. Retrieved 21 February 2012.</ref> მოგვიანებით, სრულმასშტაბიან მესად გადაკეთებისას, ნაწარმოებს დაამატა ''Credo'', ''Sanctus'' და ''Agnus Dei'', რომელთა მუსიკაც ნაწილობრივ მისივე კანტატებზე დაფუძნებული, ნაწილობრივ კი ახალი იყო. ბახის კარის კომპოზიტორად დანიშვნა ნაწილი იყო მისი ხანგრძლივი მცდელობისა, ლაიფციგის ქალაქის საბჭოსთან მოლაპარაკებისასმოლაპარაკებებისას უფრო მეტი ძალა ჰქონოდა. 1737-1739 წლებში Collegium Musicum-ს ბახის ყოფილი მოსწავლე, კარლ გოტფრიდ გერლახი ხელმძღვანელობდა.
 
1735 წელს დაიწყო თავისი საორღანო მუსიკის პირველი კრებულის გამოსაცემად მომზადება. ის 1739 წელს გამოიცა, როგორც ''Clavier-Übung III (საკლავიშოსაკლავირო სავარჯიშო III)''.<ref>[https://www.bach-digital.de/receive/BachDigitalSource_source_00024100 {{nowrap|US-PRu M 3.1. B2 C5. 1739q}}] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170911162156/https://www.bach-digital.de/receive/BachDigitalSource_source_00024100 |date=11 September 2017 }} at Bach Digital website</ref> დაახლოებით იმავე წელს დაიწყო წერა და მომზადება პრელუდიების და ფუგების მეორე ნაკრებისა, რომელიც, დღეს ''კარგად ტემპერირებული კლავირის'' მეორე წიგნის სახითაა ცნობილი.<ref>[https://www.bach-digital.de/receive/BachDigitalSource_source_00003694 {{nowrap|GB-Lbl Add. MS. 35021}}] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170911204325/https://www.bach-digital.de/receive/BachDigitalSource_source_00003694 |date=11 September 2017 }} at Bach Digital website</ref>
 
==== გვიანი პერიოდი და გარდაცვალება (1740–1750) ====
 
1740-1748 წლებში ბახი იწერდა, ტრანსკრიპციას უკეთებდა, ამუშავებდა და პროგრამულად ალაგებდა ძველი სტილის (''Stile antico'') პოლიფონიურ მუსიკას, მათ შორის იყო პალესტრინას (BNB I/P/2),<ref>[https://www.bach-digital.de/receive/BachDigitalSource_source_00000660 {{nowrap|D-B Mus. ms. 16714}}] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170911161956/https://www.bach-digital.de/receive/BachDigitalSource_source_00000660 |date=11 September 2017 }} at Bach Digital website</ref> კერლის (BWV 241),<ref>{{nowrap|D-Cv A.V,1109,(1),}} [https://www.bach-digital.de/receive/BachDigitalSource_source_00002705 1a] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161118074821/https://www.bach-digital.de/receive/BachDigitalSource_source_00002705 |date=18 November 2016 }} and [https://www.bach-digital.de/receive/BachDigitalSource_source_00002706 1b] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161118074830/https://www.bach-digital.de/receive/BachDigitalSource_source_00002706 |date=18 November 2016 }} at Bach Digital website</ref> ტორის (BWV Anh. 30),<ref>[https://www.bach-digital.de/receive/BachDigitalSource_source_00001067 {{nowrap|D-B Mus. ms. Bach P 195}}] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161118074815/https://www.bach-digital.de/receive/BachDigitalSource_source_00001067 |date=18 November 2016 }} at Bach Digital website</ref> ბასანის, (BWV 1081),<ref>[http://www.bachdigital.de/receive/BachDigitalSource_source_00018332 {{nowrap|D-B Mus. ms. 1160}}] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304072916/http://www.bachdigital.de/receive/BachDigitalSource_source_00018332 |date=4 March 2016 }} at Bach Digital website</ref> გასპარინის (''Missa Canonica'')<ref>[https://www.bach-digital.de/receive/BachDigitalSource_source_00022815 {{nowrap|D-WFe 191}}] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170911204322/https://www.bach-digital.de/receive/BachDigitalSource_source_00022815 |date=11 September 2017 }} at Bach Digital website ({{RISM|250000899}})</ref> და კალდარას (BWV 1082)<ref>{{nowrap|D-Bsa SA 301,}} [https://www.bach-digital.de/receive/BachDigitalSource_source_00002281 Fascicle&nbsp;1] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161118074832/https://www.bach-digital.de/receive/BachDigitalSource_source_00002281 |date=18 November 2016 }} and [https://www.bach-digital.de/receive/BachDigitalSource_source_00018891 Fascicle&nbsp;2] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161118074828/https://www.bach-digital.de/receive/BachDigitalSource_source_00018891 |date=18 November 2016 }} at Bach Digital website</ref> ნაწარმოებებსნაწარმოებები. ბახის სტილი მისი ცხოვრების ბოლო ათწლეულში შეიცვალა და მასში სულ უფრო ხშირი გახდა პოლიფონიური სტრუქტურების, კანონების და ''Stile Antico-ს'' სხვა მახასიათებლების გამოყენება.<ref name="LISA">[https://lisa.gerda-henkel-stiftung.de/neuaufgefundenes_bach_autograph_in_weissenfels?nav_id=4421 Neuaufgefundenes Bach-Autograph in Weißenfels] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170911161832/https://lisa.gerda-henkel-stiftung.de/neuaufgefundenes_bach_autograph_in_weissenfels?nav_id=4421 |date=11 September 2017 }} at {{url|lisa.gerda-henkel-stiftung.de}}</ref> 1741 გამოიცა ''გოლდბერგის ვარიაციები'' — საკლავიშოსაკლავირო სავარჯიშოების ბოლო, მეოთხე ტომი, ორ-მანუალიანი კლავესინისთვის, რომელიც ცხრა კანონს შეიცავდა.<ref>[https://www.bach-digital.de/receive/BachDigitalSource_source_00003647 {{nowrap|F-Pn Ms. 17669}}] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170911162246/https://www.bach-digital.de/receive/BachDigitalSource_source_00003647 |date=11 September 2017 }} at Bach Digital website</ref> ამ პერიოდში განაგრძობდა, თავისი თანამედროვეების, მათ შორის, ჰენდელის, (BNB I/K/2)<ref>[https://www.bach-digital.de/receive/BachDigitalSource_source_00000763 {{nowrap|D-B N. Mus. ms. 468}}] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170911162223/https://www.bach-digital.de/receive/BachDigitalSource_source_00000763 |date=11 September 2017 }} and [https://www.bach-digital.de/receive/BachDigitalSource_source_00004039 {{nowrap|Privatbesitz C. Thiele, BWV deest (NBA Serie II:5)}}] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170911204514/https://www.bach-digital.de/receive/BachDigitalSource_source_00004039 |date=11 September 2017 }} at Bach Digital website</ref> და შტელცელის (BWV 200)<ref>[http://www.bachdigital.de/receive/BachDigitalSource_source_00000756 {{nowrap|D-B N. Mus. ms. 307}}] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151208134212/http://www.bachdigital.de/receive/BachDigitalSource_source_00000756 |date=8 December 2015 }} at Bach Digital website</ref> მუსიკის ათვისებას და თავისი ადრინდელი ნაწარმოებების რევიზიას.<ref>[https://www.bach-digital.de/receive/BachDigitalSource_source_00001203 {{nowrap|D-B Mus. ms. Bach P 271,}} Fascicle&nbsp;2] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170911162108/https://www.bach-digital.de/receive/BachDigitalSource_source_00001203 |date=11 September 2017 }} at Bach Digital website</ref> აგრეთვე ითვისებდა ახალგაზრდა თაობის კომპოზიტორების, მაგალითად, პერგოლეზის (BWV 1083)<ref>[https://www.bach-digital.de/receive/BachDigitalSource_source_00000690 {{nowrap|D-B Mus. ms. 30199,}} Fascicle&nbsp;14] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170911162140/https://www.bach-digital.de/receive/BachDigitalSource_source_00000690 |date=11 September 2017 }} and [https://www.bach-digital.de/receive/BachDigitalSource_source_00000661 {{nowrap|D-B Mus. ms. 17155/16}}] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170911162134/https://www.bach-digital.de/receive/BachDigitalSource_source_00000661 |date=11 September 2017 }} at Bach Digital website</ref> და თავისივე სტუდენტის, გოლდბერგის (BNB I/G/2)<ref>[https://www.bach-digital.de/receive/BachDigitalSource_source_00019289 {{nowrap|D-B Mus. ms. 7918}}] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170911204444/https://www.bach-digital.de/receive/BachDigitalSource_source_00019289 |date=11 September 2017 }} at Bach Digital website</ref> მუსიკას.
 
