იოჰან სებასტიან ბახი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ხაზი 322:
=== XVIII საუკუნე ===
 
სიცოცხლეში ბახს ტელემანის, გრაუნის და ჰენდელის თანასწორი რეპუტაცია ჰქონდა.<ref>Geck & Bell (2003), [https://books.google.com/books?id=N1zSVDYTCXgC&pg=PA141 p. 141] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170224001736/https://books.google.com/books?id=N1zSVDYTCXgC&pg=PA141 |date=24 February 2017 }}</ref> მას წილად ხვდა აღიარება, რაც ავგუსტუს III-ს მიერ კარის კომპოზიტორად დანიშვნაში და ფრიდრიხ დიდის და ჰერმან კარლ ფონ კაიზერლინგის მიერ დაფასებაში გამოიხატა. ასეთ დაფასებასთან წინააღმდეგობაში მოდიოდა ის დამცირება, რისი ატანაც მას დამქირავებლების მხრიდან თავისივე მშობლიურ ქალაქში, ლაიფციგში უხდებოდა.<ref>Johann Sebastian Bach. Letter to Augustus III of Poland. 27 July 1733; Quoted in Hans T. David and [[Arthur Mendel]], ''The Bach Reader: A Life of Johann Sebastian Bach in Letters and Documents''. W. W. Norton & Company, 1945, p. 128; Quoted in David, Mendel & Wolff (1998), p. 158. {{ISBN|978-0-393-04558-1}}</ref> მოწინააღმდეგეები მას თანამედროვე პრესაშიც არ აკლდა, მაგალითად, იოჰან ადოლფ შიდე, რომლის აზრითაც, მას ნაკლებად რთული მუსიკა უნდა ეწერა. თუმცა ჰყავდა მმხრეებიცმომხრეებიც, მაგალითად, იოჰან მატესონი და ლორენც კრისტოფ მიცლერი.<ref>[[Johann Adolf Scheibe]]. [https://archive.org/stream/bub_gb_KVpDAAAAcAAJ#page/n86/mode/1up pp. 46–47] in ''Critischer Musicus'' VI, 14 May 1737. Quoted in Eidam 2001, Chapter XXII.</ref><ref>[[Johann Mattheson]]. [https://archive.org/stream/bub_gb_4CVDAAAAcAAJ#page/n259/mode/1up ''Das Beschützte Orchestre, oder desselben Zweyte Eröffnung'', footnote p. 222] Hamburg: Schiller, 1717.</ref><ref>[[Lorenz Christoph Mizler]]. [https://archive.org/stream/MusikalischeBibliothek1.band1736-38/MizlerMusikalischeBibliothekBd11736-39#page/n314/mode/1up ''Musikalische Bibliothek''. Volume I, Part 4, pp. 61–73.] Leipzig, April 1738. Includes a reprint of Johann Abraham Birnbaum's [http://www.koelnklavier.de/quellen/scheibe-birnb/_index.html ''Unpartheyische Anmerckungen über eine bedenckliche stelle in dem Sechsten stück des Critischen Musicus.''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140201213832/http://www.koelnklavier.de/quellen/scheibe-birnb/_index.html |date=1 February 2014 }} published early January of the same year.</ref>
 
გარდაცვალების შემდეგ პირველ ხანებში ბახის რეპუტაცია, როგორც კომპოზიტორისა, გაუარესდადაეცა. მისი მუსიკა, ახალ, გალანტურ სტილთან მიმართებაში ძველმოდურად მიაჩნდათ.<ref>Bach was regarded as "passé even in his own lifetime". (Morris 2005, p. 2)</ref> ის უფრო მეტად ახსოვდათ როგორც ვირტუოზი ორღანისტი და პედაგოგი. მის სიცოცხლეში გამოცემული ნაწარმოებების უმეტესობა სწორედ ორღანის ან კლავესინისთვის იყო. ამდენად, მისი, როგორც კომპოზიტორის რეპუტაცია ძირითადად, ისი საკლავიშო მუსიკით შემოიფარგლებოდა და ეს უკანასკნელიც, მეტწილად, მხოლოდ საგანმანათლებლო ღირსებებით ფასდებოდა.
 
