|
[[ფაილი:Guitar 1.jpg|thumb|140px|ნეილონის სიმებიანი [[კლასიკური გიტარა]]]]
[[ფაილი:Jan Vermeer van Delft 013.jpg|thumb|right|185px|გიტარისტი (დაახლოებით [[1672]] წელი) [[იოჰან ვერმეერი]]ს ნახატი.]]
'''გიტარა''' — სიმებიანი საკრავია, რომელიც ძირითადად იკვრება თითებით ან [[მედიატორი]]თ. ძირითადად იგი არსებობს ექვს, შვიდ და თორმეტსიმიანი. ტრადიციულად, გიტარა მზადდება სხვადასხვა ხისაგან, ხოლო სიმები ცხოველების ნაწლავებისაგან. თუმცა სიმების ტრადიცია არ არის შენარჩუნებული, და თანამედროვე სიმები არის ნეილონის და ფოლადის. ზოგიერთი თანამედროვე გიტარა დამზადებულია [[პოლიკარბონატი]]თ. არსებობს გიტარის ძირითადი ორი ოჯახი: აკუსტიკური და ელექტრო. გიტარა [[ვოკალი]]ს თანხლებისთვისაა მოსახერხებელი.
[[აკუსტიკური გიტარა]] (და სხვა მსგავსი ინსტრუმენტები) ამოჭრილი კორპუსით უკვე ათას წელზე მეტია გამოყენებაში. თანამედროვე აკუსტიკური გიტარის სამი ძირითადი ტიპი არსებობს: [[კლასიკური გიტარა]] (ნეილონის სიმებიანი), [[ლითონის სიმებიანი აკუსტიკური გიტარა]] და [[არქტოპ გიტარა]]. აკუსტიკური გიტარების ტონალობა წარმოქმნილია სიმების ვიბრაციით, რომელსაც აძლიერებს გიტარის კორპუსი. კლასიკური გიტარა ხშირად იკვრება როგორც სოლო ინსტრუმენტი თითების ამოკვრის ტექნიკით. ელექტრო გიტარა იქნა წარმოდგენილი [[1930-იანი წლები|1930-იან]] წლებში. ელექტრო გიტარებმა მალევე მოახდინა გავლენა თანამედროვე კულტურაზე. გიტარა არის მიჩნეული მთავარ ინსტრუმენტად ისეთ მუსიკის ჟანრებში, როგორიცაა [[ბლუზი]], [[ბლუგრასი]], [[ქანთრი]], [[ფლამენკო]], [[ჯაზი]], [[ხოტა]], [[მარიაჩი]], [[რეგი]], [[როკი]], [[სოული]] და ბევრი სხვა [[პოპი]]ს ფორმებში.
== ისტორია ==
{{main|კლასიკური გიტარის ისტორია}}
გიტარის სამშობლო ცნობილი არ არის. ვარაუდობენ, რომ იგი წარმოიშვა ძველ საბერძნეთში, მაგრამ შემდგომში მისი მეორე სამშობლო გახდა [[ესპანეთი]], სადაც VIII—IX საუკუნეებში ეს საკრავი ფართოდ გავრცელდა. ესპანეთიდან გიტარა მთელ ევროპაში გავრცელდა. [[საქართველო]]ში ის მე-19 საუკუნეში შემოვიდა და მტკიცედ დამკვიდრდა. ქართულ, ხალხურ და ქალაქურ ბევრ სიმღერას გიტარა უწევს თანხლებას.
გიტარის სამშობლო [[აღმოსავლეთი]]ა. თარი სპარსულად სიმს ნიშნავს, ხოლო თარის წინდებულები (დუ-ტარი, სი-ტარი) ოდესღაც სიმთა რიცხვს გამოხატავდა. დუ ნიშნავდა ორს, სი- სამს. ასე რომ ”გიტარა” ნიშნავდა სამსიმიანს.
ჩვენს ერამდე დიდი ხნით ადრე გიტარა აღმოსავლეთიდან საბერძნეთში მოხვედრილა, იქ, დროთა განმავლობაში დაივიწყეს, რომ ”სიტარი” სამსიმიან საკრავს ნიშნავდა და ასეთი სახის ოთხ და მრავალსიმიან სხვა საკრავებსაც "სიტარი", შემდეგ კი გიტარა შეარქვეს.
[[ბაროკო]]ს ეპოქაში ბაროკოს გიტარა ([[ლუტა]], [[მანდოლინა]], [[ბარბათი]] და ა.შ.) ხშირად იყენებოდა კამერულ ორკესტრებში. ამ ინსტრუმენტს იყენებდნენ: [[ანტონიო ვივალდი]], [[იოჰან სებასტიან ბახი]] და სხვები.
[[რომანტიზმი]]ს პერიოდში გიტარას ხშირად იყენებდა [[ნიკოლო პაგანინი]].
გიტარა ძალიან გავრცელებულია თანამედროვე მუსიკაში.
== აწყობა ==
{{მთავარი|გიტარის აწყობა}}
გიტარის აწყობის სხვადასხვა ვარიანტები არის გამოყენებული. ყველაზე გავრცელებული ტონალობაში, რომელიც ცნობილია როგორც "სტანდარტული ტონალობა", სიმები არის აწყობილი დაბალი E-დან მაღალ E-მდე. ყველა სიმის ჩამოკვრისას მიიღება აკორდი - Em7/add11.
სიმების ტონალობის სიმაღლეები მოცემულია ცხრილში:
{| class="wikitable"
! სიმი
! ნოტი
! [[სიხშირე]]
! [[მეცნიერული სიმაღლის ნოტაცია|მეცნიერული სიმაღლე]]
|-
| 1 (უმაღლესი)
| '''e''''
| 329.60 Hz
| E4
|-
| 2
| '''b'''
| 246.90 Hz
| B3
|-
| 3
| '''g'''
| 196.00 Hz
| G3
|-
| 4
| '''d'''
| 146.80 Hz
| D3
|-
| 5
| '''A'''
| 110.00 Hz
| A2
|-
| 6 (უდაბლესი)
| '''E'''
| 82.40 Hz
| E2
|}
შემდეგი დაფა აჩვენებს ნოტების სახელებს სტანდარტულ ტონალობაში აწყობილი გიტარის ექვსი სიმის თორმეტ ლადში.
{| class="wikitable" style="width: 500px"
|-
! 0 !! 1 !! 2 !! 3 !! 4 !! 5 !! 6 !! 7 !! 8 !! 9 !! 10 !! 11 !! 12
|-
! E
| F || F♯ || G || A♭ || A || B♭ || B || C || C♯ || D || E♭ || E
|-
! B
| C || C♯ || D || E♭ || E || F || F♯ || G || A♭ || A || B♭ || B
|-
! G
| A♭ || A || B♭ || B || C || C♯ || D || E♭ || E || F || F♯ || G
|-
! D
| E♭ || E || F || F♯ || G || A♭ || A || B♭ || B || C || C♯ || D
|-
! A
| B♭ || B || C || C♯ || D || E♭ || E || F || F♯ || G || A♭ || A
|-
! E
| F || F♯ || G || A♭ || A || B♭ || B || C || C♯ || D || E♭ || E
|}
{{commonscat|Guitars}}
| 