1746 წელს ბახი ემზადებოდა ლორენც კრისტოფ მიცლერის მუსიკალურ მეცნიერებათა საზოგადოებაში შესასვლელად.<ref>{{Lang|de|Musikalische Bibliothek}}, [http://reader.digitale-sammlungen.de/de/fs1/object/display/bsb10599088_00411.html III.2 &#91;1746&#93;, 353] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130116112815/http://reader.digitale-sammlungen.de/de/fs1/object/display/bsb10599088_00411.html |date=16 January 2013 }}, Felbick 2012, 284. In 1746, Mizler announced the membership of three famous members, {{Lang|de|Musikalische Bibliothek}}, [http://reader.digitale-sammlungen.de/de/fs1/object/display/bsb10599088_00415.html III.2 &#91;1746&#93;, 357] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130116112902/http://reader.digitale-sammlungen.de/de/fs1/object/display/bsb10599088_00415.html |date=16 January 2013 }}.</ref> ამისთვის უნდა წარედგინა კომპოზიცია, რისთვისაც აირჩია კანონური ვარიაციები ''Vom Himmel hoch da komm' ich her,'' აგრეთვე, თავისი პორტეტი, რომელიც რომელიც ელიას გოტლიბ ჰაუსმანმა შეასრულა და მაზემასზე გამოსახულია ''კანონური ტრიპლექსი ექვს ხმაში'', BWV 1076.<ref>''Musikalische Bibliothek'', IV.1 [1754], 108 and Tab. IV, fig. 16 [https://archive.org/stream/MusikalischeBibliothek4.band1754/MizlerMusikalischeBibliothekBd41754#page/n109/mode/2up (''Source online'')]; letter of Mizler to Spieß, 29 June 1748, in: Hans Rudolf Jung und Hans-Eberhard Dentler: ''Briefe von Lorenz Mizler und Zeitgenossen an Meinrad Spieß'', in: ''Studi musicali'' 2003, Nr. 32, 115.</ref> 1747 წლის მაისში ბახი [[პრუსიის სამეფო|პრუსიის]] მეფის, [[ფრიდრიხ II დიდი|ფრედერიკ II]]-ს კარს ეწვია, პოტსდამში. მეფემ მისთვის თემა დაუკრა და ამ თემაზე ფუგის იმპროვიზებაში გამოიწვია. კომპოზიტორი დათანხმდა და სამხმიანი ფუგა დაუკრა ფრედერიკის ფორტეპიანოზე, რომელიც იმ დროს ახალი ტიპის ინსტრუმენტს წარმოადგენდა. ლაიფციგში დაბრუნების შემდეგ კი მეფის თემაზე (''Thema Regium'') ფუგების და კანონების ნაკრები, აგრეთვე, ტრიო-სონატა დაწერა. ეს მუსიკა რამდენიმე კვირაში გამოიცა, სახელწოდებით ''მუსიკალური მიძღვნა''. დაახლოებით ერთ წელიწადში კი გამოიცა ''შუბლერის ქორალები,'' რომლებიც დაახლოებით ორი ათწლეულით ადრე დაწერილ კანტატებზე იყო დაფუძნებული.<ref>[https://www.bach-digital.de/receive/BachDigitalSource_source_00004346 US-PRscheide BWV&nbsp;645-650] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170911204617/https://www.bach-digital.de/receive/BachDigitalSource_source_00004346 |date=11 September 2017 }} (original print of the ''Schübler Chorales'' with Bach's handwritten corrections and additions from before August 1748 – description at Bach Digital website)</ref><ref>Breig, Werner (2010). "[https://www.breitkopf.com/assets/pdf/15009_EB8806_PDF_EB8806_Einl.pdf Introduction] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180222093423/https://www.breitkopf.com/assets/pdf/15009_EB8806_PDF_EB8806_Einl.pdf |date=22 February 2018 }}" (pp.&nbsp;14, 17–18) in [https://www.breitkopf.com/work/8795/15009 Vol.&nbsp;6: ''Clavierübung&nbsp;III, Schübler-Chorales, Canonische Veränderungen''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170911162246/https://www.breitkopf.com/work/8795/15009 |date=11 September 2017 }} of [https://www.breitkopf.com/work/8795 Johann Sebastian Bach: Complete Organ Works.] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150905110155/https://www.breitkopf.com/work/8795 |date=5 September 2015 }} Breitkopf.</ref> დაახლოებით ამ დროსვე დაიბეჭდა ხუთი კანონური ვარიაცია, რომელიც ბახმა მიცლერის საზოგადოებას წარუდგინა 1747 წელს.<ref>{{cite journal|last1=Bach|first1=Carl Philipp Emanuel|last2=Agricola|first2=Johann Friedrich|lastauthoramp=y|title=Bach's Nekrolog||journal=Musikalische Bibliothek|location=Leipzig|language=de|publisher=Mizlerischer Bücherverlag|volume=IV.1|page=173|year=1754}}</ref>
 
ბახის უკანასკნელ წლებში მისი შემოქმედებითი დრო, მეტწილად, ორიორ დიდი ზომის კომპოზიციას ეკავა. 1742 წლიდან დაწერა და გადაამუშავა რამდენიმე კანონი და ფუგა ''ფუგის ხელოვნებიდან,'' რომლის გამოსაცემად მომზადებასაც თითქმის გარდაცვალებამდე განაგრძობდა.<ref>Hans Gunter Hoke: "Neue Studien zur ''Kunst der Fuge'' BWV&nbsp;1080", in: ''Beiträge zur Musikwissenschaft'' 17 (1975), 95–115; Hans-Eberhard Dentler: "Johann Sebastian Bachs ''Kunst der Fuge'' – Ein pythagoreisches Werk und seine Verwirklichung", Mainz 2004; Hans-Eberhard Dentler: "Johann Sebastian Bachs ''Musicalisches Opfer'' – Musik als Abbild der Sphärenharmonie", Mainz 2008.</ref><ref>Chiapusso (1968), p. 277</ref> 1740-იანი წლების შუაში შეადგინა კანტატა (BWV 191) დრეზდენის კარისთვის 1733 წელს დაწერილი მცირე (Kyrie-Gloria) მესიდან, ხოლო ბოლო წლებში აღნიშნული მესა სრულმასშტაბიან B''სი-მინორულ მესად'' აქცია. შტაუფერი ამ ნაწარმოებს ახასიათებს, როგორც „ბახის ყველაზე უნივერსალურ საეკლესიო ნამუშევარს. შედგებოდა რა 35 წლის მანძილზე დაწერილი კანტატების გადამუშავებული ნაწილებისგან, მან საშუალება მისცა ბახს, კიდევ ერთხელ გამოეკვლია თავისი ვოკალური ნამუშევრები და აერჩია გარკვეული ნაწილი შემდგომი რევიზიისა და დახვეწისთვის.“<ref name=Stauffer /> მესა, რომელიც კომპოზიტორის სიცოცხლეში მთლიანად არასოდეს შესრულებულა, ყველა დროის ერთ-ერთ უდიდეს საგუნდო ნაწარმოებად ითვლება.<ref>{{cite conference|title=Johann Sebastian Bach's Mass in B Minor: The Greatest Artwork of All Times and All People|first=Markus|last=Rathey|event=The Tangeman Lecture|location=New Haven|date=18 April 2003|url=http://ism.yale.edu/sites/default/files/files/Johann%20Sebastian%20Bach.pdf|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140715154931/http://ism.yale.edu/sites/default/files/files/Johann%20Sebastian%20Bach.pdf|archivedate=15 July 2014|df=dmy-all}}</ref>
 
1749 წლის იანვარში ბახის ქალიშვილი, ელიზაბეტ იულიანა ფრიდერიკა კომპოზიტორის მოსწავლეზე, იოჰან კრისტოფ ალტნიკოლზე დაქორწინდა. ბახის ჯანმრთელობა უარესდებოდა. 2 ივნისს ჰაინრიხ ფონ ბრიულმა ლაიფციგის ერთ-ერთ ბურგომისტრს წერილობითი თხოვნით მიმართა, იოჰან გოტლობ ჰარერი დაენიშნა თომასკანტორად და მუსიკალურ დირექტორად „ბატონი ბახის მოსალოდნელი გარდაცვალების შემდეგ.“<ref>Wolff (2000), p. 442, from David, Mendel & Wolff (1998)</ref> ბახი დაბრმავდა და 1750 წლის მარტსა და აპრილში თვალის ოპერაციები გაიკეთა ბრიტანელ ოკულისტთან, ჯონ ტეილორთან, რომელიც დღეს ცობილია შარლატანად, რომელმაც ასობით ადამიანი დააბრმავა.<ref>{{cite journal|last1=Zegers|first1=Richard H.C.|title=The Eyes of Johann Sebastian Bach|journal=Archives of Ophthalmology|date=2005|volume=123|issue=10|pages=1427–1430|doi=10.1001/archopht.123.10.1427|url=http://archopht.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=417322|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150701025646/http://archopht.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=417322|archivedate=1 July 2015|df=dmy-all}}</ref> კომპოზიტორი 1750 წლის 28 ივლისს, ამ მკურნალობის გართულების შედეგად გარდაიცვალა.<ref>{{cite web|last=Hanford|first=Jan|title=J.S. Bach: Timeline of His Life|url=http://www.jsbach.org/timeline.html|work=J.S. Bach Home Page|accessdate=8 March 2012|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120226083800/http://www.jsbach.org/timeline.html|archivedate=26 February 2012|df=dmy-all}}</ref><ref>David, Mendel & Wolff (1998), p. 188</ref><ref>Spitta (1899b), [https://archive.org/stream/johannsebastianb03spituoft#page/274/mode/1up p. 274]</ref> გარდაცვალებიდან რამდენიმე თვეში წარმოებული აღწერის თანახმად, მის ქონებაში შედიოდა ხუთი კლავესინი, ორი ლუტ-კლავესინი ნაწლავის სიმებით, სამი ვიოლინო, სამი ალტი, ორი ჩელო, ერთი ვიოლა და გამბა, ლიუტილუტი და სპინეტი, აგრეთვე, 52 „წმინდა წიგნი“, მათ შორის, მარტინ ლუთერის და იოზეფუსის ნაშრომები.<ref>David, Mendel & Wolff (1998), pp. 191–197</ref> კომპოზიტორის ვაჟის, კარლ ფილიპ ემანუელის ზრუნვით, 1751 წელს გამოქვეყნდა ჯერ კიდევ დაუსრულებელი ''ფუგის ხელოვნება''.<ref>{{cite web|title=Did Bach really leave ''Art of Fugue'' unfinished?|url=http://pipedreams.publicradio.org/articles/artoffugue/unfinished.shtml|work=The Art of Fugue|publisher=American Public Media|accessdate=28 March 2014|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131208064050/http://pipedreams.publicradio.org/articles/artoffugue/unfinished.shtml|archivedate=8 December 2013|df=dmy-all}}</ref> მანვე, ბახის ყოფილ მოსწავლესთან, იოჰან ფრიდრიხ აგრიკოლასთან ერთად დაწერა ბახის ნეკროლოგი, რომელიც მიცლერის საზოგადოების ჟურნალში ''Musikalische Bibliothek'' გამოქვეყნდა, 1754 წელს.<ref name="Nekrolog">{{cite journal|last1=Bach|first1=Carl Philipp Emanuel|last2=Agricola|first2=Johann Friedrich|lastauthoramp=y|title=Nekrolog|journal=Musikalische Bibliothek|location=Leipzig|language=de|publisher=Mizlerischer Bücherverlag|volume=IV.1|pages=158–173|year=1754}} Printed in translation in David, Mendel & Wolff (1998), p. 299.</ref>
 