ბახის ცოცხალი ოჯახის წევრები, რომელთაც მისი ხელნაწერების დიდი ნაწილი მემკვიდრეობით ერგოთ, მათი შენახვით თანაბრად არ იყვნენ დაინტერესებულნი, რამაც მნიშვნელოვანი დანაკარგები გამოიწვია.<ref>Wolff (2000), pp. 456–461</ref> მისი ასაკით მეორე ვაჟი, [[კარლ ფილიპ ემანუელ ბახი]] მამის მემკვიდრეობის შენარჩუნებაზე ყველაზე აქტიურად ზრუნავდა: იყო მისი ნეკროლოგის თანაავტორი, მონაწილეობდა მისი ოთხხმიანი ქორალების გამოცემაში,<ref>Forkel/Terry 1920, [https://archive.org/stream/johannsebastian01terrgoog#page/n130/mode/1up pp. 85–86].</ref> დადგა მისი რამდენიმე სასცენო ნაწარმოები და ბახის გამოუქვეყნებელი ნაწარმოებების დიდი ნაწილი სწორედ მისი ხელითაა შემონახული.<ref>[http://www.bach-digital.de/servlets/MCRSearchServlet?mode=results&id=exhhx1msnjhcif500so9&numPerPage=25&mask=search_form_sources.xed&query=(objectType%20=%20%22source%22)%20AND%20(source43%20=%20%220001%22)%20AND%20(source14%20contains%20%22C.%22)%20AND%20(source14%20contains%20%22P.%22)%20AND%20(source14%20contains%20%22E.%22)%20AND%20(source14%20contains%20%22Bach%22)&maxResults=0 Listing of manuscripts of Bach compositions once in the possession of C. P. E. Bach]{{dead link|date=April 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} at {{url|www.bach-digital.de}}</ref> ვილჰელმ ფრიდემანი, უფროსი ვაჟი, ბახის ზოგიერთ კანტატას ჰალეში ასრულებდა ხოლმე, თუმცა, სამსახურის დაკარგვის შემდეგ მის მფლობელობაში არსებული ბახის ნაწარმოებების მოზრდილი კოლექციის ნაწილი გაყიდა.<ref>Peter Wollny. [https://books.google.com/books?id=ixadkfy40bwC&pg=PA202 "Chapter twelve: Wilhelm Friedemann Bach's Halle performances of cantatas by his father", pp. 202–228] in [https://books.google.com/books?id=ixadkfy40bwC ''Bach Studies 2''] edited by Daniel R. Melamed. Cambridge University Press 2006. {{ISBN|9780521028912}}</ref><ref>Forkel/Terry 1920, [https://archive.org/stream/johannsebastian01terrgoog#page/n186/mode/1up p. 139]</ref><ref>Wolff 2013, p. 459</ref> ბახის შემოქმედების გავრცელებაში წვლილი შეიტანეს მისმა სტუდენტებმა, როგორიცაამათ შორის იყო კომპოზიტორის სიზე,სიძე იოჰან კრისტოფ ალტნიკოლი, იოჰან ფრიდრიხ აგრიკოლა, იოჰან კირნბერგერი და იოჰან ლუდვიგ კრებსი. აღსანიშნავია, რომ ყველა ადრეული თაყვანისმცემლებითაყვანისმცემელი მუსიკოსი არ ყოფილა. მაგალითად, დანიელ იციგი, ფრიდრიხ დიდის კარის მაღალი თანამდებობის ოფიციალური პირი, ბახს აღმერთებდა.<ref name="Wolff2005">[[Christoph Wolff]]. [http://amacad.org/publications/bulletin/spring2005/wolff.pdf "A Bach Cult in Late-Eighteenth-Century Berlin: Sara Levy’s Musical Salon"] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304032959/http://www.amacad.org/publications/bulletin/spring2005/wolff.pdf |date=4 March 2016 }} in ''[[Bulletin of the American Academy of Arts and Sciences|Bulletin of the American Academy]]''. Spring 2005. pp. 26–31.</ref> მისი უფროსი შვილები მუსიკას კირნბერგერტანკირნბერგერთან სწავლობდნენ, ხოლო მათი და, სარა, ვილჰელმ ფრიდემან ბახისგანბახთან, რომელიც 1774-1784 წლებში ბერლინში იმყოფებოდა.<ref name="Wolff2005"/><ref name=Apple14>Applegate, 2005, p. 14</ref> Saraსარა Itzigიციგ Levyლევი becameბახის anნამუშევრების avidთავგამოდებული collectorკოლექციონერი ofდა worksკ. byფ. Johannე. Sebastianბახის Bachმფარველი and his sons and was a "patron" of CPE Bachიყო.<ref name=Apple14/>
 
