მურა დათვი: განსხვავება გადახედვებს შორის
[შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
მომხმარებლის 188.169.164.95 ცვლილებების გაუქმება (№3467994) იარლიყი: გაუქმება |
ამოღებულია Cercvadze2001-ის მიერ შეტანილი არაენციკლოპედიური ინფორმაცია |
||
ხაზი 21:
'''მურა დათვი''' ({{lang-la|Ursus arctos}}) — [[მტაცებლები|მტაცებელი]], [[ძუძუმწოვრები|ძუძუმწოვარი]], [[დათვისებრნი|დათვისებრთა]] [[ოჯახი (ბიოლოგია)|ოჯახისა]]. მისი სხეულის სიგრძე 2,5 მ-მდე, მასა 480 კგ-მდე აღწევს. გავრცელებულია [[ევროპა]]ში, [[აზია]]ში, [[ჩრდილოეთ ამერიკა]]ში, სადაც იგი „გრიზლის“ სახელითაა ცნობილი. ბინადრობს უმთავრესად მთლიანი ტყის მასივებში, [[კავკასია|კავკასიისა]] და [[შუა აზია|შუა აზიის]] მთებში, ყველგან შედარებით მცირერიცხოვანია. ზოგან განადგურდა. იკვებება მცენარეული და ცხოველური საკვებით. შემოდგომაზე ბუნაგში წვება და ზამთრის ძილს ეძლევა. სძინავს 75-195 დღე. ზამთრის ძილი ზერელეა, ცხოველი საშიშროების შემთხვევაში ტოვებს ბუნაგს, იწყებს ხეტიალს და იკავებს ახალს. სამხრეთში, სადაც ზამთარი მცირეთოვლიანია. მურა დათვი ბუნაგში არ წვება. მაკეობა 7 თვემდე გრძელდება. 2 წელიწადში ერთხელ შობს 2-3, იშვიათად 4-5 ბელს. სქესობრივ სიმწიფეს აღწევს 3 წლისა. მცირე სარეწაო მნიშვნელობა აქვს, ტყავს იყენებენ უმთავრესად ნოხად, ხორცს - საკვებად. ზოგან აზიანებს ნათესებს, თავს ესხმის [[შინაური ცხოველები|შინაურ ცხოველებს]].
ბუნაგის მოსაწყობად ხელსაყრელი ადგილი შეიძლება იყოს [[მღვიმე]], ჭიანჭველების მიტოვებული ბუდე ან ხეების ფესვებს შორის გაჩენილი ღრუ. მთავარია, რომ ადგილი მიუდგომელი იყოს
ზამთრის ძილის დროს დათვის ორგანიზმში მიმდინარე სასიცოცხლო პროცესები „დაზოგვის რეჟიმზეა“ გადასული. [[გული|გულისცემა]] ძლიერ გაიშვიათებულია — წუთში ათჯერაც კი არ სცემს, და ნივთიერებათა ცვლაც შენელებულია.
პროფესორი [[ჰისა]] განმარტავს: „აზოტის შემცველი შარდოვანას ნარჩენები ხელახლა შეიწოვება თირკმლებიდან და შარდის ბუშტიდან, და სისხლის მიმოქცევის სისტემის მეშვეობით ნაწლავებში ხვდება, სადაც ბაქტერიების ზემოქმედების შედეგად შარდოვანა ჰიდროლიზს განიცდის და ამიაკად გარდაიქმნება“. კიდევ უფრო საოცარი ის არის, რომ [[ამიაკი]], თავის მხრივ, [[ღვიძლი|ღვიძლში]] ბრუნდება, სადაც ის მონაწილეობას იღებს ახალი ამინომჟავების, ცილების უმთავრესი შემადგენელი ელემენტების, წარმოქმნაში. ამრიგად, დათვი ნარჩენების აუცილებელ კომპონენტებად გარდაქმნის წყალობით ინარჩუნებს ძალებს ბუნაგად ყოფნის ხანგრძლივი პერიოდის განმავლობაში.▼
▲პროფესორი
ძველად ხალხი ბუნაგად მყოფ დათვზე ნადირობდა. მძინარე დათვის გამოჭერა მართლაც რომ ადვილი იყო. თავიდან ბუნაგს პოულობდნენ, შემდეგ თხილამურიანი მონადირეები თანდათანობით წრეს კრავდნენ მის გარშემო. ბოლოს დათვს აღვიძებდნენ და კლავდნენ. მაგრამ ზამთარში დათვებზე ნადირობა, დღესდღეობით, თითქმის მთელ ევროპაშია აკრძალული, რადგან ნადირობის ეს მეთოდი სისასტიკედ არის მიჩნეული.▼
▲ძველად ხალხი ბუნაგად მყოფ დათვზე ნადირობდა
== ქვესახეობები ==
|