== მუსიკალური სტილი ==
[[File:Bach Calov-Bibel 2 Chr 5,13.jpg|thumb|upright=1.35|ბახის ხელით მინაწერი შენიშვნა კალოვის ბიბლიაზე (II მეფეთა, 5:13): "NB Bey einer andächtigen Musiq ist allezeit Gott mit seiner Gnaden Gegenwart" (ღვთის სადიდებელ მუსიკაში ყოველთვის არის ღმერთი თავისი მადლით.)]]
[[File:Bach Matthäuspassion O Haupt voll Blut und Wunden.jpg|thumb|upright=1.35|''O Haupt voll Blut und Wunden'': ოთხხმიანი ქორალი ''მათეს პასიონიდან'']]
[[File:Bach-ornamentguide.jpg|thumb|upright=1.35|ბახის მითითებები ორნამენტებისმელიზმების თაობაზე წიგნიდან ''Klavierbüchlein für Wilhelm Friedemann Bach'']]
[[File:Aria.png|thumb|upright=1.35|Aria da capo ''გოლდბერგის ვარიაციებიდან,'' ბახის მიერ ორნამენტებისმელიზმების გამოყენების მაგალითი.]]
[[File:Title page of The Art of Fugue.jpg|thumb|upright=1.35|''ფუგის ხელოვნება'' (სათაურის გვერდი)]]
 
ბახის მუსიკა, მეტწილად, მიესადაგება მის თანამედროვე, გვიანდელი ბაროკოს მუსიკალურ სტილს. ისევე, როგორც მისითავისი თანამედროვე კომპოზიტორების — ჰენდელის, ტელემანის და ვივალდის მსგავსად, იყენებდა კონცერტების, სიუიტების ფორმებს, da capo არიებს რეჩიტატივებით, ოთხხმიან ქორალს, basso continuo-ს და ა.შ. etc. მისი სტილის განსაკუთრებულობა მდგომარეობს კონტრაპუნქტული ინვენციების და მოტივური კონტროლის ოსტატობაში, აგრეთვე, მძლავრი ხმოვანების და რთული ტექსტურის მუსიკაში. ადრეული ასაკიდანვე აქტიურად ითვისებდა თავისი წინამორბედების და თანამდროვეების მუსიკას, ყველაფერს, რაც კი ხელმისაწვდომი იყო ევროპის მასშტაბით, მათ შორის საფრანგეთიდან, იტალიიდან და გერმანიის ყველა რეგიონიდან. ყველა მათგანის კვალი მის მუსიკაშიც იგრძნობა.<ref>Wolff (2000), p. 166</ref>
 
ბახის შემოქმედების ცენტრალურ ნაწილს ყოველთვის რელიგიური მუსიკა წარმოადგენდა. მისი ასობით საეკლესიო ნაწარმოები გამოხატავს როგორც მის ოსტატობას, ასევე ღრმა რელიგიურ რწმენასაც.<ref>Herl (2004), p. 123</ref><ref>{{cite encyclopedia|editor-first=J.A.|editor-last=Fuller Maitland|title=Johann Sebastian Bach|encyclopedia=Grove's Dictionary of Music and Musicians|volume=1|url=https://archive.org/details/grovesdictionar02boydgoog|year=1911|publisher=Macmillan Publishers|location=New York|page=154}}</ref> ლაიფციგში, თომასკანტორის პოზიციაზე ლუთერის მცირე [[კატეხიზმო|კატეხიზმოსაც]] ასწავლიდა, რამაც მის მუსიკაშიც ჰპოვა გამოძახილი.<ref>Leaver (2007), pp. 280, 289–291</ref> მისი ნაწარმოებების დიდი ნაწილი დაფუძნებულია ლუთერანულ ქორალზე. დიდი ზომის საეკლესიო ნაწარმოებების სტრუქტურაში ჩანს დახვეწილი, კომპლექსური დაგეგმარება მძლავრი რელიგიური და მუსიკალური ექსპრესიის მისაღწევად. მაგალითად, ''მათეს პასიონი,'' რომელიც ამ ტიპის სხვა ნაწარმოებების მსგავსად, რეჩიტატივებით, არიებით, გუნდებით და ქორალებით გადმოსცემს ქრისტეს ვნებების ბიბლიურ ნარატივს, უკვე რამდენიმე საუკუნეა მსმენელში ძლიერ მუსიკალურ და სულიერ განცდებს იწვევს.<ref>{{cite web|last=Huizenga|first=Tom|title=A Visitor's Guide to the St. Matthew Passion|url=https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=88203558|work=NPR Music|publisher=National Public Radio|accessdate=25 February 2012|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120227102340/http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=88203558|archivedate=27 February 2012|df=dmy-all}}</ref>
 
ბახის მიერ გამოცემული და ხელნაწერების სახით შედგენილი კრებულები მოიცავს მის დროში არსებული ყველა ჟანრისთვის დამახასიათებელ არტისტულ და ტექნიკურ შესაძლებლობებს, გარდა ოპერისა. მაგალითად, ''კარგად ტემპერირებული კლავირი'' მოიცავს ორ წიგნს, რომელთაგანაც თითოეულში მოცემულია პრელუდია და ფუგა ყველა მაჟორულ და მინორულ კილოშიტონალობაში და გვთავაზობს ფუგის, სტრუქტურული და კონტრაპუნქტულიპოლიფონიური ხერხების თავბრუდამხვევ მრავალფეროვნებას.<ref>{{cite web|last=Traupman-Carr|first=Carol|title=The Well Tempered Clavier BWV 846–869|url=http://bach.org/bach101/instrumental/clavier.html|work=Bach 101|publisher=Bach Choir of Bethlehem|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130702125746/http://bach.org/bach101/instrumental/clavier.html|archivedate=2 July 2013|accessdate=23 December 2014}}</ref>
 
=== ოთხხმიანი ჰარმონია ===
ხაზი 143:
=== მოდულაციები ===
 
კიდევ ერთი სტილისტური მახასიათებელი, რომლიც გამოყენებაშიც ბახი უფრო შორს წავიდა, ვიდრე მისი თანამედროვეები, იყო მოდულაცია (ტონალობის ცვლა მუსიკალური ნაწაროების შიგნით). ბაროკოს ინსტრუმენტები მოდულაციის შესაძლებლობებს მკაცრად ზღუდავდნენ: კლავიშიან ინსტრუმენტებზე ტემპერირების მუშა სისტემის გამოგონებამდე მოდულაცია მხოლოდ შეზღუდული რაოდენობის ტონალობებში შეიძლებოდა, ხოლო ჩასაბერი, განსაკუთრებით, მეტალისლითონის ჩასაბერი ინსტრუმენტები, როგორიცაა [[საყვირი|საყვირები]] და [[ვალტორნა|ვალტორნები]], მათზე ვენტილებს დამონტაჟებამდე, მხოლოდ ნატურალური ბგერათრიგის ტონებს გამოსცემდნენ. ბახი საზღვრების გაფართოებას შეეცადა. ორღანის დაკვრისას ის „უცნაურ ბგერებს“ ამატებდა, რითიც მომღერლებსაც აბნევდა ხოლმე.<ref>Eidam 2001, Ch. IV</ref> 1723 წელს Magnificat-შიმაგნიფიკატში („Suscepit Israel“) Eმი-{{music|flat}}-ში აწყობილ საყვირებს დააკვრევინა მელოდია ენჰარმონიულ Cდო-მინორში.<ref name="Marshall 1989 3–17">{{cite book|editor-last=Don O.|editor-first=Franklin|first=Robert L.|last=Marshall|title=On the Origin of Bach's ''Magnificat'': a Lutheran composer's challenge|url=https://books.google.com/books?id=lT09AAAAIAAJ&pg=PA3|volume=Bach Studies|year=1989|publisher=Cambridge|isbn=978-0-521-34105-9|pages=3–17|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160429141836/https://books.google.com/books?id=lT09AAAAIAAJ&pg=PA3|archivedate=29 April 2016|df=dmy-all}}</ref>
 
ბახის მოღვაწეობის პერიოდში მომხდარი კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი მოვლენა, რომელშიც თავადაც მოზრდილი წვლილი შეიტანა, იყო საკლავიშოკლავიშიანი ინსტრუმენტების ტემპერირების (თანაბარი წყობის) სისტემის გამოგონება, რომელიც საშუალებას იძლეოდა, მათზე მუსიკა ყველა შესაძლო ტონალობაში შესრულებულიყო (12 მაჟორული და 12 მინორული ტონალობა), ასევე, მოდულაცია შესაძლებელი ხდებოდა ინსტრუმენტის გადაწყობის გარეშე. მისი ერთ-ერთი ადრეული ნაწარმოები, ''კაპრიჩიო საყვარელი ძმის გამგზავრებაზე,'' უკვე აჩვენებდა სხვა თანამედროვე ნაწარმოებებთან შედარებით ბევრად უფრო თამამ მისწრაფებას მოდულაციებისკენ,<ref>Eidam 2001, Ch. III</ref> თუმცა ამ მისწრაფების სრული ხორცშესხმა ''კარგად ტემპერირებულ კლავირში'' მოხდა.<ref>[http://www.bachdigital.de/receive/BachDigitalSource_source_00004312 Klavierbüchlein für W. F. Bach] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151118093144/http://www.bachdigital.de/receive/BachDigitalSource_source_00004312 |date=18 November 2015 }} at {{url|www.bachdigital.de}}</ref>
 
=== მელიზმები ===
=== ორნამენტები ===
 
ბახის წიგნის ''პატარა კლავირი ვიჰელმ ფრიდემან ბახისთვის ({{lang-de|Klavierbüchlein für Wilhelm Friedemann Bach}})'' მეორე გვერდი წარმოადგენს ორნამენტულმელიზმების ნოტაციას და მითითებებს მათი შესრულების თაობაზე, რომელიც მისი 9 წლის ვაჟისთვის იყო განკუთვნილი. ბახი, როგორც წესი, საკმაოდ კონკრეტული იყო თავის ნაწარმოებებში მელოდიური ორნამენტების შესრულებასთან დაკავშირებით, მაშინ, როცა მისი თანამედროვე კომპოზიტორების უმეტესობა ამ საკითხს შესმრულებელს ანდობდა ხოლმე,<ref>Donington (1982), p. 91</ref> მისი ორნამენტებიმელიზმები კი საკმაოდ რთული იყო. მაგალითად, Aria da capo ''გოლდბერგის ვარიაციებიდან'' თითქმის ყველა ტაქტში მდიდარ ორნამენტაციას შეიცავს. ბახმა დაამატა ორნამენტებიმელიზმები ალესანდრო მარჩელოს ჰობოის კონცერტის საკლავიშოსაკლავირო ტრანსკრიპციას, რომელიცრომლებიც რამდენიმე საუკუნის შემდეგაც სრულდება ამ კონცერტის დაკვრისას.
 