ლაიფციგში ბახის საეკლესიო მუსიკის შესრულება რამდენიმე მოტეტით შემოფარგლებოდა, ხოლო თომასკანტორ იოჰან ფრიდრიხ დოლესის დროს, სრულდებოდა მისი პასიონებიც.<ref>Spitta 1899a, [https://archive.org/stream/johannsebastianb02spituoft#page/518/mode/2up pp. 518–519], [https://archive.org/stream/johannsebastianb02spituoft#page/611/mode/1up 611]</ref> გაჩნდა ბახის მოყვარულთა ახალი თაობა. ისინი იკვლევდნენ და იწერდნენ მის მუსიკას, მათ შორის, ისეთი დიდი მასშტაბის ნაწარმოებებს, როგორიცა მესა B-მინორი და მათ კერძო გარემოში ასრულებდნენ. ერთ-ერთი ასეთი იყო გოტფრიდ ფონ სვიტენი, მარალიმაღალი რანგის ავსტრიელი ოფიციალური პირი, რომელმაც უმნიშვნელოვანესი როლი შეასრულა [[ვენის კლასიკური სკოლა|ვენის კლასიკური სკოლის]] წარმომადგენლებისთვის ბახის მუსიკის გადაცემასა და გაცნობაში. [[იოზეფ ჰაიდნი|ჰაიდნი]] ფლობდა ''კარგად ტემპერირებული კლავირის'' და B-მინორული მესის ხელნაწერს დაბახისდა ბახის ძლიერ გავლენას განიცდიდა. [[ვოლფგანგ ამადეუს მოცარტი|მოცარტი]] ფლობდა ბახის ერთ-ერთი მოტეტის ასლს,<ref>[http://www.bachdigital.de/receive/BachDigitalSource_source_00000066 A-Wgm A 169 b (III 31685)] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151208153544/http://www.bachdigital.de/receive/BachDigitalSource_source_00000066 |date=8 December 2015 }} at {{url|www.bachdigital.de}}</ref> გაკეთებული აქვს მისი არაერთი ნაწარმოების ტრანსკიპციატრანსკრიპცია<ref>{{IMSLP2|work=Preludes and Fugues, K.404a (Mozart, Wolfgang Amadeus)|cname=Preludes and Fugues, K.404a}}</ref><ref>{{cite book |publisher=[[Breitkopf & Härtel]] |last=Köchel |first=Ludwig Ritter von |authorlink=Ludwig Ritter von Köchel |title=Chronologisch-thematisches Verzeichniss sämmtlicher Tonwerke Wolfgang Amade Mozart's |location=Leipzig |year=1862 |url=https://books.google.com/books?id=kV4VAAAAYAAJ |oclc=3309798 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160429105456/https://books.google.com/books?id=kV4VAAAAYAAJ |archivedate=29 April 2016 |language=German |deadurl=no |df=dmy-all }}, [https://archive.org/stream/chronologischth01kcgoog#page/n355/mode/2up No. 405, pp. 328–329]</ref> და წერდა კონტრაპუნქტულ მუსიკას მისი გავლენით.<ref>{{cite web|url=http://www.schillerinstitut.dk/bach.html|title=Bach, Mozart and the 'Musical Midwife'|publisher=|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151104145350/http://www.schillerinstitut.dk/bach.html|archivedate=4 November 2015|df=dmy-all}}</ref><ref name="apbrown">Brown, A. Peter, ''The Symphonic Repertoire'' (Volume 2). Indiana University Press ({{ISBN|025333487X}}), pp. 423–432 (2002).</ref> 11 წლის ასაკში [[ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენი|ბეთჰოვენი]] ''კარგად ტემპერირებულ კლავირს'' მთლიანად უკრავდა და მოგვიანებით, ბახს ჰარმონიის მამამთავარს უწოდებდა ხოლმე ({{lang-de|Urvater der Harmonie)}}.<ref name="McKay">McKay, Cory. [http://www.music.mcgill.ca/~cmckay/papers/musicology/BachReception.pdf "The Bach Reception in the 18th and 19th century"] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100202025624/http://www.music.mcgill.ca/~cmckay/papers/musicology/BachReception.pdf |date=2 February 2010 }} at {{url|www.music.mcgill.ca}}</ref><ref name="Schenk1959p101">Schenk, Winston & Winston (1959), p. 452</ref><ref>Daniel Heartz. [https://books.google.com/books?id=0wp2CQAAQBAJ&pg=PA678 ''Mozart, Haydn and Early Beethoven: 1781–1802'', p. 678.] W. W. Norton & Company, 2008. {{ISBN|9780393285789}}</ref><ref>Kerst (1904), p. 101</ref><ref>Edward Noel Green. [https://books.google.com/books?id=_UK4g0hzm4wC&pg=PA273 ''Chromatic Completion in the Late Vocal Music of Haydn and Mozart: A Technical, Philosophic, and Historical Study'', p. 273] New York University. {{ISBN|9780549794516}}</ref>
 
== აუდიო მასალა ==