მიუხედავად იმისა, რომ ბახს [[ოპერა]] არ დაუწერია, ის არ ეწინააღმდეგებოდა ამ ჟანრს, არც მის ორნამენტულ სასიმღერო სტილს. საეკლესიო მუსიკაში იტალიელი კომპოზიტორები ხშირად ბაძავდნენ საოპერო სტილს, რისი მაგალითიცაა ნეაპოლიტანური მესა, თუმცა, პროტესტანტულ რეალობაში ამ საკითხს მეტი თავშეკავებით უდგებოდნენ. მაგალითად, კუნაუ, ბახის წინამორბედი ლაიფციგში, ცნობილი იყო წერილებით ოპერის და ვირტუოზული იტალიური ვოკალური სტილის წინააღმდეგ.<ref>{{citation| first= Johann |last= Kuhnau| title=Der musicalische Quack-Salber| location=Dresden |year= 1700}}</ref> ბახი ამ მიდგომას არ იზიარებდა. ერთ-ერთი კომენტარი მისი ''მათეს პასიონებისპასიონის'' შესრულების შემდეგ ის იყო, რომ ნაწარმოები ოპერასავით ჟღერდა.<ref>Eidam 2001, Ch. XVIII</ref>
 
=== თანხლების ინსტრუმენტებისთვის სოლო პარტიების მიცემა ===
ხაზი 160:
=== ინსტრუმენტების გამოყენება ===
 
ბახი წერდა ვირტუოზულ მუსიკას სხვადასხვა ინსტრუმენტისთვის, აგრეთვე, ნაწარმოებებს ინსტრუმენტების მითითების გარეშე. მაგალითად, სონატები და პარტიტები სოლო ვიოლინოსთვის წარმოადგენს ამ ინსტრუმენტის რეპერტუარის მწვერვალს და განსაუთრებით კარგ შემსრულებელს საჭიროებს. მუსიკა მორგებულია ინსტრუმენტზე და იყენებს მისი შესაძლებლობების მაქსიმუმს, შემსრულებლისგან კი ითხოვს ვირტუოზობას, ბრავურას გარეშე. მიუხედავად იმისა, რომ მუსიკა და ინსტრუმენტი ხშირად განუყოფელი ჩანს, მაგალითად, მისი ჩელოს და საკლავიშოსაკლავირო მუსიკაში, ბახი ხშირად აკეთებდა მათ ტრანსკრიპციას სხვა ინსტრუმენტებისთვის. იგი მაქსიმალურად იყენებდა ინსტრუმენტის შესაძლებლობებს, თუმცა, ამავე დროს, მისი მუსიკის ბირთვი ინსტრუმენტისგან დამოუკიდებელი რჩებოდა.
 
გასაკვირი არაა, რომ ბახის მუსიკა იოლად და ხშირად სრულდება იმ ინსტრუმენტებზე, რომლებისთვისაც არ ყოფილა განსაზღვრული,. არსებობს მისი ნაწარმოებების ასობით ტრანსკრიპცია და ის შეიძლება შეგვხვდეს ისეთ მოულოდნელ ვითარებაში, როგორიცაა [[ჯაზი]]. გარდა ამისა, ბახმა დატოვა არაერთი კომპოზიცია, რომელისთვისაც ინსტრუმენტი მითითებული არაა. ამ კატეგორიაშია, მაგალითად, კანონები (BWV 1072–1078), ასევე, ''მუსიკალური მიძღვნის'' დიდი ნაწილი და ''ფუგის ხელოვნება''.<ref>{{cite web|title=Did Bach intend ''Art of Fugue'' to be performed?|url=http://pipedreams.publicradio.org/articles/artoffugue/performed.shtml|work=The Art of Fugue|publisher=American Public Media|accessdate=28 March 2014|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131203045552/http://pipedreams.publicradio.org/articles/artoffugue/performed.shtml|archivedate=3 December 2013|df=dmy-all}}</ref>
 
=== პოლიფონია ===
=== კონტრაპუნქტი ===
 
ბახის მუსიკის კიდევ ერთი მახასიათებელია კონტრაპუნქტის გამოყენება ჰომოფონიის ნაცვლად. მისი კანონები და განსაკუთრებით, ფუგები ყველაზე თვალსაჩინო მაგალითს წარმოადგენს ამ სტილისა, რომელიც ბახს არ გამოუგონია, მაგრამ მის განვითარებაში განუზომელი წვლილი შეიტანა. ფუგა იმდენადვე სახასიათოა ბახის სტილისთვის, როგორც, მაგალითად, სონატა კლასიკური პერიოდისთვის.<ref>Eidam 2001, Ch. XXX</ref>
ხაზი 176:
=== სტრუქტურა, ტექსტები ===
 
ნაწარმოებების სტრუქტურას ბახი, თანამედროვეებთან შედარებით, ბევრად მეტ ყურადღებას აქცევდა. ეს ჩანს მცირედი შესწორებებიდან, რომელსაც სხვისი ნაწარმოებების დამუშავებისას აკეთებდა (მაგალითად, ''მარკოზის პასიონებისპასიონის'' უადრესი ვერსია, სადაც სცენებს შორის გადასვლები გააუმჯობესა),<ref>Bach Digital Work {{BDW|1677}} at {{url|www.bachdigital.de}}</ref> და მისივე ისეთი ნაწარმოებების არქიტექტურიდან, როგორიცაა ''Magnificatმაგნიფიკატი''<ref name="Marshall 1989 3–17"/> და ლაიფცგის დროინდელი ''პასიონები''. სიცოცხლის უკანასკნელ წლებში ხშირად ახდენდა თავისი ადრინდელი ნაწარმოებების რევიზიას ფორმის და სტრუქტურის თვალსაზრისით, რისი მაგალითიცაა ''მესა Bსი-მინორიმინორში.'' სტრუქტურის მიმართ მისმა დამოკიდებულებამ, მოგვიანებით, განსაკუთრებით, 1970-იან წლებში, მის მუსიკაში დამალული ნუმეროლოგიური მნიშვნელობების და სიმბოლოების ძიება გამოიწვია, თუმცა მსგავს მოსაზრებათა უმეტესობა უსაფუძვლო აღმოჩნდა.<ref name="Williams1980p217">Williams, Peter F. (1980). ''The Organ Music of J. S. Bach'', [https://books.google.com/books?id=JfE6AAAAIAAJ Volume 1: Preludes, Toccatas, Fantasias, Fugues, Sonatas, Concertos and Miscellaneous Pieces (BWV 525–598, 802–805 etc).] Cambridge University Press. {{ISBN|978-0-521-21723-1}}, [https://books.google.com/books?id=JfE6AAAAIAAJ&pg=PA217 p. 217]</ref><ref name="Basso1979">Alberto Basso (1979). ''Frau Musika: La vita e le opere di J. S. Bach'', Volume 1 (of 2): [https://books.google.com/books?id=hpiUBtwrtM4C ''Le origini familiari, l'ambiente luterano, gli anni giovanili, Weimar e Köthen (1685–1723)''.] Turin, EDT. {{ISBN|88-7063-011-0}} [https://books.google.com/books?id=hpiUBtwrtM4C&pg=PA493 p. 493]</ref>
 
ბახისთვის მნიშვნელოვანი იყო თავისი ვოკალური ნაწარმოებების ტექსტურ მხარე (ლიბრეტოები). კანტატების და დიდი ზომის ვოკალური ნამუშევრების შექმნისას სხვადასხვა ავტორებთან თანამშრომლობდა, თუმცა, საბოლოოდ, ტექსტს თავად ასწორებდა და მუსიკის სტრუქტურას უსადაგებდა ხოლმე. ცნობილია მისი თანამშრომლობა პიკანდერთან ''მათეს პასიონებზეპასიონზე'' და ტექსტის ძიების პროცესი რამდენიმე წლით ადრე, ''იოანეს პასიონებზეპასიონზე'' მუშაობისას.<ref>Don O. Franklin. [http://www.dwc.knaw.nl/DL/publications/PU00010567.pdf "The Libretto of Bach's John Passion and the Doctrine of Reconciliation: An Historical Perspective", pp. 179–203] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160131040840/http://www.dwc.knaw.nl/DL/publications/PU00010567.pdf |date=31 January 2016 }} in ''Proceedings of the Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences'' Vol. 143 edited by A. A. Clement, 1995.</ref>
 
== ნაწარმოებები ==
[[File:Lama asabthani.tif|thumb|upright=1.35|ბახის ხელნაწერი რეჩიტატივი ქრისტეს სიკვდილის ამსახველი სახარების ტექსტით, ''მათეს პასიონი'' (<ref>|source=Bible|version=Wikisource|book=Matthew|chapter=27|verse=45|range=–47a</ref>)]]
[[File:BWV 248 Libretto.JPG|thumb|upright=1.35|''საშობაო ორატორია,'' ლიბრეტოს ბეჭდური გამოცემა]]
[[File:Bach-wtc1-title-ms.jpg|thumb|upright=1.35|''კარგად ტემპერირებული კლავირი'', წიგნი 1 – {{Audio|Bach C Major Prelude Werckmeister.ogg|პრელუდია №1 Cდო-მაჟორი, (BWV 846). ასრულებს რობერტ შრეტერი (კლავესინი)}}]]
[[File:Goldberg-titlepage.png|thumb|upright=1.35|''გოლდბერგის ვარიაციების'' ყდა.]]
[[File:Frontespizio Cello Suite.png|thumb|upright=1.35|ანა მაგდალენა ბახის კუთვნილი ჩელოს სიუიტების კრებულის ყდა]]
 
1950 წელს ვოლფგანგ შმაიდერმა გამოსცა ბახის კომპოზიციების თემატური კატალოგი, სახელწოდებით {{lang-de|Bach-Werke-Verzeichnis}}.<ref>{{cite web|title=Bach Works Catalogue|url=http://www.bach-digital.de/content/help.xml?lang=en#works|work=Bach Digital|accessdate=29 September 2015|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150930081612/http://www.bach-digital.de/content/help.xml?lang=en#works|archivedate=30 September 2015|df=dmy-all}}</ref> იგი, მეტწილად, ეყრდნობოდა 1850-1900 წლებში გამოცემულ კრებულს ''{{lang-de|Bach-Gesellschaft-Ausgabe}}''. კატალოგის პირველი გამოცემა შეიცავდა 1,080 შემორჩენილ კომპოზციასკომპოზიციას, რომელიც დადასტურებულად ბახს ეკუთვნის.<ref>Wolfgang Schmieder (editor). ''Thematisch-systematisches Verzeichnis der musikalischen Werke von Johann Sebastian Bach''. Leipzig: Breitkopf & Härtel, 1950. Unaltered up unto its eighth printing in 1986.</ref>
{| class="wikitable"
|-
ხაზი 206:
| BWV 525–771 || საორღანო ნაწარმოებები
|-
| BWV 772–994 || სხვა საკლავიშოსაკლავირო ნაწარმოებები
|-
| BWV 995–1000 || კომპოზიციები ლუტისთვის
ხაზი 225:
წითელი პარასკევის ღვთისმსახურებისთვის ბახი წერდა პასიონებს. აგრეთვე, ქმნიდა ორატორიებს, როგორიცაა ''საშობაო ორატორია,'' რომელიც ექვსი კანტატისგან შედგება და შობის ლიტურგიკული ციკლის დროს გამოიყენება.<ref>Leaver (2007), p. 430</ref><ref>Williams (2003), p. 114</ref><ref>{{cite web|last=Traupman-Carr|first=Carol|title=The Christmas Oratorio, BWV 248|url=http://www.bach.org/bwv248.php|work=Bach 101|publisher=Bach Choir of Bethlehem|accessdate=29 March 2014|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140407074223/http://www.bach.org/bwv248.php|archivedate=7 April 2014|df=dmy-all}}</ref> შედარებით მოკლეა ''აღდგომის ორატორია'' და ''ამაღლების ორატორია''.
 
ორმაგი გუნდით და ორკესტრით, ''მათეს პასიონი'' ბახის ერთ-ერთი ყველაზე მასშტაბური ნაწარმოებია. ''იოანეს პასიონი'' კი პირველი პასიონი იყიყო, რომელიც მან ლაიფციგში, თომასკანტორის პოზიციაზე მუშაობისას დაწერა.
 
=== კანტატები ===
 
ნეკროლოგის მიხედვით, ბახის მიზანი იყო საეკლესიო კანტატების ხუთწლიანი ციკლის შექმნა. გარდა ამისა, წერდა კანტატებს ქორწილებისქორწილებისთვის, დაკრძალვებისდაკრძალვებისთის და ა.შ.<ref name="Nekrolog" /> შემორჩენილია 200-მდე ასეთი კანტატა, რაც მთელი რაოდენობის დაახლოებით მესამედს უნდა წარმოადგენდეს.<ref name=Wolff5 /><ref>{{cite web|last=Traupman-Carr|first=Carol|title=Bach, Master of the Cantata|url=http://www.bach.org/bach101/about_bach/master_cantata.html|work=Bach 101|publisher=Bach Choir of Bethlehem|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130702091306/http://www.bach.org/bach101/about_bach/master_cantata.html|archivedate=2 July 2013|accessdate=24 December 2014}}</ref> ბახის ციფრულ ვებგვერდზე მოცემულია სია, რომელიც 50 საერო კანტატას მოიცავს, რომელთანაც დაახლოებით ნახევარი მთლიანად ან მეტწილად არის შემონახული.<ref>For instance, [http://www.arkivmusic.com/classical/album.jsp?album_id=109332&album_group=14 Helmut Rilling's box set of the complete secular cantatas] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160819222030/http://www.arkivmusic.com/classical/album.jsp?album_id=109332&album_group=14 |date=19 August 2016 }} contains 22 works</ref>
 
==== საეკლესიო კანტატები ====
 
ბახის კანტატები ფორმითა და ინსტრუმენტული შემადგენლობით ძლიერ განსხვავდებიანგანსხვავდება ერთმანეთისგან. არსებობს კანტატები სოლო მომღერლებისთვის, ერთი გუნდისთვის, მცირე ინსტრუმენტული ჯგუფებისთვის და დიდი ორკესტრებისთვის. ბევრი მათგანი იწყება დიდი გუნდური შესავლით, რომელსაც მოჰყვება ერთი ან რამდენიმე რეჩიტატივი და არია, ან დუეტი სოლისტებისთვსის, რასაც ასრულებს გუნდი. დასკვნითი ქორალის მელოდია, როგორც წესი, დასაწყისშივეა მოცემული, როგორც cantus firmus.
 
ბახის უადრესი კანტატები მისი არნშტატში და მიულჰაუზენში ცხოვრების პერიოდით თარიღდება. დღეისათვის ცნობილი ყველაზე ძველი კანტატა არის ''Christ lag in Todes Banden'', (BWV 4), რომელიც 1707 წლის აღდგომისთვის დაიწერა და საგუნდო კანტატას წარმოადგენს.<ref>An Easter cantata, "one of Bach's better-known early works", writes David Schulenburg in Boyd, ed., 1999</ref> ''Gottes Zeit ist die allerbeste Zeit'', BWV 106, რომელიც ასევე ცნობილია, როგორც ''{{lang-la|Actus Tragicus}},'' წარმოადგენს დაკრძალვის ცერემონიისთვის დაწერილ კანტატას მიულჰაუზენის პერიოდიდან.<ref>"perhaps the most admired of Bach's compositions presumed to date from before his appointment in Weimar (1708)", David Schulenburg in Boyd, ed., 1999.</ref> შედარებით გვიანდელი, ვაიმარის პერიოდიდან შემორჩენილია 20-მდე კანტატა, მაგალითად, ''Ich hatte viel Bekümmernis'', BWV 21.<ref>"justifiably considered among Bach's finest contributions", writes Nicholas Anderson in Boyd, Ed., 1999</ref>
 
1723 წლის მაისიდან მოყოლებული, ლაიფციგში თომასკანტორის პოზიციაზე დანიშვნის შემდეგ ბახი ყოველკვირეულად ასრულებდა კანტატას, რომელიც ღვთისმსახურებაზე წაკითხული სახარების შინაარსს ესადაგებოდა.<ref name="Baroquenet" /> კანტატების პირველი წლიური ციკლი დაიწყო 1723 წლის სულთმოფენობის შემდეგ მეორე კვირიდან და შემდეგი წლის წულთმოფენობის შემდეგ კვირამდე გაგრძელდა. ლაიფციგში დაწერილ მეორე ციკლს საგუნდო კანტატების ციკლსაც უწოდებენ, რადგანაც მეტწილად ასეთი ტიპის კანტატებისგან შედგება. მესამე ციკლზე მუშაობა რამდენიმე წელი გაგრძელდა, რასაც ე.წ. პიკანდერის ციკლი მოჰყვა 1728-1729 წლებში.
ხაზი 268:
==== ნაწარმოებები კლავესინის და კლავიკორდისთვის ====
 
ბახს ბევრი ნაწარმოები აქვს დაწერილი კლავესინისთვის, რომელთა ნაწილიც შესაძლოა კლავიკორდზეც შესრულდეს. მოზრდილი ნამუშევრები განსაზღვრულია კლავესინზე ორი მანუალით, რაც მათი შესრულებისას ერთმანუალიან კლავიშიან ინსტრუმენტებზე (მაგ. ფორტეპიანო), სირთულეებს იწვევს, რომელიც ხელების გადაჯვარედინებასთანაა დაკავშირებული. ბევრი საკლავიშოსაკლავირო ნამუშევარი ანთოლოგიას წარმოადგენს, რომელიც მოიცავს მთელ რიგ თეორეტიკულ სისტემებს და ენციკლოპედიურ ყაიდაზეა აწყობილი.
* '''''კარგად ტემპერირებული კლავირი,'' წიგნები 1 და 2 (BWV 846–893).''' თითოეული წიგნი შედგება 24 პრელუდიისა და ფუგისგან ყოველი მაჟორული და მინორული ტონალობისთვის, რომლებიც ქრომატიულადაა დალაგებული C-მაჟორიდან B-მინორამდე. „კარგად ტემპერირებული“ სათაურში ეხება მუსიკალური წყობის ტემპერირებულ (თანაბარ) სისტემას, რადგან ბახის დრომდე წყობის ბევრი სისტემა არ იძლეოდა ყველა არსებული ტონალობის გამოყენების საშუალებას ინსტრუმენტზე.<ref>Schweitzer (1935), p. 333</ref><ref>{{cite web|last1=Kroesbergen|first1=Willem|last2=Cruickshank|first2=Andrew|lastauthoramp=y|title=18th Century Quotes on J.S. Bach's Temperament|url=https://www.academia.edu/5210832/18th_Century_Quotes_on_J.S._Bach_s_Temperament|work=Academia.edu|date=November 2013|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141109012752/http://www.academia.edu/5210832/18th_Century_Quotes_on_J.S._Bach_s_Temperament|archivedate=9 November 2014|df=dmy-all}}</ref>
* '''''ინვენციები'' (BWV 772–801)''' ეს მოკლე, ორ ან სამნაწილიანი კონტრაპუნქტული ნაწარმოებები ''კარგად ტემპერირებული კლავირის'' მსგავსად, ქრომატიული თანმიმდევრობითაა დალაგებული, თუმცა მათში რამდენიმე იშვიათად გამოყენებული ტონალობა გამოტოვებულია. ისინი კომპოზიტორის მიერ სასწავლო მიზნებისთვის იყო განსაზღვრული.<ref>{{cite web|last=Tomita|first=Yo|title=J. S. Bach: Inventions and Sinfonias|url=http://www.music.qub.ac.uk/tomita/essay/inventions.html|accessdate=22 February 2012|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120120123509/http://www.music.qub.ac.uk/tomita/essay/inventions.html|archivedate=20 January 2012|df=dmy-all}}</ref>
* '''საცეკვაო სიუიტების სამი კოლექცია: ინგლისური სიუიტები (BWV 806–811), ფრანგული სიუიტები (BWV 812–817) და საკლავიშოსაკლავირო პარტიტები ({{lang-de|Clavier-Übung I}}, BWV 825–830)''' თითოეული კოლექცია შეიცავს ექვს სიუიტას, რომელიც შემდეგ სტანდარტულ მოდელზეა აწყობილი: ({{lang-fr|Allemande}}–{{lang-fr|Courante}}–{{lang-fr|Sarabande}}–(ეს ნაწილი ზოგჯერ გამოტოვებულია)–{{lang-fr|Gigue}}). ინგლისური სიუიტებიც ამ მოდელს მიჰყვება, იმ განსხვავებით, რომ ალემანდის წინ მცირე პრელუდიას და სარაბანდას და ჟიგას შორის დამატებით ნაწილს შეიცავს.<ref>{{cite web|last=McComb|first=Todd M.|title=Bach: English Suites|url=http://www.medieval.org/emfaq/cds/maa777.htm|work=Early Music FAQ|accessdate=10 December 2014|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140227104315/http://www.medieval.org/emfaq/cds/maa777.htm|archivedate=27 February 2014|df=dmy-all}}</ref> ფრანგულ სიუიტებში პრელუდია გამოტოვებულია, თუმცა სარაბანდას და ჟიგას შორის მათში რამდენიმე ნაწილია მოცემული.<ref>{{cite web|last=Traupman-Carr|first=Carol|title=French Suites 1–6|url=http://www.bach.org/bach101/instrumental/frenchsuites_intro.html|work=Bach 101|publisher=The Bach Choir of Bethlehem|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130702114830/http://www.bach.org/bach101/instrumental/frenchsuites_intro.html|archivedate=2 July 2013|accessdate=23 December 2014}}</ref> პარტიტებში ეს სტანდარტული მოდელი კიდევ უფრო გაფართოებულია დახვეწილი შესავალი მონაკვეთებით და ძირითად ელემენტებს შორის ჩართული სხვადასხვა ნაწილებით.<ref>{{cite web|last=McComb|first=Todd M.|title=Bach: Partitas, BWV 825–30|url=http://www.medieval.org/emfaq/cds/lol40217.htm|work=Early Music FAQ|accessdate=10 December 2014|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140222223615/http://www.medieval.org/emfaq/cds/lol40217.htm|archivedate=22 February 2014|df=dmy-all}}</ref>
* '''''გოლდბერგის ვარიაციები'' (BWV 988)''' ამ კრებულს რთული და უჩვეულო სტრუქტურა აქვს. ვარიაციები აგებულია არიის ბანის ხაზზე და არა მის მელოდიაზე, ხოლო მუსიკალური კანონები მასში ჩართულია დიდი გეგმის მიხედვით: 30 ვარიაციიდან ცხრა კანონია (ყოველი მესამე).<ref>{{cite web|last=Libbey|first=Ted|title=Gold Standard for Bach's 'Goldberg Variations'|url=https://www.npr.org/2011/07/18/111427254/gold-standard-for-bachs-goldberg-variations|work=NPR Music|publisher=National Public Radio|accessdate=22 February 2012|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120219175113/http://www.npr.org/2011/07/18/111427254/gold-standard-for-bachs-goldberg-variations|archivedate=19 February 2012|df=dmy-all}}</ref> ვარიაციები დალაგებულია კანონების ტონალობების მიხედვით — უნისონიდან ნონამდე. პირველი ცხრა წყვილებადაა (უნისონი და ოქტავა, სეკუნდა და სეპტიმა, ტერცია და სექსტა, კვარტა და კვინტა). მეცხრე კანონი, კომპოზიციური განსხვავებების გამო, ცლკე დგას. ბოლო ვარიაცია არის არა მოსალოდნელი კანონი დეციმაზე, არამედ quodlibet.
* სხვადასხვა საკლავიშოსაკლავირო კომპოზიცია, როგორიცაა ''ფრანგული ოვერტიურა'', BWV 831 და ''იტალიური კონცერტი'' (BWV 971) (გამოიცა ერთად, როგორც ''{{lang-de|Clavier-Übung II}}''), აგრეთვე, ''ქრომატიული ფანტაზია და ფუგა'' (BWV 903).
 
ბახის ნაკლებად ცნობილი საკლავიშოსაკლავირო ნამუშევრებიდან აღსანიშნავია შვიდი ტოკატა (BWV 910–916), ოთხი დუეტი (BWV 802–805), სონატები (BWV 963–967), ექვსი მცირე პრელუდია (BWV 933–938) და {{lang-it|Aria variata alla maniera italiana}} (BWV 989).
 
=== საორკესტრო და კამერული მუსიკა ===
ხაზი 291:
ბახის ყველაზე ცნობილ საორკესტრო ნამუშევრებს ''ბრანდენბურგის კონცერტები წარმოადგენს.'' მათი დასახელება უკავშირდება კომპოზიტორის მცდელობას, სამსახური მიეღო ბრანდენბურგ-შვედტის მარკგრაფ კრისტიან ლუდვიგისგან 1721 წელს, რისთვისაც წარადგინა აღნიშნული ნაწარმოებები. მცდელობა წარუმატებელი აღმოჩნდა.<ref name="Baroquenet" /> ისინი concerto grosso-ს ჟანრის ნიმუშებს წარმოადგენენ.
 
==== საკლავიშოსაკლავირო კონცერტები და საორკესტრო სიუიტები ====
 
ბახის საკლავიშოსაკლავირო კონცერტების დიდი ნაწილი წარმოადგენს არა ორიგინალურ ნაწარმოებს, არამედ სხვა ინსტრუმენტებისთვის დაწერილი და ამჟამად დაკარგული კონცერტების ტრანსკრიპციას.<ref>{{cite web|title=Baroque Music |url=http://www.baroque.org/baroque/whatis.shtml |work=Music of the Baroque |accessdate=27 December 2014 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141227172446/http://www.baroque.org/baroque/whatis.shtml |archivedate=27 December 2014 |df= }}</ref> მათგან აღდგენილ იქნა არაერთი კონცერტი ვიოლინოს, ჰობოის და ფლეიტისათვის.
 
გარდა კონცერტებისა, ბახს დაწერილი აქვს ოთხი საორკესტრო სიუიტა, რომლებიც სტილიზებული ცეკვების ნაკრებს წარმოადგენენ, რომელისაც ფრანგული უვერტიურა ახლავთ.<ref>{{cite web|last=Traupman-Carr|first=Carol|title=A compendium of works performed by the Bach Choir|url=http://www.bach.org/bach101/bach101_home.html|work=Bach 101|publisher=Bach Choir of Bethlehem|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130719021226/http://www.bach.org/bach101/bach101_home.html|archivedate=19 July 2013|accessdate=23 December 2014}}</ref>
ხაზი 324:
სიცოცხლეში ბახს ტელემანის, გრაუნის და ჰენდელის თანასწორი რეპუტაცია ჰქონდა.<ref>Geck & Bell (2003), [https://books.google.com/books?id=N1zSVDYTCXgC&pg=PA141 p. 141] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170224001736/https://books.google.com/books?id=N1zSVDYTCXgC&pg=PA141 |date=24 February 2017 }}</ref> მას წილად ხვდა აღიარება, რაც ავგუსტუს III-ს მიერ კარის კომპოზიტორად დანიშვნაში და ფრიდრიხ დიდის და ჰერმან კარლ ფონ კაიზერლინგის მიერ დაფასებაში გამოიხატა. ასეთ დაფასებასთან წინააღმდეგობაში მოდიოდა ის დამცირება, რისი ატანაც მას დამქირავებლების მხრიდან თავისივე მშობლიურ ქალაქში, ლაიფციგში უხდებოდა.<ref>Johann Sebastian Bach. Letter to Augustus III of Poland. 27 July 1733; Quoted in Hans T. David and Arthur Mendel, ''The Bach Reader: A Life of Johann Sebastian Bach in Letters and Documents''. W. W. Norton & Company, 1945, p. 128; Quoted in David, Mendel & Wolff (1998), p. 158. {{ISBN|978-0-393-04558-1}}</ref> მოწინააღმდეგეები მას თანამედროვე პრესაშიც არ აკლდა, მაგალითად, იოჰან ადოლფ შიდე, რომლის აზრითაც, მას ნაკლებად რთული მუსიკა უნდა ეწერა. თუმცა ჰყავდა მომხრეებიც, მაგალითად, იოჰან მატესონი და ლორენც კრისტოფ მიცლერი.<ref>Johann Adolf Scheibe. [https://archive.org/stream/bub_gb_KVpDAAAAcAAJ#page/n86/mode/1up pp. 46–47] in ''Critischer Musicus'' VI, 14 May 1737. Quoted in Eidam 2001, Chapter XXII.</ref><ref>Johann Mattheson. [https://archive.org/stream/bub_gb_4CVDAAAAcAAJ#page/n259/mode/1up ''Das Beschützte Orchestre, oder desselben Zweyte Eröffnung'', footnote p. 222] Hamburg: Schiller, 1717.</ref><ref>Lorenz Christoph Mizler. [https://archive.org/stream/MusikalischeBibliothek1.band1736-38/MizlerMusikalischeBibliothekBd11736-39#page/n314/mode/1up ''Musikalische Bibliothek''. Volume I, Part 4, pp. 61–73.] Leipzig, April 1738. Includes a reprint of Johann Abraham Birnbaum's [http://www.koelnklavier.de/quellen/scheibe-birnb/_index.html ''Unpartheyische Anmerckungen über eine bedenckliche stelle in dem Sechsten stück des Critischen Musicus.''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140201213832/http://www.koelnklavier.de/quellen/scheibe-birnb/_index.html |date=1 February 2014 }} published early January of the same year.</ref>
 
გარდაცვალების შემდეგ პირველ ხანებში ბახის რეპუტაცია, როგორც კომპოზიტორისა, დაეცა. მისი მუსიკა, ახალ, გალანტურ სტილთან მიმართებაში ძველმოდურად მიაჩნდათ.<ref>Bach was regarded as "passé even in his own lifetime". (Morris 2005, p. 2)</ref> ის უფრო მეტად ახსოვდათ როგორც ვირტუოზი ორღანისტი და პედაგოგი. მის სიცოცხლეში გამოცემული ნაწარმოებების უმეტესობა სწორედ ორღანის ან კლავესინისთვის იყო. ამდენად, მისი, როგორც კომპოზიტორის რეპუტაცია ძირითადად, საკლავიშოსაკლავირო მუსიკით შემოიფარგლებოდა და ეს უკანასკნელიც, მეტწილად, მხოლოდ საგანმანათლებლო ღირსებებით ფასდებოდა.
 
ბახის ოჯახის წევრები, რომელთაც მისი ხელნაწერების დიდი ნაწილი მემკვიდრეობით ერგოთ, მათი შენახვით თანაბრად არ იყვნენ დაინტერესებულნი, რამაც მნიშვნელოვანი დანაკარგები გამოიწვია.<ref>Wolff (2000), pp. 456–461</ref> ასაკით მეორე ვაჟი, [[კარლ ფილიპ ემანუელ ბახი]] მამის მემკვიდრეობის შენარჩუნებაზე ყველაზე აქტიურად ზრუნავდა: იყო მისი ნეკროლოგის თანაავტორი, მონაწილეობდა ოთხხმიანი ქორალების გამოცემაში,<ref>Forkel/Terry 1920, [https://archive.org/stream/johannsebastian01terrgoog#page/n130/mode/1up pp. 85–86].</ref> დადგა რამდენიმე სასცენო ნაწარმოები და ბახის გამოუქვეყნებელი ნაწარმოებების დიდი ნაწილი სწორედ მისი ხელითაა შემონახული.<ref>[http://www.bach-digital.de/servlets/MCRSearchServlet?mode=results&id=exhhx1msnjhcif500so9&numPerPage=25&mask=search_form_sources.xed&query=(objectType%20=%20%22source%22)%20AND%20(source43%20=%20%220001%22)%20AND%20(source14%20contains%20%22C.%22)%20AND%20(source14%20contains%20%22P.%22)%20AND%20(source14%20contains%20%22E.%22)%20AND%20(source14%20contains%20%22Bach%22)&maxResults=0 Listing of manuscripts of Bach compositions once in the possession of C. P. E. Bach] at {{url|www.bach-digital.de}}</ref> ვილჰელმ ფრიდემანი, უფროსი ვაჟი, ბახის ზოგიერთ კანტატას ჰალეში ასრულებდა ხოლმე, თუმცა, სამსახურის დაკარგვის შემდეგ მის მფლობელობაში არსებული მოზრდილი კოლექციის ნაწილი გაყიდა.<ref>Peter Wollny. [https://books.google.com/books?id=ixadkfy40bwC&pg=PA202 "Chapter twelve: Wilhelm Friedemann Bach's Halle performances of cantatas by his father", pp. 202–228] in [https://books.google.com/books?id=ixadkfy40bwC ''Bach Studies 2''] edited by Daniel R. Melamed. Cambridge University Press 2006. {{ISBN|9780521028912}}</ref><ref>Forkel/Terry 1920, [https://archive.org/stream/johannsebastian01terrgoog#page/n186/mode/1up p. 139]</ref><ref>Wolff 2013, p. 459</ref> ბახის შემოქმედების გავრცელებაში წვლილი შეიტანეს მისმა სტუდენტებმა, მათ შორის იყო კომპოზიტორის სიძე იოჰან კრისტოფ ალტნიკოლი, იოჰან ფრიდრიხ აგრიკოლა, იოჰან კირნბერგერი და იოჰან ლუდვიგ კრებსი. აღსანიშნავია, რომ ყველა ადრეული თაყვანისმცემელი მუსიკოსი არ ყოფილა. მაგალითად, დანიელ იციგი, ფრიდრიხ დიდის კარის მაღალი თანამდებობის ოფიციალური პირი, ბახს აღმერთებდა.<ref name="Wolff2005">Christoph Wolff. [http://amacad.org/publications/bulletin/spring2005/wolff.pdf "A Bach Cult in Late-Eighteenth-Century Berlin: Sara Levy’s Musical Salon"] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304032959/http://www.amacad.org/publications/bulletin/spring2005/wolff.pdf |date=4 March 2016 }} in ''Bulletin of the American Academy''. Spring 2005. pp. 26–31.</ref> მისი უფროსი შვილები მუსიკას კირნბერგერთან სწავლობდნენ, ხოლო მათი და, სარა, ვილჰელმ ფრიდემან ბახთან, რომელიც 1774-1784 წლებში ბერლინში იმყოფებოდა.<ref name="Wolff2005"/><ref name=Apple14>Applegate, 2005, p. 14</ref> სარა იციგ ლევი ბახის ნამუშევრების თავგამოდებული კოლექციონერი და კ. ფ. ე. ბახის მფარველი იყო.<ref name=Apple14/>
ხაზი 332:
=== XIX საუკუნე ===
 
1802 წელს, იოჰან ნიკოლაუს ფორკელმა გამოაქვეყნა ''Ueber Johann Sebastian Bachs Leben, Kunst und Kunstwerke'', კომპოზიტორის პირველი ბიოგრაფია, რომელმაც ხელი შეუწყო მასზე ცნობადობის გაზრდას ფართო საზოგადოებაში.<ref>Geck (2006), pp. 9–10 ([http://www.worldcat.org/wcpa/servlet/DCARead?standardNo=0151006482&standardNoType=1&excerpt=true excerpt] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121206045307/http://www.worldcat.org/wcpa/servlet/DCARead?standardNo=0151006482&standardNoType=1&excerpt=true |date=6 December 2012 }})</ref> 1805 წელს, აბრაჰამ მენდელსონმა, რომელიც იციგის ერთ-ერთი ქალიშვილის მეუღლე იყო, შეიძინა და ბერლინის სიმღერის აკადემიას გადასცა ბახის ნაწარმოებების მოზრდილი კოლექცია, რომელი კ. ფ. ე. ბახისგან იყო შემონახული.<ref name="Wolff2005" /> აკადემია დროდადრო ასრულებდა ბახის მუსიკას საჯარო კონცერტებზე, მაგალითად, პირველი საკლავიშოსაკლავირო კონცერტი (BWV 1052), ფორტეპიანოსთან სარა იციგ ლევი იყო.<ref name="Wolff2005" />
 
XIX საუკუნის პირველ ათწლეულებში გაიზარდა ბახის მუსიკის გამოცემების რაოდენობა. Breitkopf-მა დაიწყო ქორალური პრელუდიების გამოქვეყნება,<ref>Schneider 1907, [https://archive.org/stream/Bach-jahrbuch03.jg1906/BachJahrbuch1906#page/n99/mode/1up p. 94]</ref> Hoffmeister -მა საკლავიშოსაკლავირო მუსიკის,<ref>Schneider 1907, [https://archive.org/stream/Bach-jahrbuch03.jg1906/BachJahrbuch1906#page/n101/mode/1up pp. 96–97]</ref> ''კარგად ტემპერირებული კლავირი'' კი ერთდროულად დაბეჭდეს Simrock-მა (გერმანიაში), Nägeli-მ (შვეიცარიაში) და Hoffmeister-მა (გერმანიასა და ავსტრიაში) 1801 წელს.<ref>Schneider 1907, [https://archive.org/stream/Bach-jahrbuch03.jg1906/BachJahrbuch1906#page/n105/mode/1up p. 100]</ref> გამოიცა ვოკალური მუსიკაც: მოტეტები 1802 და 1803 წლებში, რასაც მოჰყვა ''Magnificat-ის'' E-{{music|flat}}-მაჟორული ვერსია, Kyrie-Gloria მესა A-მაჟორში (BWV 234) და კანტატა ''Ein feste Burg ist unser Gott'' (BWV 80).<ref>Forkel/Terry 1920, [https://archive.org/stream/johannsebastian01terrgoog#page/n22/mode/1up p. xvii]</ref> 1818 წელს ჰანს გეორგ ნეგელიმ ''მესას B-მინორში'' ყველა დროის უდიდესი ნაწარმოები უწოდა.<ref name="McKay" /> ბახის გავლენა იგრძნობოდა რომანტიკოსი კომპოზიტოპრების ახალ თაობაშიც.<ref name="Schenk1959p101" /> როცა აბრაჰამის 13 წლის ვაჟმა, ფელიქს მენდელსონმა თავისი პირველი ''Magnificat'' შექმნა (1822), აშკარა იყო მასზე ბახის ჯერ გამოუქვეყნებელი, D-მაჟორული ვერსიის გავლენა.<ref>Felix Mendelssohn Bartholdy. Magnificat, MWV A2 edited by Pietro Zappalà. Carus, 1996. Foreword, p. VI</ref>
 
ფელიქს მენდელსონმა მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა ბახის მიმართ ინტერესის განახლებაში, როცა 1829 წელს ''მათეს პასიონი შეასრულა'', რითაც ე.წ. ბახის გაცოცხლება (Bach Revival) დაიწყო. 1833 წელს შედგა ''იოანეს პასიონის'' პრემიერა, რასაც 1844 წელს ''B-მინორული მესის'' პრემიერა მოჰყვა. გარდა ამ და სხვა საჯარო პერფორმანსების და ბეჭდურ მედიაში სულ უფრ მეტი რაოდენობის ინფორმაციის გამოქვეყნებისა, 1830-იან და 40-იან წლებში მოხდა ბახის ვოკალური ნაწარმოებების გამოცემაც, მათ შორის იყო ექვსი კანტატა, ''იოანეს პასიონი'' და ''მესა B-მინორი''. 1833 წელს პირველად გამოქვეყნდა მრავალი საორღანო ნაწარმოები.<ref>''Johann Sebastian Bach's noch wenig bekannte Orgelcompositionen (auch am Pianoforte von einem oder zwei Spielern ausführbar)'', three volumes, edited by Adolph Bernhard Marx. Leipzig: Breitkopf & Härtel, 1833</ref> 1835 წელს, ''კარგად ტემპერირებული კლავირის'' გავლენით თავისი 24 პრელუდიის და ფუგის (Op. 28) წერა დაიწყო [[ფრიდერიკ შოპენი|ფრედერიკ შოპენმა]], ხოლო 1845 წელს რობერტ შუმანმა გამოსცა ''Sechs Fugen über den Namen B-A-C-H (ექვსი ფუგა სახელზე B-A-C-H)''. მოხდა ბახის მუსიკის ტრანსკრიპცია და არანჟირება იმდროინდელ გემოვნებასა და საშემსრულებლო პრაქტიკაზე მორგების მიზნით კარლ ფრიდრიხ ცელტერის, რობერტ ფრანცისა და [[ფერენც ლისტი|ფერენც ლისტის]] მიერ. პირველი, C-მაჟორული პრელუდია ''კარგად ტემპერირებული კლავირიდან'' (BWV 846) [[შარლ გუნო|შარლ გუნომ]] თავის Ave Maria-ში გამოიყენა.<ref name="McKay" /><ref>Kupferberg (1985), p. 126</ref> [[იოჰანეს ბრამსი]], [[ანტონ ბრუკნერი]] და [[რიხარდ ვაგნერი]] ხელს უწყობდნენ ბახის მუსიკის პოპულარიზაციას და აღფრთოვანებით წერდნენ მასზე.
ხაზი 346:
მეოცე საუკუნეში გაგრძელდა ბახის ნაწარმოებების მუსიკალური და პედაგოგიური ღირსებების აღიარება, რისი მაგალითიც იყო პაბლო კასალსის მიერ ჩელოს სიუიტების შესრულება და ჩაწერა.<ref>{{cite web|title=Robert Johnson and Pablo Casals' Game Changers Turn 70|url=https://www.npr.org/2011/11/23/142700464/robert-johnson-and-pablo-casals-game-changers-turn-75|work=NPR Music|publisher=National Public Radio|accessdate=22 February 2012|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120224050857/http://www.npr.org/2011/11/23/142700464/robert-johnson-and-pablo-casals-game-changers-turn-75|archivedate=24 February 2012|df=dmy-all}}</ref> ბახის მუსიკა შეასრულეს და ჩაწერეს კლასიკური მუსიკის ისეთმა შემსრულებლებმა, როგორიცაა, [[ჰერბერტ ფონ კარაიანი]], არტურ გრუმიო, ჰელმუტ ვალხა, ვანდა ლანდოვსკა, კარლ რიხტერი, I Musici, დიტრიხ ფიშერ-დისკაუ, [[გლენ გულდი]] და ა.შ.
 
საუკუნის მეორე ნახევარში მომხდარი მნიშვნელოვანი მოვლენა იყო ისტორიულად აკურატული საშემსრულებლო პრაქტიკის დამკვიდრება და გაძლიერება, რისი წამომწყებიც დირიჟორი ნიკოლაუს ჰარნონკურტი იყო. ბახის საკლავიშოსაკლავირო მუსიკა კვლავ იმ ინსტრუმენტებზე სრულდებოდა, რომელიც კომპოზიტორისთვის იყო ცნობილი და არა თანამედროვე [[ფორტეპიანო|ფორტეპიანოებზე]] და XIX საუკუნის რომანტიკულ ორღანებზე. ანსამბლები, რომლებიც ბახის მუსიკას უკრავდნენ ან მღეროდნენ, არა მხოლოდ იყენებდნენ ბაროკოს პერიოდის ინსტრუმენტულ შემადგენლობას და სტილს, არამედ შემცირდნენ იმ ზომამდე, რასაც ბახი გამოიყენებდა თავისი მუსიკის შესრულებისთვის.<ref>{{cite web|last=McComb|first=Todd M.|title=What is Early Music?–Historically Informed Performance|url=http://www.medieval.org/emfaq/misc/whatis.htm#hip|work=Early Music FAQ|accessdate=2 January 2015|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150106133856/http://www.medieval.org/emfaq/misc/whatis.htm#hip|archivedate=6 January 2015|df=dmy-all}}</ref> თუმცა, ისტორიულად აკურატული სტილი ბახის მუსიკის შესრულების ერთადერთი მიმართულება არ ყოფილა. შეიქმნა ფერუჩიო ბუზონის გვიანრომანტიკული სტილის ტრანსკრიპციები, The Swingle Singers-ის ჯაზური ინტერპრეტაციები და სხვადასხვა გაორკესტრებები, მაგალითად, [[უოლტ დისნეი|უოლტ დისნეის]] ''[[ფანტაზია (ფილმი)|ფანტაზიას]]'' დასაყისში და სინთეზატორების გამოყენებითაც კი, მაგალითად, უენდი კარლოსის ''Switched-On Bach''.
 
ბახის მუსიკამ სხვა ჟანრებზეც მოახდინა გავლენა. ჯაზ-მუსიკოსები, როგორიცაა ჟაკ ლუსიე, [[იენ ანდერსონი|იან ანდერსონი]], ური კეინი და Modern Jazz Quartet ასრულებდნენ მისი ნაწარმოებების ჯაზურ ვერსიებს.<ref>{{cite web|last=Shipton|first=Alyn|title=Bach and Jazz|url=http://www.bbc.co.uk/radio3/bach/bachatozj.shtml|work=A Bach Christmas|publisher=BBC Radio 3|accessdate=27 December 2014|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130924034912/http://www.bbc.co.uk/radio3/bach/bachatozj.shtml|archivedate=24 September 2013|df=dmy-all}}</ref> XX საუკუნის არაერთი კომპოზიტორის მუსიკაში არის ბახის გავლენა, მათ შორის, ეჟენ იზაის ექვსი სონატა სოლო ვიოლინოსთვის, [[დიმიტრი შოსტაკოვიჩი|დიმიტრი შოსტაკოვიჩის]] 24 პრელუდია და ფუგა, ჰეიტორ ვილა-ლობოსის ''Bachianas Brasileiras''. მის შესახებ გამოქვეყნდა მრავალი წერილობითი ნაშრომი, მათ შორის, Neue Bachgesellschaft-ის ''Bach Jahrbuch,'' აგრეთვე, სხვადასხვა კვლევა და ბიოგრფია ალბერტ შვაიცერის, ჩარლზ სტენფორდ ტერის, ჯონ ბატის, კრისტოფ ვოლფის ავტორობით. ბახის სრული კატალოგის (BWV) პირველი ვერსია 1950 წელს გამოიცა. წიგნმა ''Gödel, Escher, Bach'' მისი მუსიკა უფრო ფართო პერსპექტივაში დაანახა მკითხველს. 1990 წლებში ბახის მუსიკა სისტემატურად ისმინებოდა, სრულდებოდა, გადაიცემოდა, ხდებოდა მისი არანჟირება, ადაპტაცია და კომენტირება.<ref name="KVNM2000">Rokus de Groot (2000). [https://www.jstor.org/stable/939103 "And Nowhere Bach. Bach Reception in a Late Twentieth-Century Dutch Composition by Elmer Schönberger"] pp. 145–158 in ''Tijdschrift van de Koninklijke Vereniging voor Nederlandse Muziekgeschiedenis'', Volume 50, No. 1/2. Koninklijke Vereniging voor Nederlandse Muziekgeschiedenis.</ref> 2000 წელს, ბახის დაბადებიდან 250 წლისთავთან დაკავშირებით, სამმა სხვადასხვა ხმის ჩამწერმა კომპანიამ მისი ნაწარმოებების სრული აუდიო-კატალოგი გამოუშვა.<ref>[http://www.musicweb-international.com/classrev/2001/Dec01/BrilliantBach.htm "Bach Edition"] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161110120315/http://www.musicweb-international.com/classrev/2001/Dec01/BrilliantBach.htm |date=10 November 2016 }} at {{url|http://www.musicweb-international.com}} 1 December 2001</ref><ref>Teldec's 1999 [https://www.amazon.com/Bach-2000-Johann-Sebastian/dp/B00001IV8B Bach 2000 Box set, Limited Edition] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161012031531/https://www.amazon.com/Bach-2000-Johann-Sebastian/dp/B00001IV8B |date=12 October 2016 }} at {{url|www.amazon.com}}</ref><ref>[http://www.haenssler-classic.de/en/series-and-editions/johann-sebastian-bach-edition/the-complete-works/the-complete-cd-edition.html Bach-Edition: The Complete Works (172 CDs & CDR)] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150929224617/http://www.haenssler-classic.de/en/series-and-editions/johann-sebastian-bach-edition/the-complete-works/the-complete-cd-edition.html |date=29 September 2015 }} at the Hänssler Classic website</ref>
ხაზი 417:
| description = }}
 
=== საკლავიშოსაკლავირო კონცერტი №1 D-მინორი, BWV 1052 ===
ასრულებს ფულდას სიმფონიური ორკესტრი საიმონ შინდლერის დირიჟორობით, ფორტეპიანოსთან ფოლკერ შმიდტი
{{listen|type